استخر نقدینگی (Liquidity Pool) چیست؟ و چگونه کار میکند؟
تمرکززدایی از مهمترین مفاهیم بازار کریپتوکارنسی (Cryptocurrency) است. در سالهای اخیر، برای محقق شدن هدف تمرکززدایی در بازار، اقدامات گوناگونی انجام شده است. استخرهای نقدینگی (Liquidity Pool) محصول یکی از ایدههایی است که برای تمرکززدایی در بازار پیاده شده است. کاربران به کمک استخر نقدینگی میتوانند بدون نیاز به بازارسازان متمرکز، ارزهای دیجیتال را خریدوفروش کنند. استخرهای نقدینگی از ارکان اصلی صرافیهای غیرمتمرکز (DEX) به شمار میروند. در این مقاله قصد داریم شما را با استخرهای نقدینگی آشنا کنیم. با ما همراه باشید.
فهرست عناوین مقاله
استخر نقدینگی چیست؟
به زبان ساده، استخر نقدینگی از جمعآوری تعدادی ارز دیجیتال ایجاد میشود که در قالب قراردادهای هوشمند قفل شدهاند. در صرافی متمرکز، برای مدیریت معاملات بین کاربران به حضور بازارساز نیاز است. در این صرافیها معمولاً گروه توسعهدهنده نقش بازارساز را ایفا میکند. به این ترتیب، در این صرافیها عملاً کنترل چرخه معاملات به صورت متمرکز باقی میماند. چنین رویکردی با ذات غیرمتمرکز بازار ارزهای دیجیتال در تضاد است.
صرافیهای غیرمتمرکز برای حل این معضل ابداع شدهاند. در این صرافیها تأمین نقدینگی لازم برای معاملات کاربران از طریق استخرهای نقدینگی صورت میگیرد. کاربران این صرافیها به صورت اختیاری توکنهای خود را در استخرها سپردهگذاری میکنند و در ازای سرمایهگذاریشان سود دریافت میکنند. به این ترتیب، نقدینگی لازم برای معاملهگران دیگر در صرافیهای غیرمتمرکز فراهم میشود.
ابداع استخر نقدینگی سبب تسریع و سهولت در معاملات اکوسیستم دیفای (DeFi) شده است. تا قبل از ایجاد استخرهای نقدینگی، صرافیهای غیرمتمرکز با چالش تأمین نقدینگی مواجه بودند. به کمک فناوری بازارساز خودکار (AMM) مشکل محدودیت نقدینگی در این صرافیها کاهش پیدا کرد؛ به همین دلیل، رفتهرفته حضور کاربران در این بازارها افزایش یافت.
چرا استخر نقدینگی اهمیت دارد؟
هرکس که سابقه محدودی در بازارهای مالی داشته باشد، بهخوبی میداند که وارد شدن به بازارهایی با نقدینگی محدود، ریسک بسیار زیادی به دنبال دارد. در اینگونه بازارها معمولاً لغزش در معاملات بسیار زیاد است. منظور تامین نقدینگی چیست؟ از لغزش، تفاوت بین قیمت مورد انتظار برای انجام معامله با قیمت واقعیای است که معامله در آن منعقد میشود. نقدینگی کم سبب میشود لغزش در معاملات افزایش پیدا کند.
استخر نقدینگی مشکل کمبود نقدینگی در صرافیهای غیرمتمرکز را حل میکند. ویژگی منحصربهفرد این استخرها، تأمین نقدینگی از سوی کاربران است. افراد بهصورت داوطلبانه دارایی خود را در این استخرها به ودیعه میگذارند؛ سپس در ازای سرمایهگذاری خود در بازههای زمانی مشخص، پاداش دریافت میکنند.
در چنین شرایطی، وقتی کاربران در صرافی غیرمتمرکز سفارش خرید یا فروش ثبت میکنند، لازم نیست تا زمان پیدا شدن خریدار یا فروشنده دیگر صبر کنند، بلکه با توجه به داراییهای موجود در استخرهای نقدینگی، سفارش آنها با قیمت لحظهای بازار و به کمک قراردادهای هوشمند، به جریان میافتد.
استخرهای نقدینگی چگونه کار میکنند؟
استخر نقدینگی باید بهگونهای تعریف شود که برای کاربران جاذبه لازم بهمنظور سرمایهگذاری را داشته باشد. ابزار در اختیار صرافیها برای جذاب کردن سرمایهگذاری در استخرهای نقدینگی، تخفیف در کارمزد معاملات و ارائه پاداش با ارز دیجیتال به آنهاست. شاید این سؤال برای شما پیش آمده باشد که فرایند تعیین قیمت در استخرهای نقدینگی چگونه انجام میشود؟
در حال حاضر، به کمک الگوریتم بازارساز خودکار (AMM) ، قیمت توکنها در هر استخری نسبت به یکدیگر، در محدوده خاصی حفظ میشود. به این ترتیب، عملاً ارزشهای بازار منصفانهای در صرافیهای غیرمتمرکز به وجود میآید. البته ممکن است استخرهای مختلف از الگوریتمهای منحصربهفرد خود نیز استفاده کنند. برای مثال، میتوان به استخرهای نقدینگی صرافی یونی سواپ اشاره کرد که از فرمول ثابتی برای کنترل نسبت قیمت توکنها استفاده میکند. به کمک این الگوریتمها از طریق مدیریت هزینهها و کنترل عرضه و تقاضا، از تأمین دائمی دارایی استخرها اطمینان حاصل میشود.
بیشتر بخوانید: توکن چیست
برترین استخرهای نقدینگی سال 2022
استخرهای نقدینگی کاربرد خود را در اکوسیستم دیفای بر همگان ثابت کردهاند؛ همین مسئله سبب شده است بسیاری از فعالان بازار رمز ارزها به کسب درآمد از طریق سرمایهگذاری در این استخرها امیدوار شوند. با وجود این، سرمایهگذاری باید حتماً در استخرهای معتبر صورت بگیرد تا خطری سرمایه افراد را تهدید نکند. ازجمله برترین استخرهای نقدینگی سال 2022 در بازار ارزهای دیجیتال میتوان به این موارد اشاره کرد:
1. یونی سواپ (Uniswap)
بیشترین حجم معاملات در صرافیهای غیرمتمرکز مربوط به یونی سواپ است، به همین دلیل استخر نقدینگی Uniswap یکی از معروفترین استخرهای حال حاضر در بازار رمز ارزها به شمار میرود. صرافی یونی سواپ از جفت ارزهای معاملاتی مبتنی بر استاندارد ERC-20 پشتیبانی میکند.
همچنین هر کاربری میتواند استخر نقدینگی اختصاصی خود را بدون نیاز به پرداخت هیچگونه کارمزدی در این صرافی راهاندازی کند. کارمزد معاملات در صرافی یونی سواپ 0/3 درصد است. تمام تأمینکنندگان نقدینگی در استخرهای نقدینگی این صرافی از محل کارمزدها سهم دریافت میکنند. پرداخت سود مشارکت در استخرها نیز با توکن اختصاصی یونی سواپ صورت میگیرد.
2. بالانسر (Balancer)
بالانسر یکی دیگر از برترین استخرهای نقدینگی ارزهای دیجیتال است. این استخر نقدینگی مبتنی بر اتریوم است. بالانسر بهعنوان مدیر پرتفوی نیز عمل میکند.
3. بانکور (Bancor)
بانکور یکی دیگر از بهترین استخرهای نقدینگی در سال 2022 است که بر اساس اتریوم کار میکند. این پلتفرم از روش بازارسازی خودکار برای تأمین نقدینگی و قیمتگذاری دقیق توکنها استفاده میکند. همچنین این استخر نقدینگی نوعی استیبل کوین (Stablecoin) با نام بانکور تامین نقدینگی چیست؟ ارائه کرده است که نگرانیهای مربوط به نوسانات نقدینگی را برطرف میکند.
4. کرو فایننس (Curve Finance)
استخر نقدینگی کرو فایننس نیز مبتنی بر اتریوم است و با هدف ایجاد فرصتهای تجاری مطلوب برای تجارت استیبل کوینها راهاندازی شده است. این استخر هیچگونه توکن بومی ارائه نمیکند. درعینحال، به کمک آن میتوان به صورت همزمان به داراییهای موجود در هفت استخر نقدینگی معتبر دیگر دسترسی داشت.
پرسشهای متداول
1. مزیت استخر نقدینگی چیست؟
اصلیترین مزیت استخرهای نقدینگی این است که به پیدا کردن فردی دیگر در بازار که سفارش مدنظرش با شما مطابقت داشته باشد، نیازی ندارید. طبیعی است که هر فروشندهای در بازار سعی میکند دارایی خود را با بیشترین قیمت به فروش برساند و درعینحال، در زمان خرید نیز با کمترین قیمت آنها را از آن خود کند. چنین رویکردی سبب میشود که برخورداری از فرصت معاملات ایدئال در بازار چندان آسان نباشد. استخرهای نقدینگی با استفاده از قراردادهای هوشمند، عملیات ارزشگذاری داراییها را انجام میدهند و به این ترتیب، معاملات در فضای واقعی انجام میشود.
2. ریسک استخرهای نقدینگی چیست؟
وقتی سرمایه خود را در اختیار استخرهای نقدینگی قرار میدهید، احتمال زیان موقت وجود دارد؛ بهویژه در زمانهایی که سفارشها در بازار با قیمتهای واقعی فاصله پیدا میکنند، احتمال ضرر بیشتر میشود؛ بنابراین، حتماً باید قبل از سرمایهگذاری، در این زمینه تحقیقات زیادی کنید.
کلام پایانی
استخر نقدینگی یکی از ابداعات بسیار مهم و کاربردی در عرصه دیفای است. این استخرها تجارت غیرمتمرکز و پرداخت وام را در اکوسیستم دیفای امکانپذیر میکنند. استخرهای نقدینگی به کمک قراردادهای هوشمند کار میکنند و به احتمال زیاد، در آینده نیز این رویکرد در بازار ادامه پیدا میکند. اگر قصد دارید از طریق سرمایهگذاری در استخرهای نقدینگی به درآمد برسید، حتماً مطالعه و تحقیق کنید تا بهترین و مطمئنترین گزینههای موجود در بازار را بیابید.
مدیریت نقدینگی چیست؟
محصولات و خدمات مدیریت نقدینگی یا مدیریت وجه نقد (پول) به طور معمول مترادف در نظر گرفته میشوند. انتقالهای بانکی، حسابهای رفت و برگشت و خدمات بازرگانان همه جزء محصولات مدیریت نقدینگی هستند که فرصتهای منحصر به فرد برای افزایش سود را در اختیار سازمانها قرار میدهند. اگر شما صاحب کسب و کاری هستید و در حال تحقیق درباره چگونگی رفع مشکلات نقدینگی میباشید، در این مقاله برخی از اطلاعاتی که باید در مورد مدیریت وجه نقد و اینکه این که چگونه میتوانید جریان نقدی خود را دوباره زنده کنید، آورده شده است. با غزال همراه باشید.
تعریف مدیریت نقدینگی
در یک مؤسسه بانکی، اصطلاح مدیریت نقدینگی به مدیریت روزمره ورود و خروج وجه نقد گفته میشود که به دلیل انبوه معاملات نقدی روزانه، باید آنها را مدیریت کرد. هدف نهایی مدیریت وجوه نقد، به حداکثر رساندن نقدینگی و هزینه وجوه است. در تعریفی دیگر، مدیریت وجه نقد فرآیند جمع آوری و مدیریت جریانهای نقدی است. مدیریت نقدینگی میتواند هم برای افراد و هم برای سازمانها مهم باشد. در تجارت، این مهم یک جزء کلیدی در ثبات مالی سازمان است.
اهمیت مدیریت نقدینگی
هنگامی تامین نقدینگی چیست؟ که نوبت به ایجاد و حفظ ثبات مالی یک کسب و کار میرسد، مدیریت نقدینگی یک جزء اصلی به شمار میآید. از آنجا که وجه نقد دارایی اصلی است که برای پرداخت تعهدات استفاده میشود، بنابراین باید رسیدن به حداکثر سود را مدیریت کند. این مهم روی رشد آینده کسب و کار تأثیر میگذارد. حفظ موجودیهای نقدی، در عین حال با بازدهی وجه نقد نیز مهمترین نگرانیهای موجود هستند. بیشتر اوقات، مدریت وجوه نقد میتواند با بانکداری آنلاین کسب و کار شما ادغام شود. به این ترتیب، مدیران کسب و کار میتوانند هر روز به وجوه دسترسی داشته باشند. اگر تجارت خود را به طور کامل با بانکداری آنلاین ادغام کنید، این امر کنترل بیشتری بر جریان نقدینگی و دسترسی شما فراهم میکند. این مهم معمولاً قابل تنظیم است زیرا هر کسب و کاری متفاوت بوده و ممکن است به مجموعه گوناگونی از گزینهها و خدمات مدیریت نقدینگی نیاز داشته باشد.
تفاوت بین مدیریت وجوه نقد و مدیریت خزانه داری
در بانکداری، هر دو مدیریت نقدینگی و مدیریت خزانه داری، اصطلاحاتی برای خدمات خاص مربوط به گردش پول هستند. اگرچه این اصطلاحات معمولاً به جای یکدیگر استفاده میشوند اما دامنه مدیریت خزانه داری بسیار بیشتر است و شامل بودجه و فعالیتهای سرمایه گذاری یک کسب و کار میباشد. هنگامی که متخصصان امور مالی در مورد خدمات تحت چتر مدیریت نقدینگی بحث میکنند، آنها معمولاً به خدماتی مانند انتقال وجه، حسابهای رفت و برگشت، خدمات بازرگانان و گزینههای اعتبار تجاری اشاره خواهند کرد.
استخر نقدینگی چیست و چه کاربردهایی دارد؟
عبور از معاملات سنتی به معاملات آنلاین به وسیله ارزهای دیجیتال با گذر زمان رخ داده است. دنیای کریپتوکارنسیها روزبهروز با تکنولوژیها و پیشرفتهای جدیدی روبهرو میشود. در این مقاله قصد داریم به یکی از تکنولوژیهای نوپای این عرصه یعنی استخر نقدینگی بپردازیم. ما میخواهیم بدانیم استخر نقدینگی چیست و انواع استخر نقدینگی کدام است و در کل چه کاربردی دارد؟ اگر به دنبال اخبار بازار سرمایه و ارزهای دیجیتال هستید، حتما همراه ما باشید.
انواع صرافی غیرمتمرکز
قبل از تعریف استخر نقدینگی یا استخر لیکوئیدیتی باید ابتدا بگوییم همانطور که میدانید 2 نوع صرافی یا اکسچنج غیرمتمرکز (DEX) در بازار رمز ارزها وجود دارد، که عبارتاند از:
1. صرافیهای همتابه همتا و مبتنی بر دفتر معاملات:
در این نوع صرافیها به سبک و شیوه سنتی عمل میشود، و صرافیها واسطه بین خریدار و فروشنده در انجام معاملات هستند، و به عبارتی P2P هستند.
در این نوع صرافیها خریدار و فروشنده ارز در تلاش هستند تا در بهترین و پرسودترین قیمت به انجام معامله بپردازند، فروشنده به دنبال فروش در بالاترین قیمت و خریدار نیز در پی خرید در کمترین قیمت بازاری است، این ترجیح فروشندگان و خریداران تا جایی ادامه پیدا میکند که در یک نقطه خاص به توافق قیمتی برسند، و معامله صورت گیرد، و گفتنی است که این نوع معامله از طریق دفتر معاملات و یا Order Book صورت میپذیرد.
نکته: قابل ذکر است که این نوع صرافی مناسب و ویژه زمانی است که نقدینگی زیاد است.
2. صرافی استخر نقدینگی:
در این صرافیها، واسطهای برای انجام معاملات و سفارشها وجود ندارد، و کلیه معاملات بر روی قراردادهای هوشمند و یا Defi قفل شده است و توسط استخرهای نقدینگی صورت میگیرد، که در ازای قراردادن توکن در استخرهای نقدینگی امکان دریافت سود و کارمزد وجود دارد. شاید این سوال برایتان پیش آید، وقتی که واسطهای وجود نداشته باشد، چگونه امنیت معاملات تامین میشود؟
در جواب باید گفت که قراردادهای هوشمند تضمینکننده امنیت و دریافت سود و کارمزد هستند.
نکته: زمانی که میزان و حجم داراییها کم باشد، استفاده از استخر نقدینگی گزینه مناسبی است.
صرافی استخر نقدینگی
استخر نقدینگی یا همان (Liquidity Pool) چیست؟
اما در حقیقت استخر چیست؟ آیا مکان فیزیکی است یا مجازی؟! باید گفت منظور از استخر نقدینگی یک فضای غیرفیزیکی و مجازی در بستر اینترنت است که کاربران به طور آزادانه میتوانند در این استخر سهم و مشارکت داشته باشند و به کسب سود و یا معامله بپردازند.
اولین استخر نقدینگی معرفی شده در دنیای کریپتوکارنسیها با استخر نقدینگی Bancor در دنیا مطرح شد. و به عبارتی با بنکور بود که استخر نقدینگی متولد شد. ولی با این حال مهمترین استخر نقدینگی که توانست به یکباره توجه همه را به سمت خود جلب کند استخر نقدینگی Uniswap بود.
کاربرد استخر نقدینگی چیست؟
شما در Pool Liqiudity بدون نیاز به واسطه تنها با استفاده از سیستم قراردادهای هوشمند میتوانید توکنهای خود را در این استخر قرار دهید، و در ازای قرار دادن توکن در استخر نقدینگی کارمزد معاملات را دریافت کنید، و یا خود مستقیم به معامله توکنهای خود بپردازید. در حقیقت وظیفه استخر نقدینگی تامین سرمایه و دارایی لازم برای صرافیهای غیرمتمرکز است.
روش کار استخر نقدینگی چیست؟
برای استفاده از کاربردهای Pool Liqiudity میتوانید توکن خود را وارد استخر نقدینگی کنید، و به ازای انجام معاملات کارمزد دریافت کنید. از طرفی علاوه بر این میتوانید با انجام معامله در استخرهای نقدینگی، توکنهای مختلف را با هم معامله کنید، گفتنی است برای انجام فعالیت و یا معامله در فضای استخر نقدینگی نیازی به استفاده از واسطه یا شخص سومی وجود ندارد، زیرا با روشی مطمئن و امن از طریق قراردادهای هوشمند کل پروسه معاملاتی شما در استخر نقدینگی انجام میگیرد. به همین دلیل برای بسیاری از کاربران استفاده از استخر نقدینگی جذابیت خاص خودش را دارد.
استخر نقدینگی (Liquidity Pool) چیست؟ کسب درآمد در دیفای
سیستم مالی غیرمتمرکز یا دیفای (DeFi)، زمینه را برای رشد بیسابقه فعالیتها بر بستر بلاکچین فراهم آورده است. صرافیهای غیر متمرکز (DEX) از نظر حجم معاملاتی خود قادر به رقابت معنادار با صرافیهای متمرکز هستند. از دسامبر سال ۲۰۲۰ به بعد، نزدیک به ۱۵ میلیارد دلار در پروتکلهای دیفای سرمایه ذخیره شده است. این اکوسیستم با وجود انواع جدید محصولات خود به سرعت در حال گسترش است. اما چه عاملی این گسترش اکوسیستم را محقق ساخته است؟ یکی از فناوریهای اصلی پشت تمامی این محصولات و اکوسیستم فعلی دیفای، استخر نقدینگی (Liquidity Pool) نام دارد.
این استخرها بخشی بسیار مهم از بازارسازهای خودکار (AMM)، پروتکلهای قرض-وام، ییلد فارمینگ، داراییهای مصنوعی، بیمه درون زنجیرهای، بازیهای مبتنی بر بلاکچین و … به شمار میروند. ایده پشت استخرهای نقدینگی به خودی خود بسیار ساده است. اساساً، استخر نقدینگی را میتوان به عنوان پشته بزرگی از دارایی دیجیتال در نظر تامین نقدینگی چیست؟ گرفت. اما اینکه در محیطی آزاد که هر فردی میتواند نقدینگی خود را به آن بیفزاید با این پشته پول چه کاری انجام دهید، موضوعی است که در این مطلب سعی داریم به آن بپردازیم. بنابراین اگر میخواهید بدانید که سیستم دیفای چگونه ایده استخرهای نقدینگی را محقق ساخته، به خواندن ادامه این مقاله ادامه دهید.
استخر نقدینگی (Liquidity Pool) چیست؟
به مجموعهای از سرمایه قفلشده در یک قرارداد هوشمند، یک استخر نقدینگی گفته میشود. استخرهای نقدینگی به منظور تسهیل انجام معاملات، وامدهی و بسیاری عملکردهای دیگر به صورت غیرمتمرکز به کار میروند.
استخرهای نقدینگی را میتوان ستون اصلی بسیاری از صرافیهای غیر متمرکز (DEX) از قبیل یونی سواپ در نظر گرفت. کاربرانی که تحت عنوان تأمینکنندگان نقدینگی (LP) شناخته میشوند، به منظور ایجاد یک بازار جدید مقدار یکسانی از دو توکن را به یک Liquidity Pool اضافه میکنند. این افراد در ازای تأمین سرمایه و متناسب با سهم خود از نقدینگی کل، کارمزدهای معاملات صورتگرفته در استخر خود را دریافت میدارند.
از آنجایی که هر فردی میتواند یک تأمینکننده نقدینگی باشد، بازارسازهای خودکار یا AMM ها بازارسازی را با سهولت بیشتری در دسترس کاربران خود قرار دادهاند.
یکی از نخستین پروتکلهایی که در آن از استخرهای نقدینگی استفاده گردید، پروتکل بنکور (Bancor) نام داشت. اما مفهوم استخرهای نقدینگی با رواج یونی سواپ توجهات بیشتری را به خود جلب کرد.
برخی از دیگر صرافیهای محبوب که از استخرهای نقدینگی در شبکه اتریوم استفاده میکنند عبارتاند از: صرافی سوشی سواپ (SushiSwap)، کرو (Curve) و بالانسر (Balancer). استخرهای نقدینگی در این صرافیها حاوی توکنهای ERC-20 هستند. همچنین از جمله معادلهای مشابه در زنجیره هوشمند بایننس (BSC) میتوان پنکیک سواپ (PancakeSwap)، بیکری سواپ (BakerySwap) و برگر سواپ (BurgerSwap) را نام برد که در آنها توکنهای BEP-20 در استخرها ذخیره میگردد.
تفاوت استخر نقدینگی (Liquidity Pool) با دفاتر ثبت سفارش (Order Book) در چیست؟
برای فهم تفاوت استخرهای نقدینگی با دفاتر ثبت سفارش (Order Book)، بهتر است ابتدا به توضیح اجزای بنیادی یا فاندامنتال تجارت الکترونیک، یعنی دفاتر ثبت سفارش، بپردازیم. به بیان ساده، دفتر ثبت سفارش مجموعهای از سفارشاتی است که در حال حاضر برای یک بازار معین در دسترس وجود دارد.
سیستمی که سفارشها را با یکدیگر مطابقت میدهد، تحت عنوان سیستم مچینگ (Matching) شناخته میشود. دفتر ثبت سفارش و سیستم مچینگ اجزای اصلی هر صرافی متمرکز (CEX) را تشکیل میدهند. مدل فوق موجب تسهیل فوقالعاده و کارآمد مبادلات و ایجاد بازارهای مالی پیچیده میگردد.
تجارت دیفای بر مبنای انجام معاملات درون زنجیرهای بنا گردیده و در آن هیچ فرد یا گروه متمرکزی وجوه را در اختیار خود ندارد. این امر به بروز مشکل در زمینه دفاتر ثبت سفارش میانجامد؛ چراکه هر برهمکنشی با دفتر ثبت سفارش نیازمند پرداخت کارمزدهای مربوط به سیستم گس است و بنابراین موجب هزینه بسیار مضاعف آن برای انجام معاملات میگردد.
همچنین به این ترتیب بازارسازی برای آن دسته از معاملهگرانی که برای جفت ارزهای معاملاتی نقدینگی تأمین میکنند، بسیار هزینهبر خواهد بود. اما از همه مهمتر آنکه اغلب بلاکچینها قادر به فراهمکردن توان عملیاتی موردنیاز برای معامله روزانه میلیاردها دلار پول نیستند.
این بدان معنا است که در بلاکچینی مانند اتریوم، عملاً وجود صرافی درون زنجیره مبتنی بر دفتر سفارشها، امری غیرممکن خواهد بود. در اینجا میتوان از سایدچینها (Sidechains) یا راهکارهای لایه ۲ (layer-two) بهره گرفت که در دست ساخت قرار دارند. اما به هر ترتیب، شبکه در وضع کنونی آن قادر به فراهمآوردن توان عملیاتی لازم نخواهد بود.
پیش از آنکه ادامه دهیم، باید اشاره کنیم که برخی از صرافیهای غیر متمرکز به خوبی با سیستم دفاتر ثبت سفارش درون زنجیرهای کار میکنند. برای مثال، صرافی غیر متمرکز بایننس روی شبکه بایننس بنا شده و به طور خاص به منظور تجارت سریع و ارزان به کار میرود. مثال دیگر این امر، پروژه Serum است که روی بلاکچین سولانا (Solana) تأسیس شده است.
با وجود این، چون بیشتر داراییهای موجود در فضای رمزارزها در شبکه اتریوم هستند، امکان مبادله آنها در شبکههای دیگر بدون استفاده از یک جور پل میان زنجیرهای (Cross-Chain bridge) وجود ندارد.
استخر نقدینگی چگونه کار میکند؟
نوآوری چشمگیر بازارسازهای خودکار (AMMs) موجب شده است که معاملات درون زنجیرهای بدون نیاز به دفتر سفارشها قابل انجام باشند. این قابلیت، معادلات را بهکلی تغییر داده است. چون برای انجام معاملات، وجود یک طرف معامله مستقیم ضروری نیست، معاملهگران میتوانند در خصوص اتخاذ موقعیتهای معاملاتی گوناگون نسبت به جفت توکنهای با شانس نقدینگی پایین در صرافیهای اوردر بوک، تصمیمگیری کنند.
صرافیهای مبتنی بر دفتر سفارشات را میتوان همتا به همتا (Peer-to-Peer) در نظر گرفت. در این صرافیها خریداران و فروشندگان از طریق دفتر سفارش به هم مربوط میشوند. برای مثال، تجارت در صرافی غیر متمرکز بایننس همتا به همتا است؛ چراکه معاملات به طور مستقیم میان کیف پولهای کاربران صورت میگیرد.
اما تجارت با استفاده از بازارسازهای خودکار امر متفاوتی است. در واقع میتوان تجارت در AMMها را همتا – به – قرارداد (Peer-to-Contract) دانست.
فرآیند تعیین قیمت و نحوه مشارکت در استخر نقدینگی
همانطور که ذکر کردیم، یک استخر نقدینگی از تجمیع سرمایههای سپردهگذاریشده در یک قرارداد هوشمند تشکیل شده است. این سرمایهها توسط تأمینکنندگان نقدینگی به استخر واریز میگردند. هنگامی که میخواهید معاملهای را در یک AMM به انجام برسانید، طرف معاملهای به معنای سنتی آن نخواهید داشت. در عوض، این معامله را در Liquidity Pool و در مقابل نقدینگی جفت ارز مدنظر خود انجام خواهید داد. بنابراین خریداران برای خرید خود نیازی به یک فروشنده در سمت دیگر و در همان لحظه بهخصوص نخواهند داشت؛ بلکه تنها کافی است که نقدینگی کافی از توکن مورد نظرشان در استخر وجود داشته باشد.
برای مثال هنگامی که میخواهید جدیدترین توکن مبتنی بر غذا را در یونی سواپ خریداری کنید، فروشندهای در سمت دیگر، آنطور که مرسوم است، وجود نخواهد داشت. در عوض، فعالیت شما توسط الگوریتمی که اتفاقات استخر را مدیریت میکند، ساماندهی میشود. به علاوه، قیمتگذاری نیز توسط همین الگوریتم و بر مبنای معاملات صورتگرفته در استخر تعیین میگردد.
البته این نقدینگی نیز باید به جایی منتقل گردد و از آنجایی که هر فردی میتواند یک LP باشد، این تأمینکنندگان نقدینگی را میتوان به نحوی طرف معامله خود در نظر گرفت. اما وجه تمایز این سیستم با مدل دفتر سفارش این است که شما با قراردادهایی که استخرهای نقدینگی را مدیریت میکنند سروکار خواهید داشت.
سود استخر نقدینگی
تا اینجا بیشتر در مورد بازارسازهای خودکار که محبوبترین مصداق کاربرد استخرهای نقدینگی به شمار میآیند صحبت کردیم. با این حال، همانطور که گفتیم، فلسفه استخر نقدینگی فوقالعاده ساده است و بنابراین میتوان آن را به روشهای مختلف مورداستفاده قرار داد.
یکی از این موارد، ییلد فارمینگ (Yield Farming) یا استخراج نقدینگی است. استخرهای نقدینگی اساس پلتفرمهای خودکار تولید سود مانند yearn را تشکیل میدهند و در این پلتفرمها کاربران وجوه خود را به استخرهایی که بعدها به منظور تولید سود به کار میروند، میافزایند.
توزیع توکنهای جدید در میان اشخاص درست یکی از مشکلات بسیار دشوار در پروژههای رمزارز به شمار میرود. استخراج (ماینینگ) نقدینگی یکی از رویکردهای نسبتاً موفق در این زمینه بوده است. اساساً توکنها بر مبنای الگوریتم در میان کاربرانی که توکنهای خود را در استخر نقدینگی قرار میدهند، توزیع میگردند. سپس توکنهای تازه ضرب شده، متناسب با سهم هر کاربر از Liquidity Pool توزیع میشوند.
به خاطر داشته باشید؛ این توکنها میتوانند حتی توکنهایی از استخرهای نقدینگی دیگر باشند که به آنها «توکنهای استخر» گفته میشود. برای مثال، اگر شما برای یونی سواپ نقدینگی فراهم آورید یا سرمایههای خود را در کامپاند (Compound) به عنوان وام ذخیره کنید، توکنهایی به ازای سهم خود در استخر دریافت خواهید کرد. حتی میتوانید این توکنها را در یک استخر دیگر سپردهگذاری کنید و شاهد دریافت بازگشت سرمایه خود باشید. این پروتکلها با اقداماتی از قبیل ادغام توکنهای استخر از دیگر پروتکلها با محصولات خود، موجب پیچیدگی هر چه بیشتر این زنجیرهها شدهاند.
مزایای استخر نقدینگی
علاوه بر آنچه که گفتیم، میتوانیم سیستم حاکمیتی را نیز به عنوان یکی از مصادیق کاربرد استخرهای نقدینگی در نظر آوریم. در برخی موارد، آستانه بسیار بالایی برای آرای موردنیاز جهت ارائه پیشنهادات حاکمیتی رسمی وجود دارد. در عوض اگر وجوه در کنار هم جمع شوند، شرکتکنندگان میتوانند حمایت خود را از یک هدف مشترک که به نظرشان برای پروتکل حائز اهمیت است، ابراز دارند.
یکی دیگر از بخشهای نوظهور سیستم دیفای، بیمه مربوط به خطرات قرارداد هوشمند است که بسیاری از مصادیق آن توسط استخرهای نقدینگی تأمین میگردد.
از جمله موارد دیگر استفاده پیشرفته استخرهای نقدینگی، میتوان از مفهوم ترانشه یا Tranching نام برد. مفهومی که از بازارهای مالی سنتی وامگرفته شده و عبارت است از تقسیم محصولات مالی بر مبنای خطرات و میزان بازگشت آنها. همانطور که انتظار دارید، این محصولات LP ها را قادر میسازند که به طور سفارشی میزان ریسک و بازگشت سرمایه خود را انتخاب کنند.
ضرب (minting) داراییهای مصنوعی (synthetic assets) نیز در شبکه بلاکچین منوط بر استخرهای نقدینگی است. با افزودن وثیقه به Liquidity Pool و اتصال آن به یک اوراکل مطمئن، شما میتوانید توکن مصنوعی خودتان را بسازید. این توکن میتواند بسته به انتخاب خودتان، وابسته (pegged) به هر یک از انواع دارایی باشد. حقیقت آن است که در عمل مسئله از اینها پیچیدهتر است. با این حال ایده اصلی پشت آن به همین سادگی است که گفتیم.
علاوه بر مواردی که برشمردیم، کاربردهای متعدد بسیاری برای استخرهای نقدینگی وجود دارد که برخی هنوز برای ما شناختهنشده هستند؛ این بر عهده توسعهدهندگان هوشمند دیفای است که در آینده پرده از این اسرار بردارند.
خطرات استخر نقدینگی
اگر قصد تأمین نقدینگی برای یکی از بازارسازهای خودکار را دارید، نخست باید با مفهوم ضرر ناپایدار آشنا گردید. به طور خلاصه، ضرر ناپایدار آن میزان ارزش ازدسترفته به واحد دلار است که در هنگام تأمین نقدینگی برای یک AMM در مقایسه با زمانی که هودل میکنید (HODLing) متحمل میگردید.
مواجهه با ضرر ناپایدار برای آن دسته از افرادی که به تأمین نقدینگی AMMها میپردازند، امری بسیار محتمل است. این ضرر گاهی اوقات تامین نقدینگی چیست؟ اندک است و گاهی میتواند بسیار عظیم باشد؛ بنابراین باید دقت داشته باشید که پیش از سپردهگذاری وجوه خود در استخرهای نقدینگی دوطرفه، حتماً در مورد ضرر ناپایدار اطلاعات کسب کنید.
موضوع دیگری که باید مدنظر داشته باشید، خطرات مربوط به قرارداد هوشمند است. هنگامی که شما اقدام به سپردهگذاری وجوه خود در Liquidity Pool مینمایید، استخر محل نگهداری سرمایه شما خواهد بود؛ بنابراین، اگرچه به طور فنی هیچ فرد واسطهای اختیار اموال شما را نخواهد داشت، خود قرارداد هوشمند را میتوان مسئول نگهداری از این وجوه دانست؛ بنابراین در صورت وجود هر گونه ایراد یا باگ در قرارداد، سرمایه شما ممکن است برای همیشه از دست برود. یک مثال دیگر زمانی است که از طریق یک وام فلش (فلش لون) سرمایه شما مورد سوءاستفاده قرار میگیرد.
سعی کنید نسبت به پروژههایی که توسعهدهندگان آن اجازه تغییر قوانین مدیریتی استخر را دارند، احتیاط بیشتری به خرج دهید.
گاهی اوقات، توسعهدهندگان کد ادمین یا امتیازهای دسترسی دیگری را در کد قرارداد هوشمند در اختیار دارند. این موضوع به طور بالقوه آنان را قادر میسازد که کنترل سرمایه شما را در استخر به دست بگیرند؛ بنابراین برای پیشگیری از چنین اقدامات مخربی حتماً این نکته را مدنظر داشته باشید و با روشهای گوناگون کلاهبرداری و بهترین راه مقابله با این کلاهبرداریها در سیستم دیفای آشنا گردید.
سخن پایانی
استخر های نقدینگی یا Liquidity Pool ها در حال حاضر یکی از فناوریهای محوری و زیربنای پشته فناوری سیستم تأمین مالی غیرمتمرکز (DeFi) به شمار میروند. این استخرها امکان معامله، وامدهی، تولید سود و بسیاری امکانات دیگر را به صورت غیرمتمرکز به کاربران خود اعطا میکنند. این قراردادهای هوشمند تقریباً تمامی قسمتهای شبکه دیفای را پوشش میدهند و به احتمال زیاد در آینده نیز به همین روند ادامه خواهند داد.
آیا همچنان در مورد استخرهای نقدینگی و شبکه مالی غیرمتمرکز سؤال دارید؟ آیا میخواهید اطلاعات بیشتری در مورد موضوعات موردبحث در این مقاله به دست آورید؟ در این صورت سؤالات خود را در بخش «دیدگاه خود را ثبت کنید» با ما در میان بگذارید.
نقدینگی به زبان ساده
بارها در خبرها واژه نقدینگی را شنیدهاید. برای مثال دولت بیان می کند که یکی از راهکارهای اصلی در سال جاری برای کنترل افزایش قیمتها و تورم، مهار نقدینگی است. اما مفهوم نقدینگی چیست؟ نقدینگی چه تاثیری بر بیکاری، تولید و تورم دارد و راهکارهای افزایش و کاهش آن در اقتصاد به چه صورت است؟مفهوم پول نقد که مشخص است. پولی که در حال حاضر برای مبادله در دسترس است و میتوان برای خرید کالا و خدمات از آن استفاده کرد، اما نقدینگی مفهومی عامتر نسبت به این واژه دارد.
مرتضی زارع
بارها در خبرها واژه نقدینگی را شنیدهاید. برای مثال دولت بیان می کند که یکی از راهکارهای اصلی در سال جاری برای کنترل افزایش قیمتها و تورم، مهار نقدینگی است. اما مفهوم نقدینگی چیست؟ نقدینگی چه تاثیری بر بیکاری، تولید و تورم دارد و راهکارهای افزایش و کاهش آن در اقتصاد به چه صورت است؟مفهوم پول نقد که مشخص است. پولی که در حال حاضر برای مبادله در دسترس است و میتوان برای خرید کالا و خدمات از آن استفاده کرد، اما نقدینگی مفهومی عامتر نسبت به این واژه دارد. نقدینگی به درجه نقدشوندگی داراییهای مختلف در قیمت مشخص اطلاق میشود.
فرض کنید شما میخواهید منزلتان در سریعترین زمان ممکن به شخصی بفروشید. قیمت منزل شما ۲۵۰ میلیون تومان است. از فرد خریدار در مورد نحوه پرداخت میپرسید. او بیان میکند من ۵۰ میلیون تومان پول نقد دارم، ۱۶۰ میلیون پول منزلم است که میخواهم بفروشم و ۴۰ میلیون مابقی را نیز با فروش ماشینم به شما پرداخت میکنم. در این مثال شخص در ظاهر ۲۵۰ میلیون لازم برای این معامله را دارد، اما آیا همگی این داراییها در حال حاضر قابلتبدیل شدن به پول هستند؟ بدون شک فروش منزل و ماشین او نیاز به زمان دارد. از طرفی نمیتوان دقیقا گفت این داراییها به قیمت گفته شده بهفروش میرسد یا خیر. همه این عوامل موجب میشود شما به این فکر بیفتید که پرداخت مشتری برای مثال ممکن است ۴ یا ۵ ماه بهطول بینجامد. حال اگر شخصی همان لحظه برسد و بگوید که ۲۵۰ میلیون پول نقد در حساب جاری خود در بانک دارد و میتواند همین امروز منزل شما را بخرد بدون شک شما با او وارد معامله خواهید شد.
پول موجود در بانک نیز یک نوع دارایی است. بار دیگر به مثال نگاه کنید، همه این داراییها نهایتا برای داد و ستد باید به پول تبدیل شوند، اما سرعت آنها متفاوت است. هرچه یک دارایی سریعتر به پول تبدیل شود اصطلاحا درجه نقدشوندگی آن بالاتر است. همچنین ملاحظه شد پول نقد سرعت معاملات را بالا میبرد. حال با این مقدمه به تبیین نقدینگی میپردازیم. نقدینگی در اقتصاد شامل پول و شبه پول است. پول بالاترین درجه نقدشوندگی را دارد، شما با پول به سرعت میتوانید هر آنچه را که آماده فروش است تهیه کنید.بهعبارت خیلی ساده پول به اسکناس و سکههای (مسکوکات) در دست مردم، همچنین هر گونه حساب بانکی که در هر زمان امکان برداشت تا ریال آخر از آن وجود داشته باشد اطلاق میشود. به این ترتیب این گونه حسابها مثل پول نقد عمل کرده و سرعت انجام معامله با آنها مثل پول نقد است. مثلا حساب دسته چک، حساب جاری است. اگر کسی چک روز به شما بدهد و به بانک مراجعه کنید چک شما در همان روز تبدیل به پول نقد میشود یا حسابهای قرضالحسنه متصل به عابر بانک..
اما شبه پول چیست؟ شبه پول گونهای از داراییهای پولی شماست که قدرت نقدشوندگی آنها به اندازه پول نیست. به بیان ساده هرگونه پولی که شما در بانک سپرده کردهاید، اما امکان برداشت از آن به زمان خاصی محدود شده شبهپول است. برای مثال وقتی شما ۱۰ میلیون پول نقد خود را تحت عنوان سپرده بلندمدت یکساله ذخیره میکنید، پول شما به مدت یک سال به شبه پول تبدیل میشود یا حتی حسابی که به شما میگوید حداقل ۵ میلیون از پولتان همواره باید در حساب باشد تا به آن سود پرداخت کنیم، اگر ۱۰ میلیون در آن داشته باشید ۵ میلیون آن پول، و ۵ میلیون آن شبه پول است.حال به تاثیر نقدینگی در اقتصاد بپردازیم، تا اینجا مشخص است که هر چه پول در دست مردم بیشتر باشد سرعت انجام مبادلات تجاری افزایش مییابد. از طرفی همواره در جامعه مقدار مشخصی کالا و خدمات وجود دارد که مقدار پول در دست مردم باید با آن متناسب باشد. اگر مقدار پول بیشتر از کالا و خدمات موجود باشد، مردم همان میزان محصول را باید با پول بیشتری خریداری کرده و قیمتها در جامعه بالا میرود و برعکس.
از طرفی پول زیاد تقاضای مردم برای خرید کالاها و خدمات مختلف را افزایش میدهد و اگر محصولات تولیدکنندگان داخلی به اندازه کافی نباشد راه برای ورود کالاهای خارجی ارزان قیمت باز شده و رفته رفته مردم کالاهای خارجی را جایگزین کالای داخلی میکنند که پیامد آن کاهش تولید داخلی و افزایش بیکاری است؛ بنابراین حجم نقدینگی در جامعه باید کنترل شود. توجه داشته باشید این فقط پول نقد نیست که میتواند تورمزا باشد. پولهایی که بهصورت شبه پول در حسابهای بانکی ذخیره میشود نیز میتواند سریعا به پول نقد تبدیل شود. اما چگونه؟ بانکها منابع مالی جمع شده را میتوانند به مردم وام دهند. به این ترتیب حجم پول بیشتر از مقدار اولیه شروع به افزایش میکند. مثلا وقتی ۱۰ میلیون تومان در بانک جمع میشود و بانک آن را در قالب وام به شخص دیگری میدهد اگر نرخ بهره وام ۲۰ درصد باشد او در پایان سال باید ۱۲ میلیون به بانک بازگرداند.
اما چطور میتوان نقدینگی یا حجم پول در گردش جامعه را کنترل کرد. هر کالایی در اقتصاد قیمتی دارد و قیمت پول نیز نرخ بهره آن است. برای مثال فرض کنید دولت میخواهد برای دو سال آینده حجم نقدینگی در کشور را کاهش دهد. اگر دولت نرخ بهره سپردههای بلندمدت ۲ ساله را ۲۵ درصد و نرخ بهره وام را ۳۰ درصد تعیین کند چه اتفاقی میافتد؟ از یک طرف مردم تمایل دارند پول خود را تا ۲ سال آینده در بانک سپرده کنند و این یعنی حجم پول نقد که سرعت مبادله بالایی دارد در جامعه کم میشود. از طرفی وام گرفتن برای مردم مشکل میشود و با این نرخ بالا تعداد افراد متقاضی وام نیز در جامعه کم میشود. به این ترتیب حجم پول کلی در جامعه کم شده و تقاضای مردم نسبت به قبل کاهش مییابد و قیمتها کنترل میشوند. عوامل متعددی در کنترل نقدینگی دخالت دارند، اما در این مقاله معمولترین روش آن ذکر شد.
دیدگاه شما