حباب منفی در بازار سرمایه

بهتر است برای درک بهتر حباب مثبت و منفی با برخی از تعاریف آشنا شویم:

منظور از حباب سکه و طلا چیست؟

برای سرمایه‌گذاری معمولا چند بازار موازی وجود دارد و افراد بنا به دانسته و علم خود نسبت به این بازارها سرمایه خود را تزریق کرده و برای کسب سود، اقدام به سرمایه گذاری می‌کنند. یکی از این بازارهای سرمایه‌گذاری بازار طلا یا سکه است که در سال‌های اخیر از بازارهای پررونق بوده است. گاهی اوقات از فعالان بازار یا کانال‌های خبری این عنوان را می‌شنویم که قیمت طلا یا سکه حباب است و احتمال ترکیدن دارد! ما در این مقاله سعی داریم تعریف جامعی از اصطلاح حباب طلا و سکه داشته باشیم و حالت‌های مثبت و منفی این وضعیت و دلایل به وجود آمدن حباب را باهم بررسی کنیم. با ما همراه باشید.

مفهوم حباب در بازار سرمایه

اگر اصطلاح حباب را از زبان سرمایه‌گذاران یا فعالان سرمایه‌گذاری شنیده باشید، طبیعتا این سوال برای‌تان پیش می‌آید که چرا حباب؟! منظور از حباب چیست؟! در جواب باید گفت که محصول موردنظر برای سرمایه‌گذاری در قیمت فعلی ماندگار نخواهد بود و براثر برخی عوامل دستخوش تغییرات قیمتی خواهد شد. این امر دیر یا زود به انجام خواهد رسید تا محصول مورد نظر به قیمت اصلی خود برگردد. پس تا این جا متوجه شدیم که از ماهیت اصلی حباب که بسیار زودگذر است و دوامی ندارد در حوزه سرمایه‌گذاری روی محصول خاص که قیمت کاذب دارد، استفاده می‌شود.

حباب سکه چیست؟

برای تعیین قیمت واقعی یک محصول فرمول‌های ریاضی پیچیده و عوامل وابسته زیادی وجود دارد؛ بنابراین تشخیص حباب داشتن قیمت یک محصول خاص کار یا تخصص هر فردی نمی‌تواند باشد و تنها فعالان این عرصه راجع به این موضوع می‌توانند اظهار نظر کنند. بر عکس سایر محصولات موجود در بازار که طبق توضیح ارائه‌شده فرآیند پیچیده برای تعیین قیمت دارند، طلا و سکه دارای فرمول ساده برای تعیین قیمت هستند. در نظر داشته باشید که به اختلاف قیمت طلا و سکه‌ای که در بازار معامله می‌شود با ارزش واقعی طلا و سکه، حباب طلا و سکه گفته می‌شود. جالب است بدانید که حباب طلا شامل دو حالت حباب مثبت و حباب منفی است. عوامل متعددی در ایجاد حباب مثبت و منفی تاثیرگذار هستند که در ادامه به توضیح این عامل‌ها خواهیم پرداخت.

منظور از حباب مثبت و حباب منفی چیست؟

بهتر است برای درک بهتر حباب مثبت و منفی با برخی از تعاریف آشنا شویم:

• قیمت عرضه: به قیمتی گفته می‌شود که فروشندگان تمایل دارند که محصول خود را با آن قیمت بفروشند.
• قیمت تقاضا: به قیمتی گفته می‌شود که خریداران تمایل دارند که محصول را با آن قیمت خریداری کنند.
• قیمت و نقطه تعادل: زمانی که قیمت عرضه و تقاضا در بازار یکسان باشد، کالا از نظر قیمتی در نقطه تعادل قرار دارد.

باید بگوییم که اگر قیمت عرضه یک محصول از قیمت تقاضای آن بیشتر باشد، حباب قیمتی به وجود آمده از نوع مثبت خواهد بود و اگر قیمت تقاضای یک محصول از قیمت عرضه آن بیشتر باشد با حباب قیمتی منفی مواجه می‌شویم که معمولا این نوع از حباب بسیار کم در بازار رخ می‌دهد.

عوامل به وجود آمدن حباب قیمتی چیست؟

باید بگوییم که عامل‌های متفاوتی برای حباب قیمتی مثبت و منفی در بازار وجود دارد که در این بخش به آن‌ها اشاره می‌کنیم:

عوامل به وجود آمدن حباب قیمتی مثبت:

• وجود نقدینگی در بازار باعث فراوانی تقاضا و در آخر افزایش قیمت محصول می‌شود.
• کمیاب شدن یک محصول خاص در بازار.
• اتکا به هیجانات بازار بر روی یک محصول خاص و دپو کردن آن محصول به امید افزایش قیمت.

عوامل به وجود آمدن حباب قیمتی منفی:

• تغییر جهت سرمایه‌گذاران به سمت محصول دیگر و کم شدن تقاضا روی آن محصول
• تولید بیش از تقاضای یک محصول در بازار

حباب قیمتی مثبت و منفی در بازار طلا و سکه

در صورتی ‌که شما برای خرید طلا به بازار طلافروشان مراجعه کنید، قیمت هر مثقال طلا را در تابلوهای نصب‌شده روی دیوار می‌نویسند و هر لحظه ممکن است این قیمت در حال تغییر باشد. قیمت‌های روز سکه و طلا در ایران و جهان را می‌توانید در وب سایت tgju.org مشاهده کنید.

اگر قیمت هر مثقالی که طلافروش اعلام می‌کند از قیمت مثقال جهانی به‌ نوعی کمتر باشد، قیمت طلا دارای حباب منفی است که این حالت بسیار نادر است. این حالت به این معنی است که ارزش طلا در ایران نسبت به نقاط دیگر در جهان از ارزش کمتری برخوردار است و این پتانسیل را دارد که در آینده دچار افزایش قیمت شود.

در نقطه مقابل اگر قیمت اعلام‌شده هر مثقال طلا از جانب طلافروش بیشتر از قیمت مثقال جهانی باشد، حباب قیمتی مثبت به وجود آمده است و این احتمال وجود دارد که در روزهای آینده قیمت طلا در ایران کاسته شود تا به ارزش واقعی خود نزدیک شود. با توجه به توضیحات ارائه‌شده در این بخش به این اصل خواهیم رسید که هر مقدار حباب مثبت طلا کمتر و به صفر نزدیک شود، فرآیند سرمایه‌گذاری در بازار طلا و سکه بهتر خواهد شد.

اگر در بازار طلا و سکه سرمایه‌گذاری کرده باشید یا اخبار مربوط به آن را دنبال کنید متوجه خواهید شد که حباب قیمتی در سکه نسبت به شمش طلا بیشتر خواهد بود و این امر به این دلیل است که سکه مسکوک است و در سال به‌ اندازه مشخص و تعریف‌شده‌ای تحت نظارت بانک مرکزی ضرب می‌شود. پس با توجه به این توضیحات بعضا در بازار کمیاب می‌شود و همین امر، سرمایه‌گذاری در بازار سکه را برای مردم جذاب می‌کند.

حباب به وجود آمده در سکه هم مانند توضیحات قبلی از حباب طلا پیروی می‌کند که درنهایت این فرآیند در اثر میزان عرضه و تقاضا و هیجانات به وجود می‌آید. به‌عنوان‌مثال اگر ارزش واقعی سکه در بازار ۵ میلیون تومان باشد، اما با قیمت ۸ میلیون تومان معامله شود، در اینجا سکه حباب مثبت دارد و اگر همین فرآیند بالعکس باشد سکه دچار حباب منفی خواهد شد.

نحوه محاسبه حباب طلا و سکه

عیار تمام سکه‌های بهار آزادی که توسط بانک مرکزی ضرب می‌شوند، ۹۰۰ از ۱۰۰۰ یا ۲۲ عیار است. ازنظر وزنی سکه‌های بهار آزادی ۸.۱۳۳ گرم، نیم‌سکه ۴.۰۶۶ گرم و ربع‌سکه ۲۰.۰۳۳ است. برای محاسبه حباب سکه می‌توان از فرمول زیر استفاده کرد:

عددی که به دست می‌آید را باید در وزن سکه ضرب کنیم.
• عدد به‌دست‌آمده از مرحله قبلی را از قیمت اعلام‌شده از جانب فروشنده کم می‌کنیم. عددی که به‌ عنوان جواب به دست می‌آید همان حباب قیمتی خواهد بود.

سخن آخر

در این مقاله بیشتر سعی کردیم به مفهوم حباب قیمتی طلا و سکه بپردازیم و عامل‌های مختلف به وجود آورنده آن را شرح دادیم. پیشنهاد می‌کنیم به‌منظور شروع فرآیند سرمایه‌گذاری در این بازار، در گام اول شناخت اولیه‌ای از نوسانات بازار سکه و طلا کسب کنید و قیمت حبابی کالای مد نظر را محاسبه کنید و با تکیه ‌بر مهارت و علم کافی، در این حوزه گام بردارید. دقت داشته باشید که خرید سکه طلا به صورت فیزیکی تنها روش سرمایه‌گذاری روی این فلز پرسود نیست. شما می‌توانید از قراردادهای اختیار معامله سکه طلا نیز استفاده کنید و از مزایای معاملات آپشن نیز بهره ببرید. همچنین با انتخاب یکی از صندوق سرمایه‌گذاری طلا در بورس، می‌توانید دارایی خود را به دست افراد حرفه‌ای و متخصص بسپارید.

سوم آبان ۹۹؛ مشکل بازار کجاست؟!

شاخص کل امروز با افت ۲ ممیز ۷ دهم درصدی همراه شد و به کانال ۱ میلیون و ۳۰۰ هزار واحدی تنزل نمود. ارزش معاملات خرد نیز بار دیگر کاهش چشمگیری داشت و به محدوده ۴ هزار میلیارد تومان رسید. خروج نقدینگی حقیقی ها نیز امروز بالغ بر ۱۰۰۰ میلیارد تومان بود. نرخ ارز و طلا نیز با اندکی کاهش در محدوده ۲۹۰۰۰ تومان و ۱۴ میلیون و ۶۰۰ هزار تومان قرار گرفتند.

شرایط امروز بازار به قدری نامساعد بود که حتی لغو قیمت گذاری دستوری فولاد نیز نتوانست شرایط آن را حتی اندکی نیز بهبود بخشد. گزارشات ۶ ماهه هم منتشر شد. بازار انتظار آن را داشت و در برخی موارد حتی فراتر از آن نیز پیش رفت. بنابراین P/E های تحلیلی و واقعی به نفع بازار تعدیل یافت. بنابراین باید به جستجوی مشکل بازار در جای دیگری بود. بغیر از اقلیت محدودی سهام، بقیه بازار در قیمتهای فعلی می تواند ارزنده باشد؛ اما بازار بی اعتنا به این موارد یکپارچه در صف فروش قرار گرفت. بنابراین از این به بعد بازار شاهد شکل گیری اصطلاحاً حباب منفی در بسیاری از سهام و صنایع هستیم. نرخ های ارزی نیز پس از یک کاهش موقت بار دیگر به نزدیکیهای محدوده های قبلی بازگشت. بنابراین بازار در این شرایط به جهت به تعادل رسیدن، به شدت نیازمند کمک خارجی است. نقدینگی سنگینی که از سال گذشته از بیرون بازار به بازار رسوخ کرد نقش مهمی در افزایش سرسام آور قیمتها داشت، بنابراین همان نقدینگی بی منطق، در حال حاضر نیست چیزی جز صف فروش و تلاش برای خروج از بازار چیز دیگری نمی شناسد. بهترین کار برای دوران رونق بازار این بود که با فرهنگ سازی صحیح، نقدینگی به طور غیرمستقیم و از طریق صندوق های سرمایه گذاری و سبدگردانان هدایت می شد. حال آن اتفاق رخ نداد اما هم اینک باید چاره ای برای کنترل هیجانات داشت. یکی از مهمترین این طرح ها حباب منفی در بازار سرمایه می تواند اجرای دستورالعمل تزریق منابع ۱ درصد صندوق توسعه ملی به بازار باشد. دستورالعملی که بنا به دلایل واهی افزایش پایه پولی و تورم اجرا نمی شود! آیا آن اقتصاددانانی که پشت سر هم نامه و توئیت می زنند که تزریق این منابع منجر به تورم می شود اطلاع دارند که همین الان نیز به نوعی این پولها در حال تزریق به اقتصاد و افزایش پایه پولی و نقدینگی است و تنها بازار سرمایه است که در این مقطع زمانی مظلوم واقع شده است. تخصیص ارز ۴۲۰۰ تومانی به اقتصاد بزرگترین تزریق نقدینگی به اقتصاد کشور است. اگر اقتصاد دانی بگوید که این را نمی داند باید در مدرک اقتصاد ایشان شک کرد. حتی این نوع تخصیص ارز نیز در شرایط فعلی اقتصاد محکوم به شکست است. این را امروز در شفاف سازی غبشهر به وضوح می توان دید. شرکت اعلام کرده است: “با توجه به عدم تامین ارز توسط بانک مرکزی جهت واردات روغن خام و عدم عرضه روغن خام به میزان مورد نیاز توسط شرکت بازرگانی دولتی ایران، دستیابی به ظرفیت تولید کامل شرکت در کوتاه مدت میسر نمی باشد. امید است با رفع مشکلات ارزی و تخصیص و تامین ارز، شرکت بتواند در تامین روغن خوراکی مورد نیاز جامعه، نقش خود را ایفا نماید.” بی شک این تعطیلی موقت در شرکت می تواند بازار روغن خوراکی را با چالش و احتمالاً کمبود مواجه کند. در گزارشهای اخیر بارها به تقاضای انباشته نیما اشاره شد و عنوان شد که با توجه به این تقاضای انباشته به جهت واردات مواد اولیه و تجهیزات کارخانجات، عملاً هرگونه کاهش نرخ ارزی ناموفق و موقت خواهد بود. تمامی شرکتها تقاضای ارزی خود را در نیما ثبت می کنند، اما شرکتهای تولید کننده کالاهای اساسی ما به التفاوت ریالی آن را تا سطح ۴۲۰۰ تومان را از دولت اخذ می کنند. بنابراین این رویه خود به نوعی تولید نقدینگی و به تَبَع آن افزایش تورم است. با افزایش نرخ ارز، کمبودهای ارزی رخ می دهد و روند تخصیص ارز حتی به کالاهای اساسی دشوارتر می شود و دولت نیز مجبور می شود مبلغ ما به التفاوت بیشتری به شرکتها پرداخت کند. بنابراین مارپیچ ارز و تورم رخ می دهد و عملاً تمام تلاشها به جهت تثبیت قیمتها و تخصیص ارزهای ترجیحی به باد فنا می رود. از طرفی این رویه همانطور که عنوان شد برخلاف انتظار کمبودهای ارزی را نیز تشدید می کند، چرا که در مواقع رشد قیمت ارز، عرضه ارز به نمیا نیز محدودتر می شود. در این شرایط تمامی اقدامات ایذایی بعدی نیز تاثیری نخواهد داشت. جلسات پشت جلسات تشکیل می شود اما نتیجه ای ندارد. به عنوان مثال گفته می شود به جهت رفع کمبود کالاها، سیاست تهاتر نفتی با کشورها اجرا خواهد شد. این سیاست نیز از همین الان محکوم به شکست است، چراکه در شرایطی که فروش نفت بسیار کاهش یافته است همان خریداران محدود نفت از ایران نیز تمایل به صادرات کالاهای خود به ایران خواهند داشت، کالاهایی که شاید مورد نیاز صنایع ما نباشد یا از کیفیت لازم و کافی برخوردار نباشد. با عنایت به موارد فوق فعلاً بعید است تغییر خاصی در شرایط بازار شاهد باشیم، خصوصاً اینکه در حال حاضر به غیر از نتایج انتخابات آمریکا، افزایش احتمالی نرخ سود بانکی نیز یکی از مهمترین چالش های پیش روی بازار خواهد بود.

پیش‌بینی وضعیت بورس در سال ۱۴۰۱: امسال سرمایه‌گذاری چه نتیجه‌ای دارد؟

بازار سرمایه در سال ۱۴۰۰ روزهای پر افت‌وخیزی را پشت سر گذاشت و اغلب سرمایه‌گذاران در این بازار زیان کردند. اما کارشناسان اعتقاد دارند وضعیت بورس در سال 1401 بهتر می‌شود. کارشناسان این حوزه بر این اعتقادند که دو عامل مهم می‌تواند در سال 1401 بر بازار سرمایه کشور تأثیرات مثبت داشته باشد. یکی از این دو عامل رشد قیمت‌های جهانی کالا ازجمله محصولات فلزی و معدنی، پتروشیمی و نفت و مشتقات آن و عامل دیگر ورود پول‌های ناشی از تقسیم سود شرکت‌های بزرگ بازار سرمایه در فصل مجامع است.

یک بازار نوسانی

چشم‌انداز بازار سرمایه در سال ۱۴۰۱ به دلیل تنوع و تاثیرات وقایع بسیار تاثیر‌گذار مانند بحران در اقتصاد جهان ازجمله کاهش رشد اقتصادی جهان، تورم افسار‌گسیخته، چالش‌های پساکرونا و بحران اوکراین و از طرفی موضوعات مربوط به اقتصاد ایران، باعث می‌شود که نتوان یک تحلیل درست و قاطع دراین‌باره ارائه داد و هر تحلیلی در کوتاه‌مدت نیاز به اصلاح دارد. به همین دلیل آنچه معمولا کارشناسان برای وضعیت بورس در سال ۱۴۰۱ پیش‌بینی می‌کنند، بازاری نوسانی همراه با تغییر و تحولات مثبت و منفی و روند‌های صعودی و نزولی کوتاه‌مدت و میان‌مدت است.

نقش انتظارات تورمی در بورس ایران

بازار سرمایه در سال ۱۴۰۰ دارای یک حباب منفی بود، اما بورس در ابتدای سال ۱۴۰۱ با توجه به دو خبر خودرویی‌ها و نیز انتظارات تورمی مردم یک جهش خوب را تجربه کرد. نکته‌ای که در مورد وضعیت بورس در سال 1401 به نظر می‌رسد این است که امسال به‌جز انتظارات تورمی، هنوز اتفاق ویژه‌ای روی قیمت دلار ندیده‌ایم و این موضوع می‌تواند نشان‌دهنده این نکته باشد که اگرچه که در گذشته که محرک اصلی بازار دلار بود و اول دلار صعودی می‌شد و چند ماه بعد بازار به تبعیت از آن حرکت می‌کرد، امروز نقش محرک دیگری به نام انتظارات تورمی در این موضوع بسیار پررنگ شده است. امروز مخاطبان بورس با توجه به سیاست‌های دولت، در حال پیش‌بینی آینده و تصمیم‌گیری در مورد آن هستند و انتظارات تورمی را در بازار سرمایه شکل می‌دهند.

تاثیر جنگ اوکراین بر بورس ایران

تغییر و تحولات بازار سرمایه در ایران در بسیاری موارد سرچشمه‌های بین‌المللی دارد و مختص بازار سرمایه ایران هم نیست. بررسی‌ها نشان می‌دهد که تورم بی‌سابقه شکل‌گرفته در دنیا و نیز درگیری‌های روسیه و اوکراین و پیامدهای جهانی آن روند قیمت‌ها را همچنان صعودی خواهد کرد. جنگ روسیه و اوکراین و احتمال تداوم آن که بر رشد قیمت‌های جهانی دامن زد، فرصتی پیش‌بینی نشده برای بازار سرمایه ما ایجاد کرد و بازار ما می‌تواند از این اتفاق با برنامه‌ریزی و مدیریت درست نهایت استفاده را به نفع خود ببرد. با این وضعیت درصورتی‌که کشمکش‌های میان اروپا، آمریکا و روسیه ادامه پیدا کند، قیمت‌های جهانی همچنان رشد پیدا خواهد کرد و این موضوع می‌تواند به نفع ایران و صنایع ایرانی باشد.

نقش کامودیتی‌ها در بورس

بحث تورم جهانی و احتمال تداوم آن تاثیر خود را بر قیمت کامودیتی‌ها (کالایی که قابلیت معامله با کالاهای مشابه را دارد) نشان داده و چون در بازار ما بسیاری از نماد‌های اصلی بر پایه کامودیتی هستند، این گروه‌ها از تورم جهانی و رشد قیمت‌های جهانی منتفع خواهند شد. بنابراین رشد قیمت‌های جهانی مانند نفت، فلزات اساسی و مواد پتروشیمی نوید شکل‌گیری شرایطی مساعد برای شرکت‌های صادرات‌محور ما را می‌دهد.

در گذشته بازار از ناحیه فروش اوراق ضربه سهمگینی خورده بود، زیرا دولت که راهی برای کسب درآمد نداشت، از طریق فروش اوراق مشارکت و افزایش نرخ گاز، برق و آب و سایر موارد دیگر به بازار سرمایه فشار می‌آورد، اما امسال این امیدواری وجود دارد که دولت بتواند صادرات مطلوب نفتی داشته باشد و از طریق افزایش صادرات نفت، کسری بودجه خود را جبران کند.

همچنین با توجه به اینکه پیش‌بینی‌ها حاکی از این است که نرخ دلار از قیمت‌های فعلی پایین‌تر نمی‌رود، این موضوع هم می‌تواند بر قیمت کامودیتی‌ها تاثیرگذار باشد.

ریسک‌های بازار سرمایه ایران

ریسک کنونی بازار موضوع توافقات وین هست که همچنان بازار را در بلاتکلیفی قرار داده و در صورت حل این مشکل دورنمای بسیار بهتری در انتظار بازار خواهد بود. همچنین اگر بازار سرمایه از قیمت‌های دستوری نجات یابد، کمک بزرگی به تخصیص بهینه منابع خواهد شد. ضمن اینکه شفافیت قیمت‌ها نیز یکی از خواسته‌های مهم فعالان بازار سرمایه است تا بازار از تصمیمات غیرمنطقی درباره تعیین قیمت‌ها در امان باشد.

البته فعالان بازار سرمایه کشور نکته نگران‌کننده دیگر در وضعیت بورس در سال 1401 را دست‌اندازی دولت و تصمیمات شبانه در این حوزه می‌دانند.

دو سناریو برای بورس ایران در سال 1401

بسیاری از کارشناسان بورس کشور برای آینده بازار سرمایه ایران در سال 1401 دو سناریوی متفاوت را در نظر می‌گیرند که مسیرهای جداگانه‌ای را خواهد داشت.

این کارشناسان معتقدند اگر به بازار اجازه بدهند که همچنان راه خود را طی کند، در ۱۴۰۱ سال پویایی را برای بازار خواهیم داشت و حتی شاخص کل یک میلیون و ۸۰۰ هزار واحدی در شهریور ماه و پاییز نیز با این سناریو محتمل است. اما برعکس اگر دست‌اندازی و فروش اوراق به‌صورت آبشاری شروع شود و یا تصمیمات شبانه مثل بستن مالیات به صنایع مختلف و دست کردن در جیب سهامدار مبنای کار قرار گیرد، بازار در همین محدوده یک میلیون و ۶۰۰ هزار واحد وارد فاز اصلاح می‌شود.

جمع‌بندی وضعیت بورس در سال 1401

جمع‌بندی همه عواملی که به آن اشاره شد باعث می‌شود انتظار داشته باشیم، در سال ۱۴۰۱ بازاری مطلوب‌تر نسبت به سال ۱۴۰۰ را شاهد باشیم.

بهبود نسبی این روز‌های بازار، نشان می‌دهد نقدینگی‌های موجود در بازار سرمایه، تمرکز خود را بر ارزندگی بازار سرمایه قرار داده، ولی باز هم با وجود بهبود حجم معاملات، پول‌هایی در بیرون از بازار وجود دارد که منتظر شرایط بهتر جهت ورود به بازار است.

قیمت‌های جهانی مناسب، نرخ دلار، رشد قیمت محصولات برخی شرکت‌‌ها، تورم، حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی با توجه به عقب ماندن بورس از سایر بازارها و بسیاری عوامل دیگر حکایت از این دارند که بازار ایران در سال 1401 مستعد رشد است و بهبود آن به مراتب بهتر از دو سال اخیر خواهد بود. شاید این رشد سریع و با شتاب بالا نباشد، اما روند حرکتی منطقی‌ را با توجه به شواهد می‌تواند در برگیرد.

کارشناسان مالی بازار همچنین تاکید می‌کنند که بازار سرمایه بیشترین واکنش‌ها را به اتفاقات سیاسی، اجتماعی و… نشان می‌دهد؛ پس در صورتی که این‌گونه اتفاقات نیافتد، با توجه به اینکه بازار مسکن در رکود است و نرخ طلا و دلار تمایل به ثبات دارند، می‌توان سال 1401 را سالی خوب برای بازار سرمایه پیش‌بینی کرد.

با این تفاسیر به نظر می‌رسد ما در سال 1401 شاهد روند صعودی بورس خواهیم بود که البته شیب آن در ادامه و در نیمه دوم سال کمتر از ابتدای آن است.

البته ذکر این نکته نیز ضروری است که پیش‌بینی برای بازه زمانی یک‌ساله، دشوار بوده و می‌تواند خطاهایی داشته باشد. عوامل زیادی می‌تواند روی این پیش‌بینی‌ها تا پایان سال تاثیرگذار باشند و درنتیجه این پیش‌بینی نمی‌تواند ملاکی قطعی برای ورود یا خروج از این بازار باشد. بنابراین در مورد وضعیت بورس در سال 1401 حتما عوامل موثر دیگر را نیز در نظر بگیرید و آگاهانه دست به انتخاب مسیر اقتصادی بزنید.

حباب منفی طلا ابزاری برای کنترل بازار ارز؟

در هفته ای که گذشت، نرخ دلار در بازار آزاد در نتیجه نبود تقاضای قابل توجه به زیر سطح حمایتی 3100 تومان نفوذ کرد. سیاست دولت برای حفظ ثبات و آرامش بازار ارز و حرکت به سمت تک نرخی کردن ارزها و همچنین تمدید مذاکرات هسته ای ایران برای 4 ماه دیگر موجب شد تا بزرگان بازار ارز برای نگه داری و یا فروش دلار در قیمت های فعلی دچار ابهام و سردرگمی شوند.

در هفته ای که گذشت، نرخ دلار در بازار آزاد در نتیجه نبود تقاضای قابل توجه به زیر سطح حمایتی 3100 تومان نفوذ کرد. سیاست دولت برای حفظ ثبات و آرامش بازار ارز و حرکت به سمت تک نرخی کردن ارزها و همچنین تمدید مذاکرات هسته ای ایران برای 4 ماه دیگر موجب شد تا بزرگان بازار ارز برای نگه داری و یا فروش دلار در قیمت های فعلی دچار ابهام و سردرگمی شوند.

از سوی دیگر، رکود حاکم بر اقتصاد کشور، بر بازار ارز نیز سایه افکنده است. این روزها بارزترین متقاضی برای دلار، مسافران هستند که تقاضای اندک آنان قادر به جابجایی منحنی تقاضای دلار به سمت بالا نیست. این در حالی است که طی سال جاری نیز، مسافرت های خارجی در قیاس با سال گذشته کاهش یافته است.

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی بازار سرمایه (سنا) و به نقل از آواگلد، در نتیجه عوامل فوق، در هفته گذشته نرخ دلار در بازار آزاد در محدوده قیمتی پایین تری قرار گرفت. به طوری که در همان اولین روز معاملاتی هفته، کف قیمتی هفته های قبل شکسته شد و در روز دوشنبه 27 مرداد ماه، دلار به زیر سطح 3100 تومان نفوذ کرد و در کمترین سطح به قیمت 3095 تومان رسید. به اعتقاد برخی از کارشناسان، حضور مثبت آمانو، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در تهران نیز از دیگر مواردی بود که در اولین روزهای هفته گذشته، بازار دلار را با افزایش عرضه مواجه ساخت.

اما از اواسط هفته، به دنبال اظهارات تیم مذاکره کننده هسته ای ایران از جمله وزیر امور خارجه کشورمان و همچنین تداوم رشد نرخ دلار مبادلاتی، دلار به بالای سطح 3100 تومان بازگشت و تا محدوده قیمتی 3115 تومان افزایش یافت.

در هفته گذشته محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه کشورمان پیرامون گفتگوهای هسته ای ایران با 1+5 ابراز داشت که هیچ توافقی بدون لغو حباب منفی در بازار سرمایه تحریم ها عملیاتی نمی گردد. این بیانات از سوی ظریف در ادامه ی اظهارات جمشید ممتاز، مشاور حقوقی ایران در مذاکرات هسته‌ای مبنی بر ناتوانی گروه 1+5 در لغو تحریم‌های مصوب شورای امنیت صورت گرفت. چنین اظهاراتی از سوی سرپرست تیم هسته ‎ ای ایران از خوش بینی فعالان بازار دلار نسبت به روند مذاکرات هسته ای کاست و آنان را خریدار دلار 3095 تومانی کرد. از سوی دیگر ولی الله سیف رئیس کل بانک مرکزی، در هفته گذشته بار دیگر رسیدن به توافق هسته ای را پیش شرط اجرای تک نرخی کردن ارزها دانست و عنوان نمود که تا حل نشدن و شفاف نشدن مسائل بین الملل نباید شتاب‌زده به سمت تک نرخی شدن ارزها حرکت کرد. این در حالی است که از هفته گذشته نرخ مبادلاتی دلار حدود 5 تومان دیگر گران شد و با رسیدن به سطح 26568 ریال، 6 تومان بالاتر از نرخ محاسباتی بودجه قرار گرفت.

حالا که رئیس کل بانک مرکزی، به عنوان بالاترین مقام پولی کشور اجرای تک نرخی کردن نظام ارزی کشور را منوط به رسیدن به توافق جامع هسته ای می داند، آخرین اظهارات ظریف موجب گشته است تا فعالان بازار دلار نسبت به اجرای سیاست تک نرخی شدن ارزها اندکی تردید نمایند. این در حالی است که بانک مرکزی، افزایش آرام و پیوسته نرخ رسمی دلار را متوقف نکرده است و مشخص نیست که ترمز رشد نرخ دلار مبادلاتی در چه محدوده قیمتی کشیده خواهد شد!

گفتنی است که بازار آزاد دلار در هفته گذشته در محدوده قیمتی 3118 تومان بازگشایی شد و بعد از نوسان در محدوده 3092 تا 3120 تومان، در نهایت در محدوده قیمتی 3095 تومان به معاملات خود پایان داد.

همان طور که در هفته های گذشته اشاره شد، تغییرات بهای سکه از نوسانات قیمت جهانی طلا و همچنین نرخ دلار در بازار آزاد نشأت می گیرد. اما طی ماه های اخیر بازار سکه در مقابل تغییرات دو متغیر تأثیرگذارش مقاومت نموده و به کم و زیاد کردن حباب منفی هر قطعه سکه طلا رضایت می دهد. حباب به وضعیتی اتلاق می گردد که یک کالا در بازار با تفاوتی محسوس نسبت به ارزش واقعی آن معامله شود. گفتنی است که ارزش گذاری هر قطعه سکه طلا در بازار داخل از سه طریق صورت می گیرد:

· ارزش طلای جهانی سکه

· ارزش طلای سکه بر اساس قیمت هر مثقال طلا ( مظنه طلای آبشده)

که ارزش طلای سکه از حاصل ضرب نرخ دلار در بازار آزاد و قیمت جهانی طلا در عدد 0.235334 به دست می آید. با احتساب مالیات بر ارزش افزوده و اضافه شدن حق ضرب به ارزش طلای جهانی سکه، ارزش ذاتی هر قطعه سکه طلا قابل محاسبه است. و در نهایت برای رسیدن به ارزش طلای سکه بر اساس مظنه باید قیمت هر مثقال طلا در بازار را در عدد 2.253012 ضرب نمود.

گفتنی است که معمولا قیمت گذاری سکه بر اساس ارزش ذاتی آن صورت می گیرد. در اوج رونق بازار طلا، سکه در بازار با اختلاف فاحشی نسبت به ارزش ذاتی قیمت گذاری می شد و داد و ستدهای آن با حباب مثبت بالای 50000 تومان نیز صورت می گرفت. اما طی یک سال گذشته فعالان بازار نقدی سکه، ارزش طلا را مبنای معاملات خود قرار داده و بر اساس آن قیمت هر قطعه سکه طلا را در بازار تعیین می نمایند.

اما نباید فراموش کرد که بازار طلا نیز همانند سایر بازارهای مالی بازیگران اصلی خود را داشته و سیاست های کلان در این بازار نیز تاثیر گذار خواهد بود. حباب قیمتی در بازار طلا یکی از ابزارهایی است که بازیگران این بازار برای کنترل قیمت ها در جهت معاملات خود و بعضاً در جهت سیاست های کلان اقتصادی از آن استفاده می نمایند. معامله گران این بازار در خاطرات خود در سال های نه چندان دور در دولت دهم به خاطر دارند زمانی را که بازار نسبت به رشد و یا افت 100 دلاری انس کمترین واکنش ممکن را نشان می داد و تمام این اتفاقاتِ خارج از تحلیل، از این فاکتور ساختگی نشات می گرفت.

در شرایط کنونی که سیاست های کلان اقتصادی مبنی بر کنترل تورم و کاهش نوسانات و تثبیت قیمت ها در بازار طلا و ارز می باشد، می توان از حباب قیمتی نیز به صورت بهینه برای دستیابی به این هدف استفاده نمود.

فاصله گرفتن قیمت یک کالا از ارزش واقعی آن فرصتی را برای معامله گران جدید ایجاد می کند که می توانند از این اختلاف سودی بدون حباب منفی در بازار سرمایه ریسک را برای خود شناسایی کنند. کما این که معامله طلا در بازار ایران با فاصله ای قابل توجه نسبت به ارزش جهانی آن طی ماه های گذشته منجر به خروج قابل توجه طلا از مرزهای کشور شد که این امر ورود دلار در شهرهای مرزی را به دنبال داشت. بر این اساس بدون دخالت بانک مرکزی، بخشی از نیاز بازار ارز رفع گردید و تعادل و ثبات در بازار آزاد دلار برقرار شد.

در ماه های گذشته داد و ستدِ بازار طلا همراه با حباب منفی که نه دلیل آن مشخص بود و نه چگونگی حفظ آن، همچون ابزاری قدرتمند بانک مرکزی را در رسیدن به هدفِ خود برای کنترل بازار ارز یاری نمود و در بی رونقی بازار و نبود تقاضا توانست کفه ترازو را به نفع عرضه سنگین تر نماید. سنگینیِ که منجر به نزدیک شدن قیمت آزاد به قیمت مبادلاتی شده و گویا تمام اهداف را یکجا محق نموده است.

اما سوالی که در این بین مطرح می شود آن است که، آیا خروج طلا در ماه های گذشته به منزله حراج دارایی های کشور بود؟ نگاهی به روند قیمت جهانی طلا در ماه های اخیر پاسخ این سوال را مشخص خواهد نمود. قیمت جهانی طلا نیز که در گذشته روندی صعودی را دنبال می کرد این روزها در حال نوسان در بازه ای 100 دلاری است و تا مشخص شدن سیاست های پولی آمریکا تکلیف روند قیمتی آن برای بلند مدت نخواهد شد. کاهش دامنه نوسانات طلا در بازارهای جهانی و محدود شدن تغییرات آن در بازه ای مشخص سبب شده تا امکان جایگزینی طلای خارج شده در زمان افت قیمت طلای جهانی فراهم گردد و در زمان رشد قیمت ها که مقطعی نیز به نظر می رسد، بتوان با فاصله ای منطقی اقدام به خارج کردن طلا و تبدیل آن به ارز مورد نیاز نمود. بنابراین به نظر می رسد این سیاست در کوتاه مدت و میان مدت و تا زمانی که روند قیمت جهانی طلا به همین منوال ادامه داشته باشد، نه تنها منجر به حراج دارایی های کشور نخواهد شد، بلکه بدون استفاده از ذخایر ارزی می توان بازار آزاد را نیز کنترل نمود.

کما این که در هفته گذشته، با افت 50 دلاری قیمت هر واحد اونس، پس از مدت ها شاهد از بین رفتن حباب منفی بازار نقدی سکه و داد و ستد در این بازار همراه با حباب مثبت حدود 4000 تومان بودیم.

گفتنی است که در هفته گذشته، بازار نقدی سکه بعد از بازگشایی در قیمت 951500 تومان، همراه با افت نرخ دلار در حباب منفی در بازار سرمایه بازار آزاد و قیمت جهانی طلا، راه نزول در پیش گرفت و در معاملات روز پنج شنبه به کف قیمتی 933700 تومان رسید.

آیا می دانید حباب سکه را چطور محاسبه می کنند . . . ؟!

حباب سکه . حباب مثبت یا حباب منفی ؟!

شاید تا قبل از آمدن موج شرایط نابسمان اقتصادی در کشور، روحمان هم از وجود حباب و به ‌خصوص حباب طلا و سکه در بازار اقتصاد خبر نداشت! اما هم اکنون تعریف « حباب » دشوار نیست چرا که مردم در این شرایط اقتصادی با تمام وجود آن را حس کرده‌اند.

جهت اطلاع حباب قیمتی برای هرکالایی با فرض اینکه مبنای قیمت جهانی برای آن کالا وجود داشته باشد قابل محاسبه بوده و فقط مختص کالاهای لوکس، طلا و جواهرات، سکه و ماشین نمی باشد!

به چه چیزی حباب سکه میگن ؟

حباب سکه به فاصله قیمت واقعی سکه و قیمت سکه در بازار میگن که بر اثر عرضه و تقاضا و عوامل روانی ایجاد می‌گردند.

در بازار طلا به دلیل اینکه مبنای جهانی برای قیمت طلا وجود دارد ، می‌توان حباب طلا و سکه را محاسبه کرد.

قیمت واقعی سکه

قیمت واقعی سکه بر اساس قیمت اونس جهانی و قیمت دلار می‌باشد و بر اساس فرمول زیر محاسبه می شود.

‏قیمت سکه در بازار

به قیمت ‏معاملاتی سکه در بازار داخلی گفته می شود که قیمت آن به عوامل روانی و عوامل سیاسی و اقتصادی کشور بستگی دارد.

حباب مثبت و منفی سکه یعنی چه؟

حباب مثبت سکه

اگر قیمت سکه در بازار گرانتر از قیمت واقعی سکه باشد می‌گویند حباب سکه مثبت است.

حباب منفی سکه

اگر قیمت سکه در بازار ارزانتر از قیمت واقعی سکه باشد می‌گویند حباب سکه منفی است.

نکته :

به طور کلی حباب منفی در سکه طلا خیلی به ندرت در ایران اتفاق می‌افتد امّا حباب مثبت بیشتر است‏.

محاسبه‌ حباب سکه

از اختلاف قیمت سکه در بازار و قیمت واقعی سکه (محاسبه شده از طریق قیمت اونس جهانی و دلار) ‏می توان حباب سکه را بدست آورد.‏

حباب سکه چه زمانی اتفاق می‌افتد؟

ایجاد حباب مثبت و منفی نیز برای سکه بر اثر عواملی مثل عرضه و تقاضا در بازار است مثلاً وقتی که بیشتر مردم در بازار می‌خواهند سرمایه‌ی خود را تبدیل به سکه می‌کنند ، میزان تقاضا بیش از میزان عرضه می‌شود و سکه گران و گران‌تر می‌شود، درست بر عکس آن کاهش حباب سکه است و عامل مهمی که در آن تاثیرگذار است افت جذابیت سرمایه‌گذاری در بازار سکه هست یعنی در بازار سکه تعداد فروشندگان سکه از خریداران بیشتر شوند.

نکته مهم : در ‏صورتی که حباب سکه منفی یا صفر بود ، برای سرمایه گذاری مناسب است.

سخن پایانی
حباب قیمت‌ها در هیچ جای دنیا خوب نیست و نشان‌دهنده اقتصاد خراب آن کشور می‌باشد. ‏

دوره حضوری و غیر حضوری
آموزش شغل طلا فروشی و فروشندگی طلا و جواهر