ابزار مورد معامله

ابزار مشتقه (Derivatives) چه هستند؟

آیا به دنبال سودی بیشتر از حد متوسط هستید؟ در اینصورت سهام یا اوراق قرضه انتخاب درستی برای شما نخواهند بود. ابزار مشتقه (Derivatives) میتوانند سود بیشتری برای شما به ارمغان بیاورند. در این مقاله تمام چیزهایی که نیاز دارید درباره ابزار مشتق بدانید را به شما خواهیم گفت. خواهیم دید که ابزار مشتق چیست و چه انواعی دارد.

ابزار مشتقه (Derivatives) چیست؟

ابزار مشتق، در واقع اوراق بهادار قابل معامله است. قیمت اوراق قرضه، به دارایی مورد معامله بستگی دارد. برای مثال، ابزار مشتقه ممکن است مربوط به سهام یا بورس کالا باشد. قیمت ابزار مشتق از همین موارد مورد معامله استخراج میشود.

با ابزار مشتق میتوانید سهام یا بورس کالا را معامله کنید، بدون این که مجبور باشید آن را بخرید یا بفروشید.

راهنمای ابزار مشتقه

بهترین روش برای سرمایه گذاری در ابزار مشتقه چیست؟

شما میتوانید با افتتاح حساب کاربری در یک کارگزاری آنلاین در ابزار مشتقه سرمایه گذاری کنید. کارگزاری نهادی است که امکان سرمایه گذاری بر کاهش یا افزایش قیمت ابزار مشتق را به افراد حقیقی میدهد.

eToro: معامله CFD

eToro یکی از کارگزاری‌های خوب برای معامله CFD سهام، بورس کالا، ارز و قرارداد اختیار (Options) است. با استفاده از CFD میتوانید بر کاهش یا افزایش قیمت سرمایه گذاری کنید. همچنین می توانید تمام امکانات و قابلیت های eToro را با یک حساب کاربری آزمایشی امتحان کنید. این ها باعث می‌شوند که eToro یکی از گزینه‌های خوب برای سرمایه گذاری در ابزار مشتقه (Derivatives) باشد.

eToro: خرید و فروش ابزار مشتق

راه دیگر سرمایه گذاری در ابزار مشتقه، سرمایه گذاری با eToro است. eToro از کارگزاری های خوب موجود است که میتوانید با کارمزدی کم به سرمایه گذاری در CFD، EFT و قرارداد اختیار بپردازید. افتتاح حساب در eToro رایگان است.

چه انواعی از ابزار مشتق وجود دارد؟

ابزار مشتقه (Derivatives) انواع مختلفی دارد. در این بخش، به پرطرفدارترین انواع آن میپردازیم.

CFD در واقع قرارداد اختلاف قیمت است. با این ابزار مشتق، میتوانید در اختلاف قیمت سهام، بورس کالا، ارز یا EFT سرمایه گذاری کنید. از مزایای CFD این است که میتوانید در همه این موارد با مبلغی کم سرمایه گذاری کنید. درک این ابزار مشتق، تقریبا آسان است، چرا که قیمت CFD برابر با ارزش واقعی روز آن هاست.

اما سرمایه گذاری در CFD ریسک های خاص خود را نیز دارد. در این نوع سرمایه گذاری، شما اختلاف قیمت (Spread) را در همان ابتدا ابزار مورد معامله میپردازید، در نتیجه با ضرر شروع خواهید کرد. همچنین هنگام معامله CFD باید حواستان به درخواست اختلاف قیمت (Margin) نیز باشد. اگر موجودی حساب شما برای اختلاف قیمت کافی نباشد، ممکن است کل سرمایه خود را از دست بدهید. دوست دارید بیشتر درباره CFD بدانید؟ راهنمای معامله CFD را مطالعه کنید:

قرارداد اختیار معامله (Options)

از دیگر ابزارهای مشتق شناخته شده، قرارداد اختیار معامله است. هنگام خرید قرارداد اختیار، شما حق خرید یا فروش دارایی خاصی را در قیمتی مشخص بدست می آورید. قرارداد همیشه مدت زمان خاصی دارد. هنگامی که قرارداد اختیار منقضی شود، ممکن است تمام ارزش خود را از دست بدهد. میتوان از قرارداد اختیار، برای نوشتن ساختار های پیچیده استراتژیک استفاده کرد. از آن جایی که قیمت قرارداد اختیار با دارایی مورد معامله یکی نیست، قیمت آن سخت تر محاسبه میشود.

همچنین میتوانید به جای خرید، یک قرارداد اختیار معامله بنویسید. هنگام نگاشتن قرارداد، سود دریافت می کنید، البته به شرطی که دارایی خاصی را در قیمتی مشخص به فروش برسانید. نوشتن قرارداد ریسک بالایی دارد. به همین دلیل، در صورتی که تجربه سرمایه گذاری کمی دارید، به شما این روش را پیشنهاد نمیکنیم. دوست دارید بیشتر درباره قرارداد اختیار معامله (Options) بخوانید؟ مقاله زیر را مطالعه کنید:

قرارداد آتی (Futures)

قراردادهای آتی بسیار شبیه به CFD هستند. با قرارداد آتی میتوانید بر روی دارایی خاصی سرمایه گذاری کنید. درواقع در این قرارداد، دو طرف معامله توافق میکنند که دارایی خاصی را در قیمتی مشخص در آینده معامله کنند. از معایب قرارداد آتی (Futures) این است که برای انجام آن نیاز به مبالغ بالایی از پول دارید. ارزش معاملات آتی بالاست به همین دلیل ممکن است ضرر شما نیز زیاد شود. به همین دلیل، سهام CFD برای سرمایه گذاران خرد با پول کمتر مناسب تر است.

هنگامی که یک قرارداد آتی منقضی میشود، باید دارایی مورد معامله آن را تحویل بگیرید. برای مثال، هنگامی که یک معامله آتی نفتی دارید، وقتی که سر رسید آن فرا رسد، مقدار مشخصی بشکه نفت را باید تحویل بگیرید. هنگامی که در یک کارگزاری به معامله آتی میپردازید، معمولا قبل از سر رسید، معامله برای شما فروخته میشود. در موارد معدودی ممکن است سود قرارداد آتی منفی شود. برای مثال، هنگام بحران کرونا، سود قراردادهای نفتی اکثرا منفی شد.

گواهی حق تقدم (Warrants)

گواهی حق تقدم (Warrants) بسیار شبیه به قرارداد اختیار است. اما برخلاف قرارداد اختیار توسط یک موسسه مالی مانند بانک منتشر میشود. با استفاده از گواهی حق تقدم میتوانید سهام مشخصی را در قیمتی مشخص خریداری کنید. از آنجایی که این گواهی توسط موسسات مالی منتشر میشود، میتواند گران تر باشد.

قرارداد تاخت (Swaps)

سوآپ ابزاری است برای کاهش ریسک. برای مثال، میتوان با این قرارداد نرخ مبادله یا نرخ بهره را مشخص کرد. طبیعتا در این قرارداد، طرف مقابل میخواهد هزینه دریافت کند. قرارداد تاخت (Swaps) بسیار در بازار مورد استفاده قرار میگیرند. به لطف این قراردادها، شرکت ها برای پرداخت سود، ریسک بالایی متحمل نمیشوند. در نتیجه شرکت ها با تغییر ناگهانی نرخ بهره یا مبادله مواجه نمیشوند.

با سوآپ میتوانید نرخ بهره متغیر را با یک نرخ بهره بالاتر معاوضه کنید. در نتیجه، شرکت مقابل نیز اطمینان بیشتری درباره هزینه های مالی خود خواهد داشت.

پیمان آتی (Forwards)

از انواع دیگر ابزار مشتقه، پیمان آتی (Forwards) است. پیمان آتی مشابه قرارداد آتی است با این تفاوت که در بازار بورس مبادله نمیشود. به همین دلیل ریسک بیشتری نیز دارد. اگر طرف مقابل نتواند به تعهداتش عمل کند، شما ممکن است تمام سرمایه خود را از دست بدهید.

سقف و کف (Caps and Floors)

شرکت ها بسیار زیاد از قراردادهای سقف و کف استفاده میکنند. با استفاده از این ابزار، میتوان با پارامتر های مشخص، نرخ بهره را مشخص کرد. شرکت هایی که از این قرارداد استفاده میکنند، ابزار مورد معامله در صورت رد شدن نرخ بهره از پارامتر ها، خود را موظف میدانند تا ما به تفاوت را پرداخت کنند. این ابزار معمولا بسیار گران هستند، اما آرامش خاطر تیم مدیریت شرکت ها را تضمین میکنند.

ریسک های ابزار مشتقه

ابزار مشتق بسیار پرطرفدار هستند. اما همیشه در هر سرمایه گذاری ریسک هایی نیز وجود دارد. بزرگترین ریسک های ابزار مشتقه کدامند؟

وجود اعتبارات (Leverage)

ابزار مشتق تقریبا همیشه از اعتبار استفاده میکنند. به لطف وجود اعتبار، میتوانید سرمایه گذاری های بزرگتری با مبلغ کمتر انجام دهید. از مزیت های اعتبار این است که تغییرات کوچک بازار برای شما چند برابر خواهد شد. هنگامی که ابزاری اعتباری به نسبت یک به ده دارد، در صورت افزایش قیمت یک دلاری، شما ده دلار سود خواهید کرد. اما اگر قیمت در جهت مخالف حرکت کند، ضرر شما نیز چند برابر خواهد شد.

ریسک بازار

ابزار مشتق معمولا در بازار سرمایه مبادله میشوند. به همین دلیل، قیمت یک ابزار ممکن است افزایش یا کاهش قیمت بسیار زیادی داشته باشد. آیا اوضاع اقتصاد خوب نیست؟ پس احتمالا قیمت دارایی مورد معامله کاهش خواهد یافت. قیمت ابزار وابسته به قیمت دارایی مورد معامله است؛ هنگامی که ارزش دارایی کاهش یابد، ارزش ابزار نیز کاهش خواهد یافت.

ریسک از دست دادن همه چیز

در ابزار مشتق، این امکان وجود دارد که کل سرمایه خود را از دست بدهید. هنگامی که در یک صندوق سرمایه گذاری (Funds) مرتبط با سهام Dow Jones سرمایه گذاری میکنید، شانس این که دارایی شما صفر شود، صفر درصد است. در ابزار مشتق دیگر اما، شانس ضررهای بزرگ کم نیست. برای مثال، اگر یک قرارداد اختیار با کمبود بودجه مواجه شود، تمام ارزش خود را از دست میدهد.

در یک سرمایه گذاری که با اعتبار انجام شده نیز، ممکن است بودجه شما تمام شود، و یک درخواست اختلاف قیمت (Margin Call) کل سرمایه گذاری شما را پایان دهد.

دانش قدرت است

هنگام سرمایه گذاری در ابزار مشتق، بسیار مهم است که دانش کافی کسب کنید. ابزار مشتق محصولات مالی پیچیده ای هستند. هنگام معامله سهام، تمام چیزی که لازم است بدانید، سهام مورد معامله است. اما هنگام معامله ابزار مشتق سهام، باید درک درستی هم از کلیت ابزار مشتق داشته باشید، و هم سهام را به درستی بشناسید. به دلیل پیچیدگی زیاد، ابزار مشتق مناسب برای همه افراد نیست.

ریسک طرف مقابل

هنگامی که در یک کارگزاری اقدام به معامله میکنید، معمولا نگران ریسک طرف مقابل نخواهید بود. اما بسیاری از ابزار های مشتق، خارج از کارگزاری ها معامله میشوند.

شرکتی ممکن است از سوآپ (Swap) برای نپرداختن بهره بالا استفاده کند. اما اگر طرف مقابل ورشکست شود، شرکت نمیتواند از قرارداد تاخت (Swaps) خود استفاده کند. در این معاملات، اعتبارسنجی شرکت و شخص ثالث از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است.

چه چیزی باعث میشود که ابزار مشتقه انقدر محبوب باشد؟

ابزار های مشتق به این دلیل محبوبند که میتوانند بسیار سود ده باشند. از مثال های خوبی که میتواند قدرت ابزار مشتقه را نشان دهد، فیلم “The Big Short” است. با ابزار مشتق، در شرایط ثابت بازار و سهام، سود شما میتواند 30 برابر شود. به عنوان سرمایه گذار، ریسک پذیری شما پاداش داده خواهد شد. هرچند، ابزار مشتق میتوانند ضرر شما را نیز هنگفت کنند.

همچنین، یکی دیگر از علل محبوبیت ابزار مشتق این است که روز به روز به تعداد کارگزاری هایی که امکان این معاملات را میدهند، افزوده میشود. وب سایت و نرم افزار های کارگزاری ها طراحی ساده ای دارند که همین باعث میشود ابزار مشتق در دسترس عموم مردم قرار بگیرد.

مزایای استفاده از ابزار مشتقه چیست؟

ابزار مشتق هم برای سرمایه گذاران و هم برای کارآفرینان جذاب است. در این بخش، به بزرگترین مزایای ابزار مشتقه میپردازیم.

امکان استفاده از اعتبار (Leverage)

در بسیاری از ابزار مشتق، میتوانید از اعتبار استفاده کنید. با اعتبار، میتوانی با مبلغی کم به سرمایه گذاری های بزرگتر بپردازید. اما توجه داشته باشید که سود یا ضرر احتمالی شما چند برابر خواهد شد.

میتوان بر روی افت قیمت سرمایه گذاری کرد

هنگامی که به روش سنتی سهامی را خریداری میکنید، فقط از افزایش قیمت سود خواهید برد. اما در بعضی ابزار مالی میتوانید اقدام به پیش فروش کنید. در صورت پیش فروش، شما با کاهش قیمت سود خواهید کرد.

کاهش ریسک

ابزار مشتق، میتوانند سرمایه گذاری پر ریسک اما مفیدی باشند. در عمل اما میتوانید از خود ابزار مشتق برای کاهش ریسک استفاده کنید. اگر انتظار کاهش قیمت دارید، اقدام به پیش فروش (Short) کنید. در این صورت، هنگامی که قیمت ها کاهش می یابند، شما سود خواهید کرد. میتوانید از ابزار مشتق به عنوان نوعی بیمه برای سبد سهام خود استفاده کنید.

تنوع سبد سهام

هنگامی که سبد سهام خود را متنوع میکنید، ریسک آن را پایین می آورید. با سرمایه گذاری هم در سهام و هم در ابزار مشتق، شانس کسب سود خود را بالا خواهید برد. همچنین ریسک معاملات شما نیز پایین خواهد آمد.

ثبات قیمت

ابزار مشتق، نقش مهمی در تبادلات اقتصادی ایفا میکنند. شرکت ها از ابزار مشتق، برای ثابت نگهداشتن قیمت مواد اولیه استفاده میکنند. بدین ترتیب، شرکت ها به خاطر عدم تامین مواد اولیه، ورشکست نخواهند شد.

معایب ابزار مشتقه چیست؟

سرمایه گذاری در ابزار مشتق، معایبی نیز دارد. در ادامه ابزار مورد معامله خواهیم گفت که چرا هنگام سرمایه گذاری در ابزار مشتق، باید مواظب باشید.

تخمین قیمت دشوار

در بعضی ابزار مشتق، تخمین قیمت آسان است. برای مثال، سهام CFD شفاف است و از قیمت مستقیم سهام پیروی میکند. اما برای مثال، برای ابزاری مثل قرارداد اختیار، چندان راحت نیست که قیمت دقیق آن را تخمین زد.

محصول پیچیده

ابزار مشتق، اغلب محصول پیچیده ی بازار های مالی هستند. طول میکشد تا بتوانید درک درستی از تمام این ابزار بدست آورید. هیچوقت در چیزی که درک نمیکنید سرمایه گذاری نکنید. هنگام سرمایه گذاری در ابزار مشتق، باید مطالعه کافی درباره آن داشته باشید.

حساس به عرضه و تقاضا

عرضه و تقاضا میتواند قیمت ابزار مشتقه را دستخوش تغییر کند. در سال 2020 معاملات آتی (Futures) نفت، سودی منفی داشتند چرا که تقاضا برای نفت کاهش بسیاری داشت. به همین خاطر، باید تمام جوانب و ریسک های ابزار مشتق را قبل از سرمایه گذاری در نظر بگیرید.

ورشکستگی

در بعضی ابزار مشتق، احتمال ورشکستگی طرف مقابل وجود دارد. خصوصا هنگامی که این ابزار خارج از بازار فروخته شوند. هنگامی که خارج از بازار و کارگزاری اقدام به خرید ابزار مشتق میکنید، باید کامل و دقیق طرف پشت قرارداد را مطالعه کنید.

ابزار مشتقه در عمل

شاید ابزار مشتق شهرت خوبی نداشته باشند، اما کارایی آن ها در اقتصاد غیر قابل انکار است. برای مثال، شرکت ها میتوانند با استفاده از ابزار مشتقه ریسک خود را کاهش دهند. بدون ابزار مشتق، برای شرکت های بزرگ بسیار سخت خواهد بود که به فعالیت خود ادامه دهند. خصوصا با بین المللی شدن فعالیت های اقتصادی، مدیریت ریسک از همیشه مهم تر است.

چیزی که بیشتر افراد نمیدانند این است که شما میتوانید با ابزار مشتق ریسک خود را مدیریت کنید. برای مثال، میتوانید از قرارداد اختیار برای بیمه افت قیمت سهام استفاده کنید. میتوانید از ابزار مشتق در استراتژی های مالی خود استفاده کنید تا ریسک سرمایه گذاری شما پایین بیاید. اما یادتان باشد هر تضمینی هزینه دارد. پس فقط هنگامی از این تضمین استفاده کنید که ریسک بالایی در کار باشد.

آیا دوست دارید که سرمایه گذاری در ابزار مشتقه را رایگان امتحان کنید؟ همین حالا یک حساب کاربری آزمایشی در یک کارگزاری افتتاح کنید:

محصول ابزار مشتقه

ابزار مشتق، یک محصول اقتصادی است که قیمت آن وابسته به دارایی مورد معامله است. برای مثال، یک کشاورز میتواند تمام محصول خود را به یک واسطه بفروشد، بدون آن که حتی درختان او حتی یک شکوفه داده باشند. قیمت توافق شده محصول از حد معمول کمتر است اما فروش آن تضمینی است. ابزار مشتق، از زیان های مالی بزرگ جلوگیری میکنند.

ابزار مشتق عموما وابسته به دارایی مورد معامله مثل سهام، بورس کالا و ارز است. ابزار مشتق این امکان را به شما میدهد که در هر کدام از شاخص های مالی سرمایه گذاری کنید.

تمام ابزارهای مالی اسلامی در ایران موجودند

رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار با اشاره به برخی از ابزارهای تامین مالی موجود در بازار سرمایه گفت: در حال حاضر تمامی ابزارهای مالی اسلامی که در هر کشور اسلامی و یا حتی غیر اسلامی مانند انگلستان با بانکداری اسلامی وجود ابزار مورد معامله دارد، در ایران نیز وجود دارد.

به گزارش «کالاخبر»، شاپور محمدی در همایش " روش‌ها و ابزارهای تامین مالی شرکت‌ها" که دیروز در محل اتاق بازرگانی برگزار شد با بیان اینکه اصفهان در بسیاری از موارد از جمله بازار سرمایه، هنر و صنعت جزو برترین‌های کشور قرار دارد اظهار کرد: تامین مالی در بازار سرمایه با تامین مالی از طریق بانک‌ها متفاوت است. در نظام بانکی، بانک مرکزی به عنوان خالق پول می‌تواند به شرکت‌ها از طریق بانک‌های تجاری تسهیلات اعطا کند در حالی که در بازار سرمایه، سازمان بورس و نهادهای مرتبط، منابع را از سوی سرمایه گذاران جمع‌آوری و به تولیدکننده انتقال می‌دهند و طبیعتا مردم نیز انتظار دارند در سررسید اوراق بتوانند پول خود را دریافت کنند که این یکی از مسائل مهم در این حوزه است.

رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار ادامه داد: سازمان بورس برای صدور مجوز تامین سرمایه، ضمانت معتبر طلب می‌کند، البته این مراقبت در بعضی موارد به سخت‌گیری تعبیر می‌شود؛ این ضمانت می‌تواند ضمانت بانکی، سهام بورسی، ضمانت دولتی، ضمانت شرکت‌های سرمایه‌گذاری و هلدینگ‌های مرتبط و در آخر رتبه‌بندی باشد که البته مورد آخر تاحدودی می‌تواند به عنوان ضمانت مورد قبول واقع شود.

محمدی گفت: مسئله بعدی در حوزه تامین مالی شرکت‌ها، نهادها و فرهنگ‌سازی مربوط به آن است، نخستین اوراق بدهی که در بازار سرمایه منتشر شد، صکوک اجاره شرکت هواپیمایی ماهان بود که با معرفی هواپیماهای خود به عنوان ضمانت بازپرداخت، اقدام به انتشار اوراق بدهی در بازار سرمایه کرد؛ بنابراین شرکت‌ها نیز می‌توانند اوراق بدهی منتشر کنند.

وی خاطرنشان کرد: در حال حاضر اوراق اجاره، اوراق مشارکت، اوراق وکالت، اوراق منفعت، مرابحه، خرید دین و در واقع تمامی ابزارهای مالی اسلامی که در هر کشور اسلامی یا حتی غیر اسلامی مانند انگلستان با بانکداری اسلامی وجود دارد، در ایران نیز وجود دارد.

رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار اظهار کرد: طراحی ابزارهای ساختار یافته مسئله دیگری است که پرداخت بازده‌های متفاوت به شرط تحقق شرایط مختلف را امکان پذیر می‌کند؛ ابزارهای هیبریدی از جمله این ابزارها است که سازمان بورس و اوراق بهادار برای اجرای آن آماده است؛ سلف موازی استاندارد نیز یکی دیگر از روش‌های تامین مالی در شرکت‌های تولیدکننده محصول با کیفیت است که نیازی به ضمانت از طریق شرکت منتشرکننده اوراق نداشته و در واقع کالا خود ضمانت این قرارداد محسوب می‌شود.

محمدی اضافه کرد: مورد دیگر در ادامه روش‌های تامین مالی شرکت‌ها، تامین مالی برای شرکت‌ها از طریق ورود به بازار سرمایه و عرضه بخشی از سهام خود در این بازار است که در این مورد قیمت سهامی که برای نخستین بار در بورس یا فرابورس عرضه می‌شود (عرضه اولیه) باید به گونه‌ای تعیین شود که از جذابیت لازم برخوردار باشد؛ بنابراین رویکرد کلی در تعیین قیمت سهام در عرضه اولیه باید به گونه‌ای باشد که سود خوبی را نصیب سهامداران کند و به عبارتی عرضه اولیه موفق باشد؛ در صورتی که یک یا دو مورد از عرضه‌های اولیه ناموفق باشد، استقبال از سایر عرضه‌های اولیه نیز با مشکل روبه‌رو می‌شود.

وی ادامه داد: شرکت‌های موجود در بازار سرمایه نیز از طریق افزایش سرمایه و تجدید ارزیابی در حال تنظیم خود با شرایط حاضر هستند. اگرچه تجدید ارزیابی، سرمایه تازه‌ای وارد شرکت و بازار سهام نمی‌کند، اما به دلیل وجود تورم بالا در کشور تجدید ارزیابی به شفاف‌تر شدن دارایی‌ها کمک می‌کند و بنابراین سهام سهامداران نیز به قیمت واقعی خود میل می‌کند.

مالیات بر عایدی در بازار سرمایه وضع نخواهد شد

رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار خاطرنشان کرد: با همکاری سران سه‌قوه در سال گذشته معافیت مالیاتی از محل سود تقسیم نشده، محقق شد؛ در همین سال نیز افزایش سرمایه شرکت‌ها به ۶۰ هزار میلیارد تومان رسید در حالی که این مقدار در سال ۹۴، حدود ۲۰ هزار میلیارد تومان بوده است؛ در سال آینده نیز با قول وزیر اقتصاد مالیات بر عایدی بازار سرمایه وجود ندارد، همچنین در حال حاضر حدود دو هزار میلیارد تومان سرمایه توسط سرمایه‌گذاران خارجی در بازار سرمایه وجود دارد، با این وجود انتقال پول مانع اصلی این سرمایه‌گذاری است.

محمدی گفت: تامین مالی از روش کراد فاندینگ ( Crowdfunding ) یا جذب سرمایه جمعی نیز از دیگر روش‌های تامین مالی از طریق بازار سرمایه است که دستورالعمل آن تهیه شده و موجود است؛ همچنین "صندوق پروژه" نیز یکی دیگر از این ابزارهای تامین مالی البته در مقیاس بزرگ (بزرگ مقیاس) است، در جایی که شخصی نمی‌خواهد یک شرکت سهامی عام تاسیس کند، در عوض این فرد با استفاده از این ابزار مالی می‌تواند پروژه خود را عملیاتی کند؛ موارد ذکر شده راه‌هایی است که بازار سرمایه ایران در اختیار اشخاص قرار داده است تا سرمایه مورد نیاز برای اجرای پروژه‌های خود را تامین کنند.

وی با اشاره به کلیت بازار سرمایه، گفت: این بازار در چند سال اخیر فرصت‌های سرمایه‌گذاری خوبی را در اختیار سرمایه‌گذاران قرار داده است و سودهای مناسبی را نیز عاید سهامداران کرده است؛ برای نمونه اگر هر مقطع ۱۰ ساله کشور را در نظر بگیریم، بازدهی بازار سهام بر اساس شاخص کل از بازدهی بازارهایی مانند مسکن، طلا، ارز و سپرده بانکی بیشتر بوده است، البته بازار سرمایه، بازاری بلندمدت است که نباید در آن از طریق سرمایه اصلی سرمایه‌گذاری کرد.

رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار همچین در توصیه به سرمایه‌گذاران گفت: برای موفقیت در بازار سرمایه با تهیه سبد سهام متنوع و با تحلیل سهام خریداری کنید، به شایعات توجه نکنید، بلندمدت سرمایه‌گذاری کنید، در صورتی که زمان برای تحلیل ندارید از صندوق‌های سرمایه‌گذاری استفاده کنید و حتما دانش خود را از طریق آموزش افزایش دهید.

محمدی با بیان اینکه رونق بازار سرمایه به ایجاد اشتغال پایدار و رونق اقتصادی کشور منجر می‌شود، گفت: این مزایای بازار سرمایه به هیچ عنوان قابل مقایسه با بازارهایی نظیر طلا و ارز نیست، اگرچه در هر بازده ۱۰ ساله در کشور، بازدهی بازار سهام از بازهایی مانند مسکن، طلا و ارز بالاتر بوده است.

وی با اینکه باید روند پذیرش شرکت‌ها در بازار سهام تسریع شود،گفت: اما متضرر نشدن سهامداران عامل بسیار مهمی برای سازمان بورس محسوب می‌شود، بنابرین ممکن است روند پذیرش شرکت در بازار سرمایه به دلیل نبود شفافیت لازم در صورت‌های مالی یا مسائلی مانند پرونده‌های موجود در سیستم قضایی، به طول انجامد.

رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار خاطرنشان کرد: زمانی که شرکت‌های جدید به بازار سهام وارد می‌شوند ممکن است با تاثیر بر حجم نقدینگی موجود در شرکت‌های موجود باعث بروز مشکل در این شرکت‌ها شوند؛ تمامی این موارد باید در کنار یکدیگر دیده شود.

وی اظهار کرد: در حال حاضر در بورس کالا محصولاتی مانند زعفران، زیره، خرما، کشمش و در بورس انرژی نیز بنزین، نفت خام و فرآورده‌های نفتی معامله می‌شود به گونه‌ای که ارزش روز معاملات چهار بورس انرژی، اوراق بهادار تهران، فرابورس و بورس کالا به بیش از ۶۰۰ هزار میلیارد تومان شده و تا پایان سال جاری این رقم از ۷۰۰ هزار میلیارد تومان فراتر خواهد رفت؛ این میزان در پایان سال ۹۴، ۹۵ هزار میلیارد تومان بوده است.

رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار گفت: ارزش اوراق در سال ۹۴ برابر با ۱۴ هزار میلیارد تومان بوده است که در حال حاضر حدود ۱۲۰ هزار میلیارد تومان است؛ این رشد ارتباطی به قمیت ارز ندارد و حاکی از رشد بازار سرمایه است؛ این صحبت از مشارکت ۹۳۸ هزار کد معاملاتی در آخرین عرضه اولیه انجام شده نیز مشخص است؛ رکوردی که در ۵۲ سال گذشته سابقه نداشته است.

محمدی با اشاره به اهمیت شفافیت اطلاعات در بازار سرمایه اظهار کرد: در سال ۹۵ تنها ۴۳ درصد از اطلاعات به موقع افشا می‌شد، ۲۳ درصد با تاخیر و ۳۴ اطلاعات نیز افشا نمی‌شد، اما در حال حاضر با پیگیری‌های سازمان بورس، ۹۱ درصد اطلاعات به موقع افشا می‌شوند، هشت درصد با تاخیر و تنها یک درصد از آن‌ها افشا نمی‌شود که به علت جرم بودن، خاطیان به دادگاه معرفی می‌شوند.

ابزار بدهی

تعریف ابزار بدهی چیست؟

ابزار بدهی یک تعهد کاغذی یا الکترونیکی است که طرف ناشر را قادر می‌سازد تا با تعهد بازپرداخت به وام دهنده بر اساس شرایط قرارداد، بودجه موردنیاز خود را از طریق ایجاد بدهی تأمین کند. انواع ابزارهای بدهی شامل سفته، اوراق قرضه، اوراق مشارکت، گواهینامه، وام مسکن، اجاره نامه یا سایر توافقات بین وام دهنده و وام گیرنده است.

توضیحات مدیر مالی در مورد ابزار بدهی

ابزار بدهی راهی برای انتقال آسان مالکیت تعهد بدهی از طرفی به طرف دیگر در بازار است. به عبارتی طرفین قرارداد بدهی، می‌توانند تعهد خود را به شخص یا نهاد دیگر منتقل کنند. انتقال پذیری تعهد بدهی نقدینگی را افزایش می‌دهد و ابزار لازم برای معامله تعهدات بدهی در بازار را در اختیار طلبکاران قرار می‌دهد. بدون ابزارهای بدهی که به عنوان وسیله‌ای برای تسهیل تجارت عمل می‌کنند، بدهی تنها تعهدی از طرفی به طرف دیگر به حساب می‌آید. وقتی یک ابزار بدهی به عنوان وسیله‌ای برای تسهیل معامله بدهی مورداستفاده قرار می‌گیرد، تعهدات مالیاتی می‌توانند به سرعت و به شکل مؤثری از طرفی به طرف دیگر جابجا شوند.

برای مثال فردی که اوراق مشارکت شرکت فرضی شناسا را خریده است در واقع مبلغ مشخصی را به شرکت شناسا وام داده است و در عوض شرکت شناسا برگه قراردادی را در اختیار او قرار داده که تائید می‌کند شرکت شناسا در زمان‌های مشخص سود حاصل از مشارکت در پروژه و در سررسید مشخص اصل وام را به دارنده آن پرداخت خواهد کرد. چنانچه دارنده اوراق مشارکت قبل از زمان سررسید به پول خود نیاز داشته باشد، می‌تواند اوراق مشارکت خود را به فرد دیگری منتقل کند و قبل از سررسید اصل پول خود را با اندکی تغییر دریافت کند. بدون وجود ابزار بدهی اوراق مشارکت چنین انتقالی میسر نبود و فرد وام دهنده می‌بایست تا پایان مدت قرارداد منتظر می‌ماند تا پول خود را دریافت کند.

معادل‌ انگلیسی ابزار بدهی عبارت است از:

Debt Instrument

اگر سؤال یا نظری دارید لطفاً در بخش پرسش و پاسخ سوالات مالی مطرح کنید. همین‌طور با اشتراک‌گذاری این نوشته در شبکه‌های اجتماعی شما هم در توسعه دانش مالی و سرمایه گذاری شریک شوید.

اختیار معامله

این ابزارها به‌منظور کاهش ابزار مورد معامله یا انتقال ریسک ایجاد شده‌اند. یکی از این ابزارها اختیار معامله یا معاملات آپشن است که بیشتر در بورس کالا مورداستفاده قرار می‌گیرد.

در این مقاله قصد داریم به تعریف قرارداد اختیار معامله، سازوکارهای آن و نقشی که در کاهش ریسک دارد بپردازیم.

اختیار معامله چیست؟

اختیار معامله به ابزارهای مالی گفته می‌شود که بر اساس ارزش اوراق بهادار اساسی مانند سهام مشتقه هستند.

اختیار معامله مشتقات مالی هستند که به خریداران حق استفاده، اما نه تعهدی را برای خرید یا فروش دارایی اساسی با قیمت و تاریخ توافق شده می‌دهند.

قرارداد اختیارات به خریدار امکان خرید یا فروش دارایی (بسته به نوع قرارداد) را ارائه می‌دهد.

در معاملات آپشن این امکان به دارنده داده می‌شود که دارایی را در یک بازه زمانی مشخص با قیمت مشخص شده خریداری کند یا دارایی را در یک بازه زمانی مشخص با قیمت مشخص شده بفروشد.

هر قرارداد اختیار تاریخ انقضا مشخصی دارد که دارنده می‌تواند از فرصت خود استفاده کند.

اختیار معامله معمولاً از طریق کارگزاران آنلاین خریداری و فروخته می‌شوند.

بر اساس این قرارداد، طرفین معامله با یکدیگر توافق می‌کنند که معامله را در تاریخ سررسید آینده انجام دهند.

به هنگام عقد قرارداد خریدار معامله اختیار معامله با پرداخت مبلغ مشخص، حق خرید یا فروش را طبق زمان مشخص شده در قرارداد کسب می‌کند.

در طرف مقابل، فروشنده قرارداد اختیار معامله نیز آمادگی خود برای ابزار مورد معامله فروش را طبق مفاد قرارداد اعلام می‌دارد.

در قراردادهای آتی، برخلاف قراردادهای اختیاری خریدار ملزم به ایفای تعهد است و بدون توجه به وضعیت بازار، در تاریخ مشخص شده ملزم به ایفای تعهد است (حتی اگر متضرر شود).

در قرارداد اختیار معامله بدون هیچ‌گونه اجبار و تعهدی می‌توانید تصمیم به معامله بگیرید یا به عبارتی به اختیار خود عمل کنید.

در قرارداد اختیار معامله به خریدار این امکان داده می‌شود که پس از بررسی بازار و تمام جوانب معامله ایفای نقش کنند. در صورت متضرر شدن، می‌تواند به تعهد خود عمل نکند

چنین می‌توان نتیجه گرفت که در بین ابزارهای مالی، اختیار معامله نسبت به سایر ابزارها از امکانات بیشتری برخوردار است به همین خاطر قیمت آن نیز نسبت به مابقی ابزارها بیشتر است.

خود قرارداد اختیار معامله به‌تنهایی ارزشی ندارد بلکه ارزشش را از دارایی دیگر مانند ارز، سهام، اوراق قرضه و یا کالا می‌گیرد، به همین خاطر یک ابزار مشتقه نامیده می‌شود.

بااین‌حال، عوامل زیادی نیز وجود دارند که بر سودآوری قرارداد اختیار تأثیر می‌گذارند.

برخی از این عوامل شامل قیمت یا حق بیمه اختیار سهام، مدت‌زمان باقی‌مانده تا انقضا قرارداد و ارزش اوراق بهادار سهام یا ارزش سهام است.

معامله گران باید از این متغیرها آگاهی داشته باشند تا بتوانند در مورد زمان معامله آگاهانه تصمیم بگیرند

نحوه خرید و فروش اختیار معامله

قیمت‌گذاری اختیار معامله

یکی از محرک‌های قرارداد اختیار معامله، ارزش ذاتی است. ارزش ذاتی این است که چه مقدار از حق بیمه از اختلاف قیمت بین قیمت سهام فعلی و قیمت اعمال تشکیل شده است

قیمت اختیار که به‌عنوان حق بیمه شناخته می‌شوند، از مجموع ارزش ذاتی و زمانی آن تشکیل شده است.

ارزش ذاتی تفاوت قیمت بین قیمت سهام فعلی و قیمت اعمال است.

زمانی ارزش زیاد است که تا زمان انقضا فرصت بیشتری باقی‌مانده باشد زیرا احتمال سودآوری سرمایه‌گذاران قرارداد بیشترمی باشد.

قرارداد اختیار معامله بر روی حجم مشخصی از دارایی پایه انجام می‌شود.

برای به‌دست‌آوردن حق اختیار، خریدار باید مبلغی تحت عنوان صرف به فروشنده بپردازد.

اختیار معامله بین دو طرف معامله (خریدار و فروشنده) انجام می‌شود و در این قرارداد مواردی چون؛ دارایی مورد معامله، قیمت توافقی، تاریخ سررسید باید ذکر شود.

انواع اختیار معامله از لحاظ حق اختیار

دو نوع قرارداد اختیار معامله وجود دارد:

اختیار خرید (Call Option)

زمانی که فردی سهام‌دار تعداد مشخصی از سهام است اما باتوجه‌به تحلیل‌های خود حدس می‌زند که ارزش سهمش در آینده افت پیدا خواهد کرد، می‌تواند با بررسی سهام خود حق اختیار منتشر نماید.

در این زمان، فرد دیگری که بررسی کرده است و فکر می‌کند ارزش سهم در آینده افزایش پیدا خواهد کرد اما در حال حاضر برای خرید آن پول ندارد، می‌تواند در قالب اختیار معامله، اختیار خرید سهم را در ازای پرداخت مبلغی مشخص از دارنده سهم خریداری کند.

در زمان سررسید مشخص شده اگر قیمت سهم مطابق با پیش‌بینی‌های خریدار، پیش رفته باشد می‌تواند تعهد خرید خود را ایفا نموده و از اختیار خود استفاده کنند، درغیر این صورت، اگر قیمت اختیار بالاتر از قیمت در بازار آزاد باشد، اجباری بر ایفای تعهد نخواهد بود.

بنابراین قرارداد اختیار معامله تنها ریسک معامله شما را کمتر می‌کند.

اختیار فروش (Put Option)

اختیار فروش، اختیار اما نه تعهد، فروش مقدار مشخصی از اوراق بهادار با قیمت از پیش تعیین شده در یک بازه زمانی مشخص است. به این قیمت از پیش تعیین شده که خریدار اختیار خرید می‌تواند در آن سهم بفروشد، قیمت اعمال گفته می‌شود.

با کاهش قیمت سهام پایه، اختیار خرید ارزش بیشتری پیدا می‌کند. برعکس، یک اختیار خرید با افزایش قیمت سهام پایه ارزش خود را از دست می‌دهد.

اختیار فروش معمولاً باهدف مصون‌سازی از اقدام نزولی قیمت استفاده می‌شود.

این استراتژی به‌عنوان نوعی بیمه سرمایه‌گذاری و برای اطمینان از جلوگیری از ضرر و زیان دارایی از یک مقدار مشخص (یعنی قیمت اعمال شده در اختیار) استفاده می‌شود.

با نزدیک شدن به زمان انقضا، چون زمان کمتری برای تحقق سود حاصل از معامله وجود دارد، ارزش حق کاهش خواهد یافت.

در استفاده از اختیارها هیچ اجباری وجود ندارد. سرمایه‌گذاران این اختیار را دارند که بورس سهام را با قیمت بالاتر فعلی بازار بفروشند، نه اینکه لزوماً به قیمت اعمال شده در قرارداد اختیار مجبور به فروش باشند.

فاکتورهای مختلفی وجود دارد که باید در هنگام فروش اختیارهای خرید به‌خاطر بسپارید. درک اهمیت ارزش و سودآوری قرارداد اختیار در هنگام معامله از اهم موارد است، زیرا در غیر این صورت خطر سقوط سهام از حد سودآوری را وجود دارد.

نحوه خرید و فروش اختیار معامله

برای انجام معامله اختیار همانند سایر معاملات، داشتن کد معاملاتی لازم است.

در بورس تهران ۱۰ شرکت مجاز به معامله اختیار معاملات هستند. در ایران عمده معاملات به‌صورت اختیار خرید انجام می‌شود و به دلیل شرایط بازار، موقعیت اختیار فروش برای سرمایه‌گذاران جذاب نیست.

معاملات اختیار به‌صورت غیرخودکار و از طریق کارگزاری انجام می‌شوند؛ بنابراین برای انجام معاملات اختیار، باید درخواستتان را به کارگزاری اعلام نمایید و از طریق کارگزاری برای اتاق پایاپای ارسال می‌شود.

اتاق پایاپای باتوجه‌به اعلام سایر مشتریان، نوع تسویه را تعیین کرده و به اطلاع مشتریان می‌رساند. تسویه در معاملات اختیار به سه طریق انجام می‌شود:

نکته مهم کارمزد در قرارداد اختیار معامله این است که در جهت کمک به توسعه بازار در سه ماه نخست قرارداد اختیار معاملات، کارمزد همه ارکان معامله به‌غیراز کارگزار، صفر است.

تخصیص در قراردادهای اختیار معامله

دارندگان موقعیت بازخرید بر اساس اعلام نوع تسویه خود به هنگام تخصیص به‌صورت زیر مرتب و اولویت بندی می‌شوند:

مثال نحوه خرید و فروش اختیار معامله:

برای درک بهتر مفهوم اختیار خریدوفروش به مثال ذکر شده دقت ابزار مورد معامله نمایید:

فرض کنید سهمی را بررسی کرده‌اید و به این نتیجه رسیده‌اید که در چند ماه آتی قیمت سهم به بیش از ۲ برابر ارزش فعلی (برای مثال در حاضر ۱۰۰۰ تومان) خواهد رسید.

از طرفی، فردی دیگر که سهم را دارد به این نتیجه رسیده است که بازار دچار اصلاح خواهد شد و ارزش سهمش به کمتر از قیمت خرید (مثلاً ۵۰۰ تومان) خواهد رسید.

در این زمان شما به‌عنوان خریدار، حق اختیار خرید در ازای مبلغ مشخصی که در قرارداد ذکر می‌شود را معامله می‌کنید و توافق می‌کنید که در تاریخ سررسید سهم را به قیمت توافق شده خریداری کنید یا خیر!

تابلو اختیار معامله

جهت خرید اختیار معاملات از سامانه معاملاتی اوراق بهدار (tsetmc.com) باید اقدام کنید.

برای ثبت درخواست خود باید از کارگزاری بورس اقدام کنید تا دسترسی شما را افزایش دهند.

در طی روز معاملاتی در تابلوی معاملات اختیار بورس نماد اختیار را در سایت بورس کالا https://www.ime.co.ir/Gharardad-Ekhtiar-Moamele.html جست‌وجو می‌کنید. سپس نماد معاملاتی را انتخاب کنید. بازه زمانی را نیز می‌توانید مشخص نمایید، اختیارهای معامله شده نمایش داده می‌شوند.

در تابلوی معاملات نماد اختیار معامله خرید با حرف "ض" و نماد اختیار معامله فروش نیز با حرف "ط" در ابتدای نام اصلی نماد نوشته می‌شود.

قیمت اعمال و تاریخ سررسید نیز در کنار حروف به عدد نوشته می‌شود.

برای مثال: " ضپاس 7026" نماد اختصاری اختیار معامله خرید وپارس (بانک پارسیان) می‌باشد.

در "اختیارخ وپارس -1600-1400/07/28 " اختیار خ بیانگر نوع قرارداد که اختیار خرید و"وپارس" نماد اصلی می‌باشد و تاریخ اعمال آبان 1400 است.

جمع‌بندی

اختیار معامله ابزاری است که در جهت کاهش ریسک سرمایه‌گذاری در اختیار سرمایه‌گذاران قرار گرفته است و به‌تنهایی ارزشمند نیست، بلکه ارزش خود را از ارز، سهام، کالا و. که معامله می‌شوند به دست می‌آورد.

دارندگان اختیار خرید تعهدی به انجام معامله ندارند بلکه خریدار می‌توانند در تاریخ سر رسید قرارداد تصمیم به ایفا یا عدم ایفای تعهد بگیرند.

دو نوع اختیار معامله وجود دارد: اختیار خرید و اختیار فروش. در ایران اختیار فروش رواج کمتری دارد و بیشتر اختیار خرید معامله می شود.

باشگاه مشتريان

در باشگاه مشتریان شرکت کارگزاری رضوی به ازای تراکنش هایی که انجام می دهید از تخفیفات آن بهره مند خواهید شد.

مدیریت پاداشها

مشتریان کارگزاری رضوی می توانند همانند یک فروشگاه اینترنتی از بین پاداش های تعریف شده در سیستم توسط مدیر باشگاه، پاداش یا پاداش های مورد نظرشان را به سبد پاداش ها اضافه نمایند.

شبکه اجتماعی پویا

شبکه اجتماعی کارگزاری رضوی، محیطی پویا برای بحث و تبادل نظر کاربران بورسی است، آنها براحتی می توانند با سایر اعضای شبکه تبادل نظر و ایده نمایند.

گردش امتیازات

در بخش گردش امتیازات، بر طبق فرمول ارائه شده توسط کارگزاری یا فرمول پیش فرض سامانه (امکان سفارشی سازی فرمول وجود دارد) امتیاز هر کاربر را بعد از پایان روز معاملاتی بصورت خودکار محاسبه نموده و در سامانه ثبت می نماید.

مسابقات

مسابقات بخش مسابقات محیطی پویا را برای مشتریان فراهم میکند تا با شرکت در مسابقات تعریف شده از سمت مدیر باشگاه سطح مهارت و دانش خود را محک زده و کسب امتیاز کنند.