آشنایی با ساختار فرابورس

فرابورس چیست؟ بررسی فرابورس به زبان ساده

فرابورس بازاری برای خرید و فروش سهام و اوراق بهادار شرکت ها است که قوانین ورود به آن برای شرکت ها ساده تر از بورس اصلی است، در این مقاله شما را با فرابورس بیشتر آشنا خواهیم کرد.

فرابورس به زبان ساده

فرابورس بازاری برای خرید و فروش سهام و اوراق بهادار شرکت ها است که قوانین ورود به آن برای شرکت ها ساده تر از بورس اصلی است.

نام این بازار در ایران از معادل انگلیسی آن یعنی Over The Counter گرفته‌شده است.

بازار بورس قوانین و ساختارهایی وجود دارد که هر شرکتی قادر به ورود به آن نیست.

فرابورس نیز آشنایی با ساختار فرابورس مانند بورس اوراق بهادار، بازاری برای داد و ستد اوراق بهادار یا سهام است و شرایط و قوانین معاملاتی ساده‌تری برای پذیرش شرکت‌ها و داد و ستد سهام دارد.

شرکت‌ها جهت ورود به بازار سرمایه مسیرهای متعددی پیش رو دارند.

برخی شرکت‌ها نیازمند مسیری بودند تا بتوانند با سرعت بیشتر و آسان‌تر وارد فضای بازار سرمایه شوند.

بنابراین محیطی به نام فرابورس ایجاد شد.

ازنظر ساختار و جایگاه قانونی مشابه بورس بوده ولی شرایط پذیرش شرکت‌ها در این حوزه آسان‌تر از بورس باشد.

برخی فرا بورس را به نام OTC می‌شناسند.

در تعریف جهانی فرابورس، سهام شرکت‌هایی که شفافیت کافی یا وضعیت سودآوری مناسب ندارند به‌صورت توافقی میان خریدار و فروشنده معامله می‌شوند.

در فرابورس سازمان بورس نظارت محدودتری بر معاملات دارد.

صرفاً برای جلوگیری از کلاه‌برداری‌ها معامله شرکت‌هایی که شرایط لازم برای ورود به بورس را ندارند در این بازار انجام می‌دهند.

فرابورس ایران از شکل اصلی خود در دنیا متمایز شده و خود در حد یک بورس فعالیت می‌کند.

به عبارتی، آشنایی با ساختار فرابورس فرا بورس ایران صرفاً جایی برای معاملات توافقی سهام نیست و بسیاری از شرکت‌ها در این بازار حضور دارند و مشابه معاملات سهام با مکانیزم عرضه و تقاضا و به‌صورت برخط معامله می‌شوند.

همچنین تعداد قابل‌توجهی اوراق بدهی در فرابورس ایران معامله می‌شوند.

درنتیجه این شرکت را به یک بورس کامل تبدیل کرده است.

بر اساس قانون بازار اوراق بهادار مبنی بر اداره بازارهای خارج از بورس توسط نهادی متمرکز، شرکت فرا بورس ایران در سال 1387 تأسیس شد.

شرکت فرابورس ایران نیز همچون سایر بورس‌های فعال کشور با مجوز شورای عالی بورس ایجادشده و تحت نظارت سازمان بورس و اوراق بهادار قرار دارد.

فرابورس ایران کارکردهای مفید و متعددی دارد.

می‌تواند نیاز تأمین مالی بنگاه‌های اقتصادی را مرتفع سازد.

یکی از حوزه‌های مهم فعالیت فرابورس، پذیرش سهام شرکت‌های سهامی عام در فرابورس است.

ضوابط حاکم بر پذیرش شرکت‌ها در فرا بورس ایران به‌گونه‌ای است که طیف وسیعی از شرکت‌ها، قادر به احراز شرایط و پذیرش در آن هستند.

ساختار فرابورس چگونه است؟

ساختار جدید فرابورس ایران از چهار بازار تشکیل شده است.

بازار اول فرابورس:

سهام شرکت‌ها و واحدهای صندوق‌های سرمایه‌گذاری پذیرش شده و مورد معامله قرار می‌گیرند.

نوسان قیمت در این بازار 5 درصد بدون حجم مبنا است.

آخرین سرمایه ثبت شده شرکت‌های پذیرفته شده در این بازار، حداقل 10 میلیارد ریال بوده و یک سال از زمان بهره‌برداری آن‌ها گذشته و زیان انباشته ندارند.

بازار دوم فرابورس :

صرفاً شامل سهام شرکت‌های سهامی عام است.

سهام شرکت‌های زیان‌ده، تازه‌تأسیس و آن‌هایی که با افزایش سرمایه قصد تبدیل از سهامی خاص به سهامی عام دارند در بازار دوم پذیرفته می‌شود.

آخرین سرمایه ثبت شده شرکت‌های بازار دوم، حداقل یک میلیارد ریال است.

بازار پایه :

یکی از بازارهای فرابورس است که به منظور عرضه و نقل و انتقال اوراق بهادار ایجاد شده است.

شرکت‌های این بازار فرایند پذیرش را طی نمی‌کنند و به سه دسته تقسیم می‌شوند:

شرکت‌هایی که درخواست پذیرش ندارند و به دلیل الزام قانونی باید در بازار پایه درج شوند.

شرکت‌هایی که در بازار بورس ثبت شده‌اند، اما شرایط پذیرش ندارند.

شرکت‌هایی که به دلیل از دست دادن شرایط بازارهای بورس یا فرابورس، لغو پذیرش می‌شوند. مقررات ارائه اطلاعات در بازار پایه، به مراتب آسان‌تر از بازار اول و دوم است و طبعاً ریسک بیشتری نیز در این بازار وجود دارد.

طبق قوانین جدید:

شرکت‌های این بازار در سه بازار پایه زرد، نارنجی و قرمز دسته‌بندی شده‌اند و دامنه نوسان روزانه آن‌ها، به ترتیب، 3، 2 و 1 درصد است.

بازار سوم :

بازار عرضه محلی شفاف و امن برای انجام معاملات عمده آن دسته از اوراق بهاداری است شرایط یا امکان پذیرش در فرابورس را ندارند.

مزایای پذیرش در فرابورس چیست؟

به‌صورت کلی مزایای پذیرش در فرابورس را می‌توان در موارد ذیل خلاصه کرد:

معرفی شرکت به بازار

با توجه به انعکاس اخبار و قیمت سهام شرکت‌های پذیرفته‌شده در سایت رسـمی فرابـورس، رسانه‌ها و سایر پایگاه‌های اطلاع‌رسانی، نام و برند شرکت‌های حاضر در فرا بورس به‌صورت روزانـه منتشـر شـده و موجب معرفی شرکت به آحاد جامعه، سرمایه‌گذاران، مشتریان و سایر افراد ذینفع می‌شود.

تأمین مالی

مهم‌ترین کارکرد بورس‌ اوراق بهادار، امکـان تأمین مـالی ارزان‌قیمت و در دسـترس، از عمـوم مـردم و سرمایه‌گذاران است.

شرکت‌های پذیرفته‌شده در بازار اوراق بهادار علاوه بر تأمین مـالی از طریـق فـروش سهام خود، در صورت نیاز به منابع مالی جدید، امکان صدور سهام جدید و واگذاری آن به مردم را دارا هستند؛ منـابع مالی حاصل از افزایش سرمایه ارزان‌قیمت بوده و ریسک فعالیت شرکت را افزایش نمی‌دهد.

معافیت مالیاتی

شرکت‌های پذیرفته‌شده در فرا بورس ایران امکان برخورداری از معافیت مالیاتی تا 10 درصد درآمد خـود را پس از پذیرش و عرضه سهام در فرابورس دارا هستند.

شرکت‌های حاضر در بـازار پایـه از شـمول ایـن معافیت مستثنی هستند.

شفافیت اطلاعاتی

با توجه به انعکاس اطلاعات مالی شرکت‌های پذیرفته‌شده در سایت رسمی سازمان بورس و اوراق بهـادار و شرکت فرا بورس ایران و دسترسی عموم علاقه‌مندان به اطلاعات قابل‌اتکا و استانداردشده، مخاطبـان شرکت افزایش‌یافته و افراد حقیقی یا حقوقی بیشتری به سرمایه‌گذاری در شرکت ترغیب می‌شوند.

توثیق سهام

شبکه بانکی کشور، سهام شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس تهران یا فرابورس ایران را به‌عنوان دارایـی قابل‌قبول به‌منظور وثیقه گذاری و اخذ تسهیلات به رسمیت می‌شناسد؛ از ایـن رو سـهامداران عمـده و سایر سهامداران شرکت‌ها می‌توانند از طریق توثیق سهام شرکت مطبوع خود، نسبت بـه اخـذ تسـهیلات اقدام کنند.

کشف قیمت عادلانه

قیمت شناسایی‌شده در مبادلات سهام در بورس‌ها از برآیند عرضه و تقاضای سهام توسط عمـوم فعـالان بازار به دست می‌آید و قیمتی رسمی محسوب شده و مبنایی برای تعیین ارزش شرکت محسوب می‌شود.

آشنایی با ساختار فرابورس

یکی از بهترین شیوه‌ها برای دسترسی به اطلاعات موردنیاز در بازار سرمایه، مراجعه به پایگاه‌های اینترنتی رسمی و معتبر است. در این مطلب برخی از این پایگاه‌ها معرفی خواهد شد.

پایگاه اینترنتی سازمان بورس و اوراق بهادار (www.seo.ir)

یکی از مهم‌ترین پایگاه‌های اینترنتی در زمینۀ بورس، پایگاه اینترنتی سازمان بورس و اوراق بهادار است. در این پایگاه اینترنتی، اطلاعات بسیار متنوع و ارزشمندی در دسترس بازدیدکنندگان قرار دارد که اهم این اطلاعات عبارت‌اند از:

• اطلاعات آموزشی در خصوص سازمان بورس و سایر شرکت‌ها، نهادهای فعال در این بازار و همچنین نقش هر یک از آن‌ها در بازار سرمایه؛
• اطلاعات تماس شرکت‌های کارگزاری، صندوق‌های سرمایه‌گذاری، شرکت‌های مشاور سرمایه‌گذاری، سبدگردان‌ها و سایر نهادهای مالی دارای مجوز سازمان بورس؛
• قوانین، مقررات، آئین‌نامه‌ها، دستورالعمل‌ها و سایر ضوابط مربوط به فعالیت و سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه؛
• آمار و اطلاعات عملکرد بازار سرمایه در بخش‌های مختلف.

پایگاه اینترنتی شرکت بورس اوراق بهادار تهران (www.irbourse.com)

همان‌طور که گفتیم، چهار بورس تحت نظارت سازمان بورس و اوراق بهادار فعالیت می‌کنند که بورس اوراق بهادار تهران، یکی از آن‌هاست. مهم‌ترین اطلاعاتی که از طریق پایگاه اینترنتی شرکت بورس اوراق بهادار تهران قابل‌مشاهده است، عبارت‌اند از:

• اطلاعات کلی در خصوص بورس اوراق بهادار تهران؛
• اطلاعات مربوط به معاملات و نوسانات شاخص‌های بورس اوراق بهادار تهران، آمار معاملات شرکت‌های پذیرفته‌شده در این بورس، اطلاعات مربوط به برترین‌های بورس تهران و سایر آمار و ارقام مربوط به معاملات انواع اوراق بهادار در بورس تهران؛
• اطلاعیه‌های منتشرشده توسط شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس تهران و ضوابط و مقررات این بازار؛
• اطلاعیه‌های منتشرشده توسط ناظر بازار بورس، در خصوص مواردی مانند توقف و بازگشایی نمادها، عرضۀ سهام و. ؛
• بخش آموزش و فرهنگ‌سازی، شامل اطلاعات متنوعی در خصوص بورس و شیوۀ سرمایه‌گذاری در آن.

پایگاه اینترنتی شرکت فرابورس ایران (www.ifb.ir)

دومین بورسی که تحت نظارت سازمان بورس فعالیت می‌کند، شرکت فرابورس ایران است که در این بازار نیز همانند بورس تهران، اوراق بهادار خرید و فروش می‌شود. با مراجعه به پایگاه اینترنتی فرابورس می‌توانید به این اطلاعات دست پیدا کنید:

فین تک و ساختار بازار در همه گیری کرونا

صنعــت مالــی یکــی از پیشــروترین بخش ها در هر اقتصادی محسوب می شود. این بخش به دلیل اثر گذاری مستقیم بــر بســیاری از جنبه هــای زندگــی افــراد و جامعــه، در معــرض فعــل و انفعــالات ســریع و توســعه پُرشــتاب قــرار دارد. در این مطلب به بررسی فین تک و ساختار بازار در همه گیری کووید ۱۹؛و پیامدهای این مسئله برای اقتصاد کشور پرداخته شد.

به گزارش صدای بورس، صنعــت مالــی یکــی از پیشــروترین بخش ها در هر اقتصادی محسوب می شود. این بخش به دلیل اثر گذاری مستقیم بــر بســیاری از جنبه هــای زندگــی افــراد و جامعــه، در معــرض فعــل و انفعــالات ســریع و توســعه پُرشــتاب قــرار دارد. اهمیــت توســعه بخــش مالــی بــرای اقتصــاد جوامــع بــه حــدی اســت کــه توســعه یافتگی صنعــت مالــی یــک کشــور را هم تــراز بــا توســعه یافتگی اقتصادی-سیاســی آن کشــور قلمــداد میکننــد.

اطــلاع از آخریــن دســتاوردها و مطالعــات ایــن عرصــه میتواند، علاوه بر شناسایی مسیر حرکت این صنعت، ما را با مهمترین دستاورد های فنی-تکنولوژیــک، رگولاتــوری و. آن آشــنا ســازد. بنابرایــن، بولتــن مقــالات علمــی فرابــورس ایــران بــا هــدف آشــنایی بــا آخریــن مقــالات و دســتاورد های پیشــرو جهانــی، بولتــن مقــالات علمــی فرابــورس علمــی حــوزه مالــی از نــگاه نهادهــا و ســازمان ایــران تهیــه شــده اســت.

فیـــــن تــــک و ساختــــــــار بــــــازار درهمه گیــری کوویــد-۱۹ : پیامدهــای ایــن مســئله بــرای ثبــات مالــی

گــزارش حاضــر کــه توســط شــورای ثبــات مالــی یــا FSB در مــاه مــارس ســال ۲۰۲۲ منتشــر شــده اســت در صــدد بررســی ایــن مســئله اســت کــه آیــا شــیوع همه گیــری کوویــد-۱۹ روش هــای تعامــل افــراد و شــرکت ها بــا ارائه دهنــدگان خدمــات مالــی نویــن و متصدیــان مالــی ســنتی را تغییــر داده اســت یــا خیــر؟ یافته هــای اصلــی گــزارش تأییــد می کنــد کــه همه گیــری کوویــد-۱۹، رونــد دیجیتالــی شــدن خدمــات مالــی خــرده فروشــی را بــه میــزان قابــل توجهــی تســریع کــرده اســت.
در حــال حاضــر داده هــای کاربــردی و جامــع در خصــوص ســهم بــازار فین تک هــا، بیگ تک ها و مؤسســات مالــی ۲ خرده فروشــی، فعــال در زمینــه خدمــات دیجیتالــی خرده فروشی، بسیار اندک است. بــا ایــن حــال، پروکســی هــای موجــود از ســوی فعــالان بــازار نشــان می دهد که بیگ تگ ها به طور خاص، جای پای محکمی صنعت خدمات مالی بازکرده اند.

تفاوت بورس با فرابورس در چیست؟ مزایای بازار فرابورس

فرابورس ایران با ساختار و جایگاه قانونی مشابه بورس ولی با شرایط پذیرش و معامله ساده تر ایجاد گردید تا حوزه شمول بازار سرمایه کشور را گسترش دهد ورود شرکت‌ها به بازار سرمایه همواره نشان‌دهنده رشد شرکت و معرفی آنها در سطح کشور می‌باشد.

شرکت‌هایی که سهام‌شان در بازار‌های مالی مورد داد و ستد قرار می‌گیرد از درجه اعتبار بالاتری برخوردار هستند ورود به بازار اوراق بهادار ازجمله اهداف شرکت‌ها محسوب می‌شود اما این واقعیت که دستیابی سریع و آسان به بازار اوراق بهادار برای تعداد عمده‌ای از شرکت‌های سهامی فعال در کشور میسر نبوده و این شرکت‌ها از مزایای بازار سرمایه محروم بوده‌اند قبل از ایجاد فرابورس مشهود بوده است.

بنابراین فرابورس ایران با ساختار و جایگاه قانونی مشابه بورس ولی با شرایط پذیرش و معامله ساده تر ایجاد گردید تا حوزه شمول بازار سرمایه کشور را گسترش دهد.

مهم‌ترین وظیفه فرابورس ایران، ساماندهی و هدایت بخشی از بازار سرمایه می‌باشد که شرایط ورود به بورس اوراق بهادار را نداشته یا تمایل به ورود سریع‌تر به بازار را دارند، لذا رویه‌های پذیرش شرکت‌ها و تنوع شرایط پذیرش به گونه ایست که شرکت‌ها با احراز حداقل شرایط و در سریع ترین زمان ممکن، امکان ورود به بازار را داشته و از کلیه مزایای شرکت‌های پذیرفته شده در بازار اوراق بهادار استفاده کنند.

تفاوت‌های فرابورس با بورس

شرکت فرابورس ایران همچون دو بورس فعال کشور بورس اوراق و بورس کالا با مجوز شورای عالی بورس ایجاد شده و تحت نظارت سازمان بورس اوراق بهادار قرار دارد، با این تفاوت که ورود به بازارهای فرابورس از شرایط و الزامات کمتری برخوردار بوده و شامل بازارهای متنوعی می‌باشد که این تفاوت‌ها را به اختصار در زیر تشریح می‌کنیم.

الف) تفاوت در بازار‌ها:

الف-۱) براساس دستورالعمل پذیرش، عرضه و نقل و انتقال اوراق بهادار در فرابورس ایران، فرابورس دارای پنج بازار (اول، دوم، سوم (عرضه)، ابزارهای نوین مالی و پایه) است.

پذیرش شرکت‌های سهامی عام در بازار اول و بازار دوم و پذیرش سایر اوراق بهادار صرفا در بازار ابزارهای نوین مالی صورت می‌پذیرد.

بازار سوم جهت عرضه یکجا و پذیره‌نویسی اوراق بهادار و بازار پایه جهت درج و نقل و انتقال سهام شرکت‌هایی است که بر اساس الزام آشنایی با ساختار فرابورس بند ب ماده ۹۹ قانون برنامه پنجم توسعه، مشمول ثبت نزد سازمان بورس و اوراق بهادار بوده و امکان پذیرش در یکی از بازارهای بورس یا فرابورس را ندارند.

الف-۲) شرکت بورس تهران دارای ۲ بازار به شرح زیر می‌باشد:

۱- بازار اول
۲- بازار دوم

ب) تفاوت در فرآیند پذیرش در بازار بورس و فرابورس:

با توجه به تقسیم‌بندی‌های انجام شده فوق، مقایسه‌ای بین شرایط پذیرش سهام در بازارهای بورس و فرابورس برای آشنایی بیشتر ارائه می‌کنیم: (جدول بالا) بر اساس بند ب ماده ۱ قانون توسعه ابزارها و نهادهای مالی جدید سهام شناور آزاد بخشی از سهام شرکت است که دارندگان آن همواره آماده عرضه و فروش آن سهام می‌باشند و قصد ندارند با حفظ آن قسمت از سهام در مدیریت شرکت مشارکت نمایند.

مزایای پذیرش شرکت‌ها در فرابورس

بر اساس مقررات، کلیه مزایای موجود برای شرکت‌های پذیرفته شده در بورس، برای اوراق بهادار و سهام شرکت‌های پذیرفته شده در فرابورس نیز تعریف شده‌اند، این موارد از جمله موارد زیر می‌باشند:

– تامین مالی آسان و ارزان

کارکرد اصلی بازارهای اوراق بهادار، تجهیز، جمع‌آوری و هدایت پس‌اندازهای کوچک مردم برای اجرای طرح‌های بزرگ اقتصادی است تا شرکت‌ها با شرایطی آسان‌تر بتواند از مزایای تامین منابع ارزان قیمت از طریق بازار سرمایه، استفاده کنند.

علاوه بر فروش سهام و افزایش سرمایه، راهکارهایی از قبیل انتشاراوراق مشارکت، انتشارگواهی سپرده سرمایه‌گذاری عام و خاص و… برای شرکت‌های پذیرفته شده در فرابورس پیش‌بینی شده است.

– افزایش نقد شوندگی سهام

تا پیش از فعالیت فرابورس فقط سهام شرکت‌هایی که در بورس اوراق بهادار تهران پذیرفته شده بود، امکان معامله در محیطی شفاف و رقابتی را داشتند و شرکت‌هایی که نمی‌‌توانستند شرایط پذیرش در بورس را احراز کنند آشنایی با ساختار فرابورس از دسترسی به چنین امکانی محروم بودند.

اما با ایجاد فرابورس، شرکت‌ها با شرایط ساده تر می‌توانند در این نهاد پذیرش شوند و از مزیت‌های بازار منسجم و شفاف بهره‌مند شوند.

– بهره‌مندی از معافیت مالیاتی شرکت‌های پذیرفته شده در فرابورس

بر اساس قانون توسعه ابزارها و نهادهای مالی جدید، شرکت‌های پذیرش شده در فرابورس ایران مشمول مزایای مالیاتی قابل توجهی خواهند شد.

به این صورت که بر اساس ماده ۱۴۳ قانون مالیات‌های مستقیم، ۵ درصد از مالیات بر درآمد شرکت‌هایی که سهام آنها برای معامله در بازار خارج از بورس داخلی (فرابورس) یا خارجی پذیرفته می‌شود از سال پذیرش تا سالی که از فهرست شرکت‌های پذیرش شده در این بورس‌ها یا بازارها حذف نشده اند با تایید سازمان بورس بخشوده می‌شود.

به گزارش بورسینس به نقل از عصر بانک شرکت‌هایی که سهام آنها برای معامله در بازارهای خارج از بورس داخلی یا خارجی پذیرفته شود در صورتی که در پایان دوره مالی به تایید سازمان بورس حداقل ۲۰ درصد سهام شناور آزاد داشته باشند معادل ۲ برابر معافیت‌های فوق از بخشودگی مالیاتی برخوردار می‌شوند.

در ماده ۱۴۳ مکرر اضافه شده است از هر نقل و انتقال سهام و حق تقدم سهام شرکت‌ها اعم از ایرانی و خارجی در بورس‌ها یا بازارهای خارج از بورس دارای مجوز، مالیات مقطوعی به میزان نیم درصد ارزش فروش سهام و حق تقدم سهام وصول خواهد شد و از این بابت وجه دیگری به عنوان مالیات بر درآمد نقل و انتقال سهام و حق تقدم سهام و مالیات بر ارزش افزوده خرید و فروش مطالبه نخواهد شد.

– نقل و انتقال سهام به‌صورت آسان- سریع و کم‌هزینه

هم اکنون برای نقل و انتقال سهم شرکت‌های خارج از بورس فرآیند اداری پیچیده‌ و وقت‌گیری وجود دارد و اجرای کلیه مراحل مستلزم صرف وقت و تشریفات اداری پیچیده است اما با شروع فعالیت فرابورس و پذیرش شرکت‌ها در این بازار نقل و انتقال آنها به سهولت انجام می‌گیرد.

– شفافیت و اعتبار قیمت سهام به واسطه مبادله در فرابورس

با توجه به نظارت و شفافیت مکانیسم عرضه و تقاضا، قیمت سهام شرکت‌ها در فرابورس مبین شرایط روشنی برای وضعیت مالی شرکت است و در همه معاملاتی که شرکت یا سهامداران آن انجام می‌دهند، می‌تواند مبنای عمل قرار گیرد.همچنین می‌تواند مبنای وثیقه‌گذاری و اعتباردهی شرکت‌ها باشد.

– اطلاع رسانی هماهنگ و عادلانه به سرمایه‌گذاران بالفعل و بالقوه

پس از پذیرش سهام شرکت‌ها در فرابورس، مکانیسم قانونی و مراجع رسمی برای اعلام اطلاعات شرکت ایجاد می‌شود و از نتایج ارائه اطلاعات، شفافیت بیشتر عملکرد مدیران شرکت‌ها خواهد بود. همچنین با ارائه گزارش‌های مالی دوره‌ای تحت نظر حسابرسان معتمد سازمان بورس و اوراق بهادار، سهامداران و سایر سرمایه گذاران به اطلاعات حسابرسی شده دسترسی پیدا می‌کنند.

– بهره‌گیری از امکان وثیقه‌گذاری سهام و اخذ ساده تر تسهیلات بانکی

پس از پذیرش سهام شرکت‌ها در فرابورس، امکان وثیقه‌گذاری سهام و اخذ تسهیلات بر روی سهام شرکت‌‌های پذیرفته شده در این بازار امکان پذیر می‌باشد. چون با پذیرش سهام شرکت درفرابورس، یک مرجع رسمی بر انجام معاملات شرکت نظارت دارد و قیمت سهام در شرایط عادلانه عرضه و تقاضا تعیین می‌شود، لذا سیستم بانکی با شرایط ساده‌تری اقدام به وثیقه گرفتن سهام شرکت می‌کند. زیرا در صورت وثیقه شدن سهام، امکان انجام معامله روی آن وجود ندارد و ارزش‌گذاری سهام وثیقه شده از سوی یک مرجع رسمی به نام فرابورس صورت گرفته است.

– معرفی شرکت و محصولات به طیف وسیعی از اقشار جامعه و افزایش اعتبار شرکت

با توجه به اینکه فرابورس و بازار سرمایه مخاطبان گسترده‌ای دارد، ورود شرکت به بازار سرمایه موجب آشنایی قشر وسیعی از مصرف کنندگان با خریداران کالا و خدمات شرکت می‌شود وبی شک مخاطبان شرکت را افزایش خواهد داد.

– صدور اوراق مشارکت و گواهی سپرده در فرابورس پذیره‌نویسی وانتشار اوراق مشارکت و گواهی سپرده

سرمایه‌گذاری عام و خاص و همینطور انجام معامله دست دوم این اوراق انجام می‌شود.

– پیش‌بینی فرآیند ساده خروج از فرابورس

در صورتی که به هر دلیل سهامداران عمده شرکتی تصمیم بگیرند، شرکت خود را از فرابورس خارج کنند، در دستورالعمل پذیرش ساز و کاری به این منظور در نظر گرفته شده است که با گذراندن فرآیند مشخصی امکان خروج ازاین بازار وحتی تبدیل شرکت به شرکت سهامی خاص به سادگی امکان پذیر خواهد بود.

واقعا فرق بورس با فرابورس در چیست؟

ورود شرکت‌ها به بازار سرمایه همواره نشان‌دهنده رشد شرکت و معرفی آنها در سطح کشور می‌باشد. شرکت‌هایی که سهامشان در بازار‌های مالی مورد داد و ستد قرار می‌گیرد از درجه اعتبار بالاتری برخوردار هستند.

بنابراین ورود به بازار اوراق بهادار از جمله اهداف شرکت‌ها محسوب می‌شود، اما این واقعیت که دستیابی سریع و آسان به بازار اوراق بهادار برای تعداد عمده‌ای از شرکت‌های سهامی فعال در کشور میسر نبوده و این شرکت‌ها از مزایای بازار سرمایه محروم بوده‌اند قبل از ایجاد فرابورس مشهود بوده است.

بنابراین فرابورس ایران با ساختار و جایگاه قانونی مشابه بورس ولی با شرایط پذیرش و معامله ساده تر ایجاد گردید تا حوزه شمول بازار سرمایه کشور را گسترش دهد.

مهم‌ترین وظیفه فرابورس ایران، ساماندهی و هدایت بخشی از بازار سرمایه می‌باشد که شرایط ورود به بورس اوراق بهادار را نداشته یا تمایل به ورود سریع‌تر به بازار را دارند، لذا رویه‌های پذیرش شرکت‌ها و تنوع شرایط پذیرش به گونه ایست که شرکت‌ها با احراز حداقل شرایط و در سریع ترین زمان ممکن، امکان ورود به بازار را داشته و از کلیه مزایای شرکت‌های پذیرفته شده در بازار اوراق بهادار استفاده کنند.

نام این بازار در ایران از معادل انگلیسی آن over the counter گرفته شده است، به همین دلیل به این بازار اختصارا otc نیز گفته می‌شود.

قابل ذکر است که سازمان بورس اوراق بهادار به عنوان نهاد ناظر بر فعالیت‌های مالی و عملیاتی شرکت‌های بورس، فرابورس و بورس کالا نظارت کامل دارد.

برخی تفاوت‌های بازار بورس با فرابورس عبارتند از:

۱- بازار فرابورس هیچ مکان فیزیکی متمرکز و خاصی ندارد که داد و ستدکنندگان یا متخصصین همچون بورس های کلاسیک گرد هم آیند.

۲- قوانین استاندارد اقلام مورد مبادله در بازار فرابورس انعطاف پذیر می باشند یعنی قوانین معمولاً ناشی از توافق طرفین می باشد.

۳- ساعات کار فرابورس از انعطاف پذیری بیشتری برخوردار است.

۴- در بازارهای فرابورسی با توجه به اینکه شرایط معاملات با نظر طرفین تعیین می گردد مزایایی از قبیل شفافیت قیمت ها و کاهش ریسک وجود ندارد.

۵- بورس رسمی برای فعالان در این بازار مزایایی از قبیل شفافیت قیمت‌ها و کاهش ریسک را به دنبال دارد در صورتی که در بازارهای فرابورسی با توجه به اینکه شرایط معاملات با نظر طرفین قرارداد تعیین می‌گردد، این شرایط به صورت کامل وجود ندارد.

۶- سطح فعلی امکانات الکترونیکی، انجام معاملات ۲۴ ساعته را امکان پذیر می نماید که بدون شک، در مقایسه با یک بورس، مزیت عمده ای محسوب شده و برای داد و ستد کنندگان از قاره های مختلف نیز، شکل تفاوتهای سازمانی بین قاره ها را از بین می برد.

مزایای بازار فرابورس چیست؟

بازار فرابورس ایران، بازاری منعطف و در عین حال تحت نظارت دقیق سازمان بورس و اوراق بهادار خواهد بود، حضور در این بازارها به معنای معرفی و شناخت شرکت ها در سطح ملی بوده و مزایای متعددی برای شرکت پذیرفته شده و سهامدارانش قابل ترسیم است:

۱- تامین مالی آسان و ارزان شرکت ها در راستای توسعه فعالیت: کارکرد اصلی بورس و فرابورس، تجهیز جمع آوری و هدایت پس اندازهای کوچک مردم برای اجرای طرح های بزرگ اقتصادی، جهت فراهم آوردن ضریب نقد پذیری بیشتر سرمایه، شفافیت و امکان نظارت بیشتر، فرابورس نیز مانند بورس راهی برای تامین مالی ارزان قیمت شرکت ها است.

۲- بهره مندی از معافیت مالیاتی شرکت های پذیرفته شده در فرابورس: بر این اساس شرکت های پذیرش شده در بازار فرابورس ایران مشمول مزایای مالیاتی قابل توجهی خواهند شد که مقدار آن آشنایی با ساختار فرابورس براساس لایحه ای که توسط دولت به مجلس شورای اسلامی ارائه شده تا میزان ۱۰ درصد تخفیف خواهد بود.

۳- کاهش نرخ مالیات نقل و انتقال: از مزایای فرابورس براس سهامداران شرکت های سهامی کاهش مالیات نقل و انتقال سهام این شرکت ها از ۴ درصد ارزش اسمی به نیم درصد ارزش معامله همانند بورس اوراق بهادار تهران است.

این مزیت در حقیقت در معامله یک سهم د رنرخ ۱۰۰۰ ریال از ۴۰ ریال برای هر سهم در خارج از بورس به ۵ ریال برای هر سهم در بازار فرابورس ایران منجر خواهد شد.

۴- نقل و انتقال سهام به صورت آسان – سریع و کم هزینه: با فعالیت فرابورس چه در رابطه با سهام شرکت های پذیرفته شده و چه در رابطه با معاملات عمده موردی این نقل و انتقال با سهولت انجام خواهد گرفت.

۵- شفافیت و اعتبار قیمت سهام بواسطه مبادله در فرابورس: با توجه به نظارت و شفافیت مکانیسم عرضه و تقاضا قیمت سهام شرکت ها در فرابورس مبین شرایط روشنی برای وضعیت مالی شرکت است و در همه معاملاتی که شرکت یا سهامداران آن انجام می دهند می تواند مبنای عمل قرار گیرد.

۶- اطلاع رسانی هماهنگ و عادلانه به سرمایه گذاران بالفعل و بالقوه: پس از پذیرش سهام شرکت ها در فرابورس مکانیسم های قانونی و مراجع رسمی برای اعلام اطلاعات شرکت وجود خواهد داشت و پس از آن ارائه اطلاعات و شفافیت بیشتر عملکرد مدیران خواهد شد

ورود به فرابورس چه مزیت هایی برای سهامداران دارد؟

مهمترین مزیت برای سهامداران ، شفافیت و اعتبار قیمت سهام بواسطه مبادله در فرابورس است که این مهم بواسطه نظارت و شفافیت مکانیسم عرضه و تقاضا در قیمت سهام بوجود می آید که سبب افزایش قیمت اسمی سهام و حتی چندین برابر شدن آن می گردد.

مزیت مهم دیگر آن کاهش مالیات نقل و انتقال سهام آنها می باشد در حقیقت در معامله یک سهم در نرخ ۱۰۰۰ ریال از ۴۰ ریال برای هر سهم در خارج از بورس به ۵ ریال برای هر سهم در بازار فرابورس منجر خواهد شد همچنین نقل و انتقال سهام به صورت آسان، سریع و کم هزینه انجام خواهد شد.

برای سرمایه گذاران حقیقی و حقوقی سرمایه گذاری در فرابورس چه جاذبه هایی دارد؟

۱- افزایش قیمت سهام: سرمایه گذاری در سهام، صاحبان سرمایه را لااقل در مقابل کاهش قدرت خرید پول محافظت می کند، همچنین حسن مدیریت در اداره شرکت، ارزش سهام شرکت را بالا می برد.

۲- سود سهام: میزان سود هر شرکت بستگی به عوامل مشخصی دارد، مدیریت شرکت تقاضای بازار و اوضاع کلی اقتصادی کشور.

۳- معافیت مالیاتی: شرکتهایی که در فرابورس پذیرفته می شوند از پرداخت ۱۰ درصد مالیات معاف هستند و طبعاً سهامداران از این مزایا سود می برند.

۴- حق رای و اعمال مدیریت: صاحبان سهام شرکتها به نسبت تعداد سهامی که در اختیار دارند در مجمع عمومی صاحبان سهام حق رای دارند.

۵- تنوع سرمایه گذاری: تنوع اوراق بهاداری که در فرابورس عرضه می شود به سهامداران امکان می دهد که سرمایه خود را بین آشنایی با ساختار فرابورس سهامهای گوناگون تقسیم کند و باعث کاهش ریسک و زیانهای احتمالی شود.

۶- اطمینان از محل سرمایه گذاری: شرکتهایی که در فرابورس وارد می شوند باید تمام شرایط و ضوابط تعیین شده توسط فرابورس را رعایت کنند لذا سهام شرکت غیر واقعی با مدیریت ضعیف و دارای ساختار مالی نامناسب در فرابورس جایی ندارد.

۷- حق خرید سهام جدید الانتشار: سهامداران یک شرکت در خرید سهم جدید الانتشار همان شرکت نسبت به سایر خریداران اولویت دارند.

آیا کد معاملاتی ( کد بورسی ) برای خرید سهام در بورس و فرابورس فرق می‌کند؟

خیر، شما با دریافت کدمعاملاتی از کارگزاری، هم می‌توانید در بازار بورس و هم در فرابورس مشغول به معامله آشنایی با ساختار فرابورس سهام شوید. به عبارت دیگر، سهام شرکت‌های فرابورسی و بورسی با یک کدمعاملاتی قابل خریدوفروش است.

برای یک سرمایه‌گذار و معامله‌گر عادی، تفاوتی بین شرکتی که در فرابورس پذیرفته شده و شرکتی که در بورس است وجود ندارد.

مفاهیم و اصطلاحات سرمایه گذاری

در روزنامه‌ها و شبکه‌های تلویزیونی دائماً در رابطه با اخبار بورس و شاخص بورس صحبت می‌شود ولی درک مفهوم آن اخبار احتمالا برای ما دشوار است. در این مطلب قصد داریم تا با مفهوم و عملکرد بورس آشنا شویم و یاد بگیریم که چگونه می‌توانیم در بورس سرمایه گذاری کنیم؟ از نظر بسیاری افراد بورس یک بازار پر ریسک شناخته می‌شود که ریسک آن عمدتاً ناشی از عدم آشنایی با ساختار بازار و نحوه فعالیت اصولی در آن می‌باشد. با آموزش و یادگیری سازوکار بورس ریسک سرمایه گذاری را می‌توانید به حداقل برسانید. در ادامه با ما همراه باشید.

در روزنامه‌ها و شبکه‌های تلویزیونی دائماً در رابطه با اخبار بورس و شاخص بورس صحبت می‌شود ولی درک مفهوم آن اخبار احتمالا برای ما دشوار است. در این مطلب قصد داریم تا با مفهوم و عملکرد بورس آشنا شویم و یاد بگیریم که چگونه می‌توانیم در بورس سرمایه گذاری کنیم؟ از نظر بسیاری افراد بورس یک بازار پر ریسک شناخته می‌شود که ریسک آن عمدتاً ناشی از عدم آشنایی با ساختار بازار و نحوه فعالیت اصولی در آن می‌باشد. با آموزش و یادگیری سازوکار بورس ریسک سرمایه گذاری را می‌توانید به حداقل برسانید. در ادامه با ما همراه باشید.

آنچه در ادامه با مطالعه این مطلب خواهید آموخت:

• 1.تاریخچه بورس در جهان چیست؟
• 2.تاریخچه شروع فعالیت بورس در ایران چیست؟
• 3.مفهوم بورس چیست؟
• 4.انواع بورس‌ها در ایران کدام‌اند؟
• 5.چگونه در بورس سرمایه گذاری کنیم؟
• 6.مزایا و معایب سرمایه گذاری در بورس چیست؟

تاریخچه بورس در جهان چیست؟

پیدایش شکل‌های اولیه بورس به زمانی برمی‌گردد که بازرگانان برای کاهش ریسک و ضررهای معاملات خود احساس نیاز به وجود یک بازار کردند. این بازارها در ابتدا از جمع شدن بازرگانان اطراف میدان‌ها و یا نزدیک خانه‌های تجار معتبر تشکیل می‌شد. با گذشت زمان و توسعه بازرگانی و تجارت بازار به مکان‌های مشخص و ساختمان‌ها منتقل شد. پس از اینکه بازارها شکل رسمی‌تر به خود گرفتند قوانین و مقرراتی برای فعالیت در این بازارها وضع شد که از فعالیت عموم مردم در آن جلوگیری می‌کرد و صرفاً تاجرها، دلال‌ها و صرافان امکان انجام معامله داشتند.

اولین سازمان رسمی بورس اوراق بهادار در آمستردام هلند تشکیل شد و شرکت هند شرقی به عنوان اولین شرکت پذیرش شده در بورس فعالیت خود را آغاز کرد. پس از آن بزرگ‌ترین بورس‌های جهان یعنی بورس لندن و بورس نیویورک نیز شروع به فعالیت کردند و بورس وال استریت معروف شکل گرفت.

تاریخچه شروع فعالیت بورس در ایران چیست؟

در سال 1315 مطالعاتی توسط یک کارشناس هلندی برای تشکیل بورس در ایران صورت گرفت اما این مطالعات به دلیل شرایط خاص ایران در آن روزها و شروع جنگ جهانی دوم نیمه تمام ماند. در سال 1341 مجدداً پروژه‌ی تشکیل بورس در آشنایی با ساختار فرابورس آشنایی با ساختار فرابورس ایران کلید خورد و فرآیند تصویب قوانین و اساسنامه 4 سال به طول انجامید و سرانجام در سال 1345 این قوانین به تصویب مجلس ایران رسید.

پس از گذشت حدود یک سال، بورس تهران رسماً کار خود را در تاریخ 15 بهمن 1346 آغاز کرد و اولین معاملات بر روی سهام بانک توسعه صنعتی و معدنی که بزرگ‌ترین واحد اقتصادی تولیدی آن زمان بود صورت گرفت. حدود 20 سال پس از تشکیل بورس تا سال 1357 و پیش از انقلاب اسلامی، سهام 142 شرکت فعال با سرمایه بیش از 300 میلیارد ریال در بورس معامله می‌شد. اکنون و در سال 1400 شاهد معامله بیش از 600 سهم در بورس و فرابورس هستیم.

مفهوم بورس چیست؟

همان گونه که احتمالاً از تاریخچه بورس متوجه شده‌اید بورس یک بازار منظم با قوانین و مقررات مخصوص به خود است. بورس نیز مانند سایر بازارها جایی برای انجام معاملات و پل ارتباطی بین خریداران و فروشندگان است. در بورس انواع اوراق بهادار شامل سهام و اوراق قرضه و همچنین کالا و محصولات گوناگون نیز معامله می‌شود که در قسمت انواع بورس‌ها به توضیح مفصل آن می‌پردازیم.

با کمک بورس اوراق بهادار یا همان بازار سهام، صاحبان سرمایه می‌توانند در فعالیت شرکت‌ها شریک شوند و از سود سالیانه شرکت‌ها بهره‌مند شوند. همچنین فعالیت‌های سفته بازی هم در بازار امکان‌پذیر است که در این آشنایی با ساختار فرابورس روش معامله گران به دنبال یافتن سهم‌هایی با پتانسیل رشد قیمت هستند تا پس از افزایش قیمت سهام از طریق فروش آن سهام کسب سود کنند.

انواع بورس‌ها در ایران کدام‌اند؟

1.بورس اوراق بهادار ایران

بورس اوراق بهادار همان بازاری است که هر روزه در خصوص آن در اخبار و شبکه‌های اجتماعی می‌شنویم و سرمایه گذاران و سفته بازان در این بازار اقدام به خرید و فروش می‌کنند. در بورس اوراق بهادار سهام شرکت‌های تولیدی و خدماتی جهت مشارکت عموم مردم در فعالیت شرکت منتشر می‌شود. هر فرد ایرانی می‌تواند پس از ثبت‌نام در سایت سجام و کارگزاری مدنظر خود اقدام به خرید و فروش سهم کند.

پیشنهاد می‌شود پیش از شروع فعالیت خود در بورس تهران حتماً آموزش‌های سرمایه گذاری را ببینید تا از زیان پیشگیری کنید. برای یادگیری اصطلاحات و مفاهیم اولیه سرمایه گذاری می‌توانید مقالات رایگان آسا سرمایه را بخوانید و همچنین با شرکت در دوره آکادمی سرمایه گذاران موفق می‌توانید از صفر تا صد بورس را آموزش ببینید.

2. بورس کالای ایران

در بورس کالا، کالاهای تولیدی شرکت‌ها به فروش می‌رسد که عموماً مواد اولیه تولید می‌باشند. این بازار واسط بین شرکت‌های تولیدکننده بالا دستی با مصرف‌کننده‌های پایین دستی است. در بورس کالا ایران ورق و شمش فولادی شرکت‌های فولادی، سیمان، کاتد و شمش مس، زعفران و سایر کالاهای مشابه عرضه می‌شوند که سبب حذف واسطه‌ها و افزایش سود تولیدکننده و مصرف‌کننده می‌گردد. بورس کالا در دو حالت بازار فیزیکی و بازار مشتقه امکان فعالیت و معاملات را به مشتریان خود ارائه می‌دهد.

3. بورس انرژی ایران

همان گونه که از نام بورس انرژی برداشت می‌شود، بورس انرژی بازاری یکپارچه جهت انجام مبادلات حامل‌های انرژی شامل نفت، برق، گاز و سایر حامل‌ها است. امکان فعالیت در این بازار توسط اشخاص حقیقی امکان‌پذیر نیست و فقط شرکت‌ها و اشخاص حقوقی می‌توانند به معامله محصولات بورس انرژی بپردازند.

چگونه در بورس سرمایه گذاری کنیم؟

سرمایه گذاری در بورس تهران و خرید و فروش سهام اصلاً کار بسیار پیچیده‌ای نیست. برای شروع فعالیت خود در بازار سرمایه کافی است تا در سامانه سجام مراحل ثبت‌نام و احراز هویت خود را به صورت کاملاً آنلاین طی کنید و سپس در یکی از کارگزارهای بورس تهران ثبت‌نام خود را تکمیل کنید و کد معاملات آنلاین خود را دریافت کنید.

پروسه ثبت‌نام و دریافت کد وابسته به شلوغ یا خلوت بودن صف ثبت‌نام‌کنندگان از 48 ساعت تا 10 روز ممکن است به طول بینجامد. سپس با نصب پنل آنلاین کارگزاری بر روی تلفن همراه یا مراجعه به صفحه معاملات کارگزاری از طریق مرورگر می‌توانید واریز وجه را انجام دهید و اولین معامله خود را تجربه کنید.

همان گونه که مشاهده کردید فرآیند ثبت‌نام و انجام معاملات بسیار ساده است و اصلاً آن‌گونه که افراد می‌گویند پیچیده نیست. در اصل آنچه اهمیت دارد آگاهی و شناسایی بهترین موقعیت‌ها جهت خرید و فروش سهم‌های پربازده می‌باشد و نیازمند آموزش و یادگیری تحلیل‌های گوناگون بورس است. پیشنهاد می‌کنیم حتماً قبل از انجام معاملات در بورس و به خطر انداختن سرمایه خود به یادگیری بپردازید. مجموعه آسا سرمایه با مشاوره در خصوص فرآیند آموزش اصولی و کاربردی در کنار شما عزیزان است تا بتوانید حداکثر سود را از سرمایه گذاری در بورس کسب کنید.

مزایا و معایب سرمایه گذاری در بورس چیست؟

در ادامه با معرفی موردی مزایا و معایب سرمایه گذاری در بورس تلاش می‌کنیم تا بهتر با شرایط بازار سرمایه آشنا شوید.