صورت های مالی شرکتها
خلاصه ای از مقاله شماره۳: در تحلیل بنیادی، ما نیاز به منابع اطلاعاتی داریم تا در خصوص شرکت اطلاعات کمی و کیفی کسب کنیم. از مهمترین این منابع می توان به صورت های مالی شرکتها و یا در حالت کلی تر گزارش های مالی شرکتها اشاره نمود که در این مقاله به آن خواهیم پرداخت. منابع دیگری در تحلیل بنیادی وجود دارند که می توان به سایتها و منابع آماری معتبر داخلی و خارجی، گزارشات مالی شرکت های رقیب یا شرکت های بالادستی و پایین دستی، تحلیل سایر تحلیل گران از آن شرکت، مصاحبه مدیران شرکتها، برنامه بودجه کشور و اخبار خبرگزاری ها اشاره نمود.
صورت های مالی، ویترینی برای شرکتها
اجازه دهید قبل از اینکه بخواهیم بگوییم صورت مالی چیست، به توضیح آن در قالب یک مثال بپردازیم. تصور کنید شما برای خرید پوشاک به بازار یا پاساژ پوشاک مراجعه کرده اید. در نگاه نخست، تنها راه شناخت شما از اجناس مغازه ها(از نظر کیفیت، قیمت، برند و …) ویترین آن مغازه ها است. یعنی شما با دیدن ویترین آن مغازه تشخیص خواهید داد که آیا مغازه ای که تصمیم به ورود آن را دارید دارای اجناس با مشخصات مد نظر شما هست یا خیر، قیمت اجناس آن مغازه بر اساس بودجه شما می باشد یا خیر و سوالات دیگر. در نهایت ما برای شناخت مغازه ها به ویترین آنها توجه می کردیم. اگر به شرکت ها بخواهیم در حالت کلی نگاه کنیم مانند مغازه ها هستند که برای شناخت آن می بایست به ویترین آنها نظاره گر باشیم. صورتهای مالی شرکتها حکم ویترین مغازه ها را دارند. یعنی شما برای شناخت شرکتها به صورتهای مالی آنها نیاز دارید.
[su_note note_color=”#e6e7e7″ text_color=”#000000″ radius=”6″]حسابداری دانشی است که با بکارگیری آن، اطلاعات مربوط به معاملات و عملیات مالی و رویدادهای دارای اثر مالی بر یک موسسه ، جمع آوری ،تجزیه وتحلیل ، اندازه گیری ، ثبت ، طبقه بندی ، تجمیع ، تلخیص و گزارش می شود. [/su_note]
صورتهای مالی، متشکل از اعداد و ارقامی است که از صدها تا ده ها هزار مبادلات و رد و بدل های مالی ایجاد شده است. هر گونه مبادله ای که جنبه مالی و پولی داشته باشند(مانند فروش، هزینه، تسهیلات و …)، تأثیر آن در صورتهای مالی دیده خواهد شد. صورت های مالی نتیجه یک سیستم حسابداری است که برای درک بهتر آن می توانید تصویر زیر را مشاهده نمایید.
صورتهای مالی اساسی شرکتها
شرکتها، ۴ صورت مالی اساسی دارند و هر یک برای استفاده کنندگان از آنها نقش خاص خود را دارند. ترازنامه، صورت سود و زیان، صورت جریان وجوه نقد و صورت سود و زیان جامع، صورتهای مالی اساسی را تشکیل می دهند. صورتهای مالی اساسی در هر صورت، در تحلیل مالی مورد استفاده قرار می گیرند ولی نتایج تحلیل چنین صورتهایی زمانی معتبر است که در تهیه و ارائه آنها از اصول متداول حسابداری تبعیت شده باشد.
همانطور که در مقاله های پیشین هم ذکر کردیم، صورت های مالی شرکتها از اصلی ترین منابع برای تحلیلگران بنیادی می باشد. صورتهای مالی شرکت هایی که در بازار سرمایه پذیرفته می شوند در سامانه جامع اطلاع رسانی ناشران یا همان کدال قابل دریافت می باشد.
چرا باید از صورتهای مالی استفاده کنیم؟
شما به عنوان یک تحلیلگر بنیادی در بازار سرمایه، باید قادر باشید تا به چند سوال زیر پاسخ دهید:
۱- ارقام چه می گویند؟
۲- ارقام در ارتباط با یکدیگر چه معنایی دارند؟
۳- ارقام برچه مشکلات، کمبودها وفزونی ها دلالت دارند؟
۴- صورتهای مالی در حل چه مشکلات و اتخاذ چه نوع تصمیـمات و چگونه کمک می کنند؟
اعتماد و اطمینان به صورتهای مالی
صورت های مالی شرکتها(پذیرفته شده در بازار سرمایه) به دو قسم تقسیم می شوند: حسابرسی شده و حسابرسی نشده. شرکت ها باید طی فواصل زمانی ۶ ماهه و سالانه گزارش خود را علاوه بر حسابرسی نشده، به صورت حسابرسی شده نیز روانه کدال نمایند. منظور از حسابرسی شده این است که موسسه ای به عنوان ناظر، به بررسی صحت تهیه و ارائه صورت های مالی مطابق با قوانین و استاندارد های موجود می پردازد. در بخش های بعدی به تفصیل در خصوص گزارش های حسابرس و بندهای آن خواهیم پرداخت.
استفاده کنندگان صورتهای مالی
استفاده کنندگان از اطلاعات حسابداری به دو گروه، تحت عنوان استفاده کنندگان درون سازمانی و برون سازمانی طبقه بندی می شوند. استفاده کنندگان درون سازمانی همانند مدیران شرکت، مشاوران شرکت و … می باشند اما استفاده کنندگان خارجی شامل سهامداران، تسهیلات دهندگان، مالیات، تحلیلگران و … می باشند که هر یک به مقاصد خاصی از این گزارشها استفاده می کنند. در عین حال به طور کلی استفاده کنندگان بیرونی به دو گروه سرمایه گذاران و اعتبار دهندگان تقسیم بندی می شوند که هر دو گروه، به اطلاعات درباره سودآوری و ثبات واحد تجاری نیازمند بوده و هرگونه تغییراتی که منجر به افزایش یا کاهش سودآوری و عدم ثبات می گردد، باید جهت کمک به تصمیم گیری مورد توجه قرار گیرد.
انواع صورت های مالی شرکت ها - ترازنامه، سود و زیان و جریان وجوه نقد
بازار سرمایه، بازاری مناسب سرمایهگذاری میباشد که وجود شفافیت بالا همواره یکی از مزیتهای این بازار به شمار میرود. این شفافیت به دو طریق محقق میگردد:
1- نظارت سازمان بورس اوراق بهادار بر معاملات و عملکرد شرکتهای پذیرفته شده در بورس
2- قوانین و دستورالعملهای لازم جهت ورود به بورس اوراق بهادار که شرکتها مستلزم به رعایت آن میباشند. یکی از این دستورالعملها، ارائه صورت های مالی و حسابداری در پایان هر دوره مالی میباشد. این گزارشها در سایت کدال منتشر میگردند تا در دسترس عموم قرار گیرند. در ادامه شما را با انواع صورت های مالی آشنا میکنیم. از این طریق میتوانید عملکرد شرکتها را بررسی نمایید.
تعریف صورت مالی
به گزارشهایی که شرکتها در پایان دورههای مالی منتشر مینمایند، صورت مالی گفته میشود. این گزارشات، وضعیت و گردش مالی، میزان دارایی و بدهیهای شرکت را در بردارد که باید مطابق با اصول و استانداردهای حسابداری باشد. اطلاعات ثبت شده در این گزارشات، برگرفته از دادههای مالی میباشد که توسط امور مالی هر شرکت ثبت و توسط موسسات حسابداری تنظیم میگردد. از آنجایی که صورتهای مالی بیانگر عملکرد و وضعیت دقیق شرکت میباشند از اهمیت بسیاری برخوردارند. تحلیلگران و صاحبان سهام هر شرکت با بررسی این صورتها، از ریسک سرمایه خود میکاهند؛ زیرا در صورت مشاهده عملکرد نامطلوب شرکت، سرمایه خود را خارج مینمایند.
دوره های مالی
شرکتها موظفند حداقل یکبار در سال، گزارشات مالی خود را در قالب صورت صورت های مالی در بورس های مالی ارائه دهند. برخی از شرکتها در فواصل زمانی کوتاهتری اقدام به ارائه صورت مالی مینمایند. شرکتها میتوانند در دورههای سه ماهه، شش ماهه و یا نه ماهه نیز گزارشات مالی خود را ارائه دهند.
انواع صورت های مالی
گزارشات مالی در انواع مختلفی تهیه میگردند که هریک بیانگر قسمت مشخصی از عملکرد شرکت میباشد. ترازنامه، گزارش سود و زیان (و سود و زیان جامع) شرکت و جریان وجوه نقد، انواع این صورتها میباشند. در ادامه به شرح هر یک میپردازیم.
1- ترازنامه (صورت مالی بیان کننده میزان بدهی و دارایی)
ترازنامه، نوعی صورت مالی است که حاوی اطلاعات مهمی از جمله دارایی شرکت میباشد. از این رو، میتوان گفت که ترازنامه، مهمترین صورت مالی شرکت است. اطلاعاتی از قبیل: میزان دارایی نقدی و غیرنقدی، میزان بدهیها و میزان دارایی صاحبان سرمایه شرکت، همگی در ترازنامه ذکر میگردد. مجموع سرمایه و بدهیهای هر شرکت، میزان دارایی را مشخص مینماید. به این فرمول، معادله حسابداری میگویند.
(دارایی = بدهی + سرمایه)
انواع دارایی شرکتها
هر شرکت، دارای مقداری سرمایه نقدی و غیرنقدی میباشد که در مجموع، سرمایه شرکت را تشکیل میدهند. سرمایه نقدی همان میزان وجه نقد موجود در حساب شرکت است. میزان بدهی افراد به شرکت که از طریق چک و … تسویه و در نهایت به حساب شرکت واریز میگردد نیز جزء دارایی نقدی محسوب میشود.
ملک، ساختمان، ماشین آلات و … از جمله داراییهای فیزیکی محسوب میگردند که به آنها سرمایه غیرنقدی میگویند.
فرم استاندارد ترازنامه
در ستون راست جدول ترازنامه، دارایی (ثابت و جاری) شرکت و در انتهای آن مجموع این داراییها ثبت میگردد. در ستون چپ ترازنامه، اطلاعات بدهیها و حقوق صاحبان سرمایه شرکت و در انتها نیز مجموع این هزینهها ثبت میگردد. با کسر این مقادیر از میزان دارایی شرکت، میزان سرمایه شرکت بدست میآید. تصویر زیر نمونهای از ترازنامه میباشد.
2- صورت مالی سود و زیان
گزارش سود و زیان شرکت، نوعی صورت مالی است که نمایی از عملکرد شرکت را در اختیار مدیران و سهامداران قرار میدهد. در این نوع صورت مالی ، کلیه درآمدها و هزینههای شرکت ثبت میگردد. این اطلاعات شامل درآمدهای عملیاتی شرکت، هزینههای تولید، مالیات، بهره وامهای دریافتی و کلیه هزینههای پرداختی و غیره میباشد که همگی در یک ستون قرار میگیرند. این صورت در نهایت میزان سود خالص و سود ناخالص شرکت را مشخص میسازد که در تصمیمگیری ذینفعان شرکت بسیار موثر است. از این رو گزارش سود و زیان نام گرفته است.
تعاریف اصطلاحات پرکاربرد در صورت سود و زیان شرکت
هزینههای مستقیم: به هزینه های مرتبط با تولید کالا گفته میشود. به عنوان مثال، برای تهیه کاغذ، هزینه خرید چوب یکی از هزینههای مستقیم میباشد.
هزینههای غیرمستقیم: به هزینههایی که مستقیماً به کالا مربوط نمیشوند اما در فرآیند ساخت کالا الزامی هستند گفته میشود. به عنوان مثال حقوق، کارکنان کارخانه تولید کاغذ و یا هزینه تعمیر و نگهداری استهلاک ماشینآلات، از این قبیل هزینهها میباشند.
درآمد و هزینه عملیاتی: به درآمد حاصل از فعالیت اصلی شرکت، درآمد عملیاتی و به میزان هزینههای صورت گرفته بابت این مقدار درآمد، هزینه عملیاتی گفته میشود که اعم از هزینههای مستقیم و غیر مستقیم میباشد.
سود عملیاتی: به میزان درآمد شرکت پس از کسر هزینههای مستقیم و غیرمستقیم، درآمد عملیاتی گفته میشود. در واقع، میتوان گفت به میزان درآمد پس از کسر هزینه ها به جز مالیات و بهره، سود عملیاتی میگویند.
(هزینههای مستقیم و غیرمستقیم - درآمد عملیاتی = سود عملیاتی)
سود ناخالص: به میزان درآمد شرکت (حاصل از فروش کالا و خدمات) پس از کسر هزینههای تولید، سود ناخالص گفته میشود. (هزینههای مربوط به تولید - درآمد شرکت = سود ناخالص)
سود خالص: به میزان درآمد شرکت پس از کسر کل هزینههای سازمان اعم از هزینههای تولید، مالیات، بهره وام و حقوق کارکنان، سود خالص گفته میشود.
تفاوت سود خالص و ناخالص
این دو مقدار در گزارش سود و زیان شرکت ذکر میگردند. از این رو، درک مفهوم و تفاوت این دو برای هر تحلیلگر الزامی است.
- در سود ناخالص، تنها هزینههای مستقیم از درآمد کسر میگردد که نشانگر میزان کارآمدی شرکت در چرخه تولید میباشد؛ در حالی که در سود خالص کلیه هزینهها (مستقیم و غیرمستقیم) از درآمد سازمان کسر میگردد. سود خالص، بیانگر میزان سودآوری شرکت است و ممکن است این عدد گاهی منفی شود که نشان دهنده زیانده بودن شرکت میباشد.
- هدف از محاسبه سود ناخالص، مشاهده تاثیر هزینههای تولید بر میزان سود شرکت میباشد. هدف از محاسبه سود خالص نیز مشاهده عملکرد کلی شرکت در یک دوره مالی خاص میباشد.
- سود ناخالص نشان دهنده وضعیت سوددهی شرکت نیست؛ از این رو در تصمیمات آینده شرکت قابل اتکا نمیباشد. در حالی که در سود خالص، کلیه هزینهها کسر شده و میتوان در جهت پیشبرد و گسترش شرکت از آن بهره برد.
فرم استاندارد صورت سود و زیان
در نمونه بالا ابتدا میزان درآمد فروش (عملیاتی) ثبت شده است که با کسر میزان برگشت از فروش و تخفیفات، فروش خالص حاصل میشود. پس از کسر بهای تمام شده کالای فروش رفته از مقدار فروش خالص، میزان سود ناخالص بدست میآید. سپس با مشخص نمودن میزان هزینههای غیرمستقیم مانند هزینههای توزیع و فروش، اداری، عمومی و کسر از سود ناخالص، میزان سود یا زیان عملیاتی مشخص میگردد. در صورت مثبت (منفی) بودن، این مقدار سود (زیان) عملیاتی را نشان میدهد. در نهایت با کسر میزان هزینههای مالی و غیر عملیاتی مانند مالیات بر درآمد و سایر هزینهها، سود یا زیان خالص بدست میآید. این مقدار نیز با توجه به مثبت و یا منفی بودن، نشان دهنده سود یا زیان خالص شرکت میباشد.
هرکدام از این پارامترها (سود ناخالص، سود عملیاتی ، سود خالص) نشانگر عملکردهای مختلف شرکت میباشند که افراد با مشاهده و تحلیل آنها میتوانند نسبت به سرمایهگذاری و یا خروج سرمایه خود تصمیمگیری نمایند.
3- صورت مالی جریان وجوه نقد
صورت جریان وجوه نقد شرکت نیز یکی از صورتهای مالی اساسی شرکت میباشد. اطلاعات ثبت شده در این صورت، در پنج قسمت مجزا قرار میگیرند که نشان میدهد که میزان وجه ورودی و خروجی شرکت چه میزان بوده و این مقادیر در چه محلی نهادینه شده است. به عنوان مثال، ممکن است سود خالص ثبت شده در گزارش سود و زیان، به صورت نقد در حساب شرکت موجود نباشد و این میزان در محلی سرمایهگذاری شده باشد. این گزارش، اطلاعاتی از این قبیل را در اختیار افراد قرار میدهد.
برداشتها از صورت جریان وجوه نقد
جریان نقدی مثبت، نشان دهنده افزایش ورود نقدینگی به شرکت میباشد. شرکتها میتوانند این میزان را به تسویه بدهی، پرداخت به سهامداران و یا سرمایهگذاری در داخل و یا خارج از شرکت اختصاص دهند.
نقدشوندگی شرکتها بسیار با اهمیت است. ممکن است حتی شرکتهای سودده با نقدشوندگی ضعیف به دلیل بلوکه بودن دارایی شرکت و یا سرمایهگذاری بیش از حد، متحمل شکست شوند. از این رو، وجود نقدینگی لازم به جهت تسویه بدهیهای کوتاه مدت الزامی و حیاتی است.
مقدار بالای نقدینگی آزاد شرکتها نشان دهنده این است که شرکت تا چه حد میتواند برای گسترش شرکت هزینه کرده و به سهامداران پرداختی داشته باشد.
5 سرفصل در گزارش جریان وجوه نقد شرکت
صورت گردش وجوه از پنج قسمت مجزا تشکیل میشود. این قسمتها شامل فعالیتهای عملیاتی، سرمایهگذاری و تامین مالی در سه بخش مجزا و همچنین مالیات بر درآمد شرکت، بازده سرمایهگذاریها و تامین مالی در دو بخش دیگر قرار میگیرند. در ادامه به شرح هر قسمت به ترتیب ذکر شده در گزارش مربوطه خواهیم پرداخت.
فعالیت های عملیاتی
بخشی از گزارش جریان وجوه نقد شرکت، به فعالیتهای عملیاتی شرکت اختصاص دارد. میزان وجه حاصل شده از فعالیتهای تجاری شرکت و نحوه مصرف این وجوه همراه با توضیحات مطرح گردیده است.
بازده سرمایه گذاری ها و تامین مالی
در این قسمت از صورت جریان وجوه نقد، میزان وجوه و سود پرداختی بابت تامین مالی و سود دریافتی از محل سرمایهگذاریهای بلندمدت و کوتاه مدت درج میگردد. این موارد میزان اثربخش بودن سرمایهگذاریهای شرکت و همچنین چشم اندازی از آینده را در اختیار افراد قرار میدهد.
مالیات بر درآمد
هر شرکت با توجه به میزان درآمد خود، موظف به پرداخت مالیات میباشد. مبلغ واریزی بابت مالیات در قسمتی مجزا از صورت جریان وجوه شرکت ثبت میگردد. میزان مالیات پرداختی میتواند در تصمیم گیری ذینفعان موثر باشد. قرار گرفتن این بخش در قسمتی مجزا مطابق استانداردهای حسابداری ایران میباشد.
فعالیت های سرمایه گذاری
گزارش این قسمت، به میزان ورودی و خروجی وجه نقد از سرمایهگذاریهای شرکت اشاره دارد. به عنوان نمونه، صورت های مالی در بورس هرگونه خرید و فروش منابع سرمایهگذاری شرکت، مانند: ملک، کارخانه ، ابزار و . در این قسمت ثبت میگردد. جریان نقدی مثبت نشان دهنده عملکرد مثبت یک شرکت میباشد، اما لزوما تمامی شرکتها با جریان وجوه نقد منفی زیانده نمیباشند. ممکن است شرکتی با میزان جریان وجوه نقد منفی، سرمایهگذاری بلند مدت هوشمندانه صورت داده باشد که در آینده منجر به عملکرد ویژه گردد. با بررسی این قسمت، میتوان به این مهم پی برد.
فعالیت های تامین مالی
در قسمت فعالیتهای تامین مالی، نحوه جذب نقدینگی مورد نیاز شرکت و همچنین بازپرداخت این وجه به سرمایهگذاران ثبت میگردد. به عنوان نمونه، با مشاهده این قسمت از گزارش جریان وجوه نقد، میتوان متوجه شد شرکت در چه فواصلی، از کجا و چه مقدار سرمایه جذب مینماید. همچنین مواردی مانند: پرداخت سود نقدی، دریافت وام، فروش و یا انتشار اوراق بیشتر از فعالیتهای تامین مالی محسوب میشوند.
4- صورت مالی سود و زیان جامع
صورت سود و زیان عادی، قادر به نمایش تمامی اطلاعات نمیباشد؛ از این رو، صورت سود و زیان جامع تهیه میگردد که شامل اطلاعات حقوق سرمایهگذاران است. برای تهیه این صورت نیاز به اطلاعات جدید نیست. از جمعآوری دادهها از ترازنامه، صورت سود و زیان و صورت جریان وجوه نقد، میتوان صورت سود و زیان جامع را تهیه نمود.
تعریف مفاهیم کاربردی در صورت سود و زیان جامع
درآمد تحقق نیافته: شرکتها در آغاز هر دوره، میزان درآمد، هزینه و سود خود تا پایان دوره مالی را تخمین میزنند. در پایان دوره، میزان سود، هزینه و فروش خالص در صورت سود و زیان ذکر میگردد. به تفاوت میزان پیشبینی شده برای این مقادیر با مقادیر واقعی آنها، میزان درآمد و سود تحقق نیافته گفته میشود که در صورت سود و زیان جامع ذکر میگردد. این میزان به دلیل تغییر ارزش داراییها و یا برخی بدهیها صورت میگیرد.
سود تسعیر ارز: برخی از فعالیتهای شرکت مانند معاملات خارجی، نیاز به تسعیر ارز دارد. (تسعیر= تبدیل ارز، بها تعیین کردن). این تبدیل ارز بر وضعیت مالی شرکت تاثیر میگذارد از این رو، در صورت سود و زیان جامع شرکت ذکر میگردد.
زیان تحقق نیافته: برخی از پروژهها، سودآوری نداشته و تنها شرکت را متحمل هزینه اضافی مینمایند. با شناسایی و توقف اینگونه از پروژهها، از هزینه اضافی و ضرر شرکت جلوگیری می شود؛ به این مقادیر، زیان تحقق نیافته گفته میشود که از به هدر رفتن سود شرکت جلوگیری مینماید.
تعدیلات سنواتی: به اشتباهات و تغییرات در رویه حسابداری، تعدیلات سنواتی گفته میشود. این مقادیر در صورت سود و زیان جامع آورده میشود. به طور نمونه شیوه حسابداری یک شرکت در سال 1399 تغییر کرده است؛ برای جلوگیری از ایجاد خطا حسابهای قبلی تعدیل میگردند. گاهی صورت های مالی در بورس ممکن است در ارقام اشتباهی صورت گیرد که این مورد نیز در قسمت تعدیلات ثبت میگردد. نکته قابل توجه این است که برای هر اصلاح وجود سند الزامیست.
نمونه استاندارد صورت سود و زیان جامع
سخن آخر
در بورس، معمولا حباب قیمتی وجود دارد که قیمت معامله شده در بازار با ارزش ذاتی سهام متفاوت است. تحلیلگران بنیادی سعی دارند از این حباب قیمتی اطلاع یافته و سود کسب نمایند؛ به طوری که سهمها را با قیمتی کمتر از ارزش ذاتی خریداری کرده و با قیمتی بالاتر از ارزش ذاتی به فروش برسانند. این امر با مطالعه و بررسی دقیق صورت های مالی شرکتها امکانپذیر است. در این صورتها اطلاعات مهمی نهفته است که با مشاهده و بررسی این اطلاعات میتوان از آینده مالی و قیمت ذاتی سهام شرکت مطلع شد.
آموزش به دست آوردن صورت های مالی در کدال
هنگامی که می خواهید برای سرمایه گذاری در یک شرکت بورسی تصمیم گیری کنید، میبایست راجع به صورت های مالی آن شرکت اطلاعات کاملی داشته باشید. در این مقاله قصد داریم تا توضیحاتی مختصر را درباره ی صورت های مالی شرکت ها و نحوه به دست آوردن گزارش آن در سایت کدال به شما ارائه دهیم.
صورت مالی چیست؟
صورتهای مالی میتوانند وضعیت مالی و عملکرد شرکت را در یک بازهی زمانی مشخص در قالب یک گزارش منظم برای استفاده عموم مردم ارائه کنند.
خوب است بدانید که شرکتهای بورسی و فرابورسی هر سه ماه یکبار در سال، موظف هستند که اطلاعات عملیات خود را در گزارشهای مختلفی که به مجموع آنها گزارش صورت مالی شرکت میگوییم، منتشر کنند. در مقاله ی صورت مالی به طور کامل درباره ی این گزارش توضیح داده شده است.
به طور خلاصه، گزارش صورت مالی شرکت شامل گزارشهای زیر است:
- صورت وضعیت مالی (ترازنامه)
- صورت سود و زیان
- صورت گردش وجوه نقد
همچین گزارش صورت مالی میتواند به دو روش حسابرسی شده و حسابرسی نشده منتشر شود. در ابتدا گزارش حسابرسی نشده، توسط بخش حسابداری خود شرکت منتشر شده و در کدال قرار می گیرد. بعد از آن، هنگامی که یک حسابرس که مورد تایید سازمان بورس می باشد، این گزارش را بررسی و تایید کرد، گزارش حسابرسی شده نیز منتشر می شود.
چگونه می توان اطلاعات صورت های مالی را بدست آورد؟
برای دستیابی به تمامی صورتهای مالی شرکتها ابتدا وارد سایت کدال شوید و در سمت راست و بالای صفحه، روی گزینهی جستجوی اطلاعیهها کلیک نمایید.
با کلیک کردن روی این گزینه وارد بخش جستجوی پیشرفته سایت خواهید شد و میتوانید تمامی اطلاعات مورد نظر خود را به راحتی جست و جو نمایید. در این بخش از سایت، فیلترهای زیادی برای اعمال کردن وجود دارد صورت های مالی در بورس از جمله:
- نماد
- وضعیت ناشر
- گروه اطلاعیه
- نوع شرکت
- نوع اطلاعیه
برای مشاهده ی گزارش صورت های مالی، معمولا استفاده از دو فیلتر کفایت می کند:
در ابتدا نماد یا نام شرکتی که قصد مطالعه ی صورت های مالی آنرا دارید، در بخش نماد وارد و انتخاب کنید. سپس در بخش نوع اطلاعیه، روی "اطلاعات و صورت های مالی میاندوره ای" صورت های مالی در بورس کلیک نموده و روی دکمه ی جستجو کلیک نمایید.
در صفحه ظاهر شده گزارش صورتهای مالی سه ماهه، شش ماهه، نه ماهه و سالانه شرکت مورد نظر و شرکت های تابعه قابل مشاهده است. هم چنین برای گزارش های شش ماهه و سالانه دو نوع گزارش حسابرسی شده و حسابرسی نشده به چشم می خورد.
همچنین در برخی موارد، به خاطر یک اشتباه محاسباتی کوچک یا یک نکته ی از قلم افتاده، ممکن است پس از انتشار گزارش صورت مالی اولیه، گزارش دیگری با همان عنوان و با پسوند "اصلاحیه" توسط شرکت منتشر شود. زمانیکه گزارش مورد نظر خود را پیدا کردید، به چهار طریق می توانید آنرا مشاهده نمایید.
راه اول: با کلیک روی اطلاعیه که به رنگ آبی است، مطابق صورت های مالی در بورس تصویر زیر، می توانید به گزارش صورت مالی شرکت دسترسی پیدا کنید.
با کلیک روی عنوان اطلاعیه وارد صفحه ای مثل تصویر زیر میشوید و با انتخاب گزارش مورد نظرتان از گزارشهای صورت مالی، گزارش مورد نظرتان به شما نمایش داده میشود:
راه دوم: با کلیک روی علامت pdf مطابق تصویر زیر، میتوانید فایل pdf صورت های مالی شرکت را مشاهده کنید.
با باز کردن فایل دانلود شده (که به صورت تصویر بالا است) تمامی گزارشهای صورت مالی پشت سر هم قابل مشاهده است.
راه سوم: با کلیک روی گزینه دریافت فایل اکسل، صورتهای مالی شرکت به صورت فایل اکسل برای شما دانلود میشود و میتوانید از آن در برنامه اکسل استفاده کنید.
راه چهارم: با کلیک روی گزینه پیوست اطلاعیه، میتوانید یادداشتهای همراه صورت مالی را دانلود کنید. این یادداشتها شامل همه گزارشهای صورت مالی (صورت سود و زیان، ترازنامه و. ) است. علاوه بر این، یادداشتهای همراه صورت مالی، شامل تاریخچه شرکت و جزئیات و اطلاعات بیشتری درباره صورت مالی می باشد.
بعد از دانلود شدن این یادداشتها، گزارش صورت مالی را میتوانید در این فایل دانلود شده مشاهده کنید. با باز کردن این فایل، به ترتیب تمامی گزارشهای صورت مالی، تاریخچه فعالیت شرکت و توضیحات مدیریت شرکت درباره صورت مالی را مشاهده خواهید کرد.
صورت مالی تلفیقی چیست؟
صورت مالی تلفیقی شامل اطلاعات شرکت اصلی به همراه شرکتهای زیرمجموعه شرکت اصلی است. مثلا صورت مالی تلفیقی شرکت سایپا، گزارش عملیات این شرکت به همراه شرکتهای زیر مجموعهای آن (مثل شرکت سایپا خزر، صورت های مالی در بورس شرکت سایپا گام و. ) است.
جمع بندی
صورتهای مالی در حوزه تحلیل بنیادی شرکت های بورسی قرار دارند و یکی از مهمترین موضوعاتی هستند که برای تصمیم گیری در رابطه با سرمایه گذاری روی یک شرکت باید آنرا در نظر بگیرید. در این مطلب تنها به نحوه ی دستیابی به این گزارش در سایت کدال اشاره شد. اما در مقالات دیگر سایت، جزئیات بیشتری درباره ی صورت های مالی و هر یک از گزارش های داخل آن ارائه شده است.
آشنایی با صورت های مالی و انواع آن
شرکتها باید عملکرد مالی خود را در راستای تامین مالی و فعالیتهای سرمایهگذاری بررسی کنند. نتایج بررسی این آیتمها در قالب «صورت های مالی» گزارش میشود. گزارشات بهدست آمده حاوی اطلاعات کاربردی و بسیار مهمی است که از آن در راستای سرمایهگذاری موفقتر و افزایش اعتبار بهره میبرند.
برای ایجاد گزارشات، ابتدا باید فعالیت یک شرکت در بازهی زمانیای مشخص تحتنظر باشد. سپس نتایج بهدست آمده بر اساس اصول حسابداری با وضعیت کنونی شرکت مقایسه و از آن در جهت پیشبینی بهتر امور استفاده میشود. در واقع هدف گزارشات مالی، ایجاد پیشبینیای نزدیک به واقعیت برای صاحبان شرکت است. در ادامه با توجه به نحوهی ارزیابی و محاسبه آنها توضیحات بیشتری در مورد هر یک از صورت های مالی خواهیم داد.
انواع صورت های مالی
بهطور کلی چهار نوع صورت مالی وجود دارد که هر یک از آنها کاربرد و هدف مخصوص به خود را دارند. این صورتها عبارتاند از:
- صورت وضعیت مالی
- صورتحساب سود و زیان
- صورت گردش وجوه صورت های مالی در بورس نقد
- صورت سود و زیان جامع
صورت وضعیت مالی
یکی از انواع صورت های مالی، صورت وضعیت مالی است که با استفاده از آن سرمایهی بنگاه یا شرکت طی یک دورهی مالی در قالبی مشخصشده تعیین میشود. در حقیقت صورت وضعیت مالی نشاندهندهی ساختار شرکت از لحاظ مالی، نقدینگی، انعطاف و… است.
فرمول کاربردی این صورت عبارت است از:
دارایی سازمان = بدهی + سرمایه (حقوق سهامداران)
اکنون آیتمهای این فرمول را به تفکیک توضیح میدهیم:
دارایی
داراییها بر اساس میزان قدرت نقدشوندگی به دو دستهی جاری و بلندمدت تقسیم میشوند. برای مثال وجه نقد، حسابهای بانکی و اوراق بهادار که بهطور ذاتی قدرت نقدشوندگی بالایی دارند در دستهی داراییهای جاری جای میگیرند. اما داراییهایی همچون ماشینآلات و دستگاههای تولیدی که خود مولد هستند، سرعت نقدشوندگی ندارند و در حیطهی داراییهای بلندمدت قرار میگیرند.
تقریباً تمام داراییهای بلندمدت (به جز زمین) که به آنها ثابت هم گفته میشود، مشمول استهلاکاند.
نکتهی مهم اینجاست که در این صورت های مالی، داراییها را طبق میزان قدرتی که در نقدشوندگی دارند فهرستبندی میکنند.
همانطور که میدانید بدهی به معنای تعهدات شرکت به بستانکارانش است. بدهی نیز همچون دارایی به دو دستهی جاری و بلندمدت تقسیم میشود. منظور از نوع جاری آن، مالیات بر درآمد، حسابهای پرداختی و.. است. همچنین بدهیهای بلندمدت نیز شامل وامهای دریافتی و مالیات معوقه میشود.
حقوق سهامداران
در واقع حقوق سهامداران همان منافع اصلی صاحبان و سهامداران شرکت از منابع اقتصادی است. که شامل آوردهی صاحبان سهام و منجر به ایجاد بدهی میشود.
صورتحساب سود و زیان
بر اساس این صورت مالی مشخص میشود پولهایی که در یک بازهی مالی از فعالیتهای یک سازمان اقتصادی دریافت شده و یا خرج میشود چه نتیجهای داشته است.
در صورت های مالی اساسی باید درآمدها و هزینههای یک بازهی مالی تعیین گردد، سپس هزینهها از میزان درآمد کسر شده و در نهایت مقدار سود و زیان شرکت مشخص شود.
منظور دقیق ما از درآمد و هزینه به شرح زیر است:
درآمد
از لحاظ اصول حسابداری درآمد به دو دستهی عملیاتی و غیرعملیاتی تقسیم میشود. منظور از نوع عملیاتی آن درآمدی است که بهطور مستقیم حاصل فعالیت و تولید شرکت است. اما درآمد غیرعملیاتی درنتیجهی تولید بهدست نمیآید. مانند زمینی که برای شرکت خریداری شده است اما محصول فرایند تولید نیست.
هزینه
هزینهها به سه دستهی عملیاتی، غیرعملیاتی و بهای تمامشدهی کالا تقسیم میشوند.
منظور از بهای تمامشده، هزینههایی است که جهت تولید محصول اعماز خرید مواد اولیه و هزینه تولید سربار صرف میشود. هزینه عملیاتی نیز مربوط به هزینههای ناشی از فروش، بازاریابی و اداری و مالی است. هزینههایی که تحت پوشش بهای تمامشده و هزینههای عملیاتی نباشند، با عنوان هزینههای غیرعملیاتی شناخته میشوند. این نوع از هزینه دائمی نبوده و به فعالیت شرکت مربوط نمیشود.
برای تهیه صورتحساب سود و زیان یک شرکت، باید میزان تفاضل درآمد عملیاتی و هزینه عملیاتی از تفاضل درآمد غیرعملیاتی با هزینه عملیاتی کم شود. به این ترتیب سود و زیان قبل از عملیات بهدست میآید که با کسر مالیات از آن، میزان سود و زیان خالص یا ویژه مشخص میشود.
به این نمونه از صورت سود و زیان توجه کنید:
صورت گردش وجوه نقد
در صورت های مالی اساسی، جریان نقدینگی بیانگر کامل فعالیتهای تبادل پولی میان شرکت با سایر سازمانها است. با استفاده از صورت گردش وجوه نقد، علاوه بر اینکه دلایل اختلال در تعهدات مالی یک شرکت مشخص میشود، یک نگرش کلی نیز در مورد سرمایه به دست میآید. این نگرش مبنی بر محل و روش ورود سرمایه به سازمان و صرف آن در زمینههای مختلف است.
جهت ایجاد این نوع از صورت های مالی باید تفاضل پول هزینهشده از پول دریافتشده را محاسبه کنید.
به نمونهای از صورتهای گردش وجوه نقد دقت کنید:
صورت سود و زیان جامع
در تدوین صورت مالی سود و زیان جامع، تمامی درآمدها و هزینهها در یک بازهی مالی مشخص شناسایی شده و قابل ارائه به سهامداران است.
در بعضی موارد ممکن است درآمدها و هزینهها منعکس نشوند که در این صورت باید بر اساس استاندارد حسابداری به حساب سهامداران واریز شود.
برای استفاده و تصمیمگیری دقیق صاحبان سرمایه طبق گزارشات مالی، لازم است تمامی صورتهای سود و زیان سازمان بهدست آید که به آن سود و زیان جامع گفته میشود.
نکات مهم در تهیه صورت های مالی
- اطلاعات باید بهصورت ساده و مختصر درج شود.
- تهیهکنندهی گزارشات نباید زیادهبینی یا خوشبینی افراطیای داشته باشند.
- جهت عدم دستیابی به سود کاذب باید داراییها به میزان حداقلی و هزینهها به میزان حداکثری ثبت شود.
- تهیهی گزارشات مالی بهتنهایی بیانگر شرایط مالی یک شرکت نیست. در واقع برای نتیجهی مناسب علاوه بر تهیه و تدوین آنها، باید درک و تجزیه و تحلیل درستی نیز از گزارشات داشته باشید.
جمعبندی
در این مقاله انواع صورتها یا گزارشات مالی را معرفی و بررسی کردیم. هر چند هر یک از آنها هدف خاصی را دنبال میکند اما بهطور کلی هدف تمامی صورت های مالی ایجاد یک نگرش کلی در مورد داراییها و روش کسب آنها و همچنین میزان صورت های مالی در بورس هزینههای صرفشده است. صاحبان شرکتها با استفاده از این گزارشات میتوانند یک پیشبینی عاقلانه برای آیندهی مالی شرکت در دست داشته باشند.
آشنایی با انواع صورتهای مالی در بورس
صورتهای مالی شرکتها یکی از منابع مهم برای دسترسی به اطلاعات درون شرکتی میباشد. در همین راستا سازمان بورس قانونی را برای تمام شرکتهای فعال در بازار بورس وضع کرده است که بر طبق آن تمامی این شرکتها موظف هستند تا گزارشها و صورتهای مالی خودشان را مطابق با استانداردهای سازمان بورس در سامانهی جامع ناشران یا کدال، انتشار دهند. تمامی گزارشات و صورتهای مالی با وجود سامانهی کدال با بیشترین سرعت و تحت نظارت خود سازمان بورس به دست تمامی فعالان بازار سرمایه، سرمایهگذاران و سهامداران شرکتها خواهد رسید. لازم به ذکر است که این اطلاعات میبایست بهطور مساوی و در زمان مشخص در اختیار تمامی افراد قرارگیرند تا از سوءاستفادههای احتمالی از رانت اطلاعاتی جلوگیری شود. صورتهای مالی اساسی مختلفی در سامانهی کدال از سوی شرکتها منتشر میشوند. در این مقاله از سری مقالات آموزش بورس چراغ راجع به انواع صورتهای مالی در بورس صحبت خواهیم کرد.
۱. ترازنامه، از انواع صورتهای مالی در بورس
ترازنامه
برای تحلیل بنیادی شرکتها، نیاز به اطلاعاتی راجع به وضعیت مالی آن شرکتها وجود دارد. این اطلاعات مهم را میتوان توسط ترازنامه به دست آورد. ترازنامه یا صورت وضعیت مالی یکی از مهمترین انواع صورتهای مالی در بورس میباشد. در این گزارش وضعیت حسابهای شرکت شامل داراییها، بدهیها و حقوق مالکان شرکت (حقوق صاحبان سهام) در یک تاریخ معین نشان داده میشود. در صورت های مالی در بورس ترازنامه بایستی میزان داراییهای یک شركت همواره با مجموع بدهیها و حقوق صاحبان سهام آن برابر باشد. این فرمول که به آن معادلهی اساسی حسابداری نیز میگویند، به شکل زیر نمایش داده میشود:
داراییها = بدهیها + حقوق صاحبان سرمایه یا سهام
همانطور که در این فرمول مشاهده میکنید، ترازنامه، تفاوت بین داراییها و بدهیها، حقوق صاحبان سهام را به ما نشان میدهد. در اصل با استفاده از ترازنامه میتوانید بفهمید که یک شرکت چقدر دارایی دارد و چقدر بدهکار است. به طور کلی اگر نسبت بدهیهای یک شرکت به داراییهای آن بالاتر باشد، آن شرکت با ریسک بیشتری مواجه خواهد بود. بنابراین در بررسی صورتهای مالی در بورس باید به نسبت بدهیها و داراییهای یک شرکت توجه نمایید. در ادامه راجع به انواع دارایی و بدهی در شرکتها، بیشتر صحبت خواهیم کرد.
مفهوم دارایی و آشنایی با انواع دارایی
برای تحلیل صورتهای مالی در بورس لازم است تا با ساختار داراییها آشنا باشیم. در یک تعریف ساده میتوان گفت که منظور تحلیلگران از داراییها، مواردی میباشند که سرمایه در آنجا مصرف شده و در اختیار صاحبان سرمایه قرار گرفته است. برای مثال وجوه نقد در بانک یا صندوق و یا ساختمان و املاک شرکت، همگی جزو داراییها به حساب میآیند. بطور کلی داراییها به دو دستهی جاری و غیرجاری یا ثابت تقسیم میشوند. آن دسته از داراییها که قابلیت نقدشوندگی بالایی دارند را داراییهای جاری میگویند. مثل وجوه نقد، سرمایهگذاریهای کوتاهمدت، مطالبات و اسناد دریافتنی، موجودی مواد و کالا، پیشپرداختها و سپردههای بانکی. اما داراییهای ثابت بر خلاف داراییهای جاری، قابلیت نقدشوندگی بالا ندارند و شرکت نیز تصمیمی برای نقد کردن آنها در کوتاهمدت ندارد. مثل سرمایهگذاریهای بلندمدت، داراییهای مشهود همچون ساختمان و ماشینآلات در شرکتها و داراییهای نامشهود مانند اعتبار نام تجاری و حق امتیازهای مختلف.
مفهوم بدهی و آشنایی با انواع بدهی
در تحلیل صورتهای مالی در بورس منظور از بدهی، تعهدات و بدهیهای شرکت به دیگران میباشد. برای مثال اگر از کسی جهت ارائهی کالا یا خدمات پولی گرفته باشیم اما هنوز آن را پرداخت نکرده باشیم، به آن شخص بدهکار هستیم. بدهیها نیز همانند داراییها به دو دستهی جاری و غیرجاری یا بلندمدت تقسیم میشوند. بدهیهای جاری شامل اسناد و حسابهای پرداختنی، مالیات و سود سهام پرداختنی، تسهیلات مالی و پیش دریافتها هستند. بدهیهای غیر جاری نیز شامل کلیهی بدهیهای بلندمدت شرکت، اسناد و حسابهای پرداختنی و تسهیلات مالی میباشند.
۲. صورت سود و زیان از انواع صورتهای مالی در بورس
صورت سود و زیان
صورت سود و زیان، یکی دیگر از انواع صورتهای مالی در بورس میباشد. میزان سودآوری، یکی از مهمترین معیارها برای انتخاب سهام یک شرکت محسوب میشود. طبیعتاً هرچقدر که میزان سودآوری یک شرکت در مقایسه با قیمت سهام آن شرکت در بورس، بیشتر باشد، سهام آن شرکت ارزندهتر خواهد بود. اما بهترین راهکار برای آنکه از میزان سودآوری در یک شرکت مطلع شویم، استفاده از صورت سود و زیان میباشد. درواقع، صورت سود و زیان به خوبی میزان سود یک شرکت در پایان سال مالی را نشان خواهد داد. تمام شرکتهای فعال در بازار بورس، موظف هستند تا در پایان سال مالی، صورت سود و زیان خود را منتشر کنند. در حقیقت، آنها از این طریق، میزان سودآوری خود را به سهامداران اطلاع میدهند. مواردی همچون میزان فروش شرکتها، میزان هزینههای آنها و سایر اطلاعات با اهمیت مربوط به عملکرد شرکت در صورت سود و زیان قابل مشاهده است.
۳. صورت سود و زیان جامع
صورت سود و زیان جامع
در صورت سود و زیان که در بخش قبلی راجع به آن صحبت شد، درآمدها و هزینههایی که برای حقوق صاحبان سهام در نظر گرفته میشوند و درآمدها و هزینههای تحقق نیافته لحاظ نمیشوند. اما سرمایهگذاران برای تحلیل بنیادی صورتهای مالی در بورس به اطلاعات کاملتر و دقیقتری نیاز دارند. بر همین اساس یک نوع از صورت مالی تحت عنوان صورت سود و زیان جامع طراحی شده است. صورت سود و زیان جامع، کلیهی درآمدها و هزینهها اعم از تحققیافته و تحققنیافته را به اطلاع گروههای مختلف میرساند. همچنین مواردی که در صورت سود و زیان لحاظ نشده بود را نیز پوشش خواهد داد. صورت سود و زیان جامع، شامل مواردی مثل تعدیلات سنواتی، سود یا زیان خالص دوره بر اساس صورت سود صورت های مالی در بورس و زیان، سایر درآمدها و هزینههای شناسایی شده مانند داراییهای ثابت مشهود، تسعیر داراییها ، بدهی های ارزی و … میباشد.
۴. صورت جریان وجوه نقد از انواع صورتهای مالی در بورس
صورت جریان وجوه نقد
گردش پول نقد به مثابه خون حیاتبخشی است که در شریان شرکتها جریان دارد. بنابراین یک شرکت بدون پول نقد نمیتواند حیاتش را ادامه دهد. صورت جریان وجوه نقد، گردش نقدینگی در شرکتها در طول یک سال را مشخص مینماید. مهمترین ویژگی این نوع از صورتهای مالی در بورس این است که منابع و مصارف وجوه نقد را به طور دقیق در طی یک سال مشخص خواهد کرد. صورت گردش وجوه نقد براساس اطلاعات موجود در صورت سود و زیان و ترازنامه محاسبه میشود. از آنجایی که بستانکاران نگران پرداختهای شرکت هستند، همواره بهدقت جریان نقدی شرکت را مورد بررسی قرار می دهند. در حقیقت، با بررسی این نوع از صورت مالی، جریانهای نقدی بالقوه آتی شرکت، قدرت نقدینگی، میزان قدرت پرداخت دیون، انعطافپذیری مالی و کیفیت درآمد شرکت قابل ارزیابی میباشد.
چه کسانی از صورتهای مالی در بورس استفاده میکنند؟
در حالت کلی، استفادهکنندگان صورتهای مالی در بورس به دو گروه درونی و بیرونی شرکت تقسیمبندی میشوند. منظور از استفادهکنندگان درونی، مدیران شرکتها هستند. واضح است که برای این دسته از افراد محدودیتی در اخذ گزارشات مالی وجود نخواهد داشت. مدیران هرطور که تمایل داشته باشند، میتوانند این گزارشها را از حسابداران خود دریافت نمایند. اما استفادهکنندگان بیرونی صورتهای مالی همان سرمایهگذاران بالقوه و بالفعل هستند. این افراد طبق استانداردهای حسابداری و سازمان بورس گزارشات مالی را دریافت میکنند و بر همین اساس اقدام به تصمیمگیری برای سرمایهگذاریهای خود مینمایند.
نکته: اگر به قسمت اطلاعیههای سایت کدال مراجعه کرده باشید، احتمالاً دو اصطلاح حسابرسی شده و حسابرسی نشده برای بررسی صورتهای مالی در بورس به چشمتان خورده است. منظور از گزارشات حسابرسی شده، گزارشهایی هستند که توسط یک موسسهی حسابرسی که به عنوان ناظر در خارج از شرکت فعالیت میکند، بررسی و تایید شده است. اما صورتهای مالی حسابرسی نشده، گزارشاتی هستند که توسط حسابداران خود شرکت تهیه و گزارش شدهاند. تمام شرکتهای بورسی ملزم به ارائهی گزارشهای میان دورهای ۶ ماه و پایان سال مالی خود، به صورت حسابرسی شده هستند.
سخن آخر
در این مقاله از سایت آموزش و استخدام چراغ ، انواع صورتهای مالی در بورس که در مباحث تحلیل بنیادی بورس قرار میگیرد را مورد بررسی قرار دادیم. ( اگر میخواهید درباره تحلیل بنیادی بورس بیشتر بدانید آموزش ویدیویی تحلیل بنیادی مقدماتی را از دست ندهید.)
همانطور که گفتیم این صورتهای مالی به عنوان ابزار مهمی برای مدیران شركتها، صاحبان سرمایه، بستانكاران و سرمایهگذاران به شمار میآیند. آنها با تجزیهوتحلیل این صورتها میتوانند از وضعیت مالی شرکتهای سهامی موردنظرشان در گذشته، حال و آینده با خبر شوند و راجع به آن قضاوت كنند. چراغ به عنوان یک سامانهی هوشمند آموزش، کاریابی و استخدام میکوشد تا با بیان نکات مهم در زمینهی آموزش بورس به تمامی علاقهمندان برای ورود به بازارهای مالی و سرمایه کمک نماید. دورههای آموزشی در بخش آموزش آنلاین بورس این سامانه، بهروزرسانی میشوند.
دیدگاه شما