بررسی مشروعیت بیت کوین

” استفاده اصلی بیتکوین در جهان امروز به عنوان طلا دیجیتال است. سوال این است که اگر بانک های مرکزی شروع به جمع آوری و سرمایه گذاری بیت کوین کنند ، چه کسی این طلا دیجیتال را خرید خواهد کرد و این می تواند بر قیمت بیت کوین تاثیر بسزایی داشته باشد.”

موضوع‌شناسی رمزارزها و تحلیل فقهی آنها (مورد مطالعه بیت‌کوین)

* مرتضي اسديان لاليمي / دانش‌آموخته طلبه سطح سه حوزه علمیه قم [email protected]
مجید حبیبیان نقیبي/ استادیار دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبائی [email protected]
دريافت: 18/09/99 پذيرش: 25/01/1400
چکيده
پيشرفت در حوزه فناوری‌های مالی در دهه‌های اخير به تغيير شئون مختلف زندگی مردم و دولت‌ها منجر شده و تحولات شگرفی در نظام پولی کشورها ایجاد کرده است. یكی از این فناوری‌ها، ارزهای رمزنگاری‌شده است؛ با توجه به سرعت همه‌گیری آن در جوامع اسلامی، لازم است تا ماهيت این پدیدۀ نوظهور و تنظیم‌گری آن توسط فقه انجام شود. بنابراین لازم است دستگاه فقه ماهیت و کارکرد‌های اقتصادی این پدیده را با دقت شناسایی کند تا زمینه برای استنباط حکم شرعی به‌کارگیری آن را در روابط اقتصادی روشن کند. لذا به دلیل نوظهور بودن این مسئله، ابتدا با مراجعه به منابع کتابخانه‌ای، محتوای تحت وب و همچنین ترجمۀ مقالات بین‌المللی دیگر به موضوع‌شناسی پرداخته شده است و سپس ابعاد فقهی آن، با مراجعه بررسی مشروعیت بیت کوین به مبانی غنی فقه شیعه در دو سطح معامله و معدن‌کاوی تبیین شده است. در آخر نیز چالش‌های مطرح‌شده توسط خبرگان مالی اسلامی و مراجع عظام تقلید احصا شده است. براین‌اساس وجود شبهاتی مانند «لاضرر»، «نفی سبیل»، «وجود هک و سایبری» و بسیاری از چالش‌های دیگر که می‌تواند رادعی در مشروعیت آن محسوب شود، مورد بررسی قرار گرفته است.
كليدواژه‌ها: ارز رمزنگاری‌شده، رمزارز، ارزدیجیتال، بیت‌کوین، بلاک‌چین.

بررسی احکام فقهی ارز مجازی: مطالعه موردی بیت کوین

1 استادیار گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد جیرفت، جیرفت، ایران.

2 گروه حقوق دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران جنوب.تهران.ایران

3 استادیار دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه شهید باهنر کرمان، کرمان ایران

چکیده

چکیده:
زمینه و هدف: بیت کوین، (ارز مجازی) پول رمزنگاری شده‌ای است که فقط از راه فضای مجازی مورد استفاده قرار می‌گیرد. در پژوهش حاضر ابعاد فقهی موضوع با دو رویکرد فقه فردی و حکومتی و همچنین در دو سطح معامله و استخراج تبیین گشته است؛ علاوه بر این نیز با استفاده از روش تحقیق اجتهاد چندمرحله ای و نظر خبرگان مالی اسلامی و مراجع عظام تقلید شروط جواز استفاده از پول‌های رمزنگاری شده احصا گردیده است.
یافته‌ها: یافته‌های پژوهش حاضر نشان می‌دهد که، در خصوص مشروعیت این پول بین فقها اختلاف نظر است، بعضی فقها نظر به عدم مشروعیت آن دارند و مهمترین دلایل فقهاء برای رد مشروعیت بیت کوین ابهام داشتن این ارز، مشخص نبودن مبدا و مقصد آن، پرخطر و ریسک‌پذیر بودن و خارجی بودن آن است. اما برخی دیگر از فقها و اقتصاددانان قائل به مشروعیت ارز مجازی هستند و دلایلی نیز بر مشروعیت آن بیان می‌دارند.
نتیجه‌گیری: دیدگاه فقه در مقابل با موارد مستحدثه مالی از جمله «بیت کوین»، تأییدی است. پول مورد تأیید فقه شیعه محصور به وجوه نقد نیست. مالیت یک ارز رابطه مستقیمی با مطلوبیت آن در میان عرف عقلاء و مردم دارد. در فقه شیعه هیچ قید و مبنایی مبنی بر آن که مالیت ایجاد شده از مزایای مصرف‌گرایی باشد وجود ندارد و ارز مجازی و بیت‌کوین مالیت دارد.
واژگان کلیدی: احکام فقهی، پول رمزنگاری شده، بیت کوین، ارزمجازی، مشروعیت، عدم مشروعیت

تحلیل وضعیت زنجیره‌های بلوکی و معاملات ارزهای دیجیتال از منظر حقوق ایران و فقه امامیه

اینترنت اشیاء مفهومی بدیع در ادبیات فنی حقوقی فضای سایبر است که مولد مفاهیمی چون بلاک‌چین و ارز دیجیتال می‌باشد. ارز دیجیتال به طور مصداقی بیت کوین، بر بنیان شبکه‌ زنجیره‌های بلوکی یا بلاک‌چین فعالیت و ابتکاری اینترنتی شبیه پول بدون پشتوانه است و به گونه‌ای تنظیم شده که در سیطره مدیریتی هیچ بانک یا نهادی قرار نمی‌گیرد. مسلم است که هر مفهوم نوظهوری نیازمند تبیین و پس از آن، قانون گذاری است. چرا که به دنبال ظهور آن، چالش‌های فقهی حقوقی فراوانی مطرح بررسی مشروعیت بیت کوین شده است. لذا عنایت به اصول و قواعد فقهی حقوقی در خصوص مشروعیت و ایجاد لوازم مربوطه در راستای قانون گذاری آن مفهوم، از اهمیت بسیاری برخوردار خواهد بود. به همین جهت پژوهش حاضر بر آن است تا از رهگذر مفهوم شناسی بلاک‌چین و ارزهای دیجیتالی همچون بیت کوین، مشروعیت یا عدم مشروعیت بیع ارزهای دیجیتالی را مورد بحث و بررسی قرار و پاسخ این سوال را از منظر حقوق اسلامی بیابد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Nature of the Blockchain Technology and the Exchange of Digital Currencies in Iranian Law and بررسی مشروعیت بیت کوین Imamie Jurisprudence

نویسندگان [English]

• sayyed Hasan Hosseini Moghaddam 1
• Beh Ara Farzin Far 2

1 Assistant Professor, Department of Private Law, Faculty of Law and Political Science, University of Mazandaran, Babolsar (Corresponding Author)

Bitcoin is an electronic innovation similar to non-backed money (fiat money) and is set to not be managed by any bank or institution and in some ways is considered a digital payment. Therefore, this virtual currency operates on a network called Blockchain. In other words, Blockchain is an infrastructure similar to a ledger based on which Bitcoin and other cryptocurrencies operate. Bitcoin is not produced and published by a specific group or website, and only a group of users have been generating and releasing Bitcoin by its extraction process which is called mining, or this mysterious digital currency has been converted using digital exchanges and used in the trades of individuals. Nevertheless, in this paper, we will discuss the legitimacy or non-legitimacy of digital currencies through the legal concept of the Blockchain and digital currencies. According to Article 10 of the Civil Code and Article 2 of the e-commerce law, these transactions are entirely correct and lawful. However, according to some jurists, buying and selling Bitcoin, as a major example of digital currency, is a subject of concern.

رالی بعدی قیمت بیت کوین می‌تواند با منبع شگفت انگیزی شروع شود

بیت کوین در حالی در بازار طولانی مدت وتلخ خرسی به دام افتاده است که پس از آذر ۹۶، هنگامی که قیمت بیت کوین به بالاترین حد تاریخ خود یعنی ۲۰۰۰۰ دلار رسید، مدام از آن زمان قیمتش در حال نزول است و به دنبال نیروی محرک جدیدی برای شکستن این بازار خرسی است.

این کاهش قیمت بیتکوین حتی تا ۳۱۵۰ دلار برای هر واحد بیت کوین ادامه داشت و سرمایه گذاران و معامله گران این حوزه را در زمستان سختی فرو برد، البته افزایش قیمت دلار در ایران تا حدودی ضرر سرمایه گذاران ایرانی را کاهش داد.

نظر صاحب‌نظران در مورد قیمت بیت کوین

در حال حاضر، صاحب نظران پیش بینی کرده اند که نیروی محرکی که می تواند موجب افزایش بررسی مشروعیت بیت کوین قیمت بعدی بیت کوین شود احتمالا بانک های مرکزی در سطح جهان هستند که ممکن است بخواهند از بیتکوین به عنوان یک نوع طلا دیجیتال استفاده کنند.

گاریک هیلمن، سرپرست بخش تحقیقات بلاک‌چین و پژوهشگر دانشکده اقتصاد لندن، می گوید:

” استفاده اصلی بیتکوین در جهان امروز به عنوان طلا دیجیتال است. سوال این است که اگر بانک های مرکزی شروع به جمع آوری و سرمایه گذاری بیت کوین کنند ، چه کسی این طلا دیجیتال را خرید خواهد کرد و این می تواند بر قیمت بیت کوین تاثیر بسزایی داشته باشد.”

در جهان امروز بانک های مرکزی نقش مهمی در اقتصاد دنیا دارند، آنها نرخ بهره را تعیین می کنند، خلق پول جدید را مدیریت می کنند، مطمئن می شوند که اقتصاد کشورشان کم ترین صدمه را از نوسانات بازارهای آزاد ببیند و مقادیر زیادی از ثروت را مدیریت می کنند. به همین سبب، بانک های مرکزی بزرگی همچون بانک فدرال آمریکا یا بانک مرکزی اروپا با پذیرش بیتکوین و سرمایه گذاری در آن می توانند یک موج بی سابقه تقاضا در بازار ایجاد کنند.

اکثر بانک های مرکزی در حال حاضر با بیتکوین و ارزهای دیجیتال آشنایی خوبی ندارند و به آن ها اعتماد کافی ندارند و نگران این هستند که سرمایه گذاری بیش از حد در این حوزه، حباب های غیر قابل کنترلی را ایجاد کند.

بازار بیتکوین و ارزهای دیجیتال پس از نزولی که در زمستان ۹۶ شروع به تجربه آن کرد که بیش از ۱۴ ماه از آن می گذرد و با این حال توانست ارزش بازار خود را به ۴۰۰ میلیارد دلار نیز برساند اما با گذر از سال ۲۰۱۸ نتوانست انتظارات سرمایه گذاران برآورده کند و سرمایه گذاران آن کاهش یافتند.

گاریک درادامه گفت :

“پیشرفت های نظارتی و قوانینی اخیر بر بازار بیتکوین و ارزهای دیجیتال مثبت بوده است و هنگامی که مقررات بر بیتکوین تشدید می شود، روی قیمت آن اثر مثبتی می گذارد که اغلب به آن بی توجهی می شود؛ در حالی که این به مشروعیت بیت کوین کمک می کند و نشان می دهد که قانون گذار، به طور عمده به دنبال ممنوعیت بیت کوین و دیگر رمزارزها نیست، این در حالی است که در سال های اولیه تولد بیت کوین، ترس از آن بود که به سادگی غیر قانونی خواهد شد.”

گریک هیلمن به گروه CME اشاره می‌کند که با توجه به قراردادهای آتی بیتکوین و نیز قوانین نظارتی بر حراجی های بررسی مشروعیت بیت کوین بیت کوین توانسته‌ است تا یک صحه گذاری نانوشته ای را بر روی بیت کوین و صنعت کریپتوکارنسی انجام دهد. این بدین معنی است که شرکت ها برای چیز غیر ارزشمند مثل کوکایین هیچوقت قوانین حراجی وضع نمی‌کنند و قوانین گذاشتن برای بیتکوین نشان دهنده ی این است که بیتکوین برای شرکت ها و دولت ها ارزشمند است و در نتیجه، جایگاه تصدیق بیتکوین رو به افزایش است.

صحبت پایانی

با وجودی که بازار بیتکوین برای چندین ماه در حالت تعادل و خنثی بوده است، اما خریدارهای بیتکوین جسورانه به دنبال موقیعیتی بزای ورود به بازار هستند. Mike Novogratz بیان کرده‌ است که حرکت بعدی‌ای که بیت کوین ایجاد می‌کند بالاتر از حرکت قبلی خواهد بود. همچنین افراد بزرگی همچون مدیرعامل بایننس، فیسبوک، جمینی و غیره گفته اند که هنوز به بیتکوین اعتقاد دارند و قیمت بالایی را برایش پیشبینی می کنند.

جلسه محرمانه نزدک برای بررسی مشروعیت ارزهای دیجیتال !

در این هفته نمایندگان موسسات مالی سنتی و شرکت های فعال در حوزه ارز دیجیتال که گفته می‌شود برادران وینکلواس هم به عنوان مالکان صرافی Gemini در آن حضور داشته‌اند، جلسه‌‌ای محرمانه در شیکاگو برگزار کرده‌اند. براساس گزارش بلومبرگ این جلسه در دفتر نزدک و به منظور بررسی راه‌های مشروعیت بخشی به ارزهای دیجیتال برگزار شده است.

شرکت نزدک ضمن تایید این خبر، از هرگونه اظهار نظری در این خصوص اجتناب کرد.

یک منبع ناشناس و البته مطلع از روند این رویداد به بلومبرگ گفت:

برگزاری چنین جلساتی همچنان ادامه دار خواهد بود و این تنها آغاز راه است.

پیش از این در فصل تابستان، آدنا فریدمن، مدیرعامل شرکت نزدک اشاره کرده بود که ارزهای دیجیتال می‌توانند به «عنصر مالی اینترنت» تبدیل شوند.

همچنین فریدمن پیشتر در ماه آوریل گفته بود اگر بازار به تعادل بیشتری برسد و تنظیم شود، ممکن است که این غول بازار سهام (نزدک) بتواند پلتفرمی را برای مبادلات ارز دیجیتال ارائه دهد.