سرمایه گذاری ترکیبی

• صندوق قابل معامله در بورس یا ETF: برای خرید و فروش واحدهای این نوع صندوق‌ها لازم است کد بورسی و کد معاملاتی داشته باشید. با مراجعه به سامانه معاملاتی آنلاین کارگزاری‌ها و جست‌وجوی نماد صندوق، می‌توانید نسبت به خرید صندوق‌های ETF اقدام کنید.
• صندوق‌های مبتنی بر صدور و ابطال: برای خرید واحد‌های این نوع صندوق‌ها نیازی به داشتن کد معاملاتی نیست و باید به صورت آنلاین به سامانه مخصوص صندوق مراجعه کنید. در بعضی از موارد نیز مراجعه حضوری ضرورت دارد.

صندوق سرمایه‌گذاری چیست؟

صندوق‌‌های سرمایه‌‌گذاری یکی از بهترین روش‌ ها برای ورود سرمایه‌‌گذاران به بازار سرمایه هستند که تحت نظارت و با اخذ مجوز از سازمان بورس و اوراق بهادار فعالیت می‌‌کنند. مزیت صندوق‌‌های سرمایه‌‌گذاری نسبت به سرمایه‌‌گذاری شخصی در استفاده از مدیریت تخصصی سرمایه، کاهش ریسک سرمایه‌‌گذاری، بهره‌‌گیری از صرفه‌‌جویی‌‌های ناشی از مقیاس و تامین منافع برای سرمایه‌گذاران است. مدیریت دارایی‌‌ها از طریق صندوق‌‌های سرمایه‌‌گذاری این امکان را فراهم می‌‌آورد که سرمایه‌‌گذاران ضمن حفظ دارایی‌‏های خود، در هر سطحی از ریسک ‌پذیری، مناسب‏ ترین بازدهی را کسب نمایند.

مزایای صندوق‏‌های سرمایه‌‏گذاری

سادگی: یکی از خصوصیات صندوق‌های سرمایه‌گذاری، سادگی در سرمایه‌گذاری برای سرمایه‌گذاران جزء است. سرمایه‌گذاران در هر لحظه قادرند واحدهای خود را به فروش برسانند. همچنین سرمایه‌گذاران در هر روز می‌توانند از قیمت واقعی واحدهای صندوق مطلع گردند.
تنوع در سرمایه‌گذاری: با توجه به قوانین, صندوق‌ها مجاز به سرمایه‌گذاری در دارایی‌‎‏های مختلف به صورت محدود هستند. لذا پرتفولیوی صندوق‌های سرمایه‌گذاری دارای ترکیب متنوعی است که ریسک سرمایه‌گذاری در صندوق را به نحو چشم‌گیری کاهش می‌دهد.
مدیریت حرفه‌ای: با عنایت به توانایی مالی صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک، این صندوق‌ها قادر به جذب و استخدام مدیران حرفه‌ای در زمینه بورس اوراق بهادار و بازار سرمایه و استفاده از بهترین نرم‌افزارهای موجود هستند.
هزینه‌های معقول: از آنجا که هزینه بکارگیری نیرو‌های متخصص، گردآوری و تحلیل اطلاعات و گزینش سبد بهینۀ اوراق بهادار در این صندوق‌ها میان تمامی سرمایه‌گذاران تقسیم می‌شود، سرانۀ هزینه هر سرمایه‌گذار کاهش می‌یابد. هزینه‌های صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک به مراتب پایین‌تر از خرید و فروش مستقیم سهام توسط خود سرمایه‌گذاران است.

ریسک‌های صندوق سرمایه‌گذاری

۱) کاهش ارزش دارایی‌های صندوق: قیمت سهام در بازار می‌تواند کاهش یابد و در اثر آن صندوق و سرمایه‌گذاران آن متضرر شوند.
۲) نکول اوراق مشارکت: گرچه صندوق در اوراق مشارکتی سرمایه‌گذاری می‌کند که سود و اصل آن توسط یک مؤسسه معتبر تضمین شده‌است، ولی این احتمال (هر چند ضعیف) وجود دارد که ناشر و ضامن به تعهدات خود در پرداخت به‌موقع سود و اصل اوراق مشارکت مذکور، عمل ننمایند.
۳) نوسان بازده بدون ریسک: در صورتی‌که نرخ سود بدون ریسک (نظیر سود علی الحساب اوراق مشارکت دولتی) در انتشارهای بعدی توسط ناشر افزایش یابد، قیمت اوراق مشارکتی که سود حداقلی برای آن‌ها تضمین شده‌ است در بازار کاهش می‌یابد. اگر صندوق در این نوع اوراق مشارکت سرمایه‌گذاری کرده باشد و بازخرید آن به قیمت معین توسط یک مؤسسه معتبر (نظیر بانک) تضمین نشده باشد، با افزایش نرخ اوراق بدون ریسک، صندوق ممکن است متضرر شود.

تقسیم بندی صندوق‏‌های سرمایه‏ گذاری

از دیدگاه کلی می‌توان صندوق‌‌های سرمایه‌‏گذاری را به دو گروه قابل معامله و غیر قابل معامله (بادرآمد ثابت و سهامی) به شرح ذیل تقسیم بندی نمود.

صندوق‌های قابل معامله

صندوقETF یا Exchange Traded Fund نوعی از صندوق‌های سرمایه‌گذاری است که از دارایی‌های متنوع تشکیل شده و واحدهای آن در طول روز همانند سهام در بازار معامله می‌شود و ساختاری شبیه صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک دارند؛ یعنی شما در طول ساعات و روزهایی که بازار معاملات سهام باز است می‌توانید یک یا سرمایه گذاری ترکیبی چند واحد از یک صندوق ETF را بخرید، یا چند واحد از آن را بفروشید. برخی از این صندوق‌ها می‌توانند دنباله‌روی یک بازار، یک صنعت یا کالای خاص باشند. حال اگر ما به عنوان سرمایه ‏گذار دنبال فعالیت در بازار سهام البته بدون متحمل شدن ریسک زیاد، هزینه معاملات فراوان و پیچیدگی‌های مختلف آن باشیم، صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله می‌تواند بهترین انتخاب ما باشد. این صندوق‌ها در واقع محصولی با هزینه، ریسک و پیچیدگی کمتر نسبت به خرید و فروش مستقیم سهام و دارای مزایای آن هستند.

مزایای صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله:

• معافیت مالیاتی معاملات واحدها
• افزایش نقد شوندگی واحدهای صندوق با وجود عملیات بازارگردانی
• تخصیص بهینه‌دارایی ‏ها ‌(متنوع‌سازی) با حذف هزینه و صرف زمان اندک
• سادگی، سهولت و سرعت در معامله
• کاهش زمان تصفیه نسبت به صندوق‌های فعلی
• خرید و فروش آنلاین واحدهای صندوق توسط سرمایه‏ گذار

صندوق‌های غیرقابل معامله

صندوق سرمایه‏ گذاری مشترک یا غیرقابل معامله به صندوقی گفته می‌شود که سهام آن قابل معامله در بورس نمی‌باشد و برای خرید و فروش واحدهای صندوق یا باید بصورت حضوری به یکی از دفاتر صندوق مراجعه کرده و یا از طریق سایت صندوق‌ها واحدهای سرمایه‌گذاری را خرید و فروش کنید. در حال حاضر در بازار سرمایه ایران، صندوق‌های سرمایه گذاری غیرقابل معامله مثل صندوق‏‌های سرمایه‏ گذاری قابل معامله در سه قالب اوراق با درآمد ثابت، سهامی و مختلط وجود دارند.

پورتفوی یا ترکیب دارایی های صندوق های سرمایه گذاری در بازار سهام

در دنیای سرمایه‌گذاری، یکی از اصطلاحاتی که خیلی به گوش می‌خورد و هر سرمایه‌گذار باید بداند معنی و مفهوم آن چیست، کلمه پرتفوی است که در صندوق های سرمایه گذاری به ترکیب دارایی شناخته می‌شود. پرتفوی در واقع باعث ایجاد رابطه‌ای بین ریسک و بازدهی می‌شود. بنابراین در این مطلب می‌خواهیم بدانیم پرتفوی یا ترکیب دارایی های صندوق سرمایه گذاری چیست و چه تاثیری روی عملکرد آن‌ دارد.

پرتفوی، تعادلی بین ریسک و بازده سرمایه‌گذاری

هر سرمایه‌گذاری انتظار دارد در مقابل ریسکی که انجام داده، بازدهی دریافت کند. اما اینکه با چه ریسکی به چه بازدهی برسد مهم است. برای همین سخت‌ترین کار در دنیای سرمایه‌گذاری، یا همان چیزی که باعث شده برخی سرمایه‌گذاران موفقیت‌های بیشتری داشته باشند، ایجاد تعادل بین ریسک و بازدهی است و آن چیزی که این تعادل را می‌سازد پرتفوی است.

پرتفو یا ترکیب دارایی چیست؟

پرتفوی از کلمه Portfolio گرفته شده که به معنای کیف دستی است که در گذشته سرمایه­‌گذاران اسناد و مدارک خود را در آن می­‌گذاشتند.

امروزه به گروهی از دارایی‌­های مالی مثل سهام، اوراق مشارکت، اوراق قرضه، املاک و مستغلات، پول نقد در سپرده‌­های بانکی و … پورتفو گفته می‌­شود. سرمایه­‌گذار با تشکیل این سبد ریسک سرمایه‌­گذاری را کنترل می‌­کند و به نحوی از سود چند سهم یا چند بازار مالی نفع می­‌برد.

داشتن پرتفوی یا ترکیب دارایی متنوع چه مزیتی دارد؟

فرض کنید سرمایه‌ای دارید و می‌خواهید آن را روی سهام شرکتی که در زمینه دارویی فعالیت می‌کند سرمایه‌گذاری کنید. در این حوزه شرکت‌های زیادی وجود دارند که فعالیت می‌کنند و هر کدام بازدهی خود را داشته‌اند. با این حال از آن جایی که رقابت بین شرکت‌ها بالاست، مشخص نیست در آینده کدام شرکت بازدهی بیشتری داشته باشد یا اصلا ممکن است بازدهی گذشته خود را حفظ کند یا نه.

برای سرمایه‌گذاری دو راه پیش روی شماست:

سهام یکی از این شرکت‌ها را بخرید و منتظر سوددهی آن باشید. هر چند باید حواس‌تان باشد که ممکن است این شرکت برخلاف سوددهی‌های قبلی خود، دچار ضرر شود یا شرکت‌های رقیب سوددهی بیشتری نسبت به این شرکت کسب کنند.

سرمایه خود را به بخش‌های مختلف تقسیم کنید و هر بخش را روی یکی از شرکت‌ها سرمایه‌گذاری کنید. در این حالت ممکن است یکی از شرکت‌ها ضرر کند یا سوددهی قابل توجهی نداشته باشد، ولی زیان یا سود کم او با سوددهی دیگر شرکت‌ها جبران می‌شود. در عوض خیال‌تان از بابت بازدهی مثبت سرمایه‌گذاریتان راحت است و دچار ضرر نمی‌شوید.

در حالت دوم شما ریسک سرمایه‌گذاری خود را کاهش داده‌اید و به این ترتیب پرتفویی از سهم‌های مختلف تشکیل داده‌اید. پرتفوی یا سبد سرمایه‌گذاری ترکیبی از دارایی‌های مختلف است که قرار گرفتن آن‌ها در کنار هم باعث کاهش ریسک سرمایه‌گذاری می‌شود.

دو مثال ساده برای درک بهتر مفهوم پرتفوی یا ترکیب دارایی

حتما بارها جمله «همه تخم ­مر‌غ‌­ها را توی یک سبد نچین» را شنیده‌­اید. یکی از متداول‌­ترین جملات در بین سرمایه‌گذاران که به تشکیل پرتفوی یا سبد سرمایه­‌گذاری اشاره می­‌کند. در این مثال اگر سرمایه شما تعدادی تخم مرغ باشد و شرکت­ها سبدهایی باشند که قرار است سرمایه یا تخم­ مرغ‌­های شما را نگه­داری کنند، چه می‌­کنید؟

ریسک بالایی متحمل می‌­شوید و همه تخم ­مرغ‌­ها را توی یک سبد می­‌گذارید یا با تقسیم تخم ­مرغ‌­ها بین چند سبد، ریسک را کاهش می­‌دهید؟ چرا که اگر یکی از سبدها بیفتد و تخم­ مرغ­‌هایش بشکند، شما هنوز سبدها و تخم ­مرغ‌های دیگری هم دارید.

مثال ترکیب دارایی های صندوق سرمایه گذاری

حال فرض کنید وارد یک پیتزافروشی شده‌­اید که پیتزاهایی در طعم‌­ها با چاشنی‌­های متفاوتی دارد. شما می‌­توانید یک مدل را سفارش دهید و همان را بخورید، ممکن است طعمش را دوست داشته باشید و ممکن هم هست خوشتان نیاید، اما شما همین یک انتخاب را داشته‌­اید.

از طرفی می‌­توانید چند اسلایس را در طعم و چاشنی­‌های متفاوت انتخاب کنید که اندازه هر اسلایس به میزان میل شما به آن طعم است. با این کار ممکن است از طعم یکی از اسلایس‌­ها خوشتان نیاید، ولی طعم‌­های دیگری هم دارید که با خوردن آن­ها گرسنه نخواهید ماند.

در هر دو مثال، شما با انتخاب راه دوم ریسک را کاهش داده‌­اید و سبدی متنوع ساخته‌­اید تا بتوانید به جای استفاده از مزایای یک کدام آن‌­ها، از مزایای چند مدل از آن­‌ها استفاده کنید.

تشکیل سبد سرمایه‌­گذاری یا پرتفوی به همین سادگی هم نیست، بلکه باید یک سری ویژگی­‌ها و مزایا را در نظر داشته باشید و از اصل تنوع بخشی هم غافل نشوید. خوشبختانه تنوع در دنیای سرمایه‌­گذاری به قدری گسترده است که می‌توانید بطور همزمان از همه آن‌ها بهره ببرید.

ترکیب دارایی‌ های صندوق‌ های سرمایه‌ گذاری

صندوق های سرمایه گذاری سرمایه­‌های خرد را جمع­‌آوری می­‌کنند تا آن­ها را به بهترین شکل در بازارهای مالی سرمایه‌‌گذاری کنند و سود حاصل را بین سرمایه­‌گذارانشان تقسیم کنند، بنابراین باید از نظر چیدن پرتفوی بسیار قوی و سنجیده عمل کنند. چرا که مدیریت یک سرمایه عظیم و ایجاد تعادل بین ریسک و بازده کار آسانی نیست.

صندوق های سرمایه گذاری بر اساس ترکیب دارایی خود به چند مدل تقسیم می‌­شوند. به این ترتیب پرتفوی صندوق‌ها اولین و مهم­ترین نکته در تمایز بین صندوق‌­ها و یکی از راه‌­های انتخاب صندوق مناسب برای سرمایه­‌گذاری است.

پرتفوی هر صندوق میزان ریسک پذیری مدیر صندوق را نشان می‌­دهد و این موضوع تاثیر مستقیمی روی بازدهی کل صندوق و در نتیجه میزان سود بردن سرمایه­‌گذاران دارد. بنابراین هر سرمایه­‌گذار باید قبل از ورود به صندوق های سرمایه گذاری از پرتفوی صندوق و استراتژی مدیر آن در سرمایه‌­گذاری اطلاع داشته باشد.

صندوق ها دارایی‌های خود را کجا سرمایه گذاری می‌کنند؟

صندوق های سرمایه گذاری روی موارد مختلفی سرمایه­‌گذاری می­‌کنند که شامل اوراق مشارکت، سهام، سپرده بانکی، اوراق قرضه و … هستند. برای اینکه از نسبت سرمایه­‌گذاری صندوق در هر کدام از این موارد اطلاع پیدا کنیم باید اساسنامه و امیدنامه صندوق را بخوانیم.

صندوق های سرمایه گذاری درصد سرمایه‌گذاری خود در هر کدام از بازارهای مالی را در امیدنامه و اساسنامه خود ثبت می‌کنند و در کنار آن، گزارش دقیق و به‌روزی از سرمایه‌گذاری‌ها را با جزئیات کامل در سایت خود منتشر می‌کنند.

این اطلاعات را می‌­توانید از گزینه «نمودار ترکیب دارایی‌های صندوق» ببینید، همچنین نموداری برای نشان دادن میزان سرمایه‌گذاری صندوق در صنایع مختلف با عنوان «سهم صنایع در سبد دارایی‌های صندوق» قرار داده شده است تا سرمایه‌­گذاران اطلاعات دقیق‌تری داشته باشند.

همانطور که پیش از این گفتیم، صندوق های سرمایه گذاری بر اساس ترکیب دارایی یا پرتفویی که دارند به انواع مختلف تقسیم می‌شوند. در این قسمت ترکیب دارایی های سه نوع اصلی صندوق های سرمایه گذاری را مرور می‌کنیم.

ترکیب دارایی های صندوق های سرمایه گذاری درآمد ثابت

صندوق های سرمایه گذاری درآمد ثابت، درصد بالایی از دارایی‌های خود را در اوراق با درآمد ثابت مثل اوراق مشارکت سرمایه‌گذاری می‌کنند. این اوراق سود ثابتی دارند و ریسک سرمایه‌گذاری در آن‌ها بسیار پایین است. بنابراین صندوق های سرمایه گذاری درآمد ثابت نیز سود ماهیانه تقریبا ثابتی دارند و ریسک سرمایه‌گذاری در آن‌ها پایین است.

صندوق های سرمایه گذاری درآمد ثابت موظف هستند که 75 تا 95 درصد از دارایی‌های خود را در اوراق با درآمد ثابت سرمایه‌گذاری کنند.

تصویر زیر نمونه‌ای از ترکیب دارایی‌های یک صندوق سرمایه گذاری با درآمد ثابت است و همانطور که مشخص است، درصد بالایی از دارایی‌های این صندوق در اوراق مشارکت سرمایه‌گذاری شده است.

ترکیب دارایی های صندوق های سرمایه گذاری سهامی

برخلاف صندوق های درآمد ثابت و همانطور که از اسم این صندوق‌ها پیداست، صندوق‌های سهامی بیشتر دارایی‌های خود را در سهام سرمایه‌گذاری می‌کنند. سرمایه‌گذاری در سهام ریسک بیشتری دارد، اما در عوض بازدهی بیشتری هم به دنبال خواهد داشت.

این صندوق‌ها باید حداقل 70 درصد از سرمایه جمع شده را به سرمایه‌گذاری در سهام اختصاص دهند و با 30 درصد بقیه میزان ریسک خود را تنظیم کنند.

بنابراین این صندوق‌ها به درد کسانی که ریسک‌پذیر هستند می‌خورد که البته درصد سرمایه‌گذاری صندوق‌ها در سهام، در سایت آن‌ها ذکر شده و سرمایه‌گذاران با بررسی پرتفوی آن‌ها و این درصد و به تناسب ریسک‌پذیری که دارند، صندوق مناسب خود را انتخاب کنند.

نمودار زیر، نمونه‌ای از ترکیب دارایی یک صندوق سهامی است که همانطور که پیداست درصد بالایی از دارایی خود را در سهام سرمایه‌گذاری کرده است. این سرمایه‌گذاری در دو بخش مجزا در نمودار قابل مشاهده است، یکی «پنج سهم با بیشترین وزن» و دیگری «سایر سهام».

ترکیب دارایی های صندوق های سرمایه گذاری مختلط

این صندوق‌ها حد میانی صندوق های درآمد ثابت و سهامی هستند. یعنی درصد سرمایه‌گذاری آن‌ها در سهام و اوراق با درآمد ثابت تقریبا برابر است. این موضوع باعث شده که ریسک سرمایه گذاری در آن‌ها نسبت به صندوق های سهامی کمتر و بازدهی آن‌ها نسبت به صندوق های درآمد ثابت بیشتر باشد.

نسبت سرمایه‌گذاری این صندوق‌ها در سهام بورسی بین 40 تا 60 درصد دارایی‌ها و در اوراق با درآمد ثابت هم همین مقدار است و اینکه سرمایه‌گذاری در کدام قسمت بیشتر باشد به استراتژی مدیر صندوق بستگی دارد.

نمودار زیر، نمونه‌ای از ترکیب دارایی‌های صندوق سرمایه گذاری مختلط است که سعی کرده تعادل را بین سرمایه‌گذاری در سهام و اوراق با درآمد ثابت حفظ کند تا از مزایای هر دو با هم استفاده کند.

چگونگی تشخیص میزان ریسک یک صندوق با ترکیب دارایی های آن

ترکیب دارایی میزان ریسک پذیری را هم نشان می‌دهد و چنانچه صندوقی درصد بیشتری از دارایی‌هایش را در اوراق مشارکت سرمایه‌گذاری کرده باشد، نشان از ریسک پایین صندوق است، در عوض اگر درصد بیشتری از دارایی‌ها در سهام سرمایه‌گذاری شده باشد، نشان‌دهنده ریسک بالای سرمایه‌گذاری در آن صندوق است.

بنابراین صندوق های درآمد ثابت به این دلیل که درصد بیشتری از پرتفوی خود را به اوراق با درآمد ثابت تخصیص می‌دهند دارای کمترین ریسک، صندوق‌های مختلط دارای ریسک متوسط و صندوق های سرمایه گذاری سهامی دارای بیشترین ریسک در میان انواع صندوق های سرمایه گذاری هستند.

چگونه به پورتفو و ترکیب دارایی صندوق های سرمایه گذاری دسترسی داشته باشیم؟

برای دسترسی به ترکیب دارایی تمام صندوق های سرمایه گذاری فعال در ایران کافی است به صفحه صندوق های سرمایه گذاری سایت سیگنال مراجعه کرده و در لیست صندوق های سرمایه گذاری روی نام صندوق مورد نظر خود کلیک کنید تا در صفحه بعد ترکیب دارایی های آن صندوق را مشاهده کنید.

اگر بخواهید بدانید که صندوق های سرمایه گذاری چه سهامی در پرتفوی خود خرید و فروش کرده‌اند، باید به سایت اختصاصی هریک از صندوق ها مراجعه کرده و در سربرگ گزارشات گزینه صورت های مالی، صورت وضعیت پرتفوی صندوق مورد نظر را مشاهده کنید.

پرتفوی یا ترکیب دارایی صندوق های سرمایه گذاری اطلاعات خوبی از میزان ریسک پذیری و بازدهی صندوق به همراه دارد که سرمایه‌گذاران با بررسی آن می‌توانند صندوق مناسب را بین صندوق‌هایی از یک نوع انتخاب کنند.

مثلا اگر نظرشان روی صندوق سهامی باشد، با بررسی ترکیب دارایی و بعد از آن سهامی که آن صندوق خریداری کرده، به استراتژی مدیر صندوق پی ببرند. همچنین با بررسی پرتفوی در بازه‌های مختلف زمانی، متوجه شوند که آیا مدیر صندوق همواره در حال معامله و خرید و فروش و ایجاد سود بیشتر است یا پرتفوی ثابتی را اداره می‌کند. این موضوع می‌تواند به شناخت صندوق و میزان دلسوزی مدیر برای سرمایه‌هایی که در اختیار دارد کمک کند.

ترکیب دارایی صندوق سرمایه گذاری چیست؟

در شرایط کنونی، بهترین روش تشکیل سبدی از دارای هاست تا ریسک کاهش و افزایش شارپ در یک زمینه گرفته شود. ترکیب دارایی صندوق سرمایه گذاری و تشکیل پرتفوی سرمایه گذاری دقیقا به همین دلیل، بسیار حائز اهمیت است. بازارهای مالی و غیر مالی اعم از؛ طلا، سکه، ارز، بورس اوراق بهادار، ارزهای دیجتال، ملک، خودرو، صندوق های سرمایه گذاری، سپرده بانکی، اوراق مشارکت، وجه نقد و … بیشتر از همیشه نیاز تشکیل سبدی مطابق با استراتژی و میزان ریسک پذیری فرد را احساس میکند.

در واقع ترکیب دارایی صندوق سرمایه گذاری به این معناست که ما تمام تخم مرغ هامون رو در یک سبد نزاریم و این کار رو باید با توجه به استراتژی هایی که داریم، میزان توقعی که از سرمایه گذاری داریم و مهم تر از همه میزان تسلطی که در آن بازار داریم، انجام بدیم. در این مطلب جامع از سایت کد بورسی قصد داریم به موضوع ترکیب دارایی صندوق سرمایه گذاری و تشکیل بهترین سبد سرمایه گذاری بپردازیم، پس همراه با ما بمونید.

ترکیب دارایی صندوق سرمایه گذاری

در ابتدای امر باید عنوان کرد که در دنیای سرمایه‌ گذاری، یکی از اصطلاحاتی که بسیار شنیده می شود و هر سرمایه‌ گذار بایستی بداند معنی و مفهوم آن چیست، کلمه پرتفوی می باشد که در صندوق های سرمایه گذاری به ترکیب دارایی شناخته می گردد. پرتفوی در حقیقت موجب به وجود آمدن رابطه‌ ای بین ریسک و بازدهی خواهد شد. لذا در این مقاله از کد بورسی قصد داریم بدانیم پرتفوی یا ترکیب دارایی های صندوق سرمایه گذاری چیست و چه تاثیری روی سرمایه گذاری ترکیبی عملکرد آن‌ خواهد داشت.

پرتفوی، تعادلی بین ریسک و بازده سرمایه‌ گذاری

می توان گفت که هر سرمایه‌ گذاری انتظار دارد در برابر ریسکی که انجام داده، بازدهی دریافت نماید، ولی این که با چه ریسکی به چه بازدهی برسد نکته حائز اهمیت این موضوع است. به همین منظور دشوار ترین کار در دنیای سرمایه‌ گذاری، یا همان چیزی که موجب می شود بعضی سرمایه‌ گذاران موفقیت‌ های بیشتری داشته باشند، به وجود آوردن تعادل میان ریسک و بازدهی محسوب می شود و آن چیزی که این تعادل را شکل می دهد، پرتفوی می باشد.

پرتفو یا ترکیب دارایی چیست؟

در نظر داشته باشید که پرتفوی، از کلمه Portfolio گرفته شده که به معنای کیف دستی است که در گذشته سرمایه­‌ گذاران اسناد و مدارک خود را در آن قرار می دادند و امروزه مفهوم آن کمی تغییر کرده است و به معنا و مفهوم امروزی در آمده است.

در حال حاضر به گروهی از دارایی‌ ­های مالی مانند؛ سهام، اوراق مشارکت، اوراق قرضه، املاک و مستغلات، پول نقد در سپرده‌ ­های بانکی، طلا، ارز و … پورتفو اطلاق می گردد. سرمایه ­‌گذار با تشکیل این سبد ریسک سرمایه‌­ گذاری را تحت کنترل خواهد داشت و به شکلی از سود چند سهم یا چند بازار مالی منتفع خواهد شد.

علاقه مند به سرمایه گذاری در بازار بورس هستید؟ از طریق لینک زیر ( ثبت نام سریع و رایگان ) اقدام به ثبت نام نمایید. راهنمایی و آموزش بورس نیز به صورت رایگان بعد از ثبت نام برای شما ارسال خواهد شد.

داشتن پرتفوی یا ترکیب دارایی متنوع چه مزیتی دارد؟

در این خصوص باید این طور فرض کنید که سرمایه‌ ای دارید و قصد دارید آن را روی سهام شرکتی که در زمینه دارویی مشغول است، سرمایه‌ گذاری نمایید. در این حوزه شرکت‌ های بسیاری هستند که در حال فعالیت هستند و هر کدام بازدهی مربوط به خود را داشته‌ اند. با این وجود از آن جایی که رقابت میان شرکت‌ ها زیاد است، معلوم نیست در آینده کدام شرکت بازدهی بالاتری را برای سهامدارانش به همراه داشته باشد یا حتی اصلا این امکان وجود دارد که بازدهی گذشته خود را حفظ کند یا حتی بازدهی منفی داشته باشد!

شایان ذکر است که به منظور سرمایه‌ گذاری ۲ مسیر پیش روی شما عزیزان خواهیم بود که به شرح زیر است :

1. سرمایه خود را به قسمت های گوناگون تقسیم بندی نمایید و هر قسمت را روی یکی از شرکت‌ ها سرمایه‌ گذاری نمایید. در این صورت این امکان وجود دارد که یکی از شرکت‌ ها ضرر دهد یا سوددهی مناسبی را برای شما به همراه نداشته باشد، اما زیان یا سود کم او با سوددهی سایر شرکت‌ ها جبران خواهد شد و ریسک پذیری تا حدود بسیار بالایی پایین خواهد آمد. در عوض خیال‌ شما از لحاظ بازدهی مثبت سرمایه‌ گذاریتان راحت است و دچار ضرری نخواهید شد.
2. مسیر دوم این است که سهام یکی از این شرکت‌ ها را خریداری کنید و منتظر سوددهی آن باشید. اگرچه که بایستی حواس‌ تان باشد که امکان دارد این شرکت بر خلاف سوددهی‌ های پیشین خود، دچار ضرر شود یا شرکت‌ های رقیب سوددهی بیشتری نسبت به این شرکت به دست آورند.

نکته ای که وجود دارد این است که در مورد اول شما ریسک سرمایه‌ گذاری خود را کم کرده اید و به این ترتیب پرتفویی از سهم‌ های گوناگون تشکیل داده‌ اید. در نظر داشته باشید که پرتفوی یا سبد سرمایه‌ گذاری ترکیبی از دارایی‌ های گوناگون است که قرار گرفتن آن‌ ها در کنار هم موجب کم شدن ریسک سرمایه‌ گذاری خواهد شد.

دو مثال ساده برای درک بهتر مفهوم پرتفوی یا ترکیب دارایی

مطمئنا بارهای بار جمله “همه تخم ­مر‌غ‌­ ها را توی یک سبد قرار نده” را شنیده‌ ­اید. یکی از مرسوم ترین جملات در میان سرمایه‌ گذاران که به تشکیل پرتفوی یا سبد سرمایه­‌ گذاری اشاره دارد. جالب است بدانید که در این مثال چنانچه سرمایه شما تعدادی تخم مرغ باشد و شرکت­ ها سبدهایی باشند که قرار است سرمایه یا تخم­ مرغ‌­ های شما را نگه­داری نمایند، چه کاری انجام خواهید داد؟ ریسک بالایی متحمل خواهید شد و همه تخم ­مرغ‌­ ها را توی یک سبد قرار می دهید یا با تقسیم تخم ­مرغ‌­ ها بین چند سبد، ریسک سرمایه را کم می کنید؟ چرا که اگر یکی از سبد ها بیفتد و تخم­ مرغ­‌ هایش بشکند، شما هنوز سبدها و تخم ­مرغ‌ های دیگری را هم دارید که قادر است ضرر و در واقع شکست اون تخم مرغ خاص را برای شما جبران کند.

اکنون این طور فرض کنید که وارد یک پیتزا فروشی شده‌ ­اید که پیتزاهایی در طعم‌ ­ها با چاشنی‌­ های گوناگونی در منوی خود دارد. شما قادرید یک مدل را سفارش دهید و همان را نوش جان کنید، امکان دارد طعمش را دوست داشته باشید و این امکان هم هست که طعم آن مورد پسند شما نباشد، ولی شما همین یک انتخاب را داشته‌ ­اید. از طرف دیگر می‌ ­توانید چند اسلایس را در طعم و چاشنی­‌ های گوناگون انتخاب کنید که اندازه هر اسلایس به میزان میل شما به آن طعم است. با این کار این امکان فراهم می شود که از طعم یکی از اسلایس‌ ­ها خوشتان نیاید، اما طعم‌­ های دیگری هم دارید که با خوردن آن­ها گرسنه نمی مانید و جبران آن اسلایسی که مورد پسندتان نبوده خواهد شد.

می توان گفت که در هر دو مثال، شما با انتخاب راه اول ریسک را کم کرده اید و سبدی متنوع ساخته‌ ­اید تا قادر باشید به جای استفاده از مزایای یک کدام آن‌­ ها، از مزایای چند مدل از آن­‌ ها بهره مند شوید.

لازم به ذکر است که تشکیل پرتفوی سرمایه‌ ­گذاری یا سبد سرمایه به همین آسانی هم نیست، بلکه بایستی یک سری قابلیت ­‌ها و مزایا را در خاطر خود داشته باشید و از اصل تنوع قسمتی هم غافل نشوید. خوشبختانه تنوع در دنیای سرمایه‌­ گذاری به اندازه ای گسترده است که قادر خواهید بود، به صورت همزمان از همه آن‌ ها استفاده نمایید.

ترکیب دارایی‌ های صندوق‌ های سرمایه‌ گذاری

گفتنی است که صندوق های سرمایه گذاری، سرمایه­‌ های خرد را جمع ­‌آوری می نمایند تا آن­ ها را به بهترین نحوه در بازارهای مالی سرمایه‌‌ گذاری نمایند و سود حاصل را میان سرمایه­‌ گذاران خود تقسیم بندی نمایند، لذا بایستی عملکرد بسیار خوبی از نظر چیدن پرتفوی داشته باشید و در واقع سنجیده قدم بردارید. به این خاطر که مدیریت یک سرمایه بزرگ و ایجاد تعادل بین ریسک و بازده کار ساده ای نخواهد بود. صندوق های سرمایه گذاری طبق ترکیب دارایی خود به چند مدل تقسیم بندی خواهند شد. به این صورت سبد صندوق‌ ها نخستین و حائز اهمیت ترین نکته در تمایز میان صندوق‌ ­ها و یکی از راه‌ ­های انتخاب صندوق مناسب به منظور سرمایه ­‌گذاری محسوب می شود. پرتفوی هر صندوق میزان ریسک پذیری مدیر صندوق را بیان می کند و این امر تاثیر مستقیمی روی بازدهی کل صندوق و در نتیجه میزان سود بردن سرمایه­‌ گذاران خواهد داشت، لذا هر سرمایه­‌ گذار بایستی پیش از ورود به صندوق های سرمایه گذاری از پرتفوی صندوق و استراتژی مدیر آن در سرمایه‌ ­گذاری آگاهی کامل را دارا باشد.

صندوق ها، دارایی‌های خود را کجا سرمایه گذاری می‌ کنند؟

این نکته را به خاطر بسپارید که صندوق های سرمایه گذاری بر روی موارد گوناگونی سرمایه ­‌گذاری خواهند کرد که شامل اوراق مشارکت، سهام، سپرده بانکی، اوراق قرضه، ارز و … خواهند بود. به منظور این که از نسبت سرمایه ­‌گذاری صندوق در هر کدام از این موارد آگاهی یابید، بایستی اساسنامه و امیدنامه صندوق را مطالعه نمایید. صندوق های سرمایه گذاری درصد سرمایه‌ گذاری خود در هر کدام از بازارهای مالی را در امیدنامه و اساسنامه خود ثبت خواهند کرد و به علاوه گزارش دقیق و بروزی از سرمایه‌ گذاری‌ ها را با جزئیات کامل در سایت خود انتشار می دهند. این داده ها را قادر خواهید بود از گزینه “نمودار ترکیب دارایی‌ های صندوق” مشاده کنید، همین طور نموداری به منظور نشان دادن مقدار سرمایه‌ گذاری صندوق در صنایع گوناگون با عنوان “سهم صنایع در سبد دارایی‌ های صندوق” قرار داده شده است تا سرمایه‌ ­گذاران اطلاعات بروز و دقیق‌ تری در اختیار داشته باشند.

ترکیب دارایی های انواع صندوق های سرمایه گذاری

به همان شکلی که پیش تر از این هم خدمت شما عزیزان بیان کردم، صندوق های سرمایه گذاری طبق ترکیب دارایی یا سبدی که دارند به انواع متفاوتی تقسیم بندی می شوند. در این بخش ترکیب دارایی های ۳ نوع اصلی صندوق های سرمایه گذاری را برای شما عزیزان ذکر خواهیم کرد، پس با کد بورسی همراه بمانید :

ترکیب دارایی های صندوق های سرمایه گذاری درآمد ثابت

در خصوص با این مورد باید گفت که صندوق های سرمایه گذاری درآمد ثابت، درصد بسیار بالایی از دارایی‌ های خود را در اوراق با درآمد ثابت مثل اوراق مشارکت سرمایه‌ گذاری خواهند کرد. در واقع این اوراق سود ثابتی دارند و ریسک سرمایه‌ گذاری در آن‌ ها بسیار کم خواهد بود. لذا صندوق های سرمایه گذاری درآمد ثابت نیز سود ماهیانه تقریبا ثابتی دارند و ریسک سرمایه‌ گذاری در آن‌ ها بسیار پایین خواهد بود. صندوق های سرمایه گذاری درآمد ثابت این وظیفه را دارند که ۷۵ تا ۹۵ درصد از دارایی‌ های خود را در اوراق با درآمد ثابت سرمایه‌ گذاری نمایند. توجه داشته باشید که تصویر زیر نمونه‌ ای از ترکیب دارایی‌ های یک صندوق سرمایه گذاری با درآمد ثابت است و به همان شکلی که معلوم است، درصد بالایی از دارایی‌ های این صندوق در اوراق مشارکت سرمایه‌ گذاری شده است که در شکل کاملا مشخص خواهد بود.

ترکیب دارایی صندوق سرمایه گذاری سهامی

برخلاف صندوق های درآمد ثابت و به همان صورتی که از اسم این نوع از صندق ها مشخص است، صندوق‌ های سهامی بیشتر دارایی‌ های خود را در سهام سرمایه‌ گذاری خواهند کرد. سرمایه‌ گذاری در سهام ریسک به مراتب بالاتری را برای شما به همراه خواهد داشت، ولی در عوض به همان مقدار بازدهی بیشتری هم به دنبال خواهد داشت. این صندوق‌ ها بایستی حداقل ۷۰ درصد از سرمایه جمع شده را به سرمایه‌ گذاری در سهام تخصیص دهند و با ۳۰ درصد بقیه میزان ریسک خود را تنظیم نمایند.

لذا این صندوق‌ ها به درد افرادی می خورد که ریسک‌ پذیر هستند، که البته درصد سرمایه‌ گذاری صندوق‌ ها در سهام، در سایت آن‌ ها بیان شده و سرمایه‌ گذاران با بررسی پرتفوی آن‌ ها و این درصد و به تناسب ریسک‌ پذیری که دارند، صندوق مناسب خود را انتخاب نمایند. نمودار زیر، نمونه‌ ای از ترکیب دارایی یک صندوق سهامی می باشد که به همان شکلی که از عکس این بخش هم مشخص است، درصد بسیار بالایی از دارایی خود را در سهام سرمایه‌ گذاری کرده است. این سرمایه‌ گذاری در ۲ قسمت مجزا در نمودار قابل مشاهده است، یکی “پنج سهم با بیشترین وزن” و دیگری “سایر سهام” که هر یک از این موارد قادر است سود بسیار خوبی را نصیب شما کند.

ترکیب دارایی صندوق سرمایه گذاری مختلط

همان طور که از شکل هم مشخص است، این صندوق‌ ها حد میانی صندوق های درآمد ثابت و سهامی به حساب می آیند. یعنی درصد سرمایه‌ گذاری آن‌ ها در سهام و اوراق با درآمد ثابت تقریبا برابر می باشد. این موضوع موجب شده که ریسک سرمایه گذاری در آن‌ ها نسبت به صندوق های سهامی کم تر و بازدهی آن‌ ها نسبت به صندوق های درآمد ثابت بیشتر باشد. شایان ذکر است که نسبت سرمایه‌ گذاری این صندوق‌ ها در سهام بورسی میان ۴۰ الی ۶۰ درصد دارایی‌ ها و در اوراق با درآمد ثابت هم همین مقدار است و این که سرمایه‌ گذاری در کدام بخش بیشتر باشد به استراتژی مدیر صندوق وابسته خواهد بود. نمودار زیر، نمونه‌ ای از ترکیب دارایی‌ های صندوق سرمایه گذاری مختلط می باشد که در آن تلاش شده تعادل را بین سرمایه‌ گذاری در سهام و اوراق با درآمد ثابت حفظ نماید تا از مزایای هر دو با هم بهره گرفته شود.

نحوه تعیین میزان ریسک یک صندوق با ترکیب دارایی های آن

باید توجه داشته باشید که ترکیب دارایی میزان ریسک پذیری را هم بیان خواهد کرد و اگر صندوقی درصد بیشتری از دارایی‌ هایش را در اوراق مشارکت سرمایه‌ گذاری کرده باشد، بیانگر ریسک پایین صندوق خواهد بود، در عوض چنانچه درصد بیشتری از دارایی‌ ها در سهام سرمایه‌ گذاری شده باشد، بیانگر ریسک بالای سرمایه‌ گذاری در آن صندوق خواهد بود. لذا صندوق های درآمد ثابت به این خاطر که درصد بیشتری از پرتفوی خود را به اوراق با درآمد ثابت اختصاص می دهند، دارای کم ترین ریسک، صندوق‌ های مختلط دارای ریسک متوسط و صندوق های سرمایه گذاری سهامی دارای بیش ترین ریسک در بین انواع صندوق های سرمایه گذاری می باشند.

چگونه به پورتفو و ترکیب دارایی صندوق سرمایه گذاری دسترسی داشته باشیم؟

چنانچه قصد داشته باشیم که صندوق های سرمایه گذاری چه سهامی در پرتفوی خود خرید و فروش کرده‌ اند، بایستی به سایت اختصاصی هر یک از صندوق ها مراجعه کنیم و در سربرگ گزارشات گزینه صورت های مالی، صورت وضعیت پرتفوی صندوق مورد نظر را ملاحظه نماییم.

کلام آخر

در انتهای این مقاله جامع باید عرض کنیم که پرتفوی یا ترکیب دارایی صندوق های سرمایه گذاری داده های مناسبی از میزان ریسک پذیری و بازدهی صندوق را در اختیار شما عزیزان قرار خواهد داد که سرمایه‌ گذاران با بررسی آن قادرند صندوق مناسب را میان صندوق‌ هایی از یک نوع انتخاب کرده و در راستای سرمایه گذاری روی آن اقدام نمایند. به عنوان مثال چنانچه نظرتان روی صندوق سهامی باشد، با بررسی ترکیب دارایی و بعد سرمایه گذاری ترکیبی از آن سهامی که آن صندوق خریداری کرده، به استراتژی مدیر صندوق پی ببرید. همین طور با بررسی پرتفوی در بازه‌ های گوناگون زمانی، بفهمید که آیا مدیر صندوق همواره در حال معامله و خرید و فروش و ایجاد سود بیشتر است یا پرتفوی ثابتی را اداره می نماید. این امر قادر است به شناخت صندوق و میزان دلسوزی مدیر برای سرمایه‌ هایی که در اختیار دارد کمک شایانی نماید. امیدواریم که از این مقاله نهایت استفاده رو برده باشید و دید سرمایه گذاری ترکیبی مناسبی در خصوص با تشکیل سبد و ترکیب دارایی صندوق سرمایه گذاری بهتون داده باشه. اگر سوال و یا ابهامی بود حتما در بخش نظرات اون رو با کارشناسان ما و دیگر دوستان در میون بگزارید.

هر سوالی در خصوص با بورس دارید از ما سوال کنید:

بررسی کارآیی بهینه‏سازی سبد سرمایه‏گذاری با استفاده از الگوی ترکیبی حداقل واریانس و 1/N

همواره به مسئلۀ انتخاب سبد به‌منزلۀ یکی از مسائل اساسی در زمینۀ سرمایه‌گذاری توجه شده است. الگو‏ها و روش‏های مختلفی از زمان ارائۀ کار اولیۀ مارکویتز تاکنون برای انتخاب سبد سرمایه‏گذاری بهینه ارائه شده است. با این حال یافتن مفیدترین الگو در انتخاب این سبد همواره دغدغۀ سرمایه‏‏گذاران بوده است. هدف از این پژوهش بررسی کارآیی بهینه‏سازی سبد سرمایه‏گذاری با استفاده از الگویی جدید با نام الگوی ترکیبی حداقل واریانس و 1/N است؛ بدین منظور الگوی ترکیبی حداقل واریانس و 1/N ارائه و عملکرد این الگو با الگو‏های حداقل واریانس و الگوی 1/N مقایسه شده است. برای ارزیابی عملکرد سبد سرمایه‏گذاری حاصل از الگو‏های پژوهش از معیارهایی مانند شارپ، ترینر، مودیلیانی ـ مودیلیانی، اطلاعات و سورتینو و درنهایت از روش تصمیم‏گیری چندمعیارۀ TOPSIS برای رتبه‏بندی الگو‏های پژوهش استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان‌دهندۀ برتری الگوی ترکیبی حداقل واریانس و 1/N نسبت به الگو‏های دیگر است.

کلیدواژه‌ها

• انتخاب سبد سرمایه‏گذاری
• الگوی 1/N
• الگوی حداقل واریانس
• الگوی ترکیبی حداقل واریانس و 1/N

20.1001.1.23831170.1397.6.4.11.8

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Examining the Efficiency of Portfolio Optimization using Model of Minimum-Variance and N/1 in Portfolio Selection

نویسندگان [English]

• Reza Raei 1
• Saeed Bajalan 2
• Alireza Ajam 3

1 University of Tehran, Tehran, Iran

2 University of Tehran, Tehran, Iran

3 University of Tehran, Tehran, Iran

چکیده [English]

The issue of portfolio selection has always been considered as one of the key issues in the field of investment. To select optimal portfolios, various models and methods have been represented since the initial presentation of the Markowitz approach. However, finding the most efficient model in portfolio selection has always been the subject of concern. Introducing a new model, called “the composition model of minimum-variance and N/1”, this paper aims to examine the efficiency of three different models of portfolio optimization. For this purpose, the performance of the composition model is compared with the sole minimum-variance model and the sole N/1 model. To evaluate the performance of the portfolios, some criteria such as Sharpe ratio, Trainer ratio, Modigliani and Modigliani ratio, Sortino ratio, and Information ratio have been applied. Finally, the TOPSIS multi-criteria decision-making method for ranking the research models has been used. The results indicate the superiority of the composition model over the two models applied solely.

کلیدواژه‌ها [English]

• Portfolio Selection
• N/1 model
• Minimum-Variance model
• Composition Model of Minimum-Variance and N/1

اصل مقاله

مقدمه.

وجود بازار سرمایۀ فعال و پویا از نشانه‌های توسعه‌یافتگی کشورها در سطح بین‌المللی است. در کشورهای توسعه‌یافته بیشتر سرمایه‌گذاری‌ها در بازارهای مالی صورت می‌گیرد. مشارکت فعال افراد جامعه در بورس متضمن حیات بازار سرمایه و توسعۀ پایدار کشور است. عمده‌ترین مسئله‌ای که سرمایه‌گذاران این بازارها با آن روبه‌رو هستند، تصمیم‌گیری در زمینۀ انتخاب سبد مناسب برای سرمایه‌گذاری است.

پس از آنکه مارکویتز [1] (1952) مسئلۀ بهینه‌سازی سبد سرمایه‏گذاری میانگین - واریانس را ارائه کرد، پژوهش‏های مختلفی در این زمینه انجام و مسئلۀ انتخاب سبد سرمایه‏گذاری به‌منزلۀ یکی از دغدغه‏های اصلی در حوزۀ دانشگاهی و حرفه‏ای مطرح شد و به‌دنبال آن کارهای بیشتری در این زمینه انجام گرفت. مفهوم انتخاب دارایی‌ها در سبد سرمایه‏گذاری از نظر او چنین بود که سرمایه‌گذاران با درنظرداشتن دو عامل بازده و ریسک به‌دنبال حداکثرکردن بازده خود با کمترین ریسک یا کمینه‌کردن ریسک با حداکثر بازده‌اند؛ اما در این زمینه برآورد پارامترها نظیر بازده موردانتظار با سختی‏ها و خطاهایی همراه است؛ به‌طوری که بسیاری از الگو‏های ارائه‌شده بعد از مارکویتز بر کاهش خطاهای تخمین بازده موردانتظار تمرکز کرده‏اند. ازطرفی، مسئلۀ بهینه‏سازی مارکویتز بر مفروضاتی مبتنی است که همواره دربارۀ آنها بحث شده است. میچاد [2] (1989) معتقد است الگوی میانگین - واریانس به‌دلیل مفروضات مطرح‌شده در آن جذابیت کمتری دارد و به ارائۀ الگو‏های دیگر نیاز است.

الگوی حداقل واریانس، الگوی دیگری است که در زمینۀ انتخاب سبد ارائه شده است. در این الگو با سرمایه‌گذاری روبه‌رو هستیم که تنها دغدغۀ او کمینه‌کردن ریسک سبد سرمایه‏گذاری است. در این الگو با توجه به تفاوت در میزان ریسک دارایی‌ها امکان تمرکز بیش از حد در یک یا چند دارایی به وجود می‏آید؛ به‌طوری که بخش چشمگیری از ریسک کل سبد سرمایه‏گذاری از یک یا چند دارایی تأثیر می‏گیرد؛ درواقع، بدین ترتیب تنوع سبد سرمایه‏گذاری به‌دست‌‎آمده به‌لحاظ ریسک کاهش می‌یابد که از ایرادات الگوی حداقل واریانس است [13].

الگوی دیگر در زمینۀ انتخاب سبد سرمایه‏گذاری، الگوی N/1 است که در آن در سبدی متشکل از N دارایی، وزنی برابر به هر دارایی اختصاص می‏یابد. سرمایه‌گذاران با وجود سادگی این الگو همچنان به دو دلیل از آن استفاده می‌کنند: یکی، نیازنداشتن به برآورد همراه با خطای پارامترها در بهینه‌سازی و دیگر آنکه با وجود ارائۀ نظریه‏ها و روش‌های مختلف برای بهینه‏سازی سبد ازطریق برآوردها در 50 سال گذشته سرمایه‌گذاران همچنان سادگی را در انتخاب سبد ترجیح می‏دهند [6]. دی‌میگوئل [3] و همکاران (2009) و چاوز [4] و همکاران (2012) نیز در پژوهش‏های خود به این نتیجه رسیدند که وزن‌دهی برابر بیشتر به‌دلیل خطاهای تخمین بازدهی‌های موردانتظار نتایج بهتری در مقایسه با بهینه‌سازی سبد سرمایه‏گذاری دارای حداقل واریانس دارد و عملکرد الگوی N/1 از الگوی میانگین - واریانس و الگوی ترکیبی حداقل واریانس و N/1 نیز بهتر است. جنبۀ منفی الگوی N/1 این است که هیچ اطلاعاتی را دربارۀ بازده، ریسک و همبستگی با دیگر دارایی‌ها در نظر نمی‌گیرد؛ بنابراین، سبد سرمایه‏گذاری به‌دست‌آمده احتمالاً به‌خوبی متنوع نیست و سرمایه‌گذار متحمل ریسکی خواهد بود که بابت آن بازده متناسب را به دست نخواهد آورد [6].

دی‌میگوئل و همکاران (2009) الگوی ترکیبی حداقل واریانس و N/1 را ارائه کردند. دلیل اصلی ارائۀ این الگو آن است که با توجه به سختی و خطاهای مطرح‌شده در برآورد بازده‌ موردانتظار نسبت به کوواریانس ممکن است سرمایه‌گذاری بخواهد میانگین بازده‌ها را نادیده بگیرد؛ اما به برآوردهای کوواریانس توجه کند و با تمرکز بر کمینه‌کردن ریسک که در الگوی حداقل واریانس مطرح است، بتواند از مزایای الگوی N/1 نیز بهره ببرد. در این پژوهش عملکرد این الگو در مقایسه با الگو‏های دیگر بررسی می‏شود و نتایج آن از بعد نظری زمینه‌ای را فراهم می‌کند تا بهترین روش انتخاب سبد سرمایه‏گذاری بهینه در ادبیات موضوع از بین چندین روش و براساس معیارهای عملکردی مختلف ارائه شود.

هدف از این پژوهش بررسی کارآیی بهینه‏سازی سبد سرمایه‏گذاری با استفاده از الگوی ترکیبی حداقل واریانس و N/1 ارائه‌شده توسط دی‌میگوئل و همکاران (2009) و مقایسۀ عملکرد آن با الگوی‏ N/1 و الگوی حداقل واریانس و درنهایت رتبه‏بندی این الگو‏هاست. این پژوهش، اولین پژوهشی است که این الگو‏ها را مقایسه و در این زمینه از معیارهای مختلفی برای ارزیابی عملکرد سبد سرمایه‏گذاری استفاده و در پایان رتبه‏بندی این الگو‏ها را ارائه کرده است. دلیل انتخاب این سه الگو این است که این الگو‏ها بازده را در نظر نمی‏گیرند و خطاهای پیش‏بینی بازده در آنها تأثیرگذار نیست. نتایج این پژوهش سرمایه گذاری ترکیبی سرمایه گذاری ترکیبی برای سرمایه‏گذاران و فعالان بازار سرمایه که به‌دنبال درامان‌ماندن از معایب مترتب بر برآورد بازده‌اند، قابل‌استفاده است. ساختار مقاله بدین شرح است: در بخش بعدی مبانی نظری بیان می‌‌شود؛ سپس روش‌ پژوهش بررسی می‌شود؛ درنهایت نیز یافته‌ها و نتایج و پیشنهادها مطرح می‌شود.

مبانی نظری.

در حدود قرن چهارم رابی ایزاک بارآها [5] قاعده‌ای برای تخصیص دارایی‌ها پیشنهاد داد: «یک فرد باید همیشه ثروتش را به سه بخش تقسیم کند؛ یک سوم در زمین، یک سوم در کالا و یک سوم آماده در دستش» [6]. پس از یک سکون مختصر در ادبیات دربارۀ تخصیص دارایی، مارکویتز در سال 1952 پیشرفت‌های چشمگیری ایجاد کرد و قاعده‌ای بهینه برای تخصیص ثروت بین دارایی‌های ریسکی در شرایطی ایستا (یعنی زمانی که سرمایه‌گذاران تنها مراقب میانگین و واریانس بازده یک سبد سرمایه‏گذاری‌اند) ارائه کرد. پس از آن و برای بهبود عملکرد الگوی مارکویتز، تلاش زیادی صورت گرفت تا موضوع کنترل خطای برآورد بهبود یابد. در ادامه برخی پژوهش‏های انجام‌شده در زمینۀ انتخاب سبد سرمایه‏گذاری با تکیه بر سرمایه گذاری ترکیبی الگو‏های مطالعه‌شده در پژوهش حاضر بررسی می‏شود.

دی‌میگوئل و همکاران (2009) عملکرد الگوی N/1 را در مقایسه با 14 الگوی بهینه‏سازی دیگر بررسی کردند. نتایج پژوهش آنها نشان می‌دهد هیچ الگویی نسبت شارپ، بازده معادل اطمینان و حجم معاملات بالاتری از الگوی N/1 ندارد. حتی الگوی ترکیبی حداقل واریانس و N/1 ارائه‌شده در این پژوهش عملکرد بهتری نسبت به الگوی N/1 ندارد. بِهر [6] و همکاران (2012) با پیشنهاد رویکرد مبتنی بر ویژگی‏های سهام برای انتخاب سبد سرمایه‏گذاری که از اصلاح الگوی برانت [7] و همکاران (2009) به دست آمده است، عملکرد این رویکرد را با الگو‏های دیگر نظیر میانگین - واریانس، حداقل واریانس، N/1 و الگو‌های عاملی دیگر مقایسه کردند. نتایج نشان می‌دهد با توجه به ‌اینکه در الگوی حداقل واریانس از میانگین چشم‌پوشی شده است و تنها بر کوواریانس‌های بازده دارایی‌ها تمرکز شده است، این الگو عملکرد بهتری از الگوی میانگین - واریانس دارد. با وجود این، الگوی حداقل واریانس عملکرد بهتری در مقایسه با الگوی N/1 ندارد. کیربی و استدیک سرمایه گذاری ترکیبی [8] (2012) برای بررسی عملکرد راهبرد‌های ساده و فعال نسبت به راهبرد N/1 از دو روش جایگزین انتخاب سبد سرمایه‏گذاری میانگین - واریانس شامل زمان‌بندی نوسانات و زمان‌بندی پاداش به ریسک بهره بردند که برای کاهش اثرات تخمین ریسک طراحی شده‌ است. هر یک از این روش‏ها به سرمایه‌گذار اجازه می‏دهد روی حجم معاملات خود کنترل داشته باشد؛ ازاین‌رو، هزینه‌های معاملات با استفاده از پارامتر تنظیم به‌منزلۀ معیاری از زمان‏بندی تفسیر می‌شود. نتایج این پژوهش عملکرد بهتر راهبرد‌های زمان‌بندی را نسبت به الگوی N/1 نشان می‌دهد. فلتچر [9] (2017) مزایای استفاده از ویژگی‌های سهام در انتخاب سبد‌های بهینه را با استفاده از رویکرد برانت و همکاران (2009) بررسی کرد. نتایج نشان داد سبد سرمایه‏گذاری انتخابی با استفاده از رویکرد ویژگی‏های سهام ازنظر معیار شارپ عملکرد بهتری نسبت به سایر الگو‏ها ازجمله الگو‌های N/1 و میانگین - واریانس دارد. لو [10] و همکاران (2016) برای بهبود عملکرد الگوی میانگین - واریانس با استفاده از الگوی توزیعی عدم‌تقارن، بازده مازاد موردانتظار را به‌وسیلۀ نمونه‌گیری از یک الگوی احتمال چندمتغیره تخمین زدند که شامل عدم‌تقارن توزیع انتظارات است. نتایج نشان می‌دهد اعمال رابطه‌ها با استفاده از الگوی حاشیه‌ای که از درآمیختن خصوصیات پویا مثل خودرگرسیونی، دسته‌بندی نوسانات و چولگی است، خطای تخمین را نسبت به نمونه‌گیری تاریخی کاهش می‌دهد. در پژوهش آنها عملکرد الگوی N/1 بهتر از الگوی حداقل واریانس و الگوی ترکیبی حداقل واریانس و N/1 است.

در پژوهش‏های داخلی، پژوهشی یافت نشد که الگو‏های انتخاب سبد سرمایه‏گذاری را بدون درنظرگرفتن بازده مقایسه کند و این پژوهش، اولین پژوهشی است که این الگو‏ها را بررسی می‌کند. همان ‏طور که بیان شد بیشتر پژوهش‏ها الگو‏هایی را بررسی کرده‌ است که تخمین بازده را در نظر می‏گیرد و باتوجه به خطای تخمین و سختی‏های برآورد بازده، این پژوهش تنها بر الگو‏هایی تمرکز می‌کند که بازده را در نظر نمی‏گیرد؛ مانند الگوی‏ حداقل واریانس، الگوی N/1 و الگوی ترکیبی حداقل واریانس و N/1. برتری دیگر این پژوهش نسبت به پژوهش‏های اشاره‌شده در معیارهای ارزیابی عملکرد است که علاوه بر درنظرگرفتن معیارهای ارزیابی عملکرد مختلف، از آنها برای رتبه‏بندی الگو‏های پژوهش با استفاده از الگوی TOPSIS بهره برده است؛ به‌طوری که درانتها با استفاده از نتایج به‌دست‌‎آمده از این رتبه‏بندی می‏توان دربارۀ برترین الگوی‏ انتخاب سبد سرمایه‏گذاری در بین الگو‏های بررسی‌شده قضاوت کرد.

روش‌ پژوهش.

همان‌طور که بیان شد در این پژوهش هم برای انتخاب سبد سرمایه‏گذاری بهینه و هم برای سنجش عملکرد سبد سرمایه‏گذاری از روش‌ها و الگو‌های مختلفی استفاده شده و در پایان روش تصمیم‏گیری چندمعیارۀ TOPSIS برای رتبه‏بندی الگو‏های پژوهش به کار رفته است. سبد سرمایه‏گذاری و اوزان بهینۀ به‌دست‌آمده از هر الگو برای سال‌های 1388 تا 1395، با استفاده از پنجرۀ تخمین چرخشی [11] سه‌ساله به دست می‌آید؛ به بیان دیگر، به ازای هر سه سال یک سبد سرمایه‏گذاری برای هر یک از الگو‏ها تعیین می‏شود؛ درواقع، از این دورۀ سه‌ساله برای محاسبۀ وزن‌های بهینه، بازده و ریسک سبد و درانتها معیارهای ارزیابی عملکرد استفاده می‌شود. در پایان نیز الگو‏ها رتبه‌بندی می‏شود.

همان‌طور که بیان شد هدف از این پژوهش بررسی کارآیی بهینه‏سازی سبد سرمایه‏گذاری با استفاده از الگوی ترکیبی حداقل واریانس و N/1 است. در الگوی ترکیبی فرض بر آن است که سرمایه‏گذار قصد دارد بدون درنظرگرفتن برآوردهای بازده موردانتظار و تنها با توجه به برآوردهای کووایانس، ریسک موردانتظار سبد سرمایه‏گذاری را حداقل کند [6]. ارائۀ الگوی ترکیبی بدین دلیل است که همچنان از الگوی N/1 با وجود ارائۀ الگو‏های مختلف برای انتخاب سبد سرمایه‏گذاری به‌دلیل سادگی و نیازنداشتن به برآورد پارامترهای دیگر استفاده می‌شود؛ علاوه ‏بر این، نتایج پژوهش‏های لو و سرمایه گذاری ترکیبی همکاران (2016)، بهر و همکاران (2012)، دی‌میگوئل و همکاران (2009) و چاوز و همکاران (2012) بیان‌کنندۀ برتری عملکرد الگوی N/1 نسبت به سایر الگو‏هاست. با این حال، این الگو ویژگی‏هایی ازجمله بازده، ریسک و همبستگی بین دارایی‌های سبد سرمایه‏گذاری را در نظر نمی‌گیرد که این امر سبب می‏شود سبد سرمایه‏گذاری به‌دست‌آمده به‌خوبی متنوع نباشد و سرمایه‌گذار را متحمل ریسکی کند که بابت آن بازده متناسبی کسب نمی‌کند [6]. ازطرفی، در الگوی حداقل واریانس با توجه به تفاوت در میزان ریسک دارایی‌ها امکان تمرکز بیش از حد در یک یا چند دارایی به وجود می‏آید؛ به‌طوری که بخش چشمگیری از ریسک کل سبد سرمایه‏گذاری از یک یا چند دارایی تأثیر می‏گیرد [13]. الگوی ترکیبی با استفاده از دو الگوی حداقل واریانس و N/1 به دست آمده و برای بررسی عملکرد این الگو، عملکرد سبد سرمایه‏گذاری انتخابی براساس این الگو‏ با دو الگوی به‌دست‌آمده از آن مقایسه شده است؛ بنابراین، الگو‌های استفاده‌شده در پژوهش عبارت‌اند از: الگوی N/1، الگوی حداقل واریانس و الگوی ترکیبی حداقل واریانس و N/1 که در ادامه توضیح داده می‌شود. در جدول (1) الگو‎های انتخاب سبد ارائه شده است.

جدول (1) الگو‌های انتخاب سبد سرمایه‏گذاری

صندوق‌های سرمایه‌گذاری | مدیریت حرفه‌ای دارایی‌ها

یکی از مهم‌ترین روش‌های مدیریت دارایی‌ها در بورس، استفاده از صندوق‌های سرمایه‌گذاری است. جایی که تیمی از تحلیلگران حرفه‌ای بازار، سبدی متنوع از دارایی‌های مختلف برای شما تشکیل می‌دهند و ریسک کاهش سرمایه در بورس را به کمترین حد ممکن می رسانند. مجموعه آگاه از سال 1387 به ارائه خدمات مدیریت دارایی در بورس می‌پردازد و مدیریت صندوق‌های سرمایه‌گذاری متعددی را در این بازار برعهده دارد که از جمله آن‌ها می‌توان به پربازده‌ترین صندوق سرمایه‌گذاری کشور اشاره کرد.

صندوق سرمایه‌گذاری چیست؟

صندوق سرمایه‌گذاری نهادی مالی به شمار می‌رود که دارایی سرمایه‌گذاران بورس را جمع‌آوری و آن را در سبدی متنوع از دارایی‌های مختلف سرمایه‌گذاری می‌کند. کاهش ریسک، تنوع، مدیریت حرفه‌ای و نقدشوندگی بالا از مهم‌ترین مزایای این صندوق‌ها به شمار می‌روند.

انواع صندوق‌های سرمایه‌گذاری

صندوق‌های سرمایه‌گذاری انواع مختلفی دارند که در ادامه به مهمترین آن‌ها اشاره می‌کنیم:

صندوق‌های سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت بین 70 تا 90 درصد سرمایه مشتریان خود را در اوراق کم ریسک سرمایه‌گذاری می‌کنند. سود این صندوق‌ها، ثابت و بیشتر از سپرده‌های بانکی است.

صندوق‌های سهامی 70 تا 90 درصد دارایی مشتریان خود را در سهام شرکت‌های بورسی سرمایه‌گذاری می‌کنند. این صندوق‌ها ریسک بالاتری دارند اما سود آن‌ها به ویژه در بلندمدت بسیار بیشتر است.

دارایی صندوق‌های مختلط را ترکیبی از سهام شرکت‌های بورسی و اوراق با درآمد ثابت (بین ۴۰ تا ۶۰ درصد) تشکیل می‌دهد. این صندوق‌ها از نظر بازدهی و ریسک، حد میانی دو صندوق درآمد ثابت و سرمایه‌گذاری در سهام هستند.

حداقل ۷۰ درصد دارایی صندوق‌های طلا در گواهی سپرده کالایی سکه طلا و مابقی در اوراق مشتقه مبتنی بر طلا سرمایه‌گذاری می‌شود؛ بنابراین بازدهی این صندوق‌ها، مشابه بازدهی سکه طلا است.

نحوه خرید و فروش صندوق‌های سرمایه‌گذاری

• صندوق قابل معامله در بورس یا ETF: برای خرید و فروش واحدهای این نوع صندوق‌ها لازم است کد بورسی و کد معاملاتی داشته باشید. با مراجعه به سامانه معاملاتی آنلاین کارگزاری‌ها و جست‌وجوی نماد صندوق، می‌توانید نسبت به خرید صندوق‌های ETF اقدام کنید.
• صندوق‌های مبتنی بر صدور و ابطال: برای خرید واحد‌های این نوع صندوق‌ها نیازی به داشتن کد معاملاتی نیست و باید به صورت آنلاین به سامانه مخصوص صندوق مراجعه کنید. در بعضی از موارد نیز مراجعه حضوری ضرورت دارد.

صندوق‌های سرمایه‌گذاری آگاه

با هر هدف و رویایی که به بازار سرمایه قدم گذاشته باشید، صندوق‌های متنوع آگاه با ویژگی‌های مختلف شما را به این هدف نزدیک‌تر می‌کنند. این صندوق‌ها همواره در میان پربازده‌ترین صندوق‌های سرمایه‌گذاری کشور قرار داشته‌اند و با تیم مدیریت حرفه‌ای و با تجربه خود، فعالان بازار سرمایه را برای موفقیت هر چه بیشتر در این بازار همراهی خواهند کرد.

صندوق مشترک آگاه پربازده‌ترین صندوق سرمایه‌گذاری کشور، اولین‌ صندوق این بازار هم به شمار می‌رود و از ابتدای تاسیس خود تاکنون توانسته بیش از 42000 درصد برای مشتریان خود بازدهی ایجاد کند. صندوق مشترک آگاه از نوع صندوق‌های سرمایه‌گذاری در سهام و مبتنی بر صدور و ابطال است و برای سرمایه‌گذاری با دید بلندمدت بهترین گزینه محسوب می‌شود. راهنمای سرمایه گذاری در صندوق مشترک آگاه

صندوق هستی بخش آگاه صندوق هستی‌بخش آگاه از نوع صندوق‌های قابل معامله در بورس است و با نماد «آگاس» در بازار معامله می‌شود. این صندوق که به لحاظ عملکرد و بازدهی موفق به کسب نشان 5 ستاره بازار سرمایه شده است، پرطرفدارترین صندوق سرمایه‌گذاری سهامی قابل معامله در بورس ایران نیز به شمار می‌رود.

صندوق یاقوت آگاه یاقوت از نوع صندوق‌های درآمد ثابت و ETF است که تجربه یک سرمایه‌گذاری کم ریسک و مطمئن را برای مشتریان بورس رقم می‌زند. این صندوق برای افرادی که ریسک‌پذیری کمی دارند، گزینه بسیار خوبی محسوب می‌شود. راهنمای سرمایه گذاری در صندوق یاقوت آگاه

صندوق زمرد آگاه زمرد، دیگر صندوق سهامی شرکت سبدگردان آگاه است که برخلاف بسیاری از صندوق‌های سرمایه‌گذاری در سهام، به مشتریان خود سود نقدی پرداخت می‌کند و به همین دلیل هم محبوبیت بسیار بالایی در میان فعالان بازار سرمایه به دست آورده است. راهنمای سرمایه گذاری در صندوق زمرد آگاه

صندوق همای آگاه همای آگاه، بهترین گزینه برای کسانی است که به دنبال سود ثابت ماهیانه در بورس هستند. همای از جمله صندوق‌های درآمد ثابت و قابل معامله بازار است، امنیت بالای سرمایه‌گذاری و بیشتر بودن سود این صندوق از سپرده‌های بانکی مهمترین مزایای صندوق همای آگاه به شمار می‌روند. راهنمای سرمایه گذاری در صندوق همای آگاه

صندوق زرین آگاه صندوق طلای زرین، دارایی مشتریان خود را در گواهی سپرده کالایی سکه و اوراق مشتقه مبتنی بر سکه طلا سرمایه‌گذاری می‌کند. زرین از نوع صندوق‌های قابل معامله در بورس (ETF) است و واحدهای این صندوق با نماد «مثقال» در بازار معامله می‌شوند. راهنمای سرمایه گذاری در صندوق زرین آگاه

صندوق یکم نیکوکاری آگاه با صندوق یکم نیکوکاری آگاه، می‌توانید هم سود دریافت کنید و هم در امور خیریه مشارکت داشته باشید. این صندوق اولین صندوق نیکوکاری کشور به شمار می‌رود و از نوع صندوق‌های مختلط و مبتنی بر صدور و ابطال است. راهنمای سرمایه گذاری در صندوق یکم نیکوکاری آگاه