پارامترهای شاخص

بررسی روند تغییرات شاخص کیفیت آب رودخانه زیارت گرگان در سال 1397

2 دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی منابع طبیعی- محیط زیست (آلودگی محیط زیست)، مؤسسه آموزش عالی بهاران، گرگان، ایران.

3 دانشجوی دکترای علوم و مهندسی محیط زیست، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان ، گرگان، ایران

چکیده

مقدمه و هدف: کیفیت آب عامل مهمی است که تمام جنبه های اکو سیستم و بهداشت نظر سلامت مواد غذایی به فعالیت های اقتصادی به پایداری و سلامت اکو سیستم را تحت تأثیر قرار می دهد، این مطالعه با هدف بررسی تغییرات کیفی آب رودخانه زیارت طراحی و اجرا شد.
مواد و روش ها: از رودخانه زیارت(5 ایستگاه) هر ماه در سال 97نمونه برداری انجام شد. نمونه ها طبق شرایط استاندارد در کنار یخ به آزمایشگاه منتقل شده و پارامترهای نیترات، فسفر، اکسیژن مورد نیاز بیوشیمیایی، اکسیژن مورد نیاز شیمیایی، آمونیوم، سختی کل و کلی فرم مدفوعی طبق روش استاندارد متد اندازه گیری شد. و شاخص کیفی آب (WQI) محاسبه شد.
یافته ها: نتایج حاصل از مطالعه بر اساس شاخص WQI نشان داد که این شاخص برای تمام ایستگاه های رودخانه زیارت بین 68/29 تا 78/ 64 بوده و در برخی ایستگاه ها حد متوسط (70-50) و در برخی از ایستگاه ها دارای کیفیت بد(50-25) می باشد. تاثیر گذارترین پارامتر بر کیفیت آب رودخانه پارامتر BOD می باشد و پس آن کل جامدات، کدورت ،فسفات ،نیترات و کلی فرم های گرماپای می باشد.
نتیجه گیری: بیشترین آلودگی در ایستگاه های انتهایی ( 4 و 5) به دلیل فعالیت بیشتر صنعنی ، ورود فاضلاب ها و پساب ها در شهر گرگان به رودخانه می باشد. از بین پارامترهای اندازه گیری شده نیتروژن و فسفر به عنوان مواد مغذی در صورت عدم کنترل باعث ایجاد خطر تغذیه گرایی خواهد شد. فعالیت های کشاورزی ، دامداری و تفریحی اطراف رودخانه بر روی کیفیت آب رودخانه تاثیر گذار است. به طوریکه در ایستگاه های بالادست کیفیت مناسب تری مشاهده شد. با توجه به این که رودخانه‌ زیارت از مهم‌ترین منبع تامین آب مورد نیاز بخش کشاورزی و صنعتی در استان گلستان می باشد. لذا پایش و کنترل آلاینده‌های ورودی به این رودخانه ضروری است

کلیدواژه‌ها

• شهرستان گرگان
• کیفیت شیمیایی
• کیفیت فیزیکی
• منابع آب
• نرم افزار شاخص کیفی آب(WQI)

عنوان مقاله [English]

Study of Changes in Water Quality Index of Ziarat River in Gorgan at 2018

نویسندگان [English]

• Mahdi Sadeghi 1
• Noshin Noroozi 2
• Ali Shahbazi 3

1 Assistant professor of Environmental Health Research Center,Golstan University of Medical Sciences, Gorgan, Iran

2 MSc student of Natural Resources Engineering-Environmental Science-Environmental Pollution,Department of Environmental Engineering, Baharan Higher Education Institute, Gorgan, Iran.

3 PhD student of Environmental Engineering and sciences ,Gorgan University of Agricultural Sciences&, Gorgan, Iran.

چکیده [English]

Background and purpose: Water quality is an important factor that affects all aspects of eco-system and health food-to-business activities to the sustainability and health of the echo systemThis study was carried out with the aim of investigating the qualitative changes in the Ziarat River water.
Materials and Methods: Samples from the Ziarat River Station (5 stations) were sampled each year in 2018. Samples were transferred to the Golestan University of Medical Sciences in accordance with the standard conditions, along with ice. The parameters of nitrate, phosphorus, biochemical oxygen demand (BOD), chemical oxygen demand (COD), ammonium, total hardness and total Fecal coliform was measured according to standard method and the Water Quality Index (WQI) was calculated.
Results: The results of the study, based on the WQI index, showed that the index for all stations was between 29.68 and 64.78, and in some of them the average was (50-70) and some stations had poor quality ( 50-25). The most effective parameter on the water quality of the river is the BOD parameter, and then it is the total solids, turbidity, phosphate, nitrate and total Fecal coliform.
Conclusion: The highest level of pollution in the terminal stations (4 and 5) due to more industrial activity is the entry of sewage and effluents into the river in Gorgan. Among the measured parameters of nitrogen and phosphorus as nutrients, if left unchecked, it poses a risk of eutrophication. Agricultural, livestock and recreational activities around the river affect the water quality of the river. So that a more appropriate quality was observed in the upstream stations. Considering that the Ziarat River is one of the most important sources of water supply needed in the agricultural and industrial sectors in Golestan province. Therefore, monitoring and control of pollutants entering this river is essential.

فصلنامه بهداشت و ایمنی کار

Jafari M J, Assilian Mahabadi H, Teimori G H, Attar M, Khodakarim S. Examining the relationship between modified discomfort index (MDI) with ISO 7243 standard and physiological parameters of workers in an open-pit mine. J Health Saf Work 2018; 8 (3) :211-222
URL: http://jhsw.tums.ac.ir/article-1-5903-fa.html

جعفری محمد جواد، اصیلیان مهابادی حسن، تیموری غلام حیدر، عطار محسن، خداکریم سهیلا. بررسی ارتباط شاخص ناراحتی اصلاح شده با شاخص استاندارد ایزو 7243 و پارامترهای فیزیولوژیکی بدن کارگران در یک معدن روباز . بهداشت و ایمنی کار 1397; 8 (3) :222-211

1- استاد، گروه مهندسی بهداشت حرفه ای، دانشکده بهداشت و ایمنی، دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، تهران، ایران
2- دانشیار، گروه مهندسی بهداشت حرفه ای، دانشکده علوم پزشکی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
3- کارشناس ارشد مهندسی بهداشت حرفه ای، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی تربت حیدریه، تربت حیدریه، ایران ، [email protected]
4- کارشناس ارشد ارگونومی، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی تربت حیدریه، تربت حیدریه، ایران
5- استادیار گروه اپیدمیولوژی، دانشکده بهداشت و ایمنی، دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، تهران، ایران

مقدمه: افراد شاغل در معادن روباز، غالباً در فصول گرم سال در معرض استرس گرمایی شدید قرار دارند. برای ارزیابی استرس گرمایی از شاخص های متعددی استفاده می شود که یکی از آن ها شاخص ناراحتی می باشد. هدف از انجام این مطالعه ارزیابی شاخص گرمایی ناراحتی اصلاح شده و بررسی ارتباط استرس گرمایی موجود در محیط کاری با پارامترهای فیزیولوژیکی بدن کارگران معدن روباز می باشد.

روش کار: این مطالعه مقطعی بر روی 120 نفر نمونه مرد شاغل در یک معدن روباز در تابستان 1393 انجام گرفت. پارامترهای فیزیولوژیکی افراد شامل دمای عمقی، دمای پوست، ضربان قلب و فشار خون سیستولیک و دیاستولیک براساس استاندارد ISO9886 اندازه گیری شد. متغیرهای محیطی در طول شیفت کاری و نیز به طور هم زمان با پارامترهای فیزیولوژیکی اندازه-گیری و ثبت شدند. شاخص های گرمایی ناراحتی اصلاح شده و دمای تر گویسان با استفاده از فرمول محاسبه گردید و با استفاده از نرم افزار SPSS22 مورد تجزیه و تحلیل آماری انجام گرفت.

یافته ها: بر اساس معیار غربال گری شاخص ناراحتی، حدود 29 درصد افراد سطح متوسط، 68 درصد افراد سطح شدید و 5/2 درصد افراد سطح خیلی شدید مواجهه با استرس گرمایی را تجربه کردند و سطح سبک مواجهه با استرس گرمایی در افراد مشاهده نشد. شاخص ناراحتی با شاخص استاندارد ایزو ارتباط معناداری نشان داد. هم چنین بین شاخص ناراحتی و پارامترهای فیزیولوژیکی هم بستگی معناداری وجود داشت (001/0>P) و بیش ترین هم بستگی مربوط به دمای عمقی با مقدار 589/0 به دست آمد.

نتیجه گیری: درصد بالایی از کارگران معدن بر اساس معیارهای شاخص MDI در معرض خطر استرس گرمایی قرار داشتند، شاخص ناراحتی ارتباط متوسطی با پارامترهای فیزیولوژیکی کارگران معدن روباز داشت و با شاخص استاندارد WBGT ارتباط قابل قبولی نشان داد.

بررسی تاثیر تغییرات شاخص مقاومت زمین شناسی بر پارامترهای ژئومکانیکی توده سنگ

تعیین پارامترهای ژئومکانیکی توده‌سنگ در طراحی پروژه‌های صنعتی مانند احداث سد و تونل اهمیت خاصی دارند. یکی از روش‌های پُرکاربرد برای تعیین این پارامترها، معیار شکست هوک ـ براون است، زیرا در این معیار کیفیت توده‌سنگ بر اساس طبقه‌بندی شاخص مقاومت زمین‌شناسی تعیین می‌شود. هدف از این پژوهش، بررسی اثر تغییرات شاخص مقاومت زمین‌شناسی بر پارامترهای ژئومکانیکی است. بدین‌منظور در گام نخست روش‌های مختلف تعیین این شاخص معرفی و مورد بحث قرار گرفته‌اند؛ سپس با داده‌های جمع‌آوری‌شده (مطالعه میدانی)، شاخص پیش‌بینی‌شده و اثر نرخ تغییرات شاخص بر پارامترهای معیار هوک ـ براون و پارامترهای مقاومتی و مدول‌ دگرشکلی با رابطه‌ای پیشنهادی بررسی شده است. نتایج نشان می‌دهد که تفاوت روش‌ها، تأثیر قابل‌توجهی بر پارامترهای ژئومکانیکی دارد؛ به‌طوری‌که با اختلاف نُه‌واحدی شاخص مقاومت زمین‌شناسی، تفاوت مدول دگرشکلی به بیش از هفت گیگاپاسکال می‌رسد.

کلیدواژه‌ها

• پارامترهای مقاومتی
• شاخص مقاومت زمین‌شناسی
• مدول دگرشکلی
• معیار شکست هوک ـ براون

20.1001.1.23829796.1399.17.1.10.2

عنوان مقاله [English]

Investigating the effect of variation of Geology Strength Index (GSI) on the geomechanical parameters of rock mass

نویسنده [English]

Determining the geomechanical parameters of rock mass is of particular importance in the design of industrial projects such as dams and tunnels. One of the most useful methods for determining these parameters is Hoek-Brown failure criterion. Because, rock mass quality is considered in this criterion on the basis of Geological Strength Index (GSI). Various methods were developed for determining GSI, and the results of each method differ from the results of the others. So far, the effect of these differences on the geomechanical parameters was not studied. The purpose of this research is to investigate the effects of GSI on the geomechanical parameters. Hence, different methods are reviewed and investigated at first. Latter, with the collected data (field study), this index is predicted and the effects of index variations on Hook-Brown constant parameters, strength parameters and deformation modulus with the proposed relationships are investigated. Results show that the difference in methods has a significant effect on geomechanical parameters. So that, a difference of 9 units in the geological strength index leads to more than 7GPa difference in the modulus of deformation.

کلیدواژه‌ها [English]

• Strength parameters
• Geology strength index
• Deformation modulus
• Hoek-Brown criterion

اصل مقاله

در تحلیل و طراحی سازه‌های سنگی، تخمین مشخصه‌های مقاومتی توده‌سنگ شامل مقاومت‌های کششی و فشاری و همچنین مدول دگرشکلی توده‌سنگ بسیار اهمیت دارند[1]. این پارامترها به‌شدت تحت تأثیر شرایط ناپیوستگی‌ها شامل طول، عرض ناپیوستگی، مواد پرکننده، زبری و هوازدگی ناپیوستگی و از سویی ابعاد و مقیاس توده‌سنگ قرار دارند. این شرایط سبب می‌شود مشخصه‌های مقاومتی و مدول دگرشکلی در جهات مختلف نسبت به هم متفاوت باشند؛ از‌این‌رو تعیین این پارامترها با استفاده از پارامترهای شاخص آزمایش‌های برجا، کار دشواری است[2]. هوک و براون در سال 1980 معیاری را موسوم به معیار شکست هوک ـ براون برای تحلیل و طراحی در محیط‌های سنگی توسعه دادند[3]. با توجه به کاربرد فراوان این معیار در پروژه‌های صنعتی، تحقیقات گسترده‌ای برای بهبود آن انجام شد و در نهایت در سال 2002 معیار اصلاح‌شده انتشار یافت[4]. هوک و همکاران با استفاده از فاکتورهای ثابت معیار هوک ـ براون (m_b, S, a) روابطی را برای تعیین پارامترهای ژئومکانیکی توده‌سنگ توسعه دادند[5-4]. آن‌ها برای تعیین فاکتورهای ثابت معیار شکست هوک ـ براون علاوه‌بر ویژگی‌های سنگ بکر، کیفیت توده‌سنگ را نیز در نظر گرفتند.

برای تعیین کیفیت توده‌سنگ، یک طبقه‌بندی با عنوان شاخص مقاومت زمین‌شناسی (GSI) توسعه داده شد[6]. با توجه به پیچیدگی توده‌سنگ، برای تخمین شاخص مقاومت زمین‌شناسی مطالعات گسترده‌ای انجام شده است که این مطالعات را می‌توان در سه گروه دسته‌بندی کرد: گروه نخست، با استفاده از سیستم طبقه‌بندی توده‌سنگ[6] مانند طبقه‌بندی ژئومکانیکی توده‌سنگ (RMR) است، گروه دوم تعیین شاخص مقاومت زمین‌شناسی بر اساس توسعه نمودار کیفی[9-7] و گروه سوم تخمین این پارامتر بر اساس توسعه نمودار‌های کمّی است[12-10]. امروزه این گروه‌ها کاربرد وسیعی در پروژه‌های مختلف دارند. گروه نخست مرجع نیز به شمار می‌آید و گروه دوم و سوم برای ساده‌کردن و راحتی در تعیین شاخص مقاومت زمین‌شناسی به‌تدریج توسعه داده شده‌اند. نکتۀ مهم در تعیین شاخص مقاومت زمین‌شناسی در هر سه گروه این است که علاوه‌بر داشتن دانش کافی، مهارت و تجربۀ افراد نیز اهمیت دارد[13].

به دلیل پیچیدگی‌های زمین لازم است که تعیین GSI با دقت و احتیاط بیشتری انجام شود؛ از‌این‌رو ساده‌ترین روش و دقیق‌ترین نتیجه برای افراد کم‌تجربه همواره مورد توجه است. از سویی استفاده از هر‌یک از روش‌ها منجر به نتایج متفاوتی نسبت به سایر روش‌ها ـ به‌ویژه نتایج گروه نخست که مرجع است ـ می‌شود[12]. این تفاوت می‌تواند بر پارامترهای مقاومتی و مدول دگرشکلی پیش‌بینی‌شده تأثیر داشته باشد. اما مقدار تأثیر آن در مطالعات گذشته بررسی نشده است. هدف از این پژوهش، بررسی تأثیر تغییرات شاخص مقاومت زمین‌شناسی با استفاده از سه گروه بر پارامترهای ژئومکانیکی توده‌سنگ است. برای این منظور، ابتدا متداول‌ترین روش‌های تعیین GSI در سه گروه به اختصار توضیح داده می‌شود. سپس شاخص مقاومت زمین‌شناسی با این روش‌ها به صورت موردی تعیین و بررسی می‌شود و در پایان بر اساس GSI حاصل‌شده پارامترهای مقاومتی و مدول دگرشکلی توده‌سنگ تخمین زده شده و نرخ تغییرات پارامترهای مورد نظر نیز با توسعه رابطه‌ای، مطالعه و بررسی می‌شود.

2. روش‌های تعیین شاخص مقاومت زمین‌شناسی

1-2. بر اساس سیستم ژئومکانیکی توده‌سنگ

هوک در سال 1994 برای تعیین شاخص مقاومت زمین‌شناسی از سیستم ژئومکانیکی توده‌سنگ RMR استفاده کرد[6]. جدول شماره 1 پارامترهای مشارکت داده‌شده در سیستم ژئومکانیکی توده‌سنگ را بر اساس دو نسخه سال 1976 و 1989 نمایش می‌دهد[15-14]؛ بنابراین مقدار GSI از رابطۀ زیر تعیین می‌شود.

برای تعیین GSI بر اساس RMR باید توجه داشت که امتیاز دو پارامتر شرایط آب و جهت‌یافتگی ناپیوستگی به ترتیب 15 و صفر، در نظر گرفته می‌شود[12، 6]. امروزه این روش اصلی‌ترین روش برای تعیین شاخص مقاومت زمین‌شناسی شناخته می‌شود که از معایب آن می‌توان به کارایی پایین RMR در سنگ‌های با کیفیت پایین اشاره کرد؛ از‌این‌رو اطمینان به تخمین GSI در این گروه از سنگ‌ها با تردید همراه است[12، 6].

دست رد پارامترهای داخلی و خارجی به شاخص بورس

بازار سرمایه در سال جاری تمام پارامترهای رشد خود را از دست داده بنابراین بیشتر کارشناسان به ادامه شرایط کنونی بازار در همین شاخص امید دارند.

بازار؛ شاخص کل بازار سرمایه از ابتدای سال تا آخرین روز معاملاتی خود در هفته گذشته تقریبا حدود 100 هزار واحد ریزش را تجربه کرده که در کل می‌توان گفت در شش ماهه نخست سال جاری بازه صفر درصدی داشته است.

شاخص‌کل از ابتدای سال ‌تاکنون ۶ مرتبه در محدوده ۰۵/ ۰ تا منفی ۰۵/ ۰ نوسان کرده و این مقدار از تحرکات نماگر اصلی بازار از ابتدای تیرماه تا کنون حدود ۴ مرتبه بوده است و روند نوسانات نماگر یادشده محدود و محدودتر می‌شود. بازده بازار سرمایه از ابتدای سال تا مرداد ماه منفی 2.9 درصد بوده که این بازده در بازارهای موازی دیگر مثل سکه منفی 7.3 درصد، دلار منفی 9 درصد، مسکن 2 و خودرو 1 درصد بوده ، بنابراین می‌توان نتیجه گرفت به غیر از چند سهم کوچک مابقی سهم‌ها مابقی رونق چندانی در این مدت نداشتند.

تورم ارز4200 تومانی هنوز تخلیه نشده
شاخص کل بورس تهران به عنوان نماینگر وضعیت اقتصادی موثر از نرخ تورم، نرخ سود بانکی، وضعیت شرکت‌ها، شرایط سیاسی کشور و وضعیت بازارهای جهانی دارد. در سال جاری بیشترین عامل رشد تورم برداشته شدن ارز 4200 تومان بود که به گفته فعالین اقتصادی هنوز تورم ناشی از آن خارج نشده است.

بانک مرکزی هم مدعی شده که تورم ناشی از ارز 4200 تومان که بیشتر بر روی کالاهای خوراکی بوده کنترل شده این در حالی است که خود رئیس جمهور هم در انتقاد از وضعیت به وجود آمده از طرح اصلاح اقتصادی در یک برنامه تلویزونی گفته بود »قابل قبول نیست که کالایی که به طرح اصلاح اقتصادی ربط مستقیم و غیرمستقیم ندارد، گران شود.

پایه پولی هم دست رد به بورس زد
یکی از عوامل مهم در رشد تورم رشد نقدینگی و پایه پولی کشور است که با توجه به داده‌های آماری بانک مرکزی رشد حجم پایه پولی در خرداد ماه نسبت به اواخر اردیبهشت ماه 28هزار میلارد ریال کاهش بوده اما بر اساس آخرین آمار موجود یکی از عوامل موثر بر پایه پولی تزریق پول به بازار باز است که گفته می‌شود در این معاملات سهم مانده عملیات بازار باز در پایه پولی رشدی 18 درصدی را در ماه مرداد داشته است بنابراین با توجه به این سناریو احتمال رشد تورم وجود دارد.

اما باید به این نکته توجه کرد که حذف ارز 4200 تومان باعث کاهش رشد پایه پولی است که اثرات آن بیش از عملیات بازار باز است بنابراین با توجه به گفته کارشناسان و همچنین آمار بانک مرکزی تورمی که با رشد نقدینگی همراه نباشد گذرا است و در نتیجه با توجه به پارامترهای موجود شاهد کاهش تورم ناشی از رشد پایه پولی تا پایان سال خواهیم بود.

به گفته کارشناسان عامل تورمی تا پایان سال از بازار سرمایه برداشته شده بنابراین نباید انتظار رشد چندانی از این مسیر برای بازار سرمایه باشیم. در بخش دیگر کاهش روند قیمتهای جهانی بوده که می‌توان از عوامل مهم دیگر در رشد و یا عدم رشد بسیاری از سهم‌های که مواد اولیه آن وابستگی به نرخ جهانی دارد اشاره کرد.

که در همین رابطه امین بهمنش کارشناس بازارهای بین المللی هم در پاسخ به این سوال که علت عدم تغییر در شاخص کل بعد از حدود شش ماه از ابتدای سال به خبرگزاری بازار گفت: علاوه بر عوامل داخلی مثل نرخ ارز، تورم، نرخ بهره بین بانکی و غیره یکی از عوامل مهم در عدم رشد برخی از سهم‌ها کاهش قیمت جهانی کامودیتی ها است که تاثیر مهم بر قیمت سهم های داخلی داشته است.

به گفته او قیمتهای جهانی روبه کاهش است و با توجه به کاهش تنش ها پیش بینی می‌شود نرخ های جهانی چندان تغییر قیمت ندهند.

نرخ بهره بانکی زورش به معامله گرها نرسید
نرخ بهره بین بانکی به ۲۱ درصد رسید و روند نقدینگی و پایه پولی را دولت نزولی اعلام می کند ولی اینکه چه قدر سیستم اقتصادی توان حفظ این روند نزولی را داشته باشد مشخص نیست، بنابراین از این پارامتر هم چندان نمیتوان امید رشد بورس را داشت.

پیمان مولوی عضو انجمن اقتصاددان ایران هم بر این باور است که بازار بورس مانند بازارهای موازی مثل طلا در محاق است. او می‌گوید بازار املاک به این سه دلیل، اول، تخلیه تورم ارز ۴۲۰۰ هنوز تمام نشده، دوم، بازارهای موازی طلا و بورس در محاق هستند و سوم نیاز به جریان درآمدی پایدار در شرایط پارامترهای شاخص کنونی کشور برای بسیاری از مردم.

یکی از دلایل رشد یا عدم رشد در بازار سرمایه نرخ بهره بین بانکی است که بانک مرکزی در بسته ۱۰ بندی پیشنهادی برای حمایت از بازار سرمایه متعهد شده است، نرخ بهره بین بانکی بالاتر از سقف ۲۰ درصد نرود. با نگاه خوشبینانه می‌توان گفت که کاهش نرخ بهره بین بانکی از ریزش بیشتر شاخص کل جلوگیری کرد.

بالا رفتن نرخ بهره بین بانکی به معانی افزایش نرخ سود سپرده و نرخ اوراق بدهی و همچنین افزایش مرخ تسهیلات بانکی از نگاه فعالان بازار است که این موضوع موجب تنش در بازار سرمایه می‌شود.

کاهش میزان پول حقیقی در بازار سرمایه و عدم اطمینان سهامداران برای افزایش میزان ورودی پول به این بازار سبب شده که جابه جای شاخص در بازه تقیربا صفر باشد. در معاملات روزانه به غیر از چند سهم مابقی پارامترهای شاخص سهم ها چندان مورد اقبال سهامداران بازار نیست.

با توجه به عوامل داخلی و خارجی که در بالا گفته شد و همچنین نظر کارشناسان می‌توان نتیجه گرفت که روند بازار تا پایان سال رشد قابل قبولی ندارد. و آنچه که مسلم است با توجه به اصلاحات اقتصادی ما از ابتدای سال آینده شاهد رشد شاخص و برگشت بورس بر مدار اصلی خود هستیم.

مجله دانشگاه علوم پزشکی تربت حیدریه

S B, KH M, A T, H N. Investigation of the relationship between meteorological parameters and PM2.5 changes using AQI index in Mashhad from 2014 to 2016. jms 2019; 7 (2) :53-61
URL: http://jms.thums.ac.ir/article-1-585-fa.html

بریدکاظمی سیما، معینیان خلیل الله، تقی پور علی، ناصحی نیا حمیدرضا. بررسی ارتباط پارامترهای هواشناسی با روند تغییرات PM2.5 بر اساس شاخص AQI در مشهد طی سال های 95-1393. مجله دانشگاه علوم پزشکی تربت حیدریه 1398; 7 (2) :61-53

سیما بریدکاظمی 1 ، خلیل الله معینیان 1 ، علی تقی پور 2 ، حمیدرضا ناصحی نیا 1

1- گروه مهندسی بهداشت محیط، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی سمنان، سمنان، ایران
2- مرکز تحقیقات عوامل اجتماعی موثر بر سلامت، دانشگاه علوم پزشکی مشهد، مشهد، ایران

زمینه و هدف: ذرات معلق یکی از مهم ترین آلاینده ­های هوا بخصوص در کلان­ شهرها هستند که دارای اثرات سوء بهداشتی و زیست محیطی می­ باشند. هدف از انجام این مطالعه بررسی ارتباط پارامترهای هواشناسی با روند تغییرات PM2.5 بر اساس شاخص AQI در شهر مشهد طی سال­های 95-1393 می ­باشد.
روش ­ها: این مطالعه از نوع توصیفی- تحلیلی می‌باشد. اطلاعات مربوط به غلظت PM_2.5 از مرکز پایش آلاینده­ های زیست محیطی مشهد و داده­های مربوط به پارامترهای هواشناسی از اداره کل هواشناسی استان خراسان رضوی پارامترهای شاخص جمع آوری شد. پس از بررسی داده ­ها بر اساس شاخص کیفی هوا، ارتباط بین داده­ها با نرم­ افزار­های SPSS ویرایش 20و Excel مورد تحلیل قرار گرفت.
نتایج: نتایج نشان داد که تغییرات غلظت آلاینده PM_2.5 طی سال­های 1393 تا 1395 اختلاف معناداری داشته، اما روند این تغییرات ثابت نبوده است. متوسط غلظت سالانه این آلاینده در سال های 1393، 1394 و 1395 به ترتیب 19/43 ± 26/29، 15/89 ± 25/28 و 27/88 ± 30/50 میکروگرم بر مترمکعب بوده است. همچنین نتایج این مطالعه وجود همبستگی معنادار و معکوس بین غلظت PM_2.5 و سرعت باد را نشان داد، اما بین غلظت این آلاینده و سایر پارامترهای هواشناسی (دما، رطوبت نسبی و بارش) ارتباط معناداری مشاهده نشد.
نتیجه­ گیری: وقوع بیشتر اینورژن در فصول سرد، سرعت باد، وزش بادهای غالب جنوب شرقی-شمال غربی و انتقال آلاینده‌های صنایع واقع در شرق و جنوب شرق به داخل شهر مشهد از جمله عوامل مرتبط با نوسانات غلظت این آلاینده می‌باشند که نیاز به مدیریت یکپارچه در جهت کاهش غلظت این آلاینده وجود دارد.