توكن (Token) چيست؟
براي حل مشکلات مختلفي که در زمينه هاي گوناگون فناوري اطلاعات رخ مي دهد، راه حل هاي متفاوتي ارائه گرديده است. يکي از راه حل هاي ارائه شده که ميزان استفاده از آن به طور چشمگيري در حال رشد مي باشد، استفاده از ابزارهای امنيتي ( Secure Module) است.
به گزارش بانکی دات آی آر، توکن هاي هوشمند USB (USB Smart Token) ،بر خلاف توکن های OTP به عنوان نسل جديدي از ابزارهای امنيتي، به ابزارهایی فراگير تبديل شده اند و با قیمتهای پایین قابل تهیه می باشند. در حال حاضر دو نوع توکن پر کاربرد در ایران استفاده می شوند :
1. توکن امضای دیجیتال 2. توکن رمزیاب OTP
1. توکن امضای دیجیتال چیست و چه کاربردی دارد ؟
توکن امضای دیجیتال همانند یک فلش مموری می باشد که با نصب نرم افزاری گواهی امضا بر روی آن توسط مرکز صدور امضای دیجیتال، کاربر می تواند هنگام ورود یا فعالیت در وبسایت هایی که نیاز به تایید هویت دارند، استفاه شود. بعنوان مثال شما با خرید توکن امضای دیجیتال ST3 – یکی از پرفروش ترین توکن های وارداتی - می توانید یک امضای الکترونیکی انحصاری داشته باشد.
(با اتصال این دستگاه - که مشابه یک فلش مموری می باشد - به پورت USB کامپیوتر،
اطلاعات هویتی شخص از روی امضا خوانده شده و در اختیار سایت مورد نظر قرار خواهد گرفت.)
از مهمترین موارد استفاده توکن امضای دیجیتال می توان به :
• بنگاه های املاک و خودرو (اعضای کانون سازمان ثبت اسناد و املاک کشور)
• کانون سردفتران و دفتریاران اسناد رسمی
• کاربران سامانه حمل و نقل برای دریافت کد رهگیری
• اعضای سامانه جامع الکترونیک بازرگانان
• ارسال اظهارنامه الکترونیک به اداره دارائی و امور مالیاتی
• و همچنین کلیه اسنادی که نیاز به رمز نگاری دارند
بصورت فنی تر می توان گفت این گونه توکنها کلیدهای رمزنگاری، مانند امضا دیجیتال و در برخی مدل ها اطلاعات بیومتریک مثل اثرانگشت را در حافظه خود ذخیره میکنند. این توکنها شامل چند کلید برای وارد کردن شماره شخصی شناسایی (PIN code) برای انجام عملیات ایجاد رمز عبور هستند. اتصال این توکن ها به صورت ارتباط USB است که این روشها در انتقال کلید رمز تولید شده به سیستم دخالت دارند . درحال حاظر توکن های امضای دیجیتال بالاترین امنیت را در سرویسهای دیجیتالی دارا هستند.
2. توکن رمزیاب OTP چیست و چه کاربردها و معایبی دارد ؟پ
توکِن امنیتی یا نشانهٔ امنیتی (Security Token) یا توکن رمزیاب ( OTP ) سخت افزاری کوچکی است که برای ورود کاربر یک سرویس رایانهای، به سامانه به کار میرود. به عبارت دیگر، این دستگاه یک دستگاه فیزیکی است که در اختیار کاربران مجاز قرار میگیرد تا به راحتی بتوانند برای استفاده از یک سیستم کامپیوتری هویت آنها تشخیص داده شود. توکن امنیتی با تولید رمز بصورت نرم افزاری و وارد نمودن آن در وب سایت مورد نظر - به عنوان مثال دسترسی به حساب بانکی از راه دور – کاربرد دارد همچنین از توکن به جای رمز عبور معمولی برای احراز هویت مشتری که خواهان ورود به سیستم است، نیز استفاده می شود. به عبارت دیگر به عنوان یک کلید الکترونیکی برای دسترسی عمل میکند. در حال حاضر این توکن ها جهت دسترسی و انتقال پول در حسابهای بانکی کاربرد دارد.
نحوه به کارگیری توکن OTP
1.کمترین نیازمندی هر توکن داشتن یک مشخصه منحصر به فرد ذاتی است که در حافظه ذخیره شدهاست. این حافظه قابل دستکاری نیست و به بیان بهتر به گونهای طراحی شدهاست که به صورت باز برای سایر کاربردهایی که توکن چگونه کار میکنند؟ توسط فروشندگان نشانه و سازمانهای دیگر ارائه میشود، در دسترس نیست.
2.کمترین نیازمندی در این نوع، اتصال به رسانههایی مشابه شبکههای موبایل برای USSD، پیام کوتاه و صدا است، که تمام چیزهایی که نیاز است در شماره موبایل یا تلفن ثبت شدهاست. البته این سیستم در ایران چندان کاربردی نشده است.
نقاط ضعف این توکن OTP
ساده ترین مورد آسیب پذیری در وسایلی که شامل رمز هستند، گم شدن دستگاه کلید مخصوص یا فعال کننده تلفن هوشمند با توابع جامعیت کلید است. نشانههای غیرمتصل و نشانههایی که از out-of-band استفاده میکنند، در مقابل حملات میانی آسیب پذیر هستند. در این نوع حمله، فرد کلاهبردار به عنوان یک عنصر میانی بین کاربر (نشانه) و سیستم اصلی (احراز هویت) قرار میگیرد. سپس مقدار نشانه را از کاربر درخواست کرده و خودش آن را به سیستم احراز هویت تحویل میدهد و خود را به جای کاربر نشانه جا میزند. تا زمانیکه مقدار نشانه از نظر ریاضی درست باشد، احراز هویت با موفقیت انجام میشود و فرد کلاهبردار قادر به دسترسی است. در سال ۲۰۰۶، Citibank اعلام کرد که کاربران سخت افزارهایی که بر اساس نشانه کار میکردند، قربانی حمله میانی توسط افراد اوکراینی گردیدهاند.
برخی ها در سال های اخیر باتوجه به طولانی بودن پروسه استفاده از دستگاه رمزیاب استفاده از رمزهای یک بار مصرف را برای افزایش امنیت بانک ها توصیه می کنند. البته امروزه بجای دستگاه OTP از اپلیکشن های رمز ساز که قابلیت نصب بر روی موبایل را دارند استفاده می شود. مانند اپلیکشن رمز ساز بانک رفاه یا اپلیکشن رمزبان بانک ملی.
بانک های دارای توکن در ایران
در حال حاضر بانک های صادرات ، ملی و کشاورزی به مشتریانشان توکن"رمزیاب" ارائه می دهند.که هر کدام از سیستم هایشان نقاط قوت و ضعف مخصوص به خودشان را دارد.
کیف پول توکن پاکت چیست و چگونه کار می کند؟
کیف پول توکن پاکت یک کیف پول ارز دیجیتال نرم افزاری لایه باز است که به کاربران این اجازه را میدهد تا داراییهای دیجیتالی خود را به راحتی در آن ذخیره و مدیریت کنند. این والت همچنین یک مرورگر به صورت dApp را در اختیار کاربران قرار میدهد که کیف پول را به بلاک چین متصل میکند. لازم به ذکر است نسخههای مختلف این کیف پول برای اندروید، iOS و دسکتاپ نیز موجود است. در ادامه مقاله به معرفی کامل کیف پول توکن پاکت خواهیم پرداخت، پس با ارزکت همراه ما باشید.
ارز توکن پاکت چیست؟
توکنی کاربردی است که حقوق کاربران و توسعه دهندگان این پلتفرم را در فضای token pocket نشان میدهد. همچنین این کیف پول نشان دهنده پیوند عمیقی بین کاربران و توسعه دهندگان است. توکن پاکت یک کیف پول چند بلاک چینی است که به صورت dApp ارائه میشود.
پیشینه کیف پول توکن پاکت
کیف پول توکن پاکت در ابتدا با حمایت از بلاک چین EOS در اکتبر سال 2018 شروع به کار کرد. ولی پس از آن مرزهای خود را گسترش داد تا اکوسیستمها بلاک چینهای بیشتری را پشتیبانی کند. بلاک چینهایی که کیف پول توکن از آن پشتیبانی میکنند عبارتند از:
همچنین کیف پول توکن پاکت از تمام توکنهایی که در این پلتفرم ها فعالیت میکنند و یا با آنها همکاری میکنند را پشتیبانی میکند. طبق گفته مدیران این پلتفرم به زودی پشتیبانی از شبکه بیت کوین نیز به این مجموعه اضافه خواهد شد.
توکن پاکت، چیزی بیشتر از یک کیف پول
این کیف پول خدماتی بیشتر از یک کیف پول معمولی را به کاربران خود ارائه میدهد. میتوان آن را به عنوان یک جعبه ابزار کاربردی برای بلاک چینها نامگذاری کرد. فروشگاهی یک مرحلهای که به مخاطبان امکان اطلاع یافتن از جدیدترین اخبار را نیز میدهد.
شما برای دسترسی به dAppstore این کیف پول میتوانید به آسانی، تنها با کلیک بر روی گزینه Discovery اقدام کنید. در قسمت بالا با وارد کردن آدرس dApp مورد نظر، به اطلاعات مورد نیاز خود دسترسی پیدا کنید. همچنین در کیف پول توکن پاکت شما قادر هستید تا فعالیتهای بنیادی در یک مجموعه بلاک چین را انجام دهید. به طور معمول این فعالیتها شامل رایگیری درون شبکهای برای مدیریت پروکسیها منابع در نظر گرفته میشود.
در ماههای اخیر توکن پاکت بستری برای مبادلات ارزی را نیز در این پلتفرم ارائه داده است. کاربران اکنون به راحتی میتوانند ارزهای پشتیبانی شده در این کیف پول را با یکدیگر مبادله یا سواپ کنند. با قرار دادن یک بستر مبادلاتی درون شبکهای دیگر کاربران برای مبادله نیازی به انتقال داراییهای خود به یک صرافی ارز دیجیتال را ندارند.
همکاری با صرافی های غیر متمرکز
شما در این کیف پول قادر هستید تا از طریق صرافیهای غیر متمرکزی مانند بایننس دکس و نیو دکس، به مبادله ارزهای دیجیتالی مورد نظر خود بپردازید. با دسترسی آسان و امنیت قابل توجه این سیستم نیازی به نگرانی برای دزدیده شدن داراییها و ارزهای خود ندارید.
مطلب پیشنهادی: خرید پول دیجیتال
یک کیف پول غیر حضانتی
توکن پاکت یک کیف پول غیر حضانتی محسوب میشود. به این معناست که کد امنیتی یا کلمات ریکاوری شما را در سیستم خود نگه داری نخواهد کرد. در مقابل شما به عنوان یک مشتری و کاربر این شبکه، مسئولیت کامل کلمات کلیدی و امورات مربوط به کیف پول خود را در اختیار خواهید داشت. اکنون این سوال شاید برای شما پیش آمده که، اگر توکن پاکت کنترلی بر روی کلمات امنیتی شما ندارد پس چگونه سیستم امنیتی کل پلتفرم را مدیریت میکند؟
در جواب این سوال میتوان گفته که کیف پول توکن پاکت سه نوع لایه امنیتی برای این مسئله در نظر گرفته است. این لایهها عبارتند از:
- کلمات امنیتی و ریکاوری به صورت محلی یا در جایی که شما انتخاب میکنید ذخیره میشود.
- اطلاعات بسیار مهم به شکل ایزوله شده در محلی خاص نگه داری میشوند.
- برای ورود به حساب کاربری کیف پول از چندین روش استفاده میکند. این روشها عبارتند از، تشخیص چهره، اثر انگشت و تعیین یک گذرواژه امن.
سخن پایانی
در پایان همیشه به این نکته توجه داشته باشید که برای نقل و انتقالات، حتما قبل از تراکنش به بلاک چین آن نیز انتخاب کنید. این کیف پول از دسته کیف پولهای دیجیتالی معتبری است که امروزه کاربران زیادی را به جذب کرده است. اما طبق مطالبی که قبل تر نیز گفته شد، برای انتقال داراییهای خود به یک کیف پول حتما درباره آن تحقیق و بررسیهای زیادی را انجام دهید. همچنین حدالامکان کیف پول را از یک منبع معتبری خرید کنید تا از معتبر بودن آن اطمینان حاصل کنید.توکن چگونه کار میکنند؟
سوالات متداول
کیف پول توکن پاکت چیست؟
یک کیف پول لایه باز است که به کاربران این امکان را میدهد تا داراییهای خود را به آسانی در آن مدیریت و ذخیره کنند. این کیف پول همچنین یک مرورگر به صورت Dapp را در اختیار کاربران قرار داده و کیف پول را به بلاک چین متصل میکند.
آیا کیف پول توکن پاکت از بیت کوین پشتیبانی می کند؟
خیر. اما طبق گفته مدیران به زودی این بلاک چین نیز به توکن پاکت اضافه خواهد شد.
توکن سوزی خودکار BNB چیست و چگونه کار می کند؟
بر اساس قیمت BNB و تعداد بلوک های تولید شده در BSC در طول سه ماهه، مکانیسم سوزاندن خودکار BNB به طور خودکار مقدار BNB را برای سوزاندن تغییر می دهد.
BNB و نقش آن در اکوسیستم بلاک چین
بایننس کوین (BNB) ارز دیجیتال بومی اکوسیستم بایننس است. BNB که در سال 2017 راه اندازی شد، در ابتدا به عنوان یک توکن ERC-20 در بلاک چین اتریوم با مجموع عرضه 200 میلیون ارائه شد. در سال 2019، بایننس مبادله شبکه اصلی خود را آغاز کرد و تمام توکن های BNB را به زنجیره BNB منتقل کرد.
زنجیره BNB از دو بلاک چین تشکیل شده است که هر دو توسط BNB تغذیه می شوند:
BNB Beacon Chain: که قبلاً بایننس چین نامیده می شد، این بلاک چین عملکردهای حاکمیتی زنجیره BNB مانند رای دادن و شرط بندی را انجام می دهد.
زنجیره هوشمند BNB (BSC): این بلاک چین که زمانی به عنوان زنجیره هوشمند بایننس شناخته می شد، از ماشین مجازی اتریوم برای پشتیبانی از قراردادهای هوشمند استفاده می کند و کاملاً با ابزارها و برنامه های غیرمتمرکز اتریوم (DApps) سازگار است.
ارز بومی بایننس اکنون بخشی ضروری از اکوسیستم بایننس است. این برای تقویت عملیات صرافیهای Binance و Binance.US، از جمله سایر برنامههای کاربردی ساخته شده در زنجیره BNB، مانند:
The age of dinosaurs
اینها تنها تعدادی از dApp های ساخته شده بر روی بلاک چین BNB هستند. بایننس همچنین بزرگترین صرافی ارزهای دیجیتال از نظر حجم معاملات است و یکی از محبوب ترین صرافی ها در جهان است.
توکن سوزی چیست؟
سوزاندن توکن زمانی است که یک پروژه ارز دیجیتال برخی از توکن های خود را از بین می برد، اغلب برای کاهش عرضه در گردش و افزایش ارزش ارز های باقی مانده. ارز ها با یک کلید خصوصی ناشناخته به یک کیف پول کریپتو مرده فرستاده می شوند، به این معنی که این ارز ها هرگز نمی توانند دوباره خرج شوند.
سوزاندن توکن اغلب به صورت سه ماهه یا شش ماهه انجام می شود. به عنوان مثال، بایننس متعهد شده است که BNB را هر سه ماه یک بار تا زمانی که 100 میلیون BNB از بین برود، بسوزاند. این باعث می شود که عرضه کل 100 میلیون BNB – حداکثر عرضه ممکن BNB – باقی بماند.
بلاک چین ها و پروتکل های رمزنگاری به چند دلیل، سوزاندن سکه و توکن را به صورت دوره ای انجام می دهند، از جمله:
BNB چگونه سوزانده می شود؟
مکانیسم های سکه سوزی وجود دارد که توسط آن BNB سوزانده می شود که در زیر توضیح داده شده است:
مکانیسم سوزاندن Real-time (BEP-95)
اولین مورد مکانیسم سوزاندن بایننس Evolution Proposal (BEP)-95 است. از توکن چگونه کار میکنند؟ طریق BEP-95، BNB در زمان واقعی با سوزاندن بخشی از هزینه های گاز صرف شده در BSC سوزانده می شود. از زمان ارتقاء زنجیره هوشمند BNB در سال 2021، BEP-95 به سوزاندن روزانه حدود 860 BNB ادامه داده است.
Changpeng Zhao، مدیر عامل بایننس، BEP-95 را برای سرعت بخشیدن به نرخ سوزاندن BNB، که کندتر از برنامه ریزی شده بود، اجرا کرد. BEP-95 با سوزاندن بخشی از هزینه های گاز جمع آوری شده توسط اعتبار سنجی هر بلوک، جریان ثابتی از BNB را برای سوزاندن فراهم می کند.
BEP-95 کاملاً به شبکه BSC وابسته است، بنابراین پس از رسیدن به هدف 100 میلیون سوزاندن، به سوزاندن BNB ادامه خواهد داد. پیشرفت رایت BEP-95 را می توان از طریق ربات BNB Burns Tracker در توییتر ردیابی کرد:
سه ماهه خودکار سوزی
روش دوم، سوزاندن سه ماهه برنامه ریزی شده توسط بایننس است. در این سوزاندن مقدار مشخصی BNB از بازار آزاد بازخرید و معدوم می شود. اولین سوزاندن در اکتبر 2017 انجام شد و 986000 BNB سوزانده شد.
سوزاندن سه ماهه با استفاده از سود بایننس انجام می شود و از قبل اعلام می شود. مقدار خاصی از BNB که باید سوزانده شود بر اساس چندین عامل از جمله سودآوری کلی، عرضه در گردش BNB و تعداد بلوک های تولید شده در هر سه ماهه است. از آخرین سوزاندن در آوریل 2022، در مجموع 1,839,786.261 BNB سوخته است:
سوزاندن خودکار BNB چیست؟
سوزاندن خودکار BNB در کنار راه اندازی و تغییر نام تجاری بایننس چین و زنجیره هوشمند بایننس به زنجیره BNB ایجاد شد. به گفته بایننس، مکانیزم سوزاندن خودکار برای به حداکثر رساندن ارزش توکن BNB و ارائه یک برنامه رشد بلندمدت پایدار و ایمن برای اکوسیستم BNB طراحی شده است.
بایننس بر اساس حجم معاملات BNB در صرافی خود، سوزاندن سه ماهه BNB را انجام می داد. با این حال، سوزاندن سه ماهه با سوخت خودکار BNB در دسامبر 2021 جایگزین شد.
سوزاندن خودکار هنوز به صورت فصلی انجام می شود، اما دیگر صرفاً بر اساس حجم معاملات در بایننس نیست.
مکانیسم سوختن خودکار BNB برای تنظیم مقدار BNB که باید بسته به دو عامل سوزانده شود، خودکار است:
تعداد بلوک های تولید شده در BSC در هر سه ماهه
به گفته بایننس، مکانیسم های جدید سوختن BNB شفافیت بهتری را ارائه می دهند و نسبت به روش سوزاندن سه ماهه قبلی قابل پیش بینی تر هستند. به گفته تیم Binance، مکانیسم جدید سوزاندن خودکار به تثبیت قیمت BNB و محافظت از آن در برابر نوسانات بزرگ کمک می کند.
سوزاندن خودکار BNB چگونه کار می کند؟
از دیدگاه فنی، سوزاندن خودکار BNB از اطلاعات روی زنجیره از زنجیره هوشمند BNB برای محاسبه مقدار BNB استفاده می کند. به این ترتیب مکانیسم میزان سوزاندن را “تنظیم” می کند.
مقدار سوخت نیز تحت تأثیر پویایی عرضه و تقاضا است، به این معنی که وقتی قیمت BNB کاهش می یابد، نرخ سوخت افزایش می یابد. همانطور که قبلا ذکر شد، سوزاندن سکه ارزش یک ارز دیجیتال را افزایش می دهد.
سوزاندن خودکار BNB طوری طراحی شده بود که مستقل از حجم معاملات BNB در بایننس (که قبلا تنها مبنای آن بود) باقی بماند. این برای اطمینان به جامعه BNB است که فرآیند قابل تأیید، عینی و شفاف است.
هدف این است که تا مرز 100 میلیون به اجرای خودکار سوزاندن ادامه دهیم. با استفاده از فرمول زیر این کار را به صورت خودکار انجام می دهد:
در معادله بالا، B نشان دهنده مقدار کل BNB برای سوزاندن و N نشان دهنده تعداد بلوک های تولید شده در زنجیره هوشمند BNB در طول سه ماهه است. میانگین زمان بلوک 3 ثانیه است که مقدار تقریبی بلوک های تولید شده در ساعت را 1200 بلوک تنظیم می کند. یک محاسبه استاندارد مقدار N را تقریباً 2592000 بلوک به دست میدهد. مقدار ممکن است بسته به اینکه دقیقاً چند روز در ماه در طول یک سه ماهه خاص وجود دارد، نوسان داشته باشد.
P برای میانگین قیمت BNB در آن زمان است. میانگین قیمت در محدوده 10٪ تا 20٪ در روز در نوسان است، و مقدار متوسط با نمونه برداری بر اساس یک ارائه دهنده اوراکل پذیرفته شده، مانند ChainLink، برای BSC تعیین می شود. این معمولاً هر 10000 بلوک انجام می شود و تولید آن حدود 8.3 ساعت طول می کشد.
K در ابتدا روی 1000 تنظیم شده است و یک عددثابت است. ارزش آن در معرض تغییر است و تا حد زیادی به جامعه زنجیره هوشمند BNB بستگی دارد. اعضا می توانند پیشنهاد BEP را ارسال کنند و همچنین برای به روز رسانی این مقدار رای بدهند.
سوزاندن سه ماهه BNB
مکانیسم سوزاندن سه ماهه قدیمی به سوزاندن خودکار سه ماهه به روز شد. سوزاندن خودکار به همان هدف می رسد اما کارآمدتر و شفاف تر است. نمودار زیر میزان پیشبینی شده سهماهه BNB Auto Burn را برای انواع قیمتهای متوسط BNB نشان میدهد:
چگونه تاریخچه سوزاندن خودکار BNB را بررسی کنیم؟
تاریخچه سوزاندن خودکار BNB قابل ردیابی است. وب سایت یک رکورد از تمام سوزاندن های قبلی از جمله جزئیات هر سوزاندن را نگه می دارد:
برای مثال، اگر روی آخرین سوزاندن یعنی Burn #19 کلیک کنیم، میتوانیم جزئیات زیر را ببینیم:
خب تا الان چقدر BNB سوخته؟ تا به امروز، کل BNB سوخته شده 35,750,684.88 است. به ازای داده های قیمت فعلی، این معادل 7,866,304,917.03 دلار است. همچنین می توانید مقادیر و جزئیات مربوط به رویدادهای سوزاندن BNB را در زمان واقعی دنبال کنید.
سوزاندن بعدی BNB چه زمانی است؟
آخرین BNB Burn در 19 آوریل 2022 اتفاق افتاد و 1,830,382 BNB یا 772,363,806 دلار را از طریق سوزاندن خودکار نابود کرد. هنوز تاریخ مشخصی برای سوزاندن بیستم مشخص نشده است، اما انتظار میرود که این اتفاق بین ۱۶ تا ۲۰ جولای ۲۰۲۲ رخ دهد.
به طور معمول، Changpeng Zhao، مدیر عامل بایننس، تاریخهای سوزاندن BNB را در توییتر اعلام میکند، بنابراین این فضا ارزش تماشا را برای بهروزرسانی در مورد رایت سوزاندن بعدی دارد.
راهنمای رمز یکبار مصرف OTP بانک
چند وقتی است که که در برخی از بانک های ایران استفاده از این دستگاه ساده و کوچک رواج پیدا کرده و برای تامین امنیت انتقال وجه و استفاده از خدمات بانکی استفاده می شود در برخی از بانک ها حتماً باید این دستگاه را از بانک خود دریافت کنید تا بتوانید از خدمات اینترنتی استفاده کنید.
بانک ملت نیز طی ارسال اعلامیه در بخش اینترنتی اعلام کرده است که از فروردین سال ۹۴ انتقال وجه و بسیاری از خدمات فقط با رمز یکبار مصرف قابل انجام است.
این دستگاه چگونه کار می کند؟
این دستگاه همانند یک ماشین حساب می باشد، پشت دستگاه یک سریال دارد که متصدی بانک آن را روی حساب شما تنظیم می کند، از آن پس در سیستم اینترنت بانک اگر کد درخواست شود این دستگاه یک کد منحصر به فرد را تولید و نمایش می دهد. در واقع یک جور ماشین حساب است که توسط یک الگوریتم ریاضی خاص که آن بانک تعریف کرده است یک عدد یکبار مصرف امنیتی را برای شما تولید می کند.
۱) نرم افزاری
در روش نرم افزاری شما به واسطه اپراتور همراه اول و ایرانسل این کد را به واسطه *۷۱۲# درخواست می کنید، نیاز به نصب نرم افزار ندارد، هزینه ندارد، ورود اطلاعات توسط موبایل کمی دشواری دارد. استفاده از این نوع یکبار رمز موبایل سالانه ۵ هزارتومان توسط بانک ملت از شما کسر می شود! برای فعال سازی نیازی به مراجعه به بانک ندارد و از طریق اینترنت بانک براحتی قالب فعال کردن است.
۲) سخت افزاری
به شعبه صادر کننده حساب ملت خود مراجعه و درخواست دستگاه OTP می دهید و همانجا به شما تحویل داده می شود.
استفاده از آن نامحدود رایگان است و فقط یکبار ۲۳ هزارتومان بابت خرید دستگاه از حساب شما کسر می کنند، استفاده از آن بسیار ساده و سریعتر است و نیازی به اتصال به کامپیوتر و … ندارد و توسط یک عدد باطری تغذیه می شود.
![]() | راهنمای یکبار رمز (OTP) | ![]() | راهنمای یکبار رمز همراه (Mobile OTP) |
راهنمای استفاده و فعال سازی دستگاه یکبار رمز OTP
در صورتیکه شماره سریال درج شده در پشت دستگاه رمزیاب شما با عدد ۱۰۰ شروع می شود برای فعال سازی به روش ذیل اقدام کنید:
۱- روشن کردن دستگاه با فشردن دکمه
۲- پس از روشن شدن سریال دستگاه بر روی صفحه آن به نمایش در می آید.
۳- بلافاصله کلید ۰ را به مدت ۳ ثانیه نگهدارید.
۴- پس از آشکار شدن کلمه PIN 1 یک عدد ۴ رقمی به دلخواه بعنوان رمز وارد کنید.
۵- پس از آشکار شدن کلمه PIN 2 همان عدد را تکرار کنید.
۶- پس از نمایش کلمه welcome PIN برای بار سوم همان عدد را وارد کنید.
پس از این مرحله دستگاه خاموش شده و رمز مربوطه در دستگاه ذخیره می شود و از این پس بعد از فشردن دکمه و ظهور کلمه PIN 1 کافیست عدد چهاررقمی را وارد کنید تا دستگاه آماده کار شود.
اگر دستگاه شما از سری غیر از مدل فوق بود برای استفاده از آن به شیوه ذیل عمل کنید:
۱- دستگاه رمزیاب را با فشردن کلید روشن کنید.
۲- در مقابل کلمه PIN1 عدد ۱۲۳۴ را وارد کنید .
۳- کلید را به مدت ۲ ثانیه فشار دهید تا علامت ”new pin” ظاهر شود.
۴- حال عدد ۴ رقمی جدید را وارد کنید کنید.
۵- پس از مشاهده کلمه ” new pin conf“ مجددا همان رمز را وارد کنید.
پس از این رمز جدید شما جایگزین رمز اولیه شده و در هنگام استفاده باید برای روشن کردن دستگاه ازاین رمز استفاده نمایید.
توجه: اگر حداکثر ۳ بار اشتباه وارد شود دستگاه قفل می شود و باید به شعبه مراجعه نمایید.
توکن چیست و چگونه کار میکند؟
برای حل مشکلات مختلفی که در زمینه های گوناگون فناوری اطلاعات رخ می دهد، راه حل های متفاوتی ارائه گردیده است. یکی از راه حل های ارائه شده که میزان استفاده از آن به طور چشمگیری در حال رشد می باشد، استفاده از وسایل امنیتی ( Secure Module) است.
توکن های هوشمند USB(USB Smart Token) به عنوان نسل جدیدی از وسایل امنیتی، مشکل هزینه و قیمت بالای سخت افزارهای امنیتی HSM Hardware Secure Module را حل نموده و به وسایلی فراگیر تبدیل شده اند. نام دیگر توکن “رمزیاب” می باشد.
توکِن امنیتی یا نشانهٔ امنیتی (Security Token) سختافزاری کوچک است که برای ورود کاربر یک سرویس رایانهای به سامانه بهکار میرود. به عبارت دیگر، این دستگاه یک دستگاه فیزیکی است که در اختیار کاربران مجاز قرار میگیرد تا به راحتی بتوانند برای استفاده از یک سیستم کامپیوتری هویت آنها تشخیص داده شود. توکن امنیتی برای اثبات هویت فرد به صورت الکترونیکی استفاده میشود.(به عنوان مثال نحوه دسترسی به حساب بانکی از راه دور). از توکن به علاوه یا به جای رمز عبور معمولی برای احراز هویت مشتری که خواهان ورود به سیستم است، بهره میبرند. به عبارت دیگر به عنوان یک کلید الکترونیکی برای دسترسی عمل میکند.
بعضی از توکنها کلیدهای رمزنگاری مانند امضا دیجیتال و اطلاعات بیومتریک مثل اثرانگشت را در حافظه خود ذخیره میکنند. این توکنها شامل چند کلید برای وارد کردن شماره شخصی شناسایی(PIN code) و آغاز برنامه توکن برای انجام عملیات ایجاد رمز عبور هستند. طراحی مخصوصی از این توکن به صورت ارتباط USB و بلوتوث است که این روشها در انتقال کلید رمز تولید شده به سیستم دخالت دارند.
در حال حاضر سازمان املاک و اسناد کشور،کانون سردفتاران و دفتریاران ،برخی بانک ها و… برای شناسای افراد و مشتریانشان از راه دور از این سیستم استفاده می کنند که امنیت بالایی دارد.
نحوه به کارگیری
۱٫کمترین نیازمندی هر نشانه داشتن یک مشخصه منحصر به فرد ذاتی است که در حافظه ذخیره شدهاست. این حافظه قابل دستکاری نیست و به بیان بهتر به گونهای طراحی شدهاست که به صورت باز برای سایر کاربردهایی که توسط فروشندگان نشانه و سازمانهای دیگر ارائه میشود، در دسترس نیست.
۲٫کمترین نیازمندی در این نوع، اتصال به رسانههایی مشابه شبکههای موبایل برای USSD، پیام کوتاه و صدا است، که تمام چیزهایی که نیاز است در شماره موبایل یا تلفن ثبت شدهاست. البته این سیستم در ایران چندان کاربردی نشده است.
نقاط ضعف
ساده ترین مورد آسیب پذیری در وسایلی که شامل رمز هستند، گم شدن دستگاه کلید مخصوص یا فعال کننده تلفن هوشمند با توابع جامعیت کلید است. نشانههای غیرمتصل و نشانههایی که از out-of-band استفاده میکنند، در مقابل حملات میانی آسیب پذیر هستند. در این نوع حمله، فرد کلاهبردار به عنوان یک عنصر میانی بین کاربر (نشانه) و سیستم اصلی (احراز هویت) قرار میگیرد. سپس مقدار نشانه را از کاربر درخواست کرده و خودش آن را به سیستم احراز هویت تحویل میدهد و خود را به جای کاربر نشانه جا میزند. تا زمانیکه مقدار نشانه از نظر ریاضی درست باشد، احراز هویت با موفقیت انجام میشود و فرد کلاهبردار قادر به دسترسی است. در سال ۲۰۰۶، Citibank اعلام کرد که کاربران سخت افزارهایی که بر اساس نشانه کار میکردند، قربانی حمله میانی توسط افراد اوکراینی گردیدهاند.
به گزارش بانکی داتآیآر؛ برخی ها در سال های اخیر باتوجه به طولانی بودن پروسه استفاده از دستگاه رمزیاب استفاده از رمزهای یک بار مصرف را برای افزایش امنیت بانک ها توصیه می کنند.
بانک های دارای توکن در ایرن
در حال حاضر بانک های صادرات ، ملی و کشاورزی به مشتریانشان توکن”رمزیاب” ارائه می دهند.که هر کدام از سیستم هایشان نقاط قوت و ضعف مخصوص به خودشان را دارد.
بررسی یک نمونه دستگاه OTP
اواخر سال ۱۳۹۴ یک دستگاه OTP از شعبه ملت با هزینه ۲۳ هزارتومان در اختیار ما قرار داده شد، متاسفانه سال گذشته ارسال رمز انتقال فقط از طریق USSD با هزینه ۵ هزارتومان شارژ سالانه انجام می شود و بعضاً USSD قطع بود و اغلب مشتریان بانک ملت برای دریافت این دستگاه به شعبه هجوم آورده بودند، پس از مدتی که همه مشتریان OTP را دریافت نمودند، بانک ملت ارسال رمز انتقال وجه بصورت پیامک را با آبونمان سالانه ۵ هزارتومان راه اندازی کرد.
متاسفانه پس از گذشت نزدیک به یکسال نمونه دریافت شده از بانک ملت دچار ایراد سخت افزاری شد، پس از بررسی گزارش های مردم در نظرات همین مطلب گویای این باگ برای دستگاه های ملت وجود دارد و در مدت کوتاهی باعث خرابی و سوختن آن می گردد. (دستگاه با دکمه روشن، روشن نمی شود و با فشار دادن برخی اعداد تمامی کراکترهای آن روشن شده و ۸ خط ظاهر می شود)
برای تعمیر این دستگاه به شعبه دریافت کننده (شعبه توحید تهران) مراجعه کردیم، مسئول آن این مشکل را فراگیر اعلام کرده و به ما متذکر شد باید به بالا ارسال شود و تعمیر آن حداقل ۲ هفته و شاید بیشتر زمان خواهد برد. اگر عجله دارید همین الان دستگاه را باطل و مجدد یکی دیگر تحویل بگیرید که ۲۳ هزارتومان مجدد باید پرداخت کنید. و اصرار هم داشتند علاوه بر آن ارسال رمز پیامکی که ۵ هزارتومان می باشد را فعال کنند. سوال اینجاست دستگاهی که کار یک ماشین حساب ساده را انجام می دهد و شاید قیمت تمام شده آن ۵ هزارتومان هم نباشد چرا نباید یکسال هم کار کند و چرا هیچ پشتیبانی درستی برای آن ارائه نمی شود؟!
در نهایت تصمیم گرفتیم برای تعمیر نزد شعبه بسپاریم و منتظر بمانیم، چون تنها چیزی که در اینجا زیاد است وقت است! در نظر بگیرید که برای ورود به اینترنت بانک ملت در خارج از کشور این دستگاه الزامی است و اگر خارج از کشور بودم چقدر از وقت و هزینه بنده و احتمالاً خانواده و اطرافیان برای پیگیری گرفته می شد!؟
پس از نزدیک به گذشت یک ماه و نیم با ایمیل بازرسی ملت [email protected] تماس گرفتیم و موضوع را اطلاع دادیم، کارمند خدمات بانکداری شعبه که قبلاً ۲ بار مراجعه کرده بودیم و پشت میز نبودند و حتی جهت تماس نیز یکبار روی میز ایشان یادداشت برای تماس گذاشته بودیم تماس نگرفته بودند! پس از چند روز از ارسال ایمیل به بازرسی کارمند شعبه با ما تماس گرفت و با اعصابی خورد با لحنی طلبکارانه و طرح سوالاتی بیخود گویی از ما بازجویی کردند! از اینکه چرا موضوع با بازرسی مطرح شده و … و ظاهراً خود ایشان از عوامل بازرسی بودند و به متن کامل ایمیل ارسال شده ما دسترسی داشتند و در پایان تماس تلفنی هم مشخص نشد که تکلیف OTP سپرده شده برای تعمیر چه شده است؟!
در نهایت با ابراز تاسف برای پشتیبانی بانک ملت تصمیم گرفتیم قید OTP که ۲۳ هزارتومان هزینه کرده بودیم و برای تعمیر داده بودیم را بزنیم و تمام وجه خود را به بانک پارسیان منتقل کردیم…
در بانک کشاورزی و سایر بانک ها با یکبار خرید OTP بصورت رایگان در صورت خراب بودن تعویض و تعمیر می گردد.
خروج باطری وتعویض OTP باعث از کار افتادن و ریسیت آن می شود و باید مجدد به شعبه مراجعه کنید، در نتیجه خودتان اقدام به تعویض باطری و بازکردن آن نکنید.
در صورتی که ایران زندگی می کنید و نیازی به سفر به کشورهای خارجی و ورود به اینترنت بانک ها در آنجا ندارید، به توجه به آمار بالای خرابی این دستگاه ها و سوختن پس از مدت کوتاه یا خرابی باطری آن، توصیه می شود از سرویس رمز انتقال موقت پیامکی و یا رمز ثابت استفاده نمایید. (در بانک ملت سالانه ۵ هزارتومان هزینه دارد)
جهت انجام انتقال وجه از خارج از کشور بانک پارسیان و یا موسسه کوثر که انتقال وجه آن با رمز ثابت انجام می شود و نیازی به OTP سخت افزاری ندارند توصیه می گردد و بهتر است از بانک ملت که پشتیبانی ندارند استفاده نکنید.
پانویس: دستگاه های OTP سال ها است که در سیستم های بانکی دنیا منسوخ شده و جای آن از رمز پیامکی موقت و نرم افزار OTP همراه اندرویدی استفاده می گردد.
توکن ارز دیجیتال چیست؟ چند نوع توکن وجود دارد؟
امروزه کمتر کسی وجود دارد که اسم ارزهای دیجیتال را نشنیده باشد و بسیاری از ما کم و بیش با اصطلاحات این حوزه آشنا هستیم. اما آن چه انگیزه نوشتن این مطلب را به وجود آورد، کاربرد اشتباه اصطلاحات ارزهای دیجیتال توسط افراد است. به عنوان مثال تابحال به این فکر کرده اید که توکن چیست و چه تفاوتی با ارز یا کوین دارد؟
در این مطلب با ما همراه باشید تا بدانیم توکن ارز دیجیتال چیست و اصطلاح «توکن» به چه چیزی گفته میشود.
توکن ارز دیجیتال چیست؟
در دنیای ارزهای دیجیتال، توکن یک نوع دارایی تلقی میشود که با استفاده از کریپتوگرافی و فرمولهای خاصی به وجود آمده و در بستری مبتنی بر بلاکچین فعالیت میکند. توکنهای مختلف از قوانین و استانداردهای خاصی پیروی میکنند و بسته به نوع کاربردی که دارند، امکانات مختلفی را در اختیار کاربران قرار میدهند.
توکنها در واقع دارای ارزش مشخصی هستند که بر اساس کاربرد و موفقیت آنها در جذب کاربران بیشتر تعیین میشود. همانند پولهای رایجی که به صورت روزانه برای خرید و فروش از آنها استفاده میکنیم، توکنها مطابق یک قرارداد قبلی و متأثر از عرضه و تقاضا دچار نوسانات قیمت میشوند.
تفاوت کوین (Coin) و توکن (Token) چیست؟
در موارد بسیاری میبینیم که این دو اصطلاح به جای یکدیگر استفاده میشوند اما این دو اصطلاح یک تفاوت کلیدی با یکدیگر دارند.
کوین به ارز دیجیتالی گفته میشود که بلاکچین مختص به خود را دارد و در واقع ارز بومی همان شبکه محسوب میشود. مثلاً اتر (ETH) ارز بومی بلاکچین اتریوم (Ethereum) است و در واقع یک کوین محسوب میشود.
اما ارز دیجیتال UNI که متعلق به صرافی یونی سواپ (Uniswap) است و بر روی بلاکچین اتریوم کار میکند، یک توکن محسوب میشود چرا که بلاکچین مختص به خود را ندارد.
حالا که فهمیدیم توکن ارزهای دیجیتال چیست، بهتر است با انواع توکن که در بازار معامله میشوند بیشتر آشنا شویم:
توکنهای ارزی (Currency Tokens)
توکنهای ارزی که در واقع رایجترین نوع توکن هستند، برای خرید و فروش و معاملات یا ذخیره دارایی استفاده میشوند. توکنهایی مانند Solana و Ripple از جمله بهترین توکنهای ارزی هستند.
توکن کاربردی (Utility tokens)
ظهور اتریوم باعث به وجود آمدن توکنهای کاربردی شد. برخلاف توکنهای ارزی، این نوع از توکنها به دارندگانشان اجازه دسترسی به یک محصول یا سرویس خاص را میدهند.
توکنهای کاربردی از محبوبترین ارزهای دیجیتال هستند و کاربردهای بسیار گستردهای در حوزههای مختلف دارند.
توکنهای کاربردی چندکاره هستند و معمولاً بر روی یک بلاکچین مانند اتریوم ساخته میشوند و در همان شبکه میتوانند مورد استفاده قرار گیرند.
توکنهای مشابه اوراق بهادار (Security tokens)
توکنهای مشابه اوراق بهادار در واقع توکنهایی هستند که از رمزنگاری داراییهای خاصی به دست میآیند و قابلیت دسترسی به این توکن تنها به فرد مالک داده میشود.
امکان خرید و فروش با استفاده از این توکنها وجود دارد اما ر غالب موارد دید مالکان به توکنهای security سرمایه گذاری و نگهداری است.
این ویژگی باعث شده تا برخی از فعالان بازار و همچنین کمیسیون بورس اوراق بهادار آمریکا (SEC) آنها را به عنوان اوراق بهادار طبقه بندی کنند. بنابراین این توکنها به عنوان یک قرارداد سرمایهگذاری و دارای پتانسیل کسب سود و درآمد انفعالی (passive income) شناخته میشوند.
توکنهای دارایی (Asset tokens)
این توکنها به عنوان نماینده دیجیتال یک دارایی در یک پلتفرم یا سازمان شناخته میشوند. مثلاً ممکن است یک توکن، نماینده و نشانگر مقدار مشخصی املاک یا دارایی فیزیکی مانند طلا باشد.
توکنهای سهمی (Equity tokens)
این توکنها بیشتر به عنوان یک مفهوم تئوری وجود دارند. توکنهای سهمی در شرکتهای مختلف میتوانند به عنوان یک بخش از سهام عمل کرده و سهام داران میتوانند مطابق قرارداد قبلی از این توکنها به عنوان نماد تعداد داراییهای خود استفاده کنند.
توکنهای جایزه (Reward tokens)
این توکنها را میتوان معادل امتیاز وفاداری (loyalty points) یا برای پرداخت جایزه دانست. در غالب موارد توکنهای جایزه در قالب توکن بومی یک صرافی، بازی کامپیوتری یا بلاکچینهای مختلف به کاربران پرداخت میشوند اما ممکن است توکن جایزه با توکن بومی متفاوت باشد.
جایزهای که در قالب توکن به کاربران پرداخت میشود میتواند به دلیل هولد کردن مقدار زیادی توکن شبکه، شرکت در استخرهای نقدینگی یا تبلیغ برای پلتفرم باشد.
توکن سودده (dividend tokens) چیست؟
به استثنای توکنهای ارزی، سایر توکنها نوعی قرارداد سرمایهگذاری با پتانسیل درآمد انفعالی هستند. چنین درآمدی میتواند در اشکال و انواع مختلف وجود داشته باشد، بهطور مثال کسب سود از طریق نگهداری توکن، سرمایهگذاری و یا انجام عملیات استخراج و… .
برخی از سازمانها، درآمدشان را با توزیع سود بین دارندگان توکن تقسیم میکنند. علاوه بر این، بلاکچینهایی وجود دارند که دارای ویژگیهایی مشابه پرداخت سود هستند که باعث میشود ارز آنها مشابه یک «توکن سودده» باشد.
همانند سهام، توکنهای دارای قابلیت سوددهی میتوانند امتیاز رأی را با خود به همراه داشته یا نداشته باشند. اما برخلاف سهام، نگهداری توکنهای سودده صرفاً حق امتیاز کسب درآمد انفعالی را به دارنده آن میدهد و صرفاً دارنده توکن، هیچ مالکیتی در سازمان مربوطه ندارد.
Staking یا استیکینگ که مفهوم آن را میتوان نگهداری و ذخیره توکن دانست، میتواند نوعی مفهوم سوددهی نیز داشته باشد و نگهدارندگان توکن در یک والت از پیش تعیین شده، به تناسب زمانی که توکن را نگه داشتهاند، مقداری دریافتی داشته باشند.
پرداختیها به دارندگان توکن میتواند بهطور منظم (مثلاً هفتگی، ماهانه یا هر از سه ماه) و بر اساس سطوح مختلف مالکیت در آن توکن باشد، بهطور مثال افرادی که مقادیر زیادی از توکن را نگهداری میکنند، زودتر از افراد دارای توکن کمتر، سود را دریافت کنند.
توکن NFT چیست؟
حروف NFT مخفف کلمه Non-Fungible Token به معنای توکن غیر مثلی یا توکن غیرقابل معاوضه است. ان اف تی بک بخش از کد در کامپیوتر است که شبیه ارزهای دیجیتال مانند «بیت کوین» (Bitcoin) وجود دارد.
هر یک از توکنهای غیرمثلی منحصربهفرد هستند و به همین دلیل به شکل آثار هنری، آیتمهای درون بازی و موارد دیگر معامله میشوند.
همانند هر شیء دیگری، فیزیکی یا دیجیتالی، ارزش NFT بر مبنای مبلغی است که یک نفر بابت مالکیت آن پرداخت میکند. لازم به ذکر است که برخلاف بسیاری از اشیاء فیزیکی یا دیجیتالی، توکنهای غیر مثلی خود محصول نیستند و بیشتر نمایانگر یک محصول فیزیکی یا دیجیتالی هستند که در بلاکچین ثبت و ذخیره میشود. از طرفی نیز خرد و فروش NFTها بسیار راحت است.
چگونه یک توکن ارزشمند میشود؟
با پیشرفت ابزارهای ایجاد توکن، همه میتوانند با دانش اندک فنی، روی بلاکچینهای مختلف توکن ایجاد کنند. بنابراین ایجاد توکن به خودی خود ارزشی ندارد بلکه توکنها زمانی ارزشمند میشوند که عدهی زیادی حاضر شوند آن را برای کاربرد خاصی مورد استفاده قرار دهند. مثلاً:
- برای شروع یک بازی آنلاین جذاب، کاربران به مقدار خاصی از یک توکن نیاز داشته باشند.
- توکن در یک اپلیکیشن غیرمتمرکز نقش ارزبومی (Native currency) را بازی کند.
- توکن به خاطر تبلیغات گسترده و یا ویژگیهای خاص، توجه افراد زیادی را جلب کند و عده زیادی شروع به خرید و فروش آن کنند.
کیف پول توکن ارز دیجیتال چیست؟
پس از فراگیر شدن ارزهای دیجیتال، جست و جو برای کیف پول ارزهای دیجیتال نیز بیشتر شد. کیف پول ارز دیجیتال باید بتواند امنیت داراییهای کاربران را تأمین کرده و دسترسی به ارزهای دیجیتال بیشتری را در اختیار سرمایه گذاران قرار دهند.
کیف پولها مبتنی بر بلاکچینهای مختلفی هستند و بسته به این که قصد خرید و نگهداری چه توکنی داشته باشید، باید از یک کیف پول متناسب و سازگار استفاده کنید.
امروزه کیف پولهای دیجیتال بسیاری در دسترس علاقهمندان به ارزهای دیجیتال قرار گرفته است. کیف پولها امروزه در دو حالت نرم افزاری یا به اصطلاح نرم و کیف پولهای سخت افزاری با به اصطلاح سرد در دسترس هستند.
کیف پولهای نرمافزاری مانند تراست ولت، کوینومی، کیف پول BRD و… رایگان هستند. اما کیف پولهای سخت افزاری که امنیت به مراتب بالاتری دارند برای خرید نیاز به هزینه اولیه دارند.
سؤالات متداول
توکنهای ارز دیجیتال شکلی از دارایی هستند که در یک چهارچوب مشخص و مطابق قوانین و استانداردهای خاصی در یک شبکه بلاکچین قابل خرید و فروش و معامله هستند.
کوین به نوعی از ارز دیجیتال گفته میشود که بلاکچین مختص به خود را داشته و در واقع ارز بومی شبکه محسوب میشود. اما توکن، بلاکچین مختص به خود را ندارد و روی یک بلاکچین دیگر کار میکند.
توکنها انواع مختلفی دارند که برای مقاصد مختلفی از آنها استفاده میشود. بیشتر توکنهای موجود در بازار توکنهای ارزی هستند اما از انواع دیگر توکنها میتوان به توکنهای کاربردی، توکنهای مشابه اوراق بهادار، توکنهای سرمایه، توکنهای جایزه و توکنهای سودده نام برد.
سخن آخر
اصطلاح توکن از جمله اصطلاحات بسیار پرکاربرد در دنیای ارزهای دیجیتال است که در موارد بسیاری حتی توسط فعالان بازارهای ارز دیجیتال به اشتباه به کار برده میشود.
در این مطلب به سؤال توکن ارز دیجیتال چیست پاسخ دادیم و علاوه بر معرفی انواع توکن، تفاوت توکن و کوین را به طور کامل شرح دادیم.
قصد خرید یا فروش ارز دیجیتال در ایران را دارید؟ در این سایت میتوانید با اطمینان و با چند کلیک خرید کنید:
دیدگاه شما