معاملات کورکورانه

“ست گادین: افرادی که بیشترین تلاش را برای جستجوی راه میانبر انجام می‌دهند اغلب ناامید و ناکام و دارای حداقل میزان موفقیت هستند.”

آشنایی با اصطلاح فاد و فومو (FUD & FOMO)

در دنیای رمزارزها عبارات بسیار زیادی نظیر فاد و فومو وجود دارند که بهتر است سرمایه‌گذاران برای انجام معاملات با آن‌ها آشنایی داشته باشند.

با توجه به ماهیت ارزهای دیجیتال و نحوه انتقال اخبار و اطلاعات در شبکه‌های اجتماعی، متاسفانه گاهی اوقات تشخیص درستی آن‌ها کار سختی می‌شود. اینترنت فضای فوق‌العاده‌ای برای مردم بوده تا به‌راحتی اطلاعات را باهم به اشتراک بگذارند، اما گاهی اوقات این اطلاعات کاملاً اشتباه یا حداقل گمراه‌کننده هستند.

بیشتر مردم نسبت به پروژه‌هایی که حامی آن‌ها هستند علاقه زیادی پیدا می‌کنند و حتی شاید از لحاظ احساسی به آن‌ها وابسته شوند. در اکثر مواقع احساسات و سرمایه‌گذاری را نمی‌توان کنار هم داشت، چون باعث می‌شود فرد مرتکب اشتباهات ابلهانه‌ای شود. عشق کورکورانه و نفرت کورکورانه به یک اندازه مخرب هستند و زمانی که پای پولتان در میان است، در مواجهه با این احساسات باید هشیار بود.

تحقیقات نشان داده که تقریباً ۳۹ درصد از سرمایه‌گذاران ارزهای دیجیتال در ایالات متحده افراد بین ۲۵ تا ۳۴ سال هستند. تبهر خاص و شایستگی آن‌ها در اختراع عبارات جدید، بازار رمزارزها را هم در امان نگذاشته و عبارات عامیانه (Crypto-Slang) زیادی را هم برای آن به‌وجود آورده‌اند.

به همین دلیل، اغلب در پلتفرم‌هایی مانند توییتر، دیسکورد یا رِدیت که انجمن‌های کریپتویی زیادی دارند با این اصطلاحات گیج‌کننده برخورد می‌کنیم. در این بین دو عبارت وجود دارند که درواقع دو مهارت ذهنی هستند و برای موفقیت در معاملات لازم است آن‌ها را بلد باشید: دوری از اطلاعات اشتباه و کنترل احساسات.

این دو مهارت اهمیت زیادی دارند، چرا که در بازار ارزهای دیجیتال رفتارهای بسیار زیادی ناشی از فاد و فومو (FUD & FOMO) خواهید دید.

مفهوم فاد (FUD) چیست؟

فاد شکل کوچک عبارت “Fear, Uncertainty, and Doubt” و به‌معنای «ترس، شک و تردید» بوده معاملات کورکورانه که یک استراتژی جهت پایین آوردن اعتبار و ارزش یک دارایی دیجیتال از طریق پخش اخبار نادرست است.

هدف کسی که اخبار FUD را پخش می‌کند، القای ترس به‌صورت دسته‌جمعی است. از این طریق، کسی که اخبار منفی را پخش کرده ممکن است از پایین آمدن قیمت دارایی مد نظر بتواند کسب سود کند.

گفته می‌شود «جین اَمدَل» که یک طراح ابرکامپیوتر است، برای اولین عبارت FUD را در دهه هشتاد میلادی معرفی کرد. او تیم فروش شرکت “IBM” را به انتشار و القای اخبار فاد در ذهن مشتریان بالقوه خود و ایجاد بی اعتمادی در محصولات رقبا متهم کرد. از آن زمان تا کنون، FUD تبدیل به یک تکنیک سنتی در حوزه روابط عمومی و رسانه شد.

هدف از این کار،‌ تغییر افکار عمومی در مورد یک محصول، شرکت یا فناوری از طریق پخش اطلاعات اشتباه و جذب افکار و احساسات منفی است. رویدادها و عناوین خبری که حاوی اطلاعات اشتباه و بار منفی بدون هیچ‌گونه سند واقعی هستند، می‌توانند احساسات مردم را برانگیخته و موجب تغییرات قیمتی یک محصول یا رمزارز شوند.

بیشتر اوقات انتشار اخبار اشتباه موجب کاهش ناگهانی و یا به‌تدریج قیمت یک دارایی، بدون تغییری در اساس آن می‌شود که زایده ترس، شک و تردید ذهنی افراد است.

فردی که اخبار فاد را منتشر می‌کند، از دو طریق می‌تواند از آن بهره‌مند شود:

• فرد مورد نظر وارد یک معامله “Short” شده و با پایین آمدن قیمت می‌تواند هزینه معامله را پرداخت کرده و سود خود را بردارد.
• او از پتانسیل یک پروژه خبردار بوده، اما قیمت فعلی آن در بازار بالا است. با انتشار اخبار و پایین آمدن قیمت می‌تواند آن را ارزان‌تر بخرد.

چگونه از خود و سرمایه‌مان در برابر فاد محافظت کنیم؟

تنها راهی که می‌توانید از شر این مسائل در امان بمانید داشتن اطلاعات کافی است.

بسیاری از توسعه‌دهندگان ‌به‌راحتی به سوالات در مورد پروژه‌هایشان پاسخ می‌دهند. با رجوع به شبکه‌های اجتماعی مانند دیسکورد، رِدیت، توییتر و تلگرام می‌توانید در مورد صحت اخباری که شنیده‌اید پرس‌و‌جو کنید. البته با مطالعه وایت‌پیپر (Whitepaper) یک کوین یا توکن احتمالا به جواب مورد نظر می‌رسید.

تقریبا تمام پروژه‌ها وایت‌پیپر خود را دارند که شما را از اهداف، راه‌کارها و نحوه عملکرد آن‌ها آگاه می‌سازد. با این کار خودتان می‌توانید صحت اخباری که شنیده‌اید را تایید کنید.

اگر در مورد خبری شک داشتید، می‌توانید با پیگیری آن از منابع دیگر از صحت خبر مطمئن شوید. اگر نتوانستید در منابع دیگری آن خبر را پیدا کنید،‌ از توسعه‌دهندگان آن در مورد خبر سوال بپرسید و تاییدیه را از آن‌ها بگیرید. گرچه معمولاً خود این افراد تایید خبر را انجام می‌دهند.

حواستان باشد که حتی بعد از این‌که مسئولان یک پروژه بیانیه خود را منتشر کردند، باز هم افرادی پیدا می‌شوند که اخبار منفی را منتشر کنند. آن‌ها یا واقعاً گمراه بوده و یا در حقیقت نمی‌خواهند حقیقت را بپذیرند و امید دارند که دیگران هم مثل آن‌ها فکر کنند.

مفهوم فومو (FOMO) چیست؟

فومو (FOMO) یا “Fear of Missing Out” به معنی ترس از دست دادن یا جا ماندن از چیزی است و معمولاً زمانی اتفاق می‌افتد که شما با دیدن موفقیت کسی دست‌پاچه و وحشت‌زده شده و باعث می‌شود امید واهی یک‌شبه پولدارشدن به‌شما دست دهد و فکر کنید که با انجام همان کارها به آرزویتان می‌رسید.

فومو داشتن روی چیزی نمونه‌ای از آشفتگی اجتماعی بوده که از طریق یک ترسِ بی‌وقفه در مورد از دست دادن اخبار مهم یا دیگر وقایع و عقب افتادن از انجام کاری شکل می‌گیرد. این ترس به‌ویژه از طریق بخش‌هایی مشخص از تکنولوژی مدرن مانند موبایل‌ها و شبکه‌های اجتماعی از قبیل فیسبوک و توییتر بیشتر می‌شود، چرا که کاربر در آن‌ها دائماً درحال مقایسه خود با دیگران است.

در دنیای ارز دیجیتال، فومو در صعودهای قیمتی اتفاق می‌افتد. سال‌های قبل بیت‌کوین را یادتان است؟ سال ۲۰۱۷ قیمت بیت کوین در بازار حدود ۹۰۰ دلار بود و اواسط ماه نوامبر (آبان ۱۳۹۶) بین ۶۰۰۰ تا ۷۰۰۰ دلار نوسان داشت و معاملات کورکورانه مردم با خود فکر می‌کردند که این آخرین سطح قیمت بیت کوین است و دیگر بیشتر از این نخواهد شد. اما شرایط دقیقاً برعکس شد و فومو کار خودش را کرد و شش ماه بعد قیمت بیت کوین به ۲۰،۰۰۰ دلار رسید.

درواقع به این خاطر این مسئله را “FOMO” نامیدند چون تنها چیزی بود که زمام بازار را به‌دست داشت. اکثر مردم معاملات کورکورانه با فناوری بلاک‌چین آشنا نبودند و اشخاص کمی به مزایا و کاربردهای آن باور داشتند. با این حال، همه فکر می‌کردند با خرید بیت کوین عرض یک ‎شب ثروتمند خواهند شد.

بیت کوین تمام اخبار را به خود اختصاص داد و همه‌جا از آن صحبت می‌شد. حتی «هومر جِی سیمپسون» نقش اول اَنیمه کمدی «خانواده سیمپسون‌ها» نیز درباره بیت کوین صحبت می‌کرد. افراد ناآگاه به‌سرعت به‌سمت آن حمله‌ور شدند و اگر دقت کنید، می‌بینید که تنها حباب آن را بزرگ و بزرگ‌تر می‌کردند.

در نهایت پاسخ بازار چیز دیگری بود. قیمت بیت کوین در سال ۲۰۱۸ تا ۳۰۰۰ دلار سقوط کرد که به شکل یک مرگ تدریجی در طول یک‌سال بود و به‌صورت ناگهانی اتفاق نیفتاد؛ اما به‌قدری بود که همه مردم علاقه و امید خود را به بیت کوین از دست دادند.

چگونه از شر فومو در امان بمانیم؟

شما می‌توانید با تحلیل و محاسبه ریسک هنگام خرید ارزهای دیجیتال از فومو دوری کنید و آن‌ها را در سقف قیمتی‌شان خریداری نکنید.

برای مثال، اگر می‌دانید که یک ارز آینده روشنی دارد اما قیمت آن بالا است،‌ همه سرمایه خود را در خرید آن نگذاشته و زمانی که گران است آن را نخرید. پایین آمدن قیمت آن‌ها کاملاً محتمل است و بهتر است یک استراتژی مرحله‌ای مشخص برای خرید آن داشته باشید.

همچنین، برای این‌که دچار فومو نشوید، باید اطلاعات خود را بالا ببرید. با این که کسب سود از یک کوین در حال صعود خیلی وسوسه‌کننده است، تقریباً همیشه حرکت اشتباهی خواهد بود و اگر شما تازه‌کار هستید، این بدترین کاری است که می‌توانید انجام دهید.

حتی پروژه‌هایی که به دلایل روشن مانند آپگرید و تولید نرم‌افزار جدید یا لیست شدن در یک صرافی صعود قیمتی زیادی را تجربه می‌کنند، باز هم قیمتشان پایین می‌آید. پس چنانچه آن صعود قیمتی را از دست دادید اصلاً خودتان را نبازید و در روزهای آتی می‌توانید آن‌ها را با قیمتی مناسب‌تر خریداری کنید.

این استراتژی نسبت به این‌که از این شاخه به آن شاخه بین ارزها بپرید برای شما منفعت بیشتری خواهد داشت. همچنین اگر ارزی داشتید که خیلی حرکات خاصی از خود نشان نمی‌داد، نباید آن را فروخت و به ارزی وارید شوید که در حال رشد است. این حرکت به هیچ‌عنوان سالم نیست و احتمالاً، هم موقع کاهش قیمت آن پروژه ضرر می‌کنید و هم ممکن است سودهای احتمالی از ارز اول خود را از دست دهید.

فاد و فومو : دوست یا دشمن

اگر شما این احساسات را نمی‌شناختید و یا به آن‌ها عادت نکرده‌اید، خیلی زود فاد و فومو تبدیل به دشمنان شما و خصوصاً سرمایه شما می‌شوند. آن‌ها تصمیمات شما را تحت تاثیر قرار داده و در مورد معاملات،‌ انسان دقیقاً برعکس کاری را که باید انجام می‌دهد. این جملات شاید منطقی و قابل درک به‌نظر برسند، اما پیروی از آن‌ها راحت نیست.

با توجه به چیزی که گفته شد، بهتر است بلافاصله پس از یک کاهش قیمتی ۲۰، ۳۰ یا حتی ۴۰ درصدی در بیت کوین آن را خریداری کنید. اما در این‌جا، دلتان به شما می‌گوید که خیلی خطرناک است و شاید این آخر خط برای بیت کوین باشد و ممکن است کاری دقیقاً عکس خرید آن انجام دهید. این یک غریزه طبیعی برای بقا است که در مورد فاد نیز صدق می‌کند.

درست مانند مثال قبل، وقتی قیمت ارزی بالا می‌رود بهتر است که آن را بفروشید؛ اما دلچسب بودن و زیبایی این رشد قیمتی باعث شده که بخواهید باز هم از آن ارز دیجیتال بخرید. این همان فومو بوده و در این گونه مواقع، فاد و فومو تبدیل به دشمنان شما می‌شوند و باید بلد باشید چطور با آن‌ها برخورد کنید.

وقتی حرف از کنترل احساسات می‌شود، به این معنی نیست که آن‌ها را دور انداخته و دیگر حسی نداشته باشید. کنترل غرایز اصلی فرآیندی بسیار پیچیده است و مشخصاً برای انسان مفید واقع می‌شوند. پس به‌جای مبارزه با آن‌ها، باید یاد گرفت که چطور آن‌ها را مدیریت کنیم.

اگر حس شک و تردید دارید (FUD)، شاید زمان باز کردن یک معامله است!
برعکس اگر همه‌چیز زیبا و بر وفق مراد بود، شاید وقت فروش رسیده است!

یاد بگیرید که احساسات خود را به بهترین شکل ممکن درک کرده تا بتوانید آن‌ها بشناسید، تحلیل کنید و بهترین تصمیمات منطقی را بر اساس آن‌ها بگیرید. یک جمله معروف است که می‌گوید: “قلب هم منطق خود را دارد که مغز از آن بی‌خبر است”.

اما چطور باید یاد گرفت که تحت کنترل احساساتمان نباشیم؟ ابزارهای زیادی وجود دارند تا بتوان به این هدف رسید:

• مدیتیشن
• تهیه یک ژورنال معملاتی
• اجبار خود برای انجام منظم خودکاوی و خودشناسی
• قبل از انجام معامله از خود بپرسید که آیا احساساتتان سر جای خود هستند؟!

به‌هر حال نمی‌توان خیلی سریع به نتیجه رسید. شما به مطالعات شخصی، زمان و انگیزه احتیاج دارید. اما تنها کاری که می‌توانید بکنید همین‌ها بوده تا بتوانید فاد و فومو را به دارایی‌هایی واقعی و حتی شاید دوستان خود تبدیل کنید.

سخن پایانی

یک سرمایه‌گذار تازه‌وارد مطالب زیادی را باید یاد بگیرد، اما اگر آمادگی کافی را دارید می‌توانید در ارزهای دیجیتال به سود برسید. همیشه به‌خاطر داشته باشید که در پذیرش هرگونه توصیه در مورد سرمایه‌گذاری کمی تردید هم داشته باشید.

در فضای اینترنت افرادی هستند که در کار خود تجربه کافی را دارند، اما بیشتر از آن‌ها کسانی هستند که شما را گمراه می‌کنند. یا خودشان هم در مورد مسئله‌ای که صحبت می‌کنند اطلاعات صحیح نداشته و یا عمداً این کار را کرده تا از طریق تغییر در ذهنیت و تمایلات سرمایه‌گذاران، قیمت ارزی را بالا برده تا از آن سود بگیرند و سپس از کاهش قیمت آن نیز بهره‌مند شوند.

با توجه به آن‌چه گفته شد،‌ واضح است که ترس در انجام معاملات جایی ندارد و با شناخت و استفاده از عباراتی که توضیح داده شد، می‌توانید عامل ترس را از معاملات خود حذف کنید. هنگام مواجهه با فاد، مجدداً به تحلیل‌های قیمتی رجوع کنید و استراتژی معاملاتی خود را طبق آن‌ها پیش ببرید.

اگر هم حس فومو به‌شما دست داد،‌ اگر ارزی پتانسیل رشد داشت نمودار آن را مجدد بررسی کنید و هنگام انجام معامله احساسات خود را دخیل نکنید. مشکل این‌جا است که این احساسات، خصوصاً در بحث معاملات در نهایت شما را مرتکب اشتباه می‌کنند؛ تنها راه‌کار هم برای شما شناخت این مفاهیم و تکیه به خودتان است و متوجه خواهید شد که تلاشتان بی‌فایده نبوده است.

تسلط بر عواملی همچون فاد و فومو می‌تواند آن‌ها را به بهترین یارهای شما در انجام معاملات تبدیل کند.

وایت پیپر چیست؟

وایت پیپر (Whitepaper) در قالب سندی است که در آن اهداف و فناوری موجود در پروژه، به منظور بالا بردن سطح آگاهی سرمایه‌گذاران بالقوه توسط توسعه‌دهندگان پروژه توضیح داده می‌شود.

منابع: Pintu, HBWallet, Hedgewithcrypto, Cointobuy, Cointribute

مبتدیان بازار بورس بدانند (بخش دوم)

مبتدیان بازار بورس ممکن است سوالاتی در ذهن داشته باشد. اگر این سوالات بی پاسخ بمانند، به حدی می رسند که می توانند شخص را از سرمایه گذاری منصرف کنند. بنابراین، هر موضوعی که سرمایه گذار را به فکر بیندازد، باید روشن شود. مبتدیان بازار بورس چه کاری باید انجام دهند و به چه نکاتی باید توجه کنند؟ در پاسخ به این پرسش، ادامه ی مطلب را در بخش دوم مقاله برسی می کنیم:

در مورد شبکه اجتماعی بیشتر بدانید.

مبتدیان بازار بورس باید به دیگران بی توجه باشند

نباید فراموش کنید که هرکسی که در بورس سهام تجارت می کند برای کسب درآمد معامله می کند. باید قبول کنیم وقتی صحبت از پول می شود، هیچ کس برای کسب درآمد به کسی کمک نکرده و او را راهنمایی نمی کند.

اگر شخصی در بورس سهام به شما بگوید: “این سهام در این زمان سود زیادی به دست می آورد“، باید در نظر بگیرید که ممکن است یک بازی سوداگرانه یا تقلبی باشد. بنابراین، شما نباید طبق نکات و احساسات عمل کنید. این یکی از رایج ترین اشتباهاتی است که تاجران تازه کار مرتکب می شوند.

اول از همه، وظیفه شماست که اهداف خود را تعیین کرده و بر اساس آن استراتژی ها را تدوین کنید. هر کس اهداف مختلفی دارد و سطح دانش و تجربه نیز بر اساس آن متفاوت است. به همین دلیل، هیچ سرمایه گذاری نباید به احساسات توجه کند.

در بازار بورس هر چیزی را باور نکنید

یکی از رایج ترین اشتباهاتی که یک تازه وارد در بورس سهام مرتکب شده است، انجام معاملات با باور کورکورانه اطلاعات مربوط به بورس اوراق بهادار است.

همانطور که مشخص است، تحلیل بازار سهام به دو عنوان تحلیل بنیادی و تکنیکال به دو قسمت تقسیم می شود. اطلاعاتی که از اخبار سهام دریافت می کنید در مباحث تحلیل بنیادی گنجانده شده است. موضوعاتی مانند داده های کلان اقتصادی، بحران ها در کشورها، درگیری های بین کشورها در این گروه قرار دارند.

در مورد نرم افزار سهام بیشتر بدانید.

تجزیه و تحلیل فنی و تکنیکال شامل داده هایی مانند نمودار قیمت، حرکت قیمت گذشته سهام، ارزش بازار، بالاترین و پایین ترین قیمت است.

یک سرمایه گذار خوب باید توانایی تفسیر اطلاعات بدست آمده از تحلیل بنیادی و تکنیکال را با هم داشته باشد. موقعیت هایی که از این طریق ایجاد می شوند نتایج صحیح تری دارند.

در مورد سامانه تحلیل بازار بیشتر بدانید.

شناخت و پیروی از بازار بورس را فراموش نکنید

اگر شروع به ارزیابی پول خود در بورس کرده اید، باید بدانید که باید پیرو بازار خوبی باشید. بازار سهام از متغیرهای زیادی تشکیل شده است و قیمت ها از دو متغیر اصلی به نام عرضه و تقاضا پیروی می کنند. فاکتورهای زیادی وجود دارد که بر عرضه و تقاضا تأثیر می گذارد. این فاکتورها باید مورد بررسی قرار گیرد.

مثلا؛ به دلیل یک اپیدمی مانند کرونا که کل جهان را تحت تأثیر قرار می دهد، ممکن است قیمت ابزارهای سرمایه گذاری تغییر کند. با تأثیر فضای متشنج در بازارها، قیمت ها روند نزولی یا افزایشی را نشان می دهند.

با بهره گیری از فرصت های امروز، پیگیری بازار سهام بسیار راحت تر است. در گذشته، پیگیری های بورس اوراق بهادار که در سالن های جلسات بورس با ابزارهایی مانند تلویزیون و تلفن انجام می شد، اکنون به راحتی از طریق رایانه های متصل به اینترنت، تلفن های هوشمند و تبلت ها انجام می شود. به این ترتیب می توانید مستقیماً از تغییرات فوری، اطلاعات مطلع شوید.

نمونه کارهای مناسب ایجاد کنید

بازار سهام از نظر ابزار سرمایه گذاری قابل معامله بسیار غنی است. پیوستن کورکورانه سرمایه گذاران بی تجربه به یک ابزار واحد درست نیست.

هرکسی در انتخاب ابزار سرمایه گذاری که به نظر او سودمند است آزاد است. با این حال، با افزایش سطح دانش شما در این موارد، در موقعیتی قرار می گیرید که ایده راحت تری داشته باشید. صرف نظر از وسیله انتخاب شده برای سرمایه گذاری، تحقیقات دقیق مورد نیاز است.

یکی از بهترین راه ها در ابتدای راه برای مبتدیان بازار بورس جهت اطمینان از توزیع ریسک، تهیه نمونه کارها از ابزارهای مختلف سرمایه گذاری است.

بخش های مختلف بازار بورس را دنبال کنید

در بورس اوراق بهادار که معمولاً سهام نامیده می شود، سهام شرکت های تقریباً از هر بخش معامله می شود. پیشنهاد می شود که سرمایه گذار در سهام یک بخش مورد علاقه سرمایه گذاری کند.

در حالی که ممکن است سهام شرکت های متعلق به بخشهای خاص در بعضی مواقع افزایش یابد. اما گاهی ممکن است در جهت مخالف حرکت کنند. سرمایه گذارانی که این بخشها را از نزدیک دنبال کرده و می شناسند، در پیش بینی مسیر آینده موفق تر خواهند بود.

علاوه بر این، سرمایه گذاری پول در سهام در بخشهایی که افراد نسبت به آن آشنا نیستند، خطر را بسیار افزایش می دهد. بنابراین، سرمایه گذاران باید از نزدیک همه تحولات در زمینه مورد علاقه را رصد کنند.

روانشناسی خود را برای سرمایه گذاری آماده کنید

ما اشاره کردیم که سود یا ضرر در بورس سهام به عوامل زیادی بستگی دارد. بدون شک یکی از مهمترین عوامل موثر بر موفقیت مبتدیان بازار بورس، روانشناسی است.

می توانیم بگوییم که روحیه سرمایه گذار در هنگام معامله تعیین کننده نتیجه است. افرادی که خونسرد، صبور، منطقی، دور از احساسات و آماده برای موقعیت های منفی هستند، از جایگاه مناسب تری برای سرمایه گذاری موفق برخوردار هستند.

با توجه به همه اینها، اهمیت روانشناسی در سرمایه گذاری موضوعی است که نباید از آن غافل شد. در صورت لزوم باید احساسات را کنترل کرد. در غیر این صورت، احتمال اشتباه به دلیل تأثیر خلق و خوی لحظه ای، افزایش یابد.

سرمایه گذاری کلاغی در بورس چیست؟

آموزش دوره های بورس، تحلیل تکنیکال و تحلیل بنیادی یکی از موانع سرمایه گذاری کلاغی در بورس است. در واقع هرچه اطلاعات و آگاهی افراد از بازار بورس و جو حاکم بر معاملات کورکورانه آن بیشتر شود، سرمایه گذاری مطمئن تر و امن تری خواهید داشت و سود بالاتری نیز به دست خواهید آورد.

سرمایه گذاری کلاغی چیست؟

امروزه در بین سرمایه گذاران اصطلاحی با عنوان سرمایه گذاری کلاغی در بورس بسیار رواج پیدا کرده است؛ یکی از انواع سرمایه گذاری در بورس ، سرمایه گذاری کلاغی است که سرمایه گذار بر طبق نظرات دیگران دست به معامله می زند.

اصطلاح سرمایه گذاری کلاغی در بورس از کجا آمده است؟

همه ی ما حتما ضرب المثل معروف (کلاغ می خواست راه رفتن کبک را یاد بگیرد، راه رفتن خودش را هم فراموش کرد) را بارها شنیده ایم؛ در حقیقت این مثل به افرادی اشاره دارد که درگیر تقلید کورکورانه بوده و در هر کاری نظر دیگران را اعمال می کنند.

این افراد در همه جا هستند؛ یکی از جاهایی که اینگونه افراد فعالیت دارند، بازار بورس است. حال سوال پیش می آید که این افراد در این بازار چگونه وارد معامله می شوند؟

سرمایه گذاری در بازار مالی نیازمند آموزش بورس و کسب اطلاعات در زمینه ی تحلیل بازار بورس، تحلیل تکنیکال، تابلوخوانی می باشد. بدون فراگیری این موارد، سرمایه گذاری در بورس با ریسک بالایی همراه بوده و با هر اشتباه کوچک، این امکان وجود دارد که سرمایه گذار تمامی دارایی خود را از دست دهد. افرادی که بدون آموزش بورس، وارد معامله گری می شوند، در واقع سرمایه گذاری کلاغی در بورس را انجام می دهند. روش فعالیت اینگونه سرمایه گذاران بورسی به این شکل است که طبق نظرات سایر سهامداران وارد بازار بورس شده و به خرید سهامی که دیگران معاملات کورکورانه پیشنهاد می کنند، مبادرت می ورزند.

این افراد با تقلید کورکورانه، و بدون توجه به شرایط سرمایه گذاری، در معاملات خود دچار زیان شده و شکست های بزرگی خواهند خورد.

رفتارهای کورکورانه همیشه معلول عواملی چون عدم آگاهی، عدم اعتماد به نفس و … می باشد. شخصی که در مورد نحوه ی خرید سهام ، سهام بنیادی، زمان فروش سهام اطلاعاتی ندارد، و در واقع اعتماد به نفس انجام معامله را نیز در خود نمی بیند؛ دنباله رو افرادی خواهد بود که آنها نیز به دنبال منافع خود هستند؛ بنابراین راهکار مناسبی را برای این اشخاص ارائه نخواهند کرد.

سرمایه گذاری کلاغی در بورس چه عواقبی خواهد داشت؟

سرمایه گذاری کلاغی در بورس هیچگاه با موفقیت همراه نبوده و سهامدارانی را که به این روش معامله می کنند، دچار ضرر و زیان خواهد کرد. از عواملی که سبب می شود سرمایه گذاری بدون آگاهی و تقلیدی به شکست بیانجامد می توان این موارد را مطرح کرد:

• تشویق به خرید برخی نمادها برای بالا بردن سود عده ای خاص در بازار بورس

همانطور که میدانید، در بازار بورس همه به دنبال منافع خود هستند و کمتر پیش می آید که پیشنهاد خرید سهمی، برای نفع بردن شما باشد. در بازارهای مالی همه به دنبال این هستند تا به سودهای بالا و هنگفت دست یابند؛ و برای رسیدن به این هدف راهکارهای مختلفی دارند.

این افراد با اطلاع از وجود افراد بی اطلاع و مبتدی در بازار بورس، شروع به پخش اخبار و ادعاهایی در مورد افزایش ارزش یک سهم می کنند؛ این اخبار در انواع فضای مجازی دهان به دهان گشته و به گوش افراد ناوارد در بورس می رسد.

این افراد هم به دلیل عدم آموزش بورس، برای خرید اینگونه سهام ترغیب می شوند. پس از بالا رفتن تقاضا در اینگونه سهام، و رشد شارپی نماد مورد نظر، افرادی که اخبار کذب پخش کرده بودند با آگاهی از پایین آمدن قیمت سهم در آینده، در زمان مناسب سرمایه ای را که خود وارد کرده بودند، را بیرون می کشند. و در نهایت سهم مورد نظر افت قیمتی پیدا کرده و سهامداران دیگر را وارد ضرر می کند.

در ادامه سهامدارانی که دچار زیان شده اند، سهم خود را با ضرر بالا فروخته و دوباره وارد سهامی می شوند که تبلیغات فراوانی بر روی آنها انجام شده است. و دوباره به همین منوال این کار را ادامه می دهند و در نهایت از هر سهمی با ضرر بیرون می آیند.

• پایین آمدن اعتماد به نفس برای انجام هر معامله ای

در هر معامله ای داشتن اعتماد به نفس و پرهیز از هرگونه تشویش ذهنی و استرس از ارکان اولیه و مهم آن به شمار می رود. افزایش اعتماد به نفس در بازار بورس از طریق آموزش بورس و بالا بردن آگاهی و دانش خود و نیز استفاده از تجربیات مفید و ارزنده ی دیگران است.

در بازار بورس، هر سرمایه گذاری باید برای معاملات خود سیاستی را اتخاذ کند و بر طبق آن و با توجه به وضعیت بازار و همچنین با تکیه بر آموخته های بنیادی و تکنیکال بورس، معاملات خود را انجام دهد و اگر اینگونه نباشد همیشه محتاج نظرات دیگران بوده و همین دلیل است بر کاهش اعتماد به نفس و انجام سرمایه گذاری کلاغی در بورس و در اکثر موارد با ضررهای مالی جبران ناپذیری همراه خواهد بود.

حال این سوال پیش می آید که بهترین روش در انجام معاملات بورسی چیست؟

صحیح ترین روش سرمایه گذاری در بورس

سرمایه گذاران در بورس، زمانی به موفقیت خواهند رسید که از این راهکارها که در ادامه به آنها اشاره می کنیم، به نحو احسن استفاده کنند:

• راهکار اول: داشتن نقشه راهبردی برای سرمایه گذاری و معاملات خود در بورس

هر سرمایه گذاری قبل از ورود به بازار سرمایه، باید برای خود برنامه و هدفی طراحی کرده و به آن برنامه پایبند باشد.

• راهکار دوم: گذراندن دوره های آموزش بورس و تحلیل تکنیکال و بنیادی بازار سرمایه

آموختن دوره های آموزشی بازار سرمایه و تکیه کردن بر سیگنال هایی که خود بازار و جو حاکم بر آن به ما می دهد، بهترین روش برای سرمایه گذاری و رسیدن به سود سرشار در بورس می باشد. تکیه بر نظرات دیگران و دنباله رو بودن آنها، نه تنها برای سرمایه گذار سودی نداشته و اعتماد به نفس او را کاهش می دهد بلکه در اکثر اوقات ضررهای زیادی را متوجه او خواهد کرد.

• راهکار سوم: آموختن از تجربیات دیگران

تقلید کورکورانه در بورس و به عبارتی سرمایه گذاری کلاغی در بورس، از روش های سرمایه گذاری مطرود در معاملات بورسی بوده و به جای آن استفاده از تجربیات افراد موفق در بورس می تواند راهکارهای جدیدی را پیش روی ما گذاشته و ما را در راهی که پیش گرفته ایم موفق تر نماید.

۷ مورد از مخربترین اشتباهات در تحلیل تکنیکال

میتوان گفت یکی از مرسوم ترین روش های تحلیل بازارهای مالی،تحلیل تکنیکال است.در واقع تحلیل تکنیکال را می‌توان در هر نوع بازار مالی استفاده کرد و نوع بازار مالی فرقی نمیکند، می تواند این بازار مالی بازار بورس، طلا و یا ارز‌های دیجیتال باشد.درست است که یادگیری مفاهیم اولیه تحلیل تکنیکال راحت است، اما کسب مهارت و استاد شدن در این تحلیل دشوار است. اشتباه در اواسط آموزش مهارت جدید، بسیار طبیعی است . اما در فضای سرمایه‌گذاری و معامله، این اشتباهات بخصوص در تحلیل تکنیکال خطرناک هستند و درس نگرفتن از اشتباهات می تواند به تدریج همه سرمایه را از بین ببرد. یادگیری از اشتباهات مهم است اما مهم تر از آن خودداری کردن از اشتباهات مجدد است.

در این امقاله به بررسی هفت مورد از رایج‌ترین اشتباهات در تحلیل تکنیکال می پردازیم.

1-حد ضرر یکی از مهم‌ترین اشتباهات در تحلیل تکنیکال

یکی از موار بسیار مهم در معامله وسرمایه گذاری داشتن حدضرر(stop loss) و متوقف کردن ضرر است .اگرچه این کار بسیار ساده ای است ، اما اشتباهات زیادی ممکن است در این رابطه رخ دهد. هر معامله گر و سرمایه گذاری باید بداند که محفوظ ماندن سرمایه باید اولین اولویت باشد، معامله کردن کار پرخطری است و پیروزی در معامله اولین اقدام یک معامله گر نیست، بلکه باید از باخت جلوگیری کرد. بدین منظور در ابتدا بهتر است از مبلغ کم شروع شود.

۲- معاملات بیش از حد

اشتباه بیشتر معامله گران تازه‌کار این است که می خواهند دائما در حال انجام معامله باشند، تا به سود بیشتری برسند. انجام یک معامله درست و موفق نیاز به تحلیل و صبر دارد و گاهی باید مدت‌ها منتظر یک سیگنال باشیم.

گاهی معامله گران حرفه‌ای، دو تا سه معامله در سال انجام می‌دهند و سود بسیاری نیز از این معاملات کم کسب می‌کنند.

هرگز به خاطر خودِ معامله وارد آن نشوید و دچار اعتیاد به ترید معاملات کورکورانه نشوید و رفتارهای اعتیادگونه به معامله نداشته باشید.همیشه قرار نیست در بازار کار خاصی انجام دهید در بعضی مواقع، بهتر است که کاری انجام ندهید و تنها منتظر باشید. با این سیاست “کاری انجام ندادن” می توان سرمایه خود را حفظ کرد و زمانی که شرایط بازار بهتر شد، از این سرمایه به نحو احسن استفاده کرد. به یاد داشته باشید که موقعیت‌ها همیشه بر می‌گردند و برای برگشتن آنها تنها لازم است منتظر ماند.

۳- معامله انتقامی

گاهی معامله گر با ضرر کردن به سرعت می خواهد ضررش را جبران کنند به این نوع معامله ، معامله انتقامی گفته میشود. این مهم نیست که سابقه فرد در تحلیل تکنیکال چقدراست، این اشتباه معمولا برای تعداد زیادی از معامله گران رخ می‌دهد. هر اندازه که معامله گر ماهری باشید و هر نوع معامله ای که انجام دهید، باز هم باید از تصمیمات مبتنی بر احساسات دوری کنید. این راحت است که درمواقع خوب آرام باشید و یا حتی زمانی که اشتباهات کم وکوچک است، ممکن است زود از کوره در نروید؛ اما زمانی که شرایط سخت و خیم می‌شود و همه افراد بازار می‌ترسند، آیا می‌توانید آرام بمانید؟ زمانی که صحبت از تحلیل تکنیکال می شود، به معنی تحلیل است و باید از تصمیمات عجولانه و احساساتی خوددداری کرد. برای اینکه یک معامله گر حرفه ای شد باید در بزرگ‌ترین اشتباهات نیز آرام بود و آرامش خود را حفظ کرد. باید همیشه از تصمیمات احساسی دوری کرد و بر یک نگرش منطقی تمرکز کرد. انجام مجدد معامله بعد از یک ضرر بزرگ، اغلب منجر به ضرر‌های بزرگ‌تر خواهد شد. بسیاری از مهامله گران حرفه ای بعد از این که ضرر می‌کنند، مدتی را استراحت می‌کنند و مجدد معامله انجام نمی دهند. این معامله گران بعد از استراحت کامل و آماده شدن، دوباره وارد فضای معامله ‌شوند.

۴- اسرار بی مورد و عدم تغییرنگرش

اگر می‌خواهید یک معامله گر موفق باشید از اینکه نگرش خود را تغییر دهید هراسی نداشته باشید. بازار دائما در حال تغییر است و شما باید قادر باشید که خود را با این تغییرات وقف دهید. باید تغییرات را سریع شناسایی کنید و توجه داشته باشید که ممکن است یک استراتژی که در یک بازار خاص کار می‌کند در بازار‌های دیگر کارایی لازم را نداشته باشد. این یکی از درس‌های مهم در زمینه تحلیل تکنیکال است و تحلیل‌های شما باید همواره به روز و مطابق با تغییرات باشد.همواره باید به طرف مقابل فرضیه‌های خود هم دقت کنید و در این صورت است که می‌توانید تصمیمات جامع و خوبی بگیرید. تعصبات و تمایلات را خود را بشناسید زیرا تعصبات و تمایلات همواره تصمیم‌گیری شما را تحت تاثیر قرار خواهند داد و بر قضاوت شما تاثیر می‌گذارند. شناخت آنها کمک می‌کند که از تاثیر آنها بیشتر در امان باشید.

۵- نادیده گرفتن شرایط وخیم بازار

گاهی ممکن است تحلیل تکنیکال قابلیت پیش‌بینی خود را در بازار از دست بدهد. در این شرایط، احساسات و روانشناسی جمعی وارد کار می‌شود و عرضه و تقاضا را بسیار نامتناسب می‌کند. به عنوان مثال، شاخص RSI را در نظر بگیرید؛ اگر این شاخص زیر ۳۰ باشد، به معنی آن است که فروش بیش از حد صورت گرفته است. اما زمانی که این شاخص به زیر ۳۰ رفت، آیا می‌توان آن را به عنوان سیگنالی برای خرید تعبیر کرد؟ قطعا این طور نیست و این تنها نشان می‌دهد که قدرت فروشندگان بیش از قدرت خریداران است. RSI در شرایط وخیم بازار به سطوح آستانه‌ای می‌رسد و حتی ممکن است تک رقمی شود؛ اما هیچ کدام از این‌ها به این معنی نیست که بازار در حال برگشت است. پس در نظر داشته باشید که در شرایط وخیم بازار، بسیاری از اندیکاتور‌های تحلیل تکنیکال درست کار نمی‌کنند. تکیه کردن کورکورانه بر این ابزار‌های تکنیکال، ممکن است شما را با ضرر زیادی مواجه کند. در شرایط وخیم بازار، ممکن است بازار در جهتی خاص حرکت کند و هیچ ابزاری نتواند آن را متوقف کند. پس باید متوجه اوضاع و شرایط باشید و تنها به یک ابزار بسنده نکنید. این درسی گرانبها در تحلیل تکنیکال است که باید بسیار مورد توجه قرار گیرد.

مطالعه بیشتر:

6- تبعیت کورکورانه ازمعامله گران دیگر

زمان و تداوم در کار باعث میشود تجربه و مهارت کافی را کسب کرد. معامله در بازار‌های مالی نیز از این قاعده مستثنی نیست. این بازار روند یکسانی ندارد و شرایط مرتب در حال تغییر است و به مرور زمان می‌توان خود را با این تغییرات وفق داد. یکی از بهترین روش‌های یادگیری، دنبال کردن تحلیلگر‌ها و معامله گران باتجربه است. برای پیشرفت باید، نقاط قوت خود را شناسایی کرده و در آنها سرمایه‌گذاری کنید. این نقاط قوت چیز‌هایی هستند که شما را از بقیه معامله گران متمایز می‌کنند. اگر مصاحبه‌های معامله گران مختلف را ببینید، متوجه می‌شوید که این معامله گران از استراتژی‌های مختلفی استفاده می‌کنند و ممکن است یک استراتژی برای یک معامله گر جواب دهد و برای معامله گر دیگر چنین نباشد.از روش های مختلف و زیادی میتوان از بازار سود کسب کرد. یک معامله گر باید روشی را پیدا کند که با شخصیت و سبک معامله خود تناسب داشته باشد. دنبال کردن کورکورانه از معامله دیگران ممکن است برای مدتی کار کند، اما در نهایت با ضرر مواجه خواهد شد. البته این بدین معنی نیست که نباید دیگران را دنبال کرد و از آنها نیاموخت، بلکه این یعنی استراتژی‌های معامله مختلف است و ممکن است استراتژی یک معامله گر حرفه‌ای در سیستم معامله گر دیگری جایی نداشته باشد.

7- فراموش نکنید که تحلیل تکنیکال بازی احتمالات است

تحلیل تکنیکال مطلق نیست، بلکه با احتمالات سر و کار دارد. در نظر داشته باشید پیش‌بینی‌هایی که با استفاده از تحلیل تکنیکال انجام می‌شوند، قطعی نیستند و هیچ ضمانتی برای وقوع آنها نیست. استراتژی هر چه که باشد، باز هم احتمالی است و گاهی نیز پیش می‌آید که احتمال وقوع بسیار بالاست؛ اما در نهایت اتفاق نمی‌افتد. این موضوع را همیشه در تنظیم استراتژی‌های خود در نظر بگیرید و بدانید که هر چقدر هم باتجربه باشید قرار نیست بازار از تحلیل شما تبعیت کند.با چنین انتظاری ، حجم زیادی از سرمایه را وارد بازار می‌کنید و متحمل ریسک بسیار زیادی خواهید شد.

۹ نکته برای تبدیل شدن به یک معامله گرمنظم

حداقل یک‌بار در روز این پرسش مطرح می‌شود که من چگونه می‌توانم یک معامله گر منظم باشم. ابتدا بیایید ببینیم اساساً تفکر یک معامله گر منظم چگونه است.

حرفه ای های بازار بورس ویژگی‌ها و مشخصات خاصی دارند. آن‌ها هر کاری که لازم و ضروری است را انجام می‌دهند حالا چه به انجام آن علاقه‌مند باشند چه نباشند. معامله گر موفق کاری که باید را انجام می‌دهد. شاید گاهی تمایلی هم به انجام آن کار نداشته باشند ولی بدون بهانه‌گیری مسیر مطلوب و ضروری خود را طی می‌کنند.

ویژگی معامله گر منظم

بیایید خصوصیت و ویژگی‌های کلیدی معامله گر موفق را بررسی کنیم:

» معامله گر منظم کار خود را با رغبت انجام می‌دهند, آن‌ها همواره اولین نفر برای شروع کار و آخرین نفری که کار را ترک می‌کنند.

“میچالکو: اگر مردم می‌دانستند که برای به دست آوردن مهارت‌های خود, چقدر سخت کار کردم, هرگز آن مهارت‌ها برایشان عجیب نبود.”

» معامله گر منظم بهانه‌گیری نمی‌کنند و مسئولیت کارهای خود را می‌پذیرند.

“اپرا وینفری : شما مسئول زندگی خود هستید. شما نمی‌توانید دیگران را مقصر عملکرد ضعیف خود بدانید.”

» معامله گر منظم استوار و مطمئن است. هرگز تحت تأثیر افکار و عقاید دیگران قرار نمی‌گیرند.

“مایکل جُردن: هرگز نباید از دیگران انتظاری داشته باشید وقتی خود می‌توانید آن را انجام دهید.”

» معامله گر منظم هرگز دنبال راه میان‌بر نیست!

“ست گادین: افرادی که بیشترین تلاش را برای جستجوی راه میانبر انجام می‌دهند اغلب ناامید و ناکام و دارای حداقل میزان موفقیت هستند.”

» معامله گر منظم با شکست دلسرد نمی‌شوند, آن‌ها می‌دانند که شکست هم جزئی از سفر زندگی است.

“ناپلئون هیل: هر مشقتی, هر شکستی و هر اندوهی خیر و منفعت مساوی و یا بزرگ‌تر را با خود به همراه دارد.”

» معامله گر منظم به تمام جزییات دقت می‌کنند و از هر فرصتی برای بهتر شدن بهره می‌گیرند.

“کانر مک گرگور: هیچ استعداد خاصی وجود ندارد, فقط کار سخت و علاقه وافر وجود دارد. ما همه در نوع بشر باهم برابر هستیم. ما می‌توانیم هر آنچه می‌خواهیم باشیم اگر برای آن زمان صرف کنیم. من مستعد نیستم من مشتاقم.”

ما همواره می‌دانیم که کار درست کدام است اما به‌ندرت آن را انجام می‌دهیم. ما می‌دانیم که باید به‌سختی کارکنیم، باید شکست‌ها را بپذیریم، نباید از دیگران و شرایط گله‌مند باشیم و یا می‌دانیم که هیچ راه میان‌بری وجود ندارد.

اگر نمی‌توانید متعهد به انجام کاری باشید پس قادر نخواهید بود که یک تفکر حرفه ایی و درنتیجه یک معامله گر منظم باشید. اگر شما رؤیای بزرگی دارید هیچ راهی وجود ندارد جز این‌که از ناله و شکایت دست‌بردارید و منتظر تحسین و تمجید دیگران نباشید و تنها به‌سوی اهداف معامله‌گری خود رهسپار شوید.

۹ قدم برای تبدیل‌شدن به یک معامله گر موفق

اگر می‌خواهید یک معامله گر منظم باشیم، پس باید رفتار حرفه ایی را آغاز کنیم. اغلب مردم معامله‌گری را یک نوع سرگرمی تلقی می‌کنند و به همین دلیل هرگز وارد این کار نمی‌شوند. معامله گری یک شغل جدی است و باید آن را چنین تلقی نمود.

۹ قدم زیر به ما کمک می‌کند تا اندک‌اندک در مسیر صحیح قرار گیریم و به یک معامله گر حرفه‌ای تبدیل شویم.

۱ ) معامله گر موفق تنها یک روش دارد. او مدام استراتژی معاملاتی خود را تغییر نمی‌دهد. از امدادهای غیبی کمک نمی‌گیرد! در عوض مدام در حال یادگیری است و روی یک روش مهارت کسب می‌کند.

۲ ) معامله گر منظم هرگز قمار نمی‌کند. برای مدیریت دارایی خود قوانین سخت‌گیرانه ایی دارد. اگر موجودی حساب معاملاتی شما نوسان‌های شدیدی را تجربه می‌کند, این یعنی شما اصول مدیریت مالی را رعایت نمی‌کنید. یک حرفه ایی ریسک‌هایش را کنترل می‌کند.

۳ ) معامله گر منظم یک‌روال و طرز فکر خاصی را دنبال می‌کند. شما باید بدانید چه موقع بازار را تحلیل کنید، چطور برای معاملات روزانه و هفتگی آماده شوید، چه موقع چارت‌ها را بررسی کرده و معاملات را مرور کنید. غیرحرفه‌ای ها همواره (بدون هیچ نقشه و طرحی) با تردید عمل می‌کنند.

۴ ) معامله گر منظم معاملات خود را از پیش طراحی می‌کنند. او طرح‌های معامله را می‌نویسد و سپس منتظر می‌ماند تا زمان انجام معامله فرارسد؛ بجای این‌که معاملات و قیمت‌ها را دنبال کند.

۵ ) معامله گر موفق همه معاملات و خلاصه اجرای آن‌ها را ثبت می‌کند. اگر شما معاملات را ثبت نکنید, چطور می‌توانید انتظار داشته باشید که از اشتباهات گذشته درس بگیرید؟

۶ ) معامله گر منظم نقش یک معامله ازدست‌رفته را درک می‌کنند و می‌دانند که آن‌ها نیز یک اتفاق طبیعی همانند معاملات موفق هستند. یک حرفه ایی هرگز بعد از یک شکست نگرش خود را عوض نمی‌کند و یا اعتمادبه‌نفس خود را از دست نمی‌دهد؛ او می‌پذیرد که شکست هم جزئی از بازی است.

۷ ) معامله گر موفق انتظارات معقولی دارند و می‌دانند که یک معامله او را در مدت کوتاهی میلیونر نمی‌سازد. اگر شما صبور و واقع‌بین باشید آنگاه می‌توانید مانند یک معامله گر تصمیمات درست و اجراهای عالی داشته باشید.

۸) حرفه ایی ها قوانین خاص خود رادارند و به آن احترام می‌گذارند. درحالی‌که غیر حرفه‌ای‌ها کورکورانه و خودسر وارد معامله یا خارج می‌شوند. حرفه ایی ها برای همه جوانب معاملات خود قوانینی دارند.

۹ ) معامله گر موفق می‌دانند که انجام معامله فقط ورودی‌ها نیستند و می‌دانند که اگر می‌خواهند موفق باشند باید روی همه جنبه‌های معامله تمرکز کنند. اما آماتورها تنها به ورودی‌ها توجه دارند و به اجرای صحیح دیگر جنبه‌های معامله بی‌توجه هستند.

امروز شما می‌توانید یک معامله گر منظم باشید اگر واقعاً می‌خواهید نباید این کار را به هفته یا ماه آینده موکول کنید. امروز هم به همان خوبی روزهای دیگر است. مثل یک حرفه ایی آغاز کنید و ۹ اصل گفته‌شده را دنبال کنید. به‌عبارت‌دیگر: اگر شما همان الگوهای قدیمی را دنبال کنید، همان نتایج قدیمی را بدون شانس موفقیت در سودآوری به دست خواهید آورد.

گرداوری و ترجمه: ابراهیم شمسی

مطالبِ گردآوری یا ترجمه‌شده ” صرفاً ” جهت آگاهی کاربران سایت تهیه می‌شود و نشان‌دهنده نظرات مترجم نیست!