آیا شاخص کل بورس

آیا بورس ایران به یک شاخص جدید نیاز دارد؟

مشکلات محاسبه شاخص کل بورس

یکی از معیارهای اصلی برای تحلیل روند بازار سرمایه ایران، شاخص کل بورس است و این عدد را به عنوان نمایانگر وضعیت سهام شرکت ها می دانند و قطعا شما نیز تا حدودی با این مفهوم آشنا هستید؛ اما برخی از فعالان بازار سرمایه معتقدند که این شاخص معیار خوبی برای قضاوت درباره کلیت سهم ها نمی تواند باشد و نحوه محاسبه آن مشکلات جدی دارد و حتی شائبه هایی نیز در خصوص دستکاری این عدد مطرح می کنند. به همین دلیل در این مقاله به دنبال شناسایی مشکلات محاسبه شاخص کل بورس هستیم و قصد داریم این موارد را با شما به اشتراک بگذاریم، پس اگر شما نیز به این موضوع علاقه مند هستید، ما را تا پایان مقاله همراهی کنید.

شاخص کل بورس چگونه محاسبه می شود؟

برای شناسایی مشکلات محاسبه شاخص کل بورس، در ابتدا بایستی با نحوه محاسبه آن آشنا شویم.

شاخص کل بورس تهران همان عددی است که معمولا در اخبار و رسانه ها پخش می شود و به طور علمی تر، شاخص قیمت و بازده نقدی (TEDPIX) نام دارد و به طور کلی میانگینی از قیمت و بازده سهام شرکت ها بر اساس وزن آن ها به شما ارائه می کند و تاثیر شرکت های کوچک در محاسبه این شاخص در مقایسه با تاثیر شرکت های بزرگ این بازار با یکدیگر برابر نیست.

به عنوان مثال در کنکور ریاضی، مفهومی به نام «ضریب» وجود داشت که بر اساس آن نمرات درس فیزیک ضرب در 9 می شد و درسی مانند ادبیات ضرب در 4 می شد و قطعا تاثیر نمرات درس فیزیک از ادبیات بیشتر بود؛ در بورس تهران نیز وضعیت به همین شکل است و سهام شرکتی مانند فولاد مبارکه اصفهان (فولاد) که یکی از بزرگترین شرکت های بازار سرمایه است، در مقایسه با سهام شرکت ایران مرینوس «نمرینو» که یک شرکت کوچک با ارزش بازار پایین است، تاثیر بیشتری در نوسانات شاخص کل بورس دارد و به طور خلاصه شرکتی که تعداد سهام و قیمت بیشتری دارد، میزان تاثیرگذاری آن بیشتر است. بنابراین اصلی ترین نکته در خصوص محاسبه شاخص کل، وزن دادن به شرکت هاست که آن را با شاخص هم وزن متفاوت کرده است و به طور کلی شاخص کل بورس طبق فرمول زیر محاسبه می شود:

همانطور که در تصویر بالا مشاهده می کنید، شرکت هایی که تعداد سهام بیشتر و همچنین قیمت بالاتری دارند، قطعا تاثیر آن ها در محاسبه عدد شاخص کل بیشتر خواهد بود و تاثیر بسیار زیاد سهم های شاخص ساز یکی از اصلی ترین مشکلات محاسبه شاخص کل بورس است.

آیا شاخص کل بورس بیانگر وضعیت کلیت بازار است؟

قطعا برای شما نیز پیش آمده است که بازدهی سبد سرمایه گذاری شما با آنچه که در شاخص کل اتفاق افتاده، متفاوت بوده است. به عنوان مثال ممکن است در یک روز کاری، بازدهی کلیت پرتفوی شما منفی باشد، اما شاخص کل عدد مثبت را نشان می دهد و شما نیز احتمالا از این موضوع تعجب خواهید کرد. ریشه اصلی این اتفاق را بایستی در مشکلات محاسبه شاخص کل بورس و عوامل تاثیرگذار بر آن شناسایی کنیم.

مشکلات محاسبه شاخص کل بورس

بارها از سوی فعالان بازار سرمایه، نحوه محاسبه شاخص کل مورد انتقاد قرار گرفته است و حتی بعضی از افراد معتقدند این عدد در مواقع حساس، دستکاری می شود؛ اما آنچه که واضح است، مشکلات محاسبه شاخص کل بورس و عوامل تاثیرگذار بر آن است که در ادامه به برخی از آن ها اشاره می کنیم.

شرکت های شاخص ساز

برخی از شرکت های بازار سرمایه را اصطلاحا شاخص ساز می نامند و همانطور که که از اسم آن مشخص است، منظور از این عبارت، تاثیر نوسانات این شرکت ها در ساختن عدد شاخص کل است و در واقع این شرکت ها، بیشترین ارزش بازار را در میان شرکت های فعال در بازار سرمایه دارند. در تصویر زیر، صفحه اول سایت tsetmc را مشاهده می کنید.

در تصویر بالا، در یکی از بخش های این سایت که با رنگ قرمز کادر بندی شده است، سهم هایی را مشاهده می کنید که بیشترین تاثیر را در نوسانات شاخص کل داشته اند و شرکت های شاخص ساز در این قسمت شناسایی می شوند. بنابراین عدد شاخص کل بورس، به جای نمایان کردن وضعیت کل سهم های بازار، بیشتر بیانگر وضعیت سهام شرکت های شاخص ساز است؛ به همین دلیل عدد شاخص کل نمی تواند معیار خوبی برای بررسی وضعیت سهم های کوچک بازار سرمایه باشد و اگر شما به عنوان یک سرمایه گذار، پرتفویی متشکل از سهم های کوچک در اختیار داشته باشید، احتمالا عدد شاخص کل بورس، کارایی زیادی برای شما نخواهد داشت.

شاخص کل بورس تهران از فرابورس متمایز است

یکی دیگر از مشکلات محاسبه شاخص کل بورس، تاثیر نداشتن سهم های فرابورسی است و نکته ای که سرمایه گذاران باید به آن دقت کنند، این است که شاخص کلی که در رسانه ها به آن اشاره می شود، مخصوص بورس اوراق بهادار تهران است و شرکت های فرابورس، نقشی در به وجود آوردن این عدد ندارند و شاخص کل بورس برای افرادی که سبد سرمایه گذاری خود را از میان شرکت های فعال در فرابورس انتخاب می کنند، نمی تواند معیار مناسبی باشد.

نقش عرضه اولیه شرکت ها در شاخص کل

یکی دیگر از مشکلات محاسبه شاخص کل بورس، تاثیر عرضه اولیه ها در بالا رفتن این عدد است. در سالیان اخیر ده ها شرکت کوچک و بزرگ در بورس اوراق بهادار تهران پذیرفته شده اند و همانطور که می دانید، معمولا برای بالا بردن جذابیت خرید عرضه های اولیه، قیمت آن را منصفانه و یا حتی پایین تر از ارزش واقعی، در نظر می گیرند و این موضوع باعث بالا رفتن تقاضا برای خرید سهام این شرکت ها می شود و در روزهای بعد از عرضه اولیه، صف خرید سنگین بر روی این نمادها به وجود می آید و چند روز پشت سرهم قیمت سهام این شرکت ها بالا می رود و این موضوع باعث بالا رفتن عدد شاخص کل می شود؛ اما با توجه به میزان تخصیص کم سهام شرکت های عرضه شده برای اولین بار، بالا رفتن قیمت آن تاثیر چندانی در پرتفوی سهامداران ندارد.

به عنوان مثال پس از عرضه اولیه شرکت سرمایه گذاری تامین اجتماعی (شستا) در اوایل سال 1399 که با مشارکت خوب سرمایه گذاران روبرو شد، در روزهای بعد، صف های خرید سنگین برای این نماد به وجود آمد و بالا رفتن قیمت آن باعث افزایش عدد شاخص کل شده بود.

بنابراین بخشی از رشد شاخص کل بورس در سال های اخیر مربوط به عرضه اولیه شرکت های مختلف است و ارتباطی با بازدهی شرکت های فعال در آن ندارد و این موضوع را می توان به عنوان یکی از مشکلات محاسبه شاخص کل بورس در نظر گرفت.

آیا عدد شاخص کل دستکاری می شود؟

منظور از دستکاری در شاخص کل بورس به اینصورت است که ممکن است در بعضی از مواقع که کلیت سهم های بازار منفی هستند، با ایجاد هیجانات و بالا بردن قیمت سهم های شاخص ساز، عدد شاخص کل را مثبت کنند؛ اما وقتی که سهامداران به پرتفوی خود مراجعه می کنند، هیچ تناسبی میان سبد خود و بازدهی شاخص کل نمی توانند به وجود بیاورند.

به عنوان مثال در یک روز کاری ممکن است بیشتر سهم ها در محدوده منفی معامله شوند، اما با استفاده از نمادهایی مانند فولاد، فملی، شستا، کچاد، کگل و. که وزن سنگینی در محاسبه این عدد دارند، بتوانند شاخص کل بورس را مثبت کنند.

جمع بندی

شاخص کل بورس یکی از اعدادی است که معمولا در میان فعالان بازار سرمایه شنیده می شود و از آن به عنوان معیاری برای تحلیل وضعیت بازار سرمایه استفاده می کنند؛ اما نحوه محاسبه این شاخص، دارای مشکلاتی از قبیل تاثیر سهم های شاخص ساز، تاثیر عرضه اولیه شرکت ها در بالا بردن آن و. است.

اخبار بورس و اقتصادی، آموزش و تحلیل سهام - نبض‌بورس

شاخص کل در بین فعالان بازار و سرمایه‌گذاران یکی از پرکاربردترین شاخص‌هاست. این شاخص بیانگر سطح عمومی قیمت و سود سهام شرکت‌های پذیرفته‌ شده در بورس است.

برای بررسی و تحلیل وضعیت بورس نیاز به شاخص های مختلفی داریم تا شرایط آن را در بازه های زمانی مختلف بررسی کنیم. شاخص کل بورس، عددی است که وضعیت کلی بورس و روند رشد یا افت این بازار را نشان می‌دهد. این شاخص، بیانگر سطح عمومی قیمت و سود سهام شرکت‌های پذیرفته شده در بورس است و تغییرات این شاخص بیانگر میانگین بازدهی سرمایه گذاران در بورس می باشد. شاخص کل تغییرات قیمت سهام و سود سالیانه ای که شرکت ها پرداخت می کنند را محاسبه می کند. به عبارت دیگر تغییرات ‌شاخص کل بیانگر میانگین بازدهی سرمایه‌گذاران در بورس است. طبق فرمول محاسبه ‌شاخص کل، هر چه شرکت‌ها بزرگتر باشند و سرمایه بیشتری داشته باشند، تاثیر بیشتری بر روی شاخص آیا شاخص کل بورس کل خواهند داشت.

درست است که شاخص، عملکرد و وضعیت بورس را نشان می‌دهد، اما مثبت یا منفی بودن شاخص همیشه به معنی مثبت یا منفی بودن کل بورس نیست. بلکه شاخص، وضعیت کلی بورس را به ما نشان می‌دهد. به بیان دیگر و برای درک ساده‌تر مفهوم شاخص کل، فرض کنید که شما از تمام شرکت‌های بورسی به تعداد مساوی خریداری کنید. در این صورت تغییرات شاخص کل بورس برابر با میزان بازدهی سبد سهام شما خواهد بود. در واقع شاخص کل تغییرات قیمت سهام و سودهای سالیانه‌ای را که شرکت‌ها به شما پرداخت می‌کنند، محاسبه می‌کند.

اخبار شاخص کل بورس

پیش بینی بورس فردا ۱۹ مهرماه ۱۴۰۱ | فردا بورس سبز می‌شود؟

امروز بازار برای چندمین روز متوالی در مسیر نزولی قرار گرفت و خودش را به شاخص یک میلیون ۳۰۰ هزار واحدی نزدیک‌تر کرد. فردا بازار چگونه خواهد بود؟

مشکل این روزهای بورس چیست؟

ک بازار سرمایه با اشاره به اقدام پیش‌دستانه سازمان بورس برای ارائه نکات فعالان و شرکت‌های بورسی به ستاد اقتصادی دولت پیش از نهایی شدن بودجه سال آینده کشور، گفت: بیشتر مشکلات حاکم در بورس که روند این روزهای بازار را تحت شعاع قرار داده، ناشی از مشکلات ساختاری اقتصاد کشور و ریسک‌های مربوط به بودجه است.

سونامی خروج پول در نیمه اول سال ۱۴۰۱

داده‌های شرکت سپرده گذاری مرکزی نشان می‌دهد که در پایان شش ماه ابتدایی سال جاری نسبت به دوره مشابه سال قبل ثبت نام در سامانه سجام با رشد ۱۱۰ درصد مواجه شد.

گزارش بورس امروز دوشنبه ۱۸ مهر ۱۴۰۱ | سه نماد با سنگین ترین صفوف فروش

شاخص کل بورس یکشنبه ۱۷ مهر ۱۴۰۱ در نهایت با کاهش ۱۱۶۴۰ واحدی بر روی کانال یک میلیون و ۳۰۵ هزار و ۸۰ واحد آرام گرفت. گزارش بورس امروز دوشنبه ۱۸ مهر ۱۴۰۱ را بخوانید.

پیش‌بینی بورس فردا ۱۸ مهرماه | معاملات به چه سمتی می‌رود؟

امروز بازار سرمایه با روند نزولی و منفی همراه شد. شاخص کل و شاخص هم وزن هر دو افت زیادی را متحمل شدند و شاخص کل به کف کانال ۱ میلیون و ۳۰۰ هزار واحدی رسید. معاملات بورس فردا به چه سمتی می‌رود؟

ارزش سهام عدالت در دومین روز هفته چقدر شد؟

کاهش ارزش نماد‌های شاخص ساز در بازار سرمایه سبب افت قیمت سبد سهام عدالت شده است و ارزش سهام عدالت امروز نیز با کاهش ۰.۵ درصدی همراه بود.

دلایل ریزش بورس چه بود؟ | مصائب بازار سهام را تقلیل ندهیم!

حدود ۵۰۰ روز از آن آغاز ریزش بورس در مرداد ماه سال ۱۳۹۹ گذشته است و در این مدت به جز مقاطع کوتاهی بازار نزولی بوده است. علیرضا محمدی زیوه از کارشناسان بازار سرمایه درباره علت ریزش بورس در این مدت گفت و به این پرسش پاسخ داد که دلیل ریزش بورس چه بوده است؟

گزارش بورس امروز یکشنبه ۱۷ مهر ۱۴۰۱ | سودده ترین نمادهای امروز بورس

شاخص کل بورس شنبه ۱۶ مهر ۱۴۰۱ در نهایت با افزایش ۲۸۶۷ واحدی بر روی کانال یک میلیون و ۳۱۶ هزار و ۷۲۰ واحد آرام گرفت. گزارش بورس امروز یکشنبه ۱۷ مهر ۱۴۰۱ را بخوانید.

پیش بینی بورس فردا ۱۷ مهرماه | به بازار فردا می‌توان امیدوار بود؟

پس از چند روز افت شاخص کل و نزول بازار، امروز بالاخره بازار مثبت شد و شاخص کل با ۲۸۶۸ واحد رشد به عدد ۱ میلیون و ۳۱۶ هزار واحد رسید. فردا بازار سبز می‌ماند؟

رشد اندک ارزش سهام عدالت پس از مدت ها ریزش

در پایان معاملات امروز بازار سهام، شاخص بورس با افزایش ۲۸۶۷ واحد به رقم یک میلیون و ۳۱۶ هزار و ۷۲۰ واحد رسید و ارزش سهام عدالت پس از مدت ها ریزش، رشد اندکی را شاهد بود.

گزارش بورس امروز شنبه ۱۶ مهر ۱۴۰۱ | سنگین ترین صفوف خرید امروز

شاخص کل بورس سه شنبه ۱۲ مهر ۱۴۰۱ در نهایت با کاهش ۴۸۶۱ واحدی بر روی کانال یک میلیون و ۳۱۳ هزار و ۸۵۳ واحد آرام گرفت. گزارش بورس امروز شنبه ۱۶ مهر ۱۴۰۱ را بخوانید.

پیش بینی بورس فردا شنبه ۱۶ مهرماه | فردا کدام نماد‌ها مثبت هستند؟

بورس تهران در روز سه‌شنبه به روند نزولی خود ادامه داد و شاهد روند معاملاتی کم‌حجم و بدون نوسان بودیم. نماگرهای اصلی بازار با کاهش نسبت به روز کاری قبل از آن مواجه شدند.حال با در نظر گرفتن این شرایط در این مطلب به پیش‌بینی بورس فردا خواهیم پرداخت.

افت ارزش سهام عدالت با ریزش شاخص بورس در ۱۲ مهرماه

شاخص کل بورس تهران روز گذشته (سه‌شنبه، ۱۲ مهرماه) با چهار هزار و ۸۷۵ واحد کاهش، در ارتفاع یک میلیون و ۳۱۳ هزار واحدی ایستاد و همراستا با آن رزش سهام عدالت به ۹ میلیون و ۳۴۲ هزار و ۳۲۱ تومان رسید.

چرا شاخص کل بورس اُفت کرد؟

یک کارشناس بازار سرمایه گفت: بخشی از دلایل ریزش بازار به عدم نفع در شش الی هفت ماه گذشته باز می‌گردد، زیرا در آن زمان در اوج قیمت‌های کامودیتی‌ها می‌توانست صادرات صورت پذیرد، اما به دلیل اشتباه نابخشودنی وزیر صمت در عوارض صادراتی باعث شد که نزدیک به سه میلیون تن مقادیر فولادی در انبار‌های فولادسازان انباشته شود.

گزارش بورس امروز سه شنبه ۱۲ مهر ۱۴۰۱ | سه نماد با بیشترین ورود پول حقیقی

شاخص کل بورس دوشنبه ۱۱ مهر ۱۴۰۱ در نهایت با کاهش ۳۳۱۱ واحدی بر روی کانال یک میلیون و ۳۱۸ هزار و ۷۱۳ واحد آرام گرفت. گزارش بورس امروز سه شنبه ۱۲ مهر ۱۴۰۱ را بخوانید.

سهامداران عدالت بخوانند | افت ارزش سهام عدالت در ۱۱ مهرماه ۱۴۰۱

در پایان معاملات امروز بازار سرمایه، مجموع ارزش نماد‌های تشکیل دهنده سهام عدالت همچون وتجارت، وبصادر، فولاد، فارس، فملی، شتران، وبملت، اخابر، کچاد، شپنا، رمپنا، فخوز و کگل تغییراتی را تجربه کردند.

گزارش بورس امروز دوشنبه ۱۱ مهر ۱۴۰۱ | سه نماد با سنگین ترین صفوف فروش

شاخص کل بورس یکشنبه ۱۰ مهر ۱۴۰۱ در نهایت با کاهش ۸۸۵۵ واحدی بر روی کانال یک میلیون و ۳۲۲ هزار و ۲۳ واحد آرام گرفت. گزارش بورس امروز دوشنبه ۱۱ مهر ۱۴۰۱ را بخوانید.

تداوم ریزش ارزش سهام عدالت

اکثر نماد‌های موجود در سبد سهام عدالت منفی معامله شدند. به همین دلیل پرتفوی سهامداران عدالت افت قیمتی را تجربه کرد.

گزارش بورس امروز یکشنبه ۱۰ مهر ۱۴۰۱ | وپاسار تاثیرگذارترین نماد بر شاخص کل

شاخص کل بورس شنبه ۹ مهر ۱۴۰۱ در نهایت با کاهش ۱۵۶۸۴ واحدی بر روی کانال یک میلیون و ۳۳۰ هزار و ۸۷۸ واحد آرام گرفت. گزارش بورس امروز یکشنبه ۱۰ مهر ۱۴۰۱ را بخوانید.

رشد بورس نزدیک است؟

صعودی شدن بورس نیاز به دلایلی دارد که فعلا آن دلایل در بازار مشاهده نمی شوند. اما از آنجا که بازار مدت ها منفی بوده، می توان انتظار یک رشد موقت را داشت که این رشد به معنای پایان رکود بازار سهام و ثبت سقف های جدید در شاخص ها نیست.

ارزیابی کارایی شاخص کل بورس اوراق بهادار تهران

این پژوهش با هدف پاسخگویی به پرسش کلی در خصوص توانمندی شاخص بورس اوراق بهادار تهران در بیان حرکات آتی بازار سرمایه و به دنبال آن اقتصاد کشور صورت پذیرفت. بدان معنا که آیا شاخص بورس تهران دارای کارایی لازم برای تصمیم گیری در این بازار میباشد؟ معیار سنجش این گفته؛ استفاده از آزمونهای فیشر و وجود ارتباط معنی دار با شاخص ایده آل فیشر بود.
برای این تحقیق، دو فرضیه در قالب چهار سناریو طراحی گردید. اطلاعات لازم برای آزمون فرضیه ها از بورس اوراق بهادار جمع آموری شد. برای آزمون فرضیه اول از آزمون های برگشت عامل و برگشت زمانی فیشر در قالب سناریوهای سه گانه و همچنین استفاده از آماره t برای بررسی وجود ارتباط معنادار بین شاخص بورس تهران و شاخص ایده آل فیشر استفاده شده است.
برا آزمون فرضیه دوم(سناریوی چهارم) یک مقایسه تطبیقی بین شاخص های گری خامیس، (اج ورث مارشال، دروبیش، فیشر، پاشه، لاسپیرز) و بورس تهران به عمل آمد تا میزان تاثیر گذاری شاخص ها در تصمیم گیری افراد و اثرات آن بر نحوه و میزان سفارشات هر صنعت با فرض اینکه سرمایه گذاران از معیار شاخص صنعت به عنوان سنجه تصمیم گیری استفاده مینمایند، مشخص شود. آزمون ها در سطح معنی داری 5 درصد انجام پذیرفت.
با توجه به نتایج به دست آمده از آزمون فرضیه های تحقیق، این گونه استنباط میگردد که شاخص بورس اوراق بهادار تهران به توجه به نحوه محاسبه عملی آن، شاخص مطلوبی به واسطه معیار فیشر نبوده و از کارایی لازم برخوردار نمیباشد.

کلیدواژه‌ها

• شاخص کلی قیمت
• شاخص لاسپیرز
• شاخص پاشه
• شاخص ایده آل فیشر
• آزمون برگشت عامل
• آزمون برگشت زمان

20.1001.1.28210166.1385.4.13.3.4

عنوان مقاله [English]

A Survey of TEPIX Efficiency

نویسندگان [English]

• Mohammad Reza Sarebanha 1
• Mohammad Hossein Ghaemi 1
• Farshad Salim 2

چکیده [English]

This paper is aimed to respond to a general question about the capacity and potency of Tehran Stock Exchange Price Index (TEPIX) - an all-share Index- indicating future movement of the market and economy as a leading indicator. In one sense, whether the index (TEPIX) is efficient to serve as a benchmark for decision-making. For this reason, we apply Fischer Tests (Time Reversal Test & Factor Reversal Test) and statistical significance by t-state.
For this research, two hypotheses in four different scenarios are designed. For first hypothesis, we used both time & factor reversal tests in tri­ scenarios and also statistical significance by t-state. For second hypothesis (forth scenario) we made a comparative comparison between indices such as Laspeyres, Paasche, Edgeworth-Marshal, Drobisch, Geary-Khamis , Fisher investor's decision making; of course, with assuming that investors use index as a benchmark for making decision.
With respect to the results, we can derive that TEPIX is not a favorable measure. Thus it is not an efficient index.

شاخص کل در نقطه‌ حساس/آیا بورس تهران برمی‌گردد؟

بورس تهران یک روز منفی دیگر را در کارنامه خود ثبت کرد و با این کاهش ارزش مجدد به سطح یک میلیون ۳۰۰ هزار واحد برگشتیم، اینکه آیا مجدد از این سطح بازخواهیم گشت یا خیر فردا مشخص می‌شود، ارزش معاملات نسبت به روز گذشته بهبود یافته و اگر با همین شیب ارزش معاملات افزایش یابد بازار فردا سبز پوش خواهد بود.

به گزارش خبرنگار ایمنا، شاخص آیا شاخص کل بورس کل بازار بورس تهران با کاهش چهار هزار و ۲۷۱ واحدی به سطح یک میلیون و ۳۰۶ هزار واحد رسید، شاخص کل هم وزن با کاهش یک هزار و ۳۹۴ واحدی در سطح ۳۴۵ هزار ۸۴ واحد قرار گرفت، شاخص کل بازار کاهش ۰.۳۳ درصد و شاخص هم وزن کاهش ۰.۴۴ درصدی را نسبت به روز کاری گذشته تجربه کردند.

تعداد نمادهای مثبت بازار بورس: ۷۹

تعداد نمادهای منفی بازار بورس: ۳۰۸

فرابورس ایران

شاخص کل فرابورس با رشد سه واحدی به سطح ۱۷ هزار ۸۷۵ واحد رسید و نسبت به روز گذشته ۰.۰۲% رشد یافت.

تعداد نمادهای مثبت بازار فرابورس : ۹۹

تعداد نمادهای منفی بازار فرابورس : ۱۸۸

ارزش و حجم معاملات

ارزش معاملات: بازار بورس و فرابورس به ترتیب ۳۳ هزار و ۱۴۳ و یک میلیون و ۵۰۱ هزار ۹۶۴ میلیارد ریال بود.

حجم معاملات: بازار بورس و فرابورس به ترتیب چهار میلیارد و ۶۰۱ و سه میلیارد و ۵۹ میلیون برگه سهم بود.

تحلیل تکنیکال شاخص‌کل

امیدواریم با کاهش سرعت ریزش بازار فردا ۲۸ دی ماه بازگشت شاخص کل از محدوده یک میلیون و ۳۰۰ هزار واحد محقق شود.

ورود استارتاپ‌ها به بورس؛ سودآوری چقدر اهمیت دارد؟

بسیاری از فعالان بازار سرمایه این طور می‌پندارند که یک شرکت برای پذیرفته شدن در بازار بورس باید سودده باشد. جالب است که در زمان عرضه اولیه یک استارتاپ در کشورهای پیشرفته دنیا همچون آمریکا و اروپا، سودآوری شرکت مساله اصلی سرمایه‌گذاران نیست و غالب این دست شرکت‌ها در زمان عرضه زیان‌ده هستند.

سعید باجلان، عضو هیأت علمی و متخصص بازار سرمایه: استارتاپ‌ها ماهیتاً دنبال رشد هستند، لذا طبیعی است که شما سودآوری را فدای رشد کنید؛ بر این اساس زیان‌ده بودن استارتاپ‌ها اساساً پدیده عجیب و نامتعارفی نیست. استراتژی اصلی، تمرکز روی رشد است و به همین دلیل کل درآمدهای‌شان را به نوعی در شرکت مجدداً سرمایه‌گذاری می‌کنند.

اصلاح لایحه بودجه سال ۱۴۰۱ در خصوص نحوه محاسبه نرخ گاز خوراک پتروشیمی‌ها

تصویب آئین نامه اجرایی استرداد مالیات و عوارض کالاهای همراه مسافران و بلیت پروازهای خارجی گردشگران خارجی خریداری شده از شرکت‌های هواپیمایی ایرانی، هیأت وزیران در راستای مصوبه ستاد هماهنگی اقتصادی دولت در خصوص نحوه محاسبه نرخ گاز خوراک پتروشیمی‌ها، با اصلاح لایحه بودجه سال ۱۴۰۱ کل کشور در این خصوص موافقت کرد.

جلسه هیأت دولت بعد به ریاست آیت الله سید ابراهیم رئیسی برگزار شد و در آن مصوب شد فرمول محاسبه نرخ گاز خوراک پتروشیمی‌ها مانند سال ۱۴۰۰ محاسبه و اعمال گردد.

همچنین نرخ گاز سوخت پتروشیمی‌ها، پالایشگاه‌ها و صنایع پایین دستی، مجتمع‌های احیای فولاد و مصارف مربوط به یوتیلیتی شامل برق، آب، اکسیژن و غیره آنها معادل ۴۰ درصد نرخ خوراک گاز پتروشیمی می‌باشد و همچنین صنایع سیمان و سایر صنایع معادل ۱۰ درصد نرخ خوراک پتروشیمی‌ها تعیین می‌گردد. معادل کاهش در منابع ناشی از این تصمیم نیز می‌بایستی به صورت کاهش در مصارف تبصره (۱۴) اعمال گردد.

اخبار شرکت‌ها

قاسم: شرکت قاسم ایران در دوره ۹ ماهه منتهی به ۱۴۰۰/۰۹/۳۰ به ازای هر سهم ۳۱۲ ریال سود محقق کرده است که نسبت به مدت مشابه سال قبل ۳۰ درصد افت داشته است.«قاسم» با سرمایه ثبت شده ۵,۰۰۰,۰۰۰ میلیون ریال طی عملکرد ۹ ماهه منتهی به ۱۴۰۰/۱۲/۲۹ مبلغ ۱,۵۵۸,۱۸۸ میلیون ریال سود محقق کرده است.

کمرجان : شرکت بازرگانی و تولیدی مرجان کار در دوره ۱۲ ماهه منتهی به ۱۴۰۰/۰۹/۳۰ ضمن ثبت افزایش سرمایه ۸۶۲ درصد و با لحاظ سرمایه جدید به ازای هر سهم ۲۵۰ ریال سود محقق کرده است.« کمرجان » با سرمایه ثبت شده ۶۷۳,۵۹۷ میلیون ریال طی عملکرد ۱۲ ماهه منتهی به ۱۴۰۰/۰۹/۳۰ مبلغ ۱۶۸,۲۸۵ میلیون ریال سود محقق کرده که نسبت به مدت مشابه سال قبل ۷۵ درصد رشد داشته است. نکته مهم: در مواردی که شرکت نسبت به مدت مشابه سال قبل تغییر سرمایه داشته باشد آهنگ رشد و یا افت سود خالص دارای اهمیت خواهد بود و نرخ رشد سود هر سهم کم اهمیت تلقی می‌شود.

بخاور : شرکت بیمه زندگی خاورمیانه در دوره ۹ ماهه منتهی به ۱۴۰۰/۰۹/۳۰ به ازای هر سهم ۱۲۵ ریال سود محقق کرده است. این در حالیست که شرکت در مدت مشابه سال قبل به ازای هر سهم ۸۸ ریال زیان شناسایی کرده بود.️ « بخاور » با سرمایه ثبت شده ۲,۲۰۰,۰۰۰ میلیون ریال طی عملکرد ۹ ماهه منتهی به ۱۴۰۰/۱۲/۲۹ مبلغ ۲۷۴,۵۵۰ میلیون ریال سود محقق کرده است.

فملی : با عنایت به مجوز افزایش سرمایه به شماره مجوز DPM-IOP-۹۳A-۱۱۹ مورخ ۱۳۹۳/۰۸/۲۰ بر اساس تصمیمات مجمع عمومی فوق‌العاده مورخ ۱۴۰۰/۰۹/۰۲ افزایش سرمایه شرکت از مبلغ ۲۰۰,۰۰۰,۰۰۰ میلیون ریال به‌مبلغ ۴۰۰,۰۰۰,۰۰۰ میلیون ریال (از محل سود انباشته مبلغ ۲۰۰,۰۰۰,۰۰۰ میلیون ریال،) در تاریخ ۱۴۰۰/۱۰/۲۶ در مرجع ثبت شرکت‌ها به ثبت رسیده است.

ورازی: شرکت بیمه رازی در دوره ۹ ماهه منتهی به ۱۴۰۰/۰۹/۳۰ به ازای هر سهم ۲۷ ریال سود محقق کرده است که نسبت به مدت مشابه سال قبل هشت درصد افزایش داشته است. «ورازی» با سرمایه ثبت شده ۱۹,۰۳۹,۴۵۳ میلیون ریال طی عملکرد ۹ ماهه منتهی به ۱۴۰۰/۱۲/۲۹ مبلغ ۵۱۲,۲۸۳ میلیون ریال سود محقق کرده است.

حافرین : شرکت ریل پرداز نو آفرین در دوره شش ماهه منتهی به ۱۴۰۰/۰۶/۳۱ به ازای هر سهم ۲۰۵ ریال سود محقق کرده است. که نسبت به مدت مشابه سال قبل ۱۹۳ درصد افزایش داشته است « حآفرین » با سرمایه ثبت شده ۷,۴۲۸,۰۰۰ میلیون ریال طی عملکرد شش ماهه منتهی به ۱۴۰۰/۱۲/۲۹ مبلغ ۱,۵۲۳,۷۱۱ میلیون ریال سود محقق کرده است. شرکت در گزارش تلفیقی مبلغ ۱,۰۶۷,۸۴۶ میلیون ریال سود شناسایی کرده که نسبت به مدت مشابه سال قبل ۱۰۲ درصد رشد داشته است.

پتایر : در اجرای قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران (مصوب آذرماه ۱۳۸۴)، تقاضای افزایش سرمایه و انتشار سهام جدید شرکت تولیدی ایران تایر (سهامی عام) در این سازمان مورد بررسی قرار گرفت. بر اساس رسیدگی انجام شده، مواردی حاکی از مغایرت با قوانین و مقرّرات مربوط در انتشار سهام ملاحظه نگردیده و افزایش آیا شاخص کل بورس سرمایه با مشخّصات زیر و با رعایت قوانین و مقرّرات مربوطه، از نظر این سازمان بلامانع می‌باشد.

درصد افزایش سرمایه: ۳۲ درصد

محل تأمین: سود انباشته

هدف افزایش سرمایه

الف) جبران مخارج سرمایه گذاری و خرید دارایی ثابت برای پروژه سمنان از محل منابع داخلی شرکت در گذشته

ب ) حفظ سیستم تقسیم سود فعلی و ممانعت از خروج وجه نقد از شرکت

اخبار بازارهای جهانی

طلا: قیمت طلا در محدوده ۱۷۸۰ و ۱۸۳۰ دلار با حرکات خنثی همراه بوده است. در هفته گذشته طلا موقعیت خود در بالای ۱۸۰۰ دلار را حفظ کرد اما نتوانست از مقاومت ۱۸۳۰ دلار عبور کند. طلا در هفته گذشته به داده‌های تورمی آمریکا واکنش نشان داد و تقویت شد. نرخ تورم سالانه آمریکا به ۷ درصد رسید که بالاترین نرخ از ۱۹۸۲ تاکنون است.

به نظر می‌رسد طلا دارایی خوبی برای پوشش ریسک تورم خواهد بود. در حال حاضر، تشدید تنش‌ها بر سر مسئله روسیه و اکراین و فشارهای تورمی نسبت به چشم انداز سیاست‌های انقباضی فدرال رزرو وزن بیشتری را به خود اختصاص داده‌اند. بازار به این مسئله که سیاست‌های انقباضی می‌تواند به رشد اقتصادی آمریکا آسیب وارد کند، توجه دارد.

ال ای بی: ازار آسیا این هفته زیر فشار عدم تقاضا ریزشی بود. قیمت آلکیل بنزن خطی (LAB) در این هفته با کاهش قیمت روبرو شد و برحسب FOB خلیج فارس با قیمت ۱,۶۱۵ دلار در هر تن معامله شد. بازار چین این هفته هم کم تقاضا بود و اکثر تاجران در بنادر چین از نیمه ژانویه منتظر سال نو چین در اوایل فوریه هستند.

محموله‌های خاورمیانه می‌تواند شروع به کاهش کند زیرا واحدهای این منطقه در سه ماهه اول به اورهال می‌روند. اما احتمال آنکه تأثیر زیادی روی قیمت داشته باشد کم است و دلیل آن کاهش تقاضای محصول می‌باشد. در هند، تجارت در بخش واردات محدود است، زیرا شکاف گسترده در قیمت خرید و فروش همچنان معاملات را مختل می‌کند.

قیمت فروش در ۱۷۰۰ دلار در هر تن CFR هند با تقاضای خرید در ۱۶۰۰ دلار در هر تن سی اف آر هند مشاهده شده است. افزایش قیمت نفت و افزایش قیمت محصولات بالادستی و همچنین بسته شده دو کارخانه در خاورمیانه برای سه ماه، نوید افزایش قیمت برای این محصول را می‌دهد.

زغال کک شو: قیمت زغال سنگ کک شو در بازار آتی در هفته‌ای که گذشت با افزایش قیمت مواجه شد و شرایط کنتانگو (بالاتر بودن قیمت آتی از قیمتی نقدی) در بازار این محصول برقرار بود. قیمت زغال سنگ کک شو در بازار آتی سنگاپور به دنبال قیمت‌های بالاتر جهانی برای محصولات فولادی، کاهش عرضه زغال سنگ و مشکلات لاجستیکی اخیر در آمریکای شمالی، ۱۴ ژانویه به اوج تاریخی خود رسید.

تقاضا برای ذخیره سازی مجدد در بازارهای اروپا، هند، جنوب شرق آسیا و شمال آسیا مشاهده شد، در حالی که محموله‌ها برای بارگیری در فوریه و مارس محدود هستند. در بازار چین سفارشات خرید محدود بودند و خریداران با توجه به رقابت پایین در بازارهای ساحلی، تمایل کمی برای خرید مواد داشتند.

شاخص بورس ایران چطور اندازه‌گیری می‌شود؟ آیا به شاخص جدید نیاز داریم؟

آیا بورس ایران به یک شاخص جدید نیاز دارد؟

برای آنکه بفهمیم هر روز در بازار بورس چه می‌گذرد، می‌توانیم نگاهی به شاخص‌های مختلف این بازار بیندازیم. یعنی همان اعداد و ارقامی که قرار است آیینه‌ی تمام‌نمای وضعیت بازار باشند. اما آیا واقعا شاخص می‌تواند وضعیت بازار را با دقت و وضوح منعکس کند؟ این دقیقا همان مسئله‌ای است که منتقدان روی آن بحث می‌کنند. آن‌ها معتقدند که شاخص کل بورس ایران نمی‌تواند دقیقا گویای وقایعی باشد که در روز اتفاق افتاده است. برای اینکه بدانیم آیا واقعا این انتقاد به‌جاست یا نه، در این مقاله از اخبار بورس نگاهی به نحوه محاسبه شاخص بورس ایران می‌اندازیم تا ببینیم که چرا بحث یک شاخص جدید مطرح شد. هم‌چنین پس از معرفی کوتاهی آیا شاخص کل بورس از انواع شاخص بورس در ایران به مقایسه آن‌ها با شاخص بورس‌های جهان خواهیم پرداخت.

فهرست مطالب

انواع شاخص بورس بازار ایران

شاخص بورس یا نماگر معیاری است که می‌تواند میزان رشد یا ریزش بورس را به ما نشان بدهد. مثلا اگر در یک روز از افت شاخص صحبت به میان می‌آید، به آن معناست که در آن روز، معاملات بازار در جهتی پیش رفته‌اند که شاهد ریزش بازار بوده‌ایم. در بورس ایران چند شاخص مختلف وجود دارد که به شرح زیر هستند:

شاخص قیمت یا TEPIX

در این شاخص تنها تغییر قیمت‌ها را بررسی می‌کنیم و سود تقسیمی شرکت‌ها را در محاسبات لحاظ نمی‌کنیم. در اینجا با وزن شرکت‌ها سروکار داریم و شرکت‌هایی که وزن بیشتری دارند در شاخص بیشتر اثر می‌گذارند. برای محاسبه‌ی این شاخص، ارزش جاری بازار سهام را بر ارزش جاری آن در یک تاریخ مبدا تقسیم می‌کنند و نتیجه را در عدد ۱۰۰ ضرب می‌کنند.

این مسئله را هم در نظر بگیرید که اگر سهامی برای مدتی معامله نشوند، آخرین قیمت آن‌ها در شاخص لحاظ می‌شود. موارد زیر باعث می‌شوند که تعدیل‌هایی در این شاخص صورت بگیرد:

• افزایش سرمایه از محل آورده نقدی
• افزایش و کاهش تعداد شرکت‌های شاخص
• تجزیه و یا ادغام شرکت‌ها

شاخص قیمت هم‌وزن

همان شاخص قیمت است که در آن دیگر وزن شرکت‌ها اهمیتی ندارد و تمام آن‌ها با وزنی یکسان بررسی می‌شوند. از جمله کاربردهای این شاخص این است که آن را در مقایسه با شاخص کل می‌سنجند. به عنوان مثال اگر شاخص هم‌وزن عملکردی مثبت‌تر از شاخص کل داشته باشد، نشان از آن دارد که توجه به سمت سهام شرکت‌های کوچک‌تر معطوف بوده است. یعنی همان شرکت‌هایی که در شاخص کل اثرگذاری کمتری داشته‌اند. یا وقتی شاخص کل صعودی است و شاخص هم‌وزن روندی نزولی دارد نشان می‌دهد که بازار به طور کلی وضعیتی نزولی دارد و فقط چند سهم مهم و به اصطلاح شاخص‌ساز هستند که با رشد قیمت مواجه شده‌اند.

شاخص کل یا TEDPIX

این شاخص که از آن با نام شاخص قیمت و بازده نقدی (درآمد کل) یاد می‌شود، همان شاخص معروفی است که در اخبار و رسانه‌ها از آن صحبت می‌کنند. این شاخص تنها به بازده و سطح عمومی قیمت شرکت‌های بورسی توجه دارد. هرچه ارزش بازار یک شرکت بیشتر و به طور کلی شرکت بزرگ‌تر باشد، اثرگذاری بیشتری بر روی شاخص خواهد داشت. در این شاخص با قیمت و سوددهی سهام کار داریم. یعنی مطالعه‌ی این شاخص نشان می‌دهد که میزان قیمت‌ها و سوددهی‌ها چقدر تغییر کرده است.

شاخص کل هم‌وزن

تفاوت این شاخص با شاخص کل، در این است که دیگر اندازه‌ی شرکت‌ها باعث نمی‌شود که سهام شرکت‌های بزرگ اثرگذاری بیشتری بر شاخص داشته باشند. یعنی در این شاخص تمام شرکت‌ها وزن یکسانی دارند. به بیان دیگر شاخص کل هم‌وزن وضعیت کلی بازار را بیان می‌کند؛ بدون آنکه به ارزش بازار شرکت‌ها توجه داشته باشد.

شاخص بازده نقدی یا TEDIX

این شاخص به بازده می‌پردازد و تغییرات سود نقدی شرکت‌ها را به نمایش می‌گذارد. مثلا زمانی که آیا شاخص کل بورس شاخص کاهش پیدا می‌کند می‌فهمیم که میانگین سود نقدی تقسیمی میان سهام‌داران کمتر شده است.

شاخص سهام آزاد شناور یا TEFIX

این شاخص به میزان سهامی اشاره دارد که دارندگان آن قصد ندارند که آن سهام را برای طولانی‌مدت نگه دارند و هر لحظه آماده‌ی فروش و عرضه‌ی آن هستند. یعنی سهام شناور میزان سهامی است که در اختیار سهام‌داران حقیقی قرار گرفته است. این شاخص هم به نوعی با شاخص کل مشابه است و فقط در محاسبه‌ی آن به سهام شناور آزاد شرکت‌ها توجه می‌شود.

شاخص بازار اول و بازار دوم

این دو شاخص هم تغییرات قیمتی سهام شرکت‌های حاضر در بازار اول و دوم را نشان می‌دهد.

فرمول محاسبه شاخص کل بورس

محاسبه شاخص کل از طریق فرمول زیر انجام می‌شود:

در این فرمول متغیرها به شرح زیر هستند:

• P_it= قیمت سهام شرکت i در زمان t
• Q_it= تعداد سهام شرکت i در زمان t
• RD_t= پایه شاخص قیمت و بازده نقدی در زمان t

در این شاخص تمامی شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس حضور دارند و وزن آن‌ها هم مطابق شاخص TEPIX در نظر گرفته می‌شود. اما آنچه باعث تفاوت این شاخص با شاخص قیمت می‌شود، روشی است که برای تعدیل آن‌ها به کار گرفته می‌شود. برای این شاخص یک عدد پایه به تاریخ اول فروردین ۱۳۷۷ در نظر گرفته شده است که برابر است با ۱۶۵۳.۰۸. همان تعدیل‌هایی که بالاتر برای شاخص قیمت گفتیم، این‌جا هم کاربرد دارند و البته سود نقدی نیز در صورت پرداخت، در تعدیل شاخص لحاظ می‌شود. تعدیل پایه‌ این شاخص مطابق فرمول زیر محاسبه می‌شود:

که در آن متغیرها به این شکل تعریف می‌شوند:

• RD_t+۱= پایه شاخص قیمت و بازده نقدی در زمان t+۱ بعد از تعدیل
• RD_t= پایه شاخص قیمت و بازده نقدی در زمان t قبل از تعدیل
• P_it= قیمت سهام شرکت i در زمان t
• Q_it= تعداد سهام شرکت i در زمان t
• DPS_it+۱= سود نقدی پرداختی شرکتی i در زمان t+۱
• D_t+۱= پایه شاخص کل قیمت در زمان t+۱ بعد از تعدیل
• D_t= پایه شاخص کل قیمت در زمان t قبل از تعدیل

مسئله‌ای که وجود دارد این است که سودهای نقدی که در سال‌های گذشته پرداخت شده است، هم‌چنان در این شاخص وجود دارد. پس با تغییرات قیمت کنونی هم‌خوانی ندارد و به همین دلیل است که شاخص‌های دیگری فراهم شده است که می‌توان به آن‌ها استناد کرد.

معایب شاخص کل

مسئله‌ای که باعث می‌شود شاخص کل کارایی واقعی نداشته باشد و نتواند به خوبی منعکس‌کننده‌ی واقعیت بازار باشد، به اهمیت سهام شاخص‌ساز مربوط است. سهام شاخص‌ساز همان سهام با ارزش بازار بالا هستند که تغییرات‌شان بیشتر از هر سهم دیگری روی شاخص اثر می‌گذارد. این یکی از مواردی است که به عنوان معایب شاخص از آن یاد می‌شود.

مسئله‌ی دیگری که منتقدان به آن اشاره می‌کنند، این است که شاخص کل بورس و فرابورس جداست. طبیعی است که شاخص کل بورس، بازتابی از فرابورس ارائه نکند.

اتفاق دیگری که می‌تواند شاخص کل را از واقعیت دور کند، به عرضه اولیه مربوط است. زمانی که عرضه اولیه‌ها برای نخستین بار معامله می‌شوند، به دلیل تقاضای بالا، روی شاخص اثر می‌گذارند و باعث افزایش آن می‌شوند. اما از سمت دیگر به هر کد بورسی مقدار سهام زیاد نمی‌رسد. پس باز هم شاهد مغایرت میان شاخص و پرتفوی سهام‌داران خواهیم بود که یکی دیگر از مشکلات شاخص کل را نشان می‌دهد.

درست است که شاخص‌های دیگری هم در بورس منتشر می‌شود. اما توجه عمده به شاخص کل است و همین مسئله عاملی است که موجب شد بحث معرفی یک شاخص جدید در بورس ایران پیش کشیده شود.

بررسی شاخص کل در سایت TSETMC

بیایید سری به سایت TSERMC بزنیم و ببینیم که چطور می‌شود از طریق این پایگاه به مقادیر شاخص دست پیدا کرد. در صفحه‌ی اصلی TSETMC می‌توانید آمار مربوط به انواع شاخص را ببینید.

هم‌چنین در قسمت‌های دیگر سایت، می‌توانید ببینید که بیشترین تاثیرگذاران در شاخص کدام سهام هستند. این موارد بخشی از دانش تابلوخوانی در بازار بورس به شمار می‌روند.

چرا شاخص بورس صعودی است ولی سبد من منفی است؟

یکی از مواردی که به خصوص در روزهای منفی بازار بسیار با آن مواجه می‌شویم، واکنش سهام‌داران پس از شنیدن اخبار مربوط به شاخص است. شما به عنوان یک سهام‌دار می‌بینید که شاخص کل صعودی است ولی سبد شما در آن روز بازدهی منفی داشته است. دلیلش را بالاتر در لابلای توضیحات مربوط به شاخص بازار بورس ایران بیان کردیم. تغییرات شاخص کل به تغییرات شرکت‌هایی با ارزش بازار بالا بستگی دارد. حال آنکه ممکن است سهام پرتفوی شما، ارزش بازار بالایی نداشته باشند. طبیعی است که در چنین حالتی نباید انتظار بازده مثبت را از سبد خود داشته باشید.

اگر به صفحه‌ی هر یک از سهام مراجعه کنیم، می‌بینید که در زیرمنوی آمارها، می‌توانید در کادر مربوط به ارزش شرکت، علاوه بر مشاهده‌ی ارزش آن، رتبه‌ی ارزش شرکت را هم بر اساس معاملات آخرین روز ببیند. پس می‌توانید سهام پرتفوی خود را نیز به همین روش بررسی کنید و ببینید که رتبه ارزش آن‌ها چند است. این کار به شما کمک می‌کند بفهمید چرا وقتی که شاخص مثبت است، هم‌چنان سهام شما منفی است. اگر رتبه‌ی سهام شما پایین باشد، به آن معناست که اثر کمتری بر شاخص دارد.

همین مسئله است که باعث شد آقای عشقی در صبحت‌های خود، از احتمال جایگزینی یک شاخص جدید در بورس ایران به جای شاخص کل خبر دهد. شاخصی که دیگر نه دستکاری را در ذهن تداعی کند و نه به عقیده‌ی معامله‌گران، ناکارآمد باشد.

مقایسه شاخص کل بورس ایران با شاخص‌های برتر جهان

برای شروع مقایسه، ابتدا نگاهی به شاخص داوجونز می‌اندازیم که مشکل شاخص کل را با حذف سهام شرکت‌های بزرگی مثل آمازون و فیس‌بوک برطرف کرده است. این شاخص عملکرد سهام ۳۰ شرکت بزرگ آمریکایی را اندازه‌گیری می‌کند و به دلیل حذف سهامی با وزن بالا، مشکلی مانند شاخص کل بورس ایران ندارد.

شاخص بعدی S&P 500 نام دارد که یکی از مطرح‌ترین شاخص‌های بورس در دنیا به حساب می‌آید. فهرست سهامی که در محاسبه‌ی این شاخص دخیل هستند، ثابت نیستند و بنا به نظر یک کمیته‌ی اجرایی تغییر می‌کنند. در این شاخص معیارهای مختلفی نظیر ارزش بازار، تعداد سهام شناور، نقدینگی، صورت مالی شرکت‌ها و البته سوابق شرکت در نظر گرفته می‌شود. هم‌چنین می‌توان این شاخص را مستقیما خریداری کرد. یعنی می‌شود به آن به دید یک سهم نگاه کرد و بخشی از مبلغ سرمایه‌گذاری را به آن اختصاص داد. چیزی که در بازار ایران خلا آن حس می‌شود.

و شاخص مهم دیگری که در مقایسه با شاخص بورس ایران باید آن را بررسی کنیم، شاخص نزدک است. این شاخص هم بر اساس میانگین وزنی محاسبه می‌شود. مزیت و تفاوت این شاخص با شاخص کل ایران این است که در اینجا سه سطح متفاوت داریم. در سطح اول شاخص شرکت‌های کوچک‌ بررسی می‌شود. سطح دوم، مربوط به شاخص بازار جهانی است که عملا سخت‌گیرانه‌تر از سطح قبلی است. در نهایت بزرگ‌ترین بخش این شاخص، مربوط به بازارهای بین‌المللی غیرمالی است که در سطح منتخب جهانی بررسی می‌شوند. همین سطح‌بندی‌ها عملکرد شاخص را واضح‌تر نشان می‌دهد.

الگوبرداری از شاخص های جهانی برای شاخص جدید بورس ایران

برمی‌گردیم به همان شاخص داوجونز و پیشنهادی را بررسی می‌کنیم که یکی از کارشناسان بازار سرمایه در این خصوص ارائه کرده است. یکی از راهکارهای مطلوب برای معرفی و ایجاد یک شاخص جدید برای بورس ایران از دید شایان کرمی، این است که از شاخص داوجونز الگوبرداری کنیم. یعنی سهام شرکت‌هایی را که اکنون می‌توانند اثر زیادی بر بازار بگذارند حذف کنیم تا دیگر شاهد این ناهم‌خوانی میان وضعیت بازار و سبد سهام سرمایه‌گذاران نباشیم.

حالا فرض کنید که در شاخص داوجونز آیا شاخص کل بورس هم تغییرات سهام شرکت فیس بوک لحاظ می‌شد. در آن صورت می‌شد دید که شاخص می‌تواند نوسان‌های معنادار و جهت‌داری داشته باشد که تنها منعکس‌کننده‌ی بخشی از رفتار بازار است. در ایران هم وضعیت شاخص کل و سهام شاخص‌ساز به همین شکل است. شاخص کل را بدون سهامی مثل فولاد، فارس یا فملی در نظر بگیرید. در آن صورت چه اتفاقی می‌افتد؟‌ در این شرایط دیگر می‌توان به این امر امیدوار شد که شاخص واقعی‌تر خواهد بود.

کرمی روشی دیگر را مطرح می‌کند و ادامه می‌دهد که می‌توان یک شاخص جدید برای بورس تعریف کرد و در آن مشخص کرد که هر شرکت چه وزنی دارد و چقدر می‌تواند روی شاخص اثر بگذارد. این‌طور شخص می‌تواند بفهمد که شرکت‌هایی با وزن X می‌توانند چه میزان بر شاخص اثرگذار باشند.

در مورد راهکار دیگر هم باید به سراغ ضریب بتا رفت. این ضریب به ما کمک می‌کند بفهمیم که سهم نسبت به تغییرات بازار چقدر واکنش نشان می‌دهد. به این ترتیب می‌شود ضریب بتا را برای سهام مختلف تفسیر کرد. یعنی وقتی ضریب بتا منفی است، می‌توان فهمید که با بالا رفتن بازار، سهام مذکور ممکن است روند رو به پایینی را تجربه کنند و بالعکس.

جمع بندی

بحث ایجاد یک شاخص جدید برای بورس ایران آیا شاخص کل بورس زمانی مطرح شد که انتقادات به نحوه محاسبه فرمول شاخص کل بالا گرفت. آقای عشقی رئیس سازمان بورس هم با توجه به این مسائل توضیح داد که احتمال دارد شاخصی جدید را جایگزین شاخص فعلی کند. البته کارشناسان با این امر چندان موافق نیستند و معتقدند بهترین کار آن است که از بازارهای بزرگ دنیا درس بگیریم و بر اساس آن‌ها شاخص را اصلاح کنیم. با مقایسه شاخص کل بورس ایران و بازارهای جهان می‌توان به ایرادات شاخص فعلی پی برد و به دنبال راهی برای برطرف کردن آن‌ها بود.

سوالات متداول با پاسخ کوتاه

شاخصی است که بر اساس بازده نقدی و قیمت سهام محاسبه می‌شود و در آن شرکت‌های بزرگ بیشترین تاثیر را در محاسبات دارند. این همان شاخصی است که در اخبار و رسانه‌ها به آن استناد می‌شود.

مشکلات شاخص از جایی آغاز می‌شود که این نماگر، نمی‌تواند معیار خوبی برای سنجش وضعیت کلی بازار باشد. چرا که سهامی با ارزش بازار بالاتر می‌توانند به راحتی شاخص را جابجا کنند. در حالی که پرتفوی افرادی که سهام کوچک را خریده‌اند ممکن است روندی متفاوت با شاخص کل داشته باشند.

در بورس ایران شاخص‌های دیگری هم هستند که به صورت هم‌وزن محاسبه می‌شوند و می‌توان به آن‌ها هم استناد کرد. هم‌چنین با الگوبرداری از شاخص‌های جهانی مثل داوجونز، می‌توان سهام با وزن بالا را از شاخص حذف کرد که دیگر جهت‌گیری‌های شاخص به منزله‌ی دستکاری تلقی نشود.

هنوز مشخص نیست و فعلا در این مورد اطلاعاتی ارائه نشده است.

کارشناسان معتقدند که مشکل فعلی بورس شاخص جدید نیست. چه بسا معرفی یک شاخص جدید، بیشتر باعث ترس و وحشت سهام‌داران شود و ریزش‌ها را به شکلی نشان دهد که تاکنون اتفاق نمی‌افتاد.