حکم شرعی معامله در بورس

حکم شرعی فارکس: نگاهی جامع به فتوای مراجع تقلید درباره معاملات فارکس

حکم شرعی معامله در بورس

خرید و فروش سهام، به طریق سریع و حرفه‌ای که به «تجارت روز» معروف است، چه حکمی دارد؟

سلام علیکم. گفتنی است این جانب در حال حاضر در بازار بورس سهام و ارز (بر پایه‌ی کوتاه مدت و بلند مدت) مشغول به تجارتم. اما می‌خواهم نظر اسلام را در خصوص خرید و فروش سهام به طریق سریع و حرفه‌ای که به «Day Trading» یا تجارت روز معروف است (که از بالا پایین شدن قیمت سهام در آن روز سود می‌برند)، می‌خواهم بدانم که آیا این کار حلال است؟

اگر معاملات؛ واقعی و در چارچوب قوانین اسلامی باشد، صحیح است.

ضمائم:

پاسخ مراجع عظام تقلید نسبت به این سؤال، چنین است: [1]

حضرت آیت الله العظمی خامنه ای (مد ظله العالی):

بطور کلی فعّالیّت در بورس و خرید سهام و تعیین سود سالانه برای آن بر طبق مصوبه مجلس شورای اسلامی که به تأیید شورای محترم نگهبان قانون اساسی حکم شرعی معامله در بورس رسیده انجام می‌گیرد محکوم به صحّت و حلیّت است.

حضرت آیت الله العظمی سیستانی (مد ظله العالی):

خرید و فروش سهام صحیح است ، البته اگر معاملات شرکت سهامى حرام باشد، مثل آنکه به داد و ستد شراب و یا معاملات ربوى مشغول باشد، خرید سهام آن، و مشارکت در این معاملات جایز نیست.

حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مد ظله العالی):

بورس هرگاه مربوط به سهام کارخانه‌ها باشد سرمایه‌گذاری در آن مانعی ندارد.

حضرت آیت الله العظمی صافی گلپایگانی (مد ظله العالی):

به طور کلی معاملات بورسی چنانچه با اجتماع جمیع شرایط صحت و لزوم باشد فی نفسه مانعی ندارد.

حضرت آیت الله العظمی نوری همدانی(مد ظله العالی):

خرید و فروش سهام بلا مانع است، مگر آنکه معامله صورتهای دیگری داشته باشد.

حضرت آیت الله هادوی تهرانی (دامت برکاته):

اگر معاملات واقعی و در چارچوب قوانین اسلامی باشد صحیح است. لینک به سایت استفتائات

[1]. استفتا از دفاتر آیات عظام: خامنه ای،سیستانی، مکارم شیرازی، صافی گلپایگانی، نوری همدانی (مد ظلهم العالی) توسط سایت اسلام کوئست.

حکم شرعی سود صندوق‌های سرمایه‌گذاری چیست؟

بسیاری از کسانی که در ایران یا کشورهای اسلامی اقدام به سرمایه‌گذاری می‌کنند، سوال مهمی دارند و آن این است که آیا سرمایه‌گذاری و سودی که بابت آن دریافت می‌کنند، حکم شرعی معامله در بورس از نظر شرعی نیز حلال است یا خیر. کسب درآمد حلال برای بسیاری از سرمایه‌گذاران و کسانی که دسترنج خود را در جایی قرار می‌دهند تا از تورم حفظ شود، اهمیت دارد. به همین دلیل نیز در مطلب حاضر به بررسی حکم شرعی سرمایه‌گذاری در صندوق‌های سرمایه‌گذاری و شرایطی که برخی برای آن عنوان کرده‌اند، می‌پردازیم.

راه‌های سرمایه‌گذاری حلال چیست؟

به طور کلی سرمایه‌گذاری حلال به آن دسته از سرمایه‌گذاری‌ها گفته می‌شود که سود حاصل از سرمایه‌گذاری بین سرمایه‌گذار و کسی که سرمایه را مدیریت می‌کند، تقسیم شود و طرفین در سود و زیان آن شریک شوند. در اسلام چارچوب و عقودی هم برای این مساله پیشنهاد شده است. به عقیده بسیاری از فقها در نظر گرفتن درصد سود ثابت به نوعی ربا حکم شرعی معامله در بورس محسوب می‌شود. در مورد سود بانکی این موضوع با این شیوه که بانک وکیل سرمایه‌گذار می‌شود و از سوی سرمایه‌گذاران مبلغ جمع شده را در راهی شرعی سرمایه‌گذاری می‌کند، حل شده است. یکی دیگر از راه‌های سرمایه‌گذاری حلال مضاربه است. در حکم شرعی معامله در بورس مضاربه شما سرمایه خود را در جایی قرار می‌دهید و با آن داد و ستد انجام گرفته و در برابر آن درصدی از سود بین سرمایه‌گذار و کسی که سرمایه را مدیریت می‌کند، تقسیم می‌شود. در مضاربه اگر سرمایه‌گذاری به زیان منجر شود، فقط صاحب مال خسارت می‌بیند.

حکم شرعی معامله در بورس

زمانی که شما در بازار سهام سرمایه‌گذاری می‌کنید، در واقع بخشی از پولتان را صرف خرید بخشی از آن شرکت کرده‌اید و مالک قسمتی از آن هستید. به حکم شرعی معامله در بورس همین ترتیب هم در سود و زیان آن شریک می‌‎شوید. به همین دلیل نیز سرمایه‌گذاری در بورس تا جایی که خلاف قانون نباشد، حلال محسوب می‌شود. علاوه بر این، سرمایه‌گذاری‌های این چنینی می‌تواند بر ظرفیت تولیدی کشور اضافه کند و به همین دلیل شاید حتی برای اقتصاد کشور هم مفید باشد.

شرایط حلال بودن سرمایه‌گذاری در بورس و صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله (ETF)

کارشناسان فقهی سازمان بورس و اوراق بهادار در زمینه حلال بودن خرید و فروش سهام، دو شرط را برای حلال بودن سود داده شده از این صندوق‌ها عنوان کرده‌اند. عباس موسویان، عضو شورای فقهی سازمان بورس و اوراق بهادار در مورد سودی که از خرید و فروش سهام در بورس به دست می‌آید، اظهار کرده بود که به طور کلی از نظر مراجع در خرید و فروش سهام دو شرط وجود دارد. یکی آن که کالاهایی که شرکت تولید می‌کند، از مسیر حرام ایجاد نشده باشد و دیگر آن که شرکت فوق سود ربوی ندهد.

یکی از گزینه‌هایی که برای سرمایه‌گذاری وجود دارد و بسیاری نیز از آن استقبال می‌کنند، سرمایه‌گذاری در صندوق‌های قابل معامله در بورس است. این صندوق‌های سرمایه‌گذاری دسته‌بندی متفاوتی دارند و شامل صندوق‌های سرمایه‌گذاری در سهام، صندوق درآمد ثابت و صندوق طلا می‌شوند. از جمله صندوق‌های سرمایه‌گذاری در سهام می‌توان به صندوق آوای سهام کیان و صندوق آهنگ سهام کیان اشاره کرد. صندوق سکه طلا کیان نیز در زمینه طلا فعالیت می‌کند و صندوق درآمد ثابت کیان از صندوق‌های درآمد ثابت معتبر و خوب کشور است.

به عقیده کارشناسان مذهبی این حوزه، سود معاملات صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله در بورس حرام نیست. همچنین سرمایه‌گذاری و سود بردن از این صندوق‌ها تا جایی که خلاف قانون نباشد، اشکالی ندارد. عباس موسویان در این زمینه معتقد بود که بدون شک مسئولان بورس با موازین شرعی سودها را پرداخت می‌کنند.

حکم شرعی فارکس: نگاهی جامع به فتوای مراجع تقلید درباره معاملات فارکس

برای گفتن از حکم شرعی فارکس و نظر مراجع مختلف درباره این بازار بهتر است ابتدا با خود بازار فارکس آشنا شویم و شرایط معامله آن را بهتر درک کنیم. در این صورت می توانیم این شرایط را با نظر اسلام مقایسه کنیم و به نتیجه مشخصی برسیم و در نهایت نگاه مراجع مختلف را در این باره خواهیم دید.

حکم شرعی فارکس: نگاهی جامع به فتوای مراجع تقلید درباره معاملات فارکس

حکم شرعی فارکس

برای گفتن از حکم شرعی فارکس و نظر مراجع مختلف درباره این بازار بهتر است ابتدا با خود بازار فارکس آشنا شویم و شرایط معامله آن را بهتر درک کنیم. در این صورت می توانیم این شرایط را با نظر اسلام مقایسه کنیم و به نتیجه مشخصی برسیم و در نهایت نگاه مراجع مختلف را در این باره خواهیم دید.

بازار فارکس را می توان بزرگ ترین بازار مالی دنیا دانست که تمام مردم دنیا حق حضور در آن را دارند و هیچ محدودیت و قانون محدود کننده خاصی بر آن اعمال نمی شود. این بازار به شکل پایه ای بر اساس خرید و فروش ارز ساخته شده است و نسبت ارزها به یکدیگر این بازار را شکل داده است.

به طور مثال به ازای یک دلار شما می توانید دو یورو داشته باشید و به ازای دو یورو شما می توانید چهار ین به دست بیاورید. این معادلات جذاب و تغییر نسبت ها باعث شده است بازار فارکس تبدیل به بازاری پویا باشد که در آن هم سودهای بسیاری وجود دارد و هم ضررهای غیرقابل تصور می توان از آن داشت. اما به جز ارز، تمام سهام حکم شرعی معامله در بورس های معتبر دنیا مانند سهام های بازار آمریکا در این بازار قابل خرید و فروش است و شما می توانید به جز این ها، طلا و نفت و . را نیز خرید و فروش کنید.

بازار فارکس را بازار نوین سرمایه داری و بازار بورس را بازار کلاسیک سرمایه داری می نامند. بنابراین عملا بازار فارکس بازاری برای خرید و فروش است که بر اساس ارز پایه گذاری شده است. شما تصور کنید که در میدان فردوسی تهران عده ای به خرید و فروش ارز و دلار مشغول هستند. از آن جایی که نسبت ارز دلار به نسبت ریال بسیار بیشتر است و این نسبت روز به روز بیشتر می شود، از این رو در ایران، دلار تبدیل به یک بازار سرمایه گذاری سنتی شده است.

همین موضوع به شکل گسترده تر آن در بازار فارکس وجود دارد. البته باید در نظر داشت که در بازار فارکس این نسبت ها به شکل قانون مدارتر و همچنین منطقی تری وجود دارد و نمی توان در آن انتظار سودهای سرمایه گذاری دلار در ایران را داشت. اما سوال اصلی اینجاست که بازار فارکس با این شرایط آیا با موازین اسلامی همخوانی دارد یا نه؟ (1)

شرایط خرید و فروش در اسلام

حال نوبت این است که شرایط خرید و فروش را در احکام اسلامی جست و جو کنیم تا بتوانیم حکم شرعی فارکس را بر اساس این شرایط مورد سنجش قرار دهیم.

مهمترین موردی که در خرید و فروش از سمت اسلام مورد اهمیت قرار دارد این است که در این معامله، عدالت از دو طرف رعایت شده باشد. یعنی جنس یا خدمتی به اندازه واقعی آن به فروش رسد و به اندازه واقعی آن هزینه دریافت شود. هر طرفی که این اندازه را رعایت نکند و در پی سود بیشتر اقدام به تغییر این قانون کند معامله از نظر اسلامی باطل است و باید خسارتی پرداخت شود.

مورد مهم دیگر در احکام شرعی خرید و فروش این است که جنس یا خدمت خرید و فروخته شده، باید ضرر جانی و مالی برای فرد ثالث و حتی خود فرد نداشته باشد. به طور مثال شما حق ندارید جنسی را بخرید که با استفاده از آن خودتان را بکشید و یا بخواهید دیگران را تهدید کنید. از این رو این گونه اجناس تحت شرایط خاص و با ضمانت های خاصی خرید و فروش می شود تا بتوان از عدم رسیدن آسیب، مطمئن شد.

مورد مهم دیگر این است که اسلام برخی از اجناس را مخصوصا در قسمت خوراکی ها، حرام اعلام کرده است. از این رو خرید و فروش این اجناس به طور کلی ممنوع و حرام است. اجناسی مانند مشروبات الکلی، گوشت های حرام و . از نظر اسلام حرام بوده و هیچ توجیهی برای تجارت آن وجود ندارد.

مورد دیگر این است که در اسلام، ربا حرام است. یعنی بهره کشیدن روی پولی که قرض داده می شود. در این جا اسلام مخالفت خود را با کالا قرار گرفتن پول اعلام می کند و همین موضوع باعث می شود کمی در مورد حکم شرعی فارکس محتاط عمل کنیم و درباره آن شک نماییم. به نظر می رسد در بازار فارکس این پول و سرمایه است که به عنوان کالا مطرح می شود و در دید اول، بازار فارکس می تواند حرام باشد. اما آیا واقعا این چنین است؟ در ادامه بیشتر با این موضوع آشنا خواهیم شد. (2) و (3)

تطبیق حکم شرعی فارکس با احکام اسلامی

همانطور که گفتیم بازار فارکس، بازار تبادل ارز های بین المللی و مطرح دنیا است و از طرفی اسلام با کالا قرار گرفتن پول مخالف است. بنابراین عملا به نظر می آید که حکم شرعی فارکس منفی باشد و آن را منفی بدانیم. اما این واقعیت ماجرا نیست. در داستان ربا و بهره آن، فرد قرض دهنده پول هیچ کاری انجام نمی دهد و این فرد قرض گیرنده است که باید سعی کند علاوه بر اصل پول، سود آن را نیز تامین کند. اما در بازار فارکس داستان اینگونه نیست. در واقع در این بازار یک ارز با ارز دیگر مبادله می شود و به نوعی عملی مانند صرافی صورت می گیرد.

بحث بازار فارکس این جاست که شما با توجه به هوش اقتصادی و تجاری خود می توانید حدس بزنید بجای داشتن دلار می توانید یورو داشته باشید و یورو می تواند سود بیشتری به شما برساند. این جا هیچ طرف در ضرر نخواهد بود. بلکه شما خود را سوار بر بازار اقتصاد کرده اید و بر اساس نمودارها و آمار و جداول مختلف مشخص می کنید تبادل بین کدام دو ارز می تواند برای شما مفید تر و سودآور تر باشد. از این رو عملا می توان گفت که بازار فارکس، ارز را دست مایه سود قرار نمی دهد بلکه این نسبت های بین ارزهاست که سودسازی می کند و باعث می شود که فرد سود یا ضرر داشته باشد.

بنابراین می توان گفت در بازار فارکس چیزی برخلاف موازین شرعی وجود ندارد و نشانه ای نمی توان پیدا کرد که نشان دهد این بازار برخلاف شرع باشد. از این رو حکم شرعی فارکس این است که این بازار حلال است و فعالیت در آن آزاد و هیچ مشکلی از این نظر وجود ندارد. اما با این وجود گاهی در گوشه کنار صفحات مجازی می حکم شرعی معامله در بورس شنویم که بازار فارکس حرام است و فعالیت در آن جایز نیست.

اولا این گونه افراد و این اخبار با اهداف خاصی منتشر می شوند. زیرا فعالیت در این بازار دست دلالان ارز را در ایران کوتاه می کند و سودآوری همیشگی را برای آن ها ندارد. از طرف دیگر همیشه طرفداران آتشی و تقدس های خشک در طول تاریخ وجود داشته اند. اما از این سخنان نباید اینگونه برداشت شود که بازار فارکس کاملا بی اشکال است. در ادامه به موارد حرام بودن در حکم شرعی فارکس می پردازیم. (2)

در چه شرایطی حکم شرعی فارکس حرام می شود؟

نکته مهمی که مراجع تقلید و به طور کلی اسلام درباره حکم شرعی فارکس ذکر می کند این است که این سرمایه گذاری به شکل آنلاین است و این ارتباط مجازی می تواند زمینه های حرام بسیاری را به وجود بیاورد. به طور مثال کارگزاری های آنلاینی وجود دارند که به نام سرمایه گذاری در فارکس، سرمایه مردم را در بازارهای قاچاق و اسلحه وارد می کنند و از این راه سود حاصله را به مردم بر می گردانند.

در این حالت کاربرد اشتباه از نام فارکس و همچنین سوء استفاده از این بازار، باعث می شود که ضرری به بخشی از جامعه برسد و بر اساس نکته گفته شده در بالا در صورت رسیدن زیان به کسی یا گروهی، آن معامله باطل است.

از طرفی دیگر برخی از این کارگزاری ها به شکل قمار و شانس به این بازار وارد شده اند و این دید را به مشتریان خودشان القا می کنند. از آنجایی که قمار در اسلام حرام است، از این رو می توان گفت که این گونه دید در بازار فارکس نیز حرام است. بنابراین به طور کلی می توان گفت که حکم شرعی فارکس بستگی به نوع کاربری آن دارد. اگر سود حاصل از آن یا نحوه سرمایه گذاری از آن باعث ایجاد مفسده ای شود این بازار حرام می شود.

نکته مهم دیگری که دوباره باید بر آن تاکید کرد این است که در این بین انتخاب کارگزاری مناسب و مطمئن می تواند پاک و سالم بودن سرمایه گذاری شما را تامین کند. آنلاین بودن و همچنین نبود ارتباط مستقیم، پیدا کردن این کارگزاری را سخت تر می کند. اما به هر حال برای کسانی که اسلام و نظرات آن برایشان مهم است، واجب است که در انتخاب کارگزاری، فارغ از مسائل مالی آن دقت داشته باشند.

البته در این مسیر بهتر است ارگان های اسلامی و دولتی وارد شوند و با در نظر گرفتن شرایط اسلامی، برخی از کارگزاری ها را معرفی کنند تا این بار بزرگ از دوش سرمایه گذار برداشته شود و عملا با اطمینان قلبی بیشتری افراد وارد این بازار پر سود شوند. (2)

برخی از نظرات مراجع تقلید در باب حکم شرعی فارکس

حضرت آیت الله العظمی خامنه ای (مد ظله العالی)

حضرت آیت الله العظمی سیستانی (مد ظله العالی)

حضرت آیت الله العظمی صافی گلپایگانی (مد ظله العالی)

حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مد حکم شرعی معامله در بورس ظله العالی)

حضرت آیت الله العظمی نوری همدانی (مد ظله العالی)

همانطور که مشاهده می کنید جز رهبر اسلامی ایران که با رعایت شرایطی، رای به جایز بودن بازار فارکس داده است، سایر مراجع چندان به این بازار خوشبین نیستند. یکی از دلایلی هم که خود بانک مرکزی ایران در این بازار حضور دارد را می توان نظر نسبتا مساعد رهبری در این باب دانست. اما به طور کلی یادتان باشد که شما مرجع تقلیدی برای خودتان دارید و فارغ از هر گونه استدلال و دلیل، باید بر مسیر گفته های این مرجع قدم بردارید. (2)

بررسی حکم شرعی معامله در بورس

ساعد نیوز: به جرات می‌توان گفت که بازار بورس، بازار به شدت مولدی است. شما وقتی که پول خود را برای خرید سهام شرکت داروسازی صرف می‌کنید می‌دانید که چه اتفاقی می‌افتد؟ خب شرکت داروسازی می‌تواند خط تولید جدیدی راه بیاندازد. با ایجاد این خط تولید، زمینه‌ی اشتغال‌زایی و کاهش بیکاری برای بسیاری از افراد به وجود خواهد آمد.

به جرات می توان گفت که بازار بورس، بازار به شدت مولدی است. شما وقتی که پول خود را برای خرید سهام شرکت داروسازی صرف می کنید می دانید که چه اتفاقی می افتد؟ خب شرکت داروسازی می تواند خط تولید جدیدی راه بیاندازد. با ایجاد این خط تولید، زمینه ی اشتغال زایی و کاهش بیکاری برای بسیاری از افراد به وجود خواهد آمد. طبق بررسی های انجا شده توسط کارشناسان، بیکاری ریشه ی بسیاری از معضلات اجتماعی در جامعه است. با راه افتادن چرخه ی اقتصاد در هر جامعه ای یقیناً معضل بیکاری هم حل خواهد شد. می دانید چرخه اقتصاد چطور ساخته می شود؟ با سرمایه گذاری و وارد شدن حجمی از پول به چرخه ی اقتصادی دولت ها، این اتفاق خواهد افتاد. حال چه جایی بهتر از بازار بورس می تواند این ساز و کار را برای مردم فراهم آورد؟ در چنین حالتی واضح است که حکم شرعی بورس را نمی توان مانند قمار حرام به حساب آورد.

حکم شرعی بورس از نظر مراجع تقلید

آیت الله خامنه ای:
بورس بازاری است که در آن دارایی های مختلف مورد معامله قرار می گیرد، بنابراین بورس فی نفسه اشکال ندارد؛ ولی مهم این هست که باید معاملات در بورس نامشروع خلاف قانون نباشد حکم شرعی معامله در بورس در غیر این صورت حرام است. بطور کلی فعّالیّت در بورس و خرید سهام و تعیین سود سالانه برای آن بر طبق مصوبه مجلس شورای اسلامی که به تأیید شورای محترم نگهبان قانون اساسی رسیده انجام می گیرد محکوم به صحّت و حلیّت است.

آیت الله مکارم شیرازی

درآمد و کسبی که از طریق خریدوفروش اوراق بهادار و بورس به دست می آید به حکم قمار نیست. میان قمار و بورس تفاوت هست. فرق قمار و بروس در این است که در قمار به خوردن مال به باطل صورت می گیرد. به این معنی که بدون مجوز و یا عقود شرعی است. اما اگر در بورس بر اساس عقود شرعی و اسلامی عمل شود؛ خریدوفروش بدون اشکال است.

در نظر اسلام هرگونه معامله مانند بورس یا اینکه کسی کار اصلی خود را خریدوفروش سهام در بورس قرار دهد؛ درصورتی که عقود و معاملات سوری نباشد؛ بر اساس احکام شرع مقدس اسلام باشد؛ در آنها فروشنده واقعاً مالک باشد و یا از طرف مالک وکیل باشد؛ خریدار نیز واقعاً صاحب آن شده باشد؛ ایرادی ندارد.

آیت الله وحید خراسانی

حکم شرعی بورس از دیدگاه آیت الله وحید خراسانی به این صورت است که خرید و فروش سهام شرکتهاى سهامى، در صورتى که در آن شرکتها معاملات حرام ـ مانند معاملات ربوى ـ انجام نشود ، جایز است ، و خرید و فروش سهام شرکتهایى که معاملات حرام انجام مى دهند در صورتى که سود حاصل از حرام ، جزء سرمایه شرکت باشد ، جایز نیست ، و در غیر این صورت خرید و فروش خودِ سهام جایز است ، ولى باید از درآمدهاى حرامِ آن پرهیز شود.

آیت الله صافی گلپایگانی

حکم شرعی بورس از دیدگاه آیت الله صافی گلپایگانی به این شرح است که به طور کلی معاملات بورسی چنانچه با اجتماع جمیع شرایط صحت و لزوم باشد فی نفسه مانعی ندارد.

آیت الله سیستانی

خریدوفروش سهام صحیح است. البته اگر درباره سهام شرکت های حرام مثل شرکت های خریدوفروش شراب و معاملات ربوی باشد؛ خرید سهام آن و شرکت در این کار جایز نیست.

چرا برخی معتقدند که حکم شرعی بورس و قمار یکی است؟

با توضیحاتی که در بخش های قبلی آورده شد می توان فهمید که بورس نمی تواند قمار باشد. پس نمی توان حکم شرعی بورس و قمار را یکسان دانست. بورس امکانی را فراهم می کند تا نقدینگی در جامعه در مسیر درست استفاده شود. با انتخاب آگاهانه در بازار بورس می توان سهامی را خرید و با گذشت زمان در سود این سهام شریک شد. البته به شرطی که نظارت های کافی بر بازار بورس و سرمایه وجود داشته باشد. به گفته ی حسین راغفر استاد اقتصاد دانشگاه الزهرا در مورد بازار بورس باید توجه داشت که اصولا این بازار توام با ریسک های گسترده است؛ یعنی نفس فعالیت در بورس ریسک است. حال اگر در این شرایط مبهم، نظارت های کافی بر ابعاد و زوایای مختلف بورس وجود نداشته باشد و این نظارت ها واقعاً اعمال هم نشود، بازار بورس به یک قمارخانه حکم شرعی معامله در بورس ی بزرگ تبدیل خواهد شد. در این میان تعداد زیادی از افراد عادی ناآگاهانه وارد این بازی می شوند.

ممکن است افرادی که بدون آگاهی وارد این بازی مرگ و زندگی می شوند، تمام دارایی و هستی خود را ببازند. در سوی دیگر هم محتمل است جماعتی بیخود و بی جهت و بدون هیچ تلاشی سودهای بادآورده و کلانی را کاسب شوند. به همین جهت مدیرانی که در راس نظارت بازار سرمایه هستند موظف اند تا از دانش نظری و تسلط علمی بر تمام ابعاد فعالیت بورس، برخوردار باشند. آن ها باید درک کافی از اهمیت نظارت بر بازار سرمایه و آثار گسترده ی آن بر اقتصاد کشور و رفاه مردم داشته باشند. مهم تر از همه، مدیران ناظر باید در مقابل انبوهی از منافع که در مقابل آن ها صف می کشد، از شجاعت مقاومت برخوردار باشند. بنابراین رهبری بازار سرمایه، کاری بس دشوار است و رسالتی حساس! به گفته ی رهبر انقلاب بسیار مهم است که معاملات در بورس خلاف قانون و نامشروع نباشند که در غیر این صورت حکم شرعی بورس هم حرام خواهد بود!

آیا خرید و فروش سهام در بورس، نیاز به پرداخت خمس دارد؟

همان طور که می دانید عواید حاصل از خرید و فروش سهام در حکم شرعی معامله در بورس بورس نیز در شمار درآمدهای فرد قرار گرفته و مشمول پرداخت خمس خواهد شد.

آیا فروش سهمی که در همان روز خریداری شده، قمار محسوب می شود؟

پاسخی که مراجع عظام در این خصوص داده اند، در این خلاصه می شود که در صورتی واقعی و شرعی بودن معاملات، فروش آن در هر زمان، مجاز و صحیح است.

آیا اجرت یا کمیسیون کسب شده از سوی کارگزاری ها، جایز است؟

پاسخ به این صورت است که چون کارگزاری ها حکم نماینده یا وکیل حکم شرعی معامله در بورس سهامداران و متقاضیان خرید و فروش سهام را دارند، دریافت مبلغی به عنوان کمیسیون یا اجرت، ایرادی نداشته و مجاز است

آیا سهام بورس و اوراق بهادار قابل وقف هستند؟

بله، قابل وقف هستند.

خرید و فروش طلا، ارز و نفت در بورس های جهانی توسط اینترنت دارای چه حکمی از نظر شرعی می باشد؟

با توجّه به اینکه فارکس شرایط شرعیّه معاملات را ندارد جایز نیست.عده ای هستند که بورس شغل آنها می باشد آنها به مطالعه وضعیت شرکتها به این نتیجه می رسند که ارزش سهام شرکتی بالا خواهد رفت و لذا اقدام به خرید سهام آن شرکت می کنند و بعد از گران شدن سهام آن شرکت با فروش سهام سود می کنند. با توجه به نوسانات بازار گاهی سودهای کلانی می کنند البته گاهی نیز ضررهای کلانی می کنند . اگر ما سرمایه مان را دراختیار این اشخاص قرار دهیم پولی که از این راه به دست می اید چه حکمی دارد ؟اشکال ندارد مگر اینکه سهام شرکتهای معامله با محرمات یا بانکهای ربوی باشد.

سایت رسمی دفتر حضرت آيت الله العظمى وحيد خراسانى

گاهى شركت هاى سهامى براى فروش سهام و اسناد بهادار خود ، بانكها را واسطه قرار مى دهند ، و بانكها با دريافت مبلغى بر حسب قرار داد به عنوان واسطه ، به فروش و صرف آن سهام و اسناد اقدام مى كنند.

اجرت گرفتن بانك بابت فروش سهام و اسناد بهادار

مسأله ۲۸۵۸ ـ اين قرار داد با بانك جايز است ، چه به صورت اجاره باشد ، كه شركت سهامى ، بانك را در مقابل پرداخت آن كارمزد براى اين كار ـ فروش سهام و اسناد بهادار ـ اجير كند ، و چه به صورت جعاله باشد ، كه شركت سهامى متعهّد شود كه اگر بانك اين كار را براى او انجام دهد ، اين مبلغ را به او بپردازد ، و در هر دو صورت بانك با انجام دادن عمل مذكور ، حقّ دارد كار مزد تعيين شده را دريافت كند.

خريد و فروش سهام شركتهاى سهامى و حكم سود حاصل از حرام

مسأله ۲۸۵۹ ـ خريد و فروش سهام شركتهاى سهامى ، در صورتى كه در آن شركتها معاملات حرام ـ مانند معاملات ربوى ـ انجام نشود ، جايز است ، و خريد و فروش سهام شركتهايى كه معاملات حرام انجام مى دهند در صورتى كه سودِ حاصلِ از حرام ، جزء سرمايه شركت باشد ، جايز نيست ، و در غير اين صورت خريد و فروش خودِ سهام جايز است ، ولى بايد از درآمدهاى حرامِ آن پرهيز شود.