حجم مبنا به چه معناست؟

حجم مبنا به چه معناست؟

حجم مبنا حداقل تعداد سهامی است که باید مورد معامله قرار گیرد تا سهم بتواند تا دامنه نوسان کامل رشد یا افت داشته باشد.

حجم مبنا برای کنترل رشد بی‌رویه قیمت سهام در سال 1382 تصویب شد. بر این اساس و در ابتدای این قانون اساس بر این بود که 15 درصد از کل سهام یک شرکت طی یکسال مورد معامله حجم مبنا به چه معناست؟ قرار گیرد.

روزهای کاری سال 250 روز فرض شده بود که بر آن اساس حجم مبنای روزانه یک سهم 0.0006 (شش ده هزارم) کل سهام شرکت می‌شد.

اما در سال 1383 نحوه محاسبه تغییر کرد و از 15 درصد به 20 درصد افزایش یافت و حجم مبنا به 0.0008 (هشت ده هزارم) کل سهام افزایش یافت.

بعنوان مثال

حال اگر حداقل 160 هزار سهم شرکت معامله شود، قیمت پایانی سهم برابر با میانگین موزون قیمت‌های معاملات خواهد بود.

اگر کمتر از 160 هزار سهم معامله شود قیمت پایانی با استفاده از نسبت حجم مبنا پوشش داده شده محاسبه می‌شود.

تاثیرات حجم مبنا بر نوسانات قیمت سهام

کسانی که به فکر نوسان‌گیری هستند، دل خوشی از نوسانات کم ندارند، زیرا سودشان به فراوانی نوسانات در کوتاه‌مدت استوار است.

همچنین نمادها در روز بازگشایی (بعد از مجمع، بعد از تعدیل، بعد از شفاف سازی و…) با حجم مبنای 1 بازگشایی می‌شوند.

حجم مبنا در بورس چیست؟

حجم مبنـا، حداقل تعداد سهام یک شرکت است که باید در طول روز، معامله شود تا قیمت آن سهم، بتوانـد براساس سقف دامنه نوسان، افزایش یا کاهش یابد.

به گزارش ایبِنا، درصورتی که تعداد سهام معامله شده یک شرکت در طول روز، کمتر از حجم مبنا حجم مبنا به چه معناست؟ باشد، به همان نسبت درصد نوسان قیمت آن سهم نیز کاهش خواهد یافت. در حال حاضر، حجم مبنای شرکت های پذیرفته شده در بورس، ۰۰۰۸/۰ «هشت ده هزارم» است «این عدد کنترل شود»، بنابراین، اگر به عنوان مثال تعداد کل سهام یک شرکت پذیرفته شده در بورس ۲۰ میلیون سهم باشد، تنها درصورتی قیمت سهام این شرکت در طول یک روز می تواند ۴ درصد افزایش یا کاهش داشته باشد که حداقل ۱۶ هزار سهم شرکت الف در طول روز، مورد داد و ستد قرار گیرد.

۱۶۰۰۰=۰.۰۰۰۸*۲۰۰۰۰۰۰۰

هدف از تعیین حجم مبنا، این است که سرمایه گذاران اطمینان داشته باشند نوسانات قیمت سهام، در نتیجه خرید و فروش تعداد مشخص و قابل توجهی سهام صورت گرفته است، چرا که در غیر اینصورت، معامله حتـی چند عدد سهم یک شرکت، می تواند قیمت سهام این شرکت در بورس را تحت تأثیر قرار داده و منجر به ایجاد قیمت های غیرواقعی و کاذب در بورس شود.

حجم مبنا چیست؟ حجم مبنا در بورس به زبان ساده

حجم مبنا در بورس به چه معناست؟ به زبان ساده حداقل تعداد سهام یک شرکت است که باید در طول روز، معامله شود تا قیمت آن سهم، بتوانـد براساس سقف دامنه نوسان، افزایش یا کاهش یابد. در این مقاله شما را با مفهوم حجم مبنا در بورس آشنا خواهیم کرد، همراه داتیس نتورک باشید.

حجم مبنا در بورس چیست؟

به زبان ساده حداقل تعداد سهام یک شرکت است که باید در طول روز، معامله شود تا قیمت آن سهم، بتوانـد براساس سقف دامنه نوسان، افزایش یا کاهش یابد.

حجم مبنا در واقع چهارچوب و ساختاری است که مانع از نوسان بیش از اندازه سهم ها در بازار می شود.

این فاکتور اجازه می دهد تا تمام فعالان بازار بورس از جمله سرمایه گذاران ، شرکت ها و کارگزاری ها بتوانند با اطمینان بیشتری در این بازار به معامله بپردازند.

درصورتی که تعداد سهام معامله شده یک شرکت در طول روز، کمتر از حجم مبنا باشد، به همان نسبت درصد نوسان قیمت آن سهم نیز کاهش خواهد یافت.

در حال حاضر، حجم مبنای شرکت های پذیرفته شده در بورس، ۰۰۰۸/۰ «هشت ده هزارم» است «این عدد کنترل شود»، بنابراین، اگر به عنوان مثال تعداد کل سهام یک شرکت پذیرفته شده در بورس ۲۰ میلیون سهم باشد، تنها درصورتی قیمت سهام این شرکت در طول یک روز می تواند ۴ درصد افزایش یا کاهش داشته باشد که حداقل ۱۶ هزار سهم شرکت الف در طول روز، مورد داد و ستد قرار گیرد.

هدف از تعیین حجم مبنا

هدف از تعیین حجم مبنا، این است که سرمایه گذاران اطمینان داشته باشند نوسانات قیمت سهام، در نتیجه خرید و فروش تعداد مشخص و قابل توجهی سهام صورت گرفته است.

چرا که در غیر اینصورت، معامله حتـی چند عدد سهم یک شرکت، می تواند قیمت سهام این شرکت در بورس را تحت تأثیر قرار داده و منجر به ایجاد قیمت های غیرواقعی و کاذب در بورس شود.

در تمام بازار های بورسی جهان چهارچوب ها و قوانین خاصی تعریف شده تا مانع از نوسان بیش از اندازه سهام شود .

این موضوع مانع از دخالت بازارگردان ها بر روی یک سهم می شود و به همین سبب فعالان بازار بورس با اطمینان بیشتری به معامله می پردازند چرا که می دانند این چهارچوب بازار را در مسیر صحیح به جلو می برد.

این چهارچوب قانونمند در بازار ایران حجم مبنا نام دارد . این ساختار در سال 1382 و در زمان تصدی گری دکتر حسین عبده تبریزی ایجاد شد.

بر این اساس حجم مبنا را حداقل میزان سهام مورد معامله در یک روز می دانستند تا سهم بتواند تا حد دامنه نوسان خود رشد و یا افت داشته باشد .

البته این حجم در طول سالیان تغییرات مختلفی را به خود دید .

برای مثال :

در سال اول این حجم 15 درصد از سهام کل شرکت در یک سال بود .

به عبارتی برای اینکه سهم یک شرکت به دامنه نوسان برسد می بایست حداقل 15 درصد از کل سهام آن در طول یک سال مورد معامله قرار می گرفت .

حال اگر این درصد را بر روی تعداد روز های کاری یک سال (250 روز ) تقسیم نمایید به عدد 6 ده هزارم (0.0006) می رسید .

به عبارت ساده تر می بایست در هر روز کاری حدود شش ده هزارم سهام یک شرکت معامله شود تا به دامنه نوسان برسد .

البته این موضوع در سال بعد به 20 درصد افزایش یافت و لذا حجم مبنای روزانه به 0.0008 رسید .

حجم مبنا چیست و چه مزایایی دارد؟

مفهوم حجم مبنا مانند اهرمی است که از رشد و افت غیرمعمول قیمت‌ها جلوگیری می‌کند و به منزله‌ سوپاپ اطمینان عمل می‌کند. در حقیقت قیمت سهم برگرفته از میزان معاملات خواهد بود. برای بیان فلسفه‌ وجودی حجم مبنا این امر را در نظر بگیرید که قوانینی که در بازارهای مالی در سراسر جهان وجود دارد

مفهوم حجم مبنا مانند اهرمی است که از رشد و افت غیرمعمول قیمت‌ها جلوگیری می‌کند و به منزله‌ سوپاپ اطمینان عمل می‌کند. در حقیقت قیمت سهم برگرفته از میزان معاملات خواهد بود.

برای بیان فلسفه‌ وجودی حجم مبنا این امر را در نظر بگیرید که قوانینی که در بازارهای مالی در سراسر جهان وجود دارد به گونه‌ای تدوین شده‌اند که علاوه بر تعیین چارچوب قیمتی مشخص و مناسب،‌ هیچ فرصتی در اختیار افراد سودجو و منفعت‌‌طلب قرار نگیرد و آن‌ها نتوانند دخالتی در روند بازار داشته باشند. پس طبیعی است که برای جلوگیری از نفوذ و مداخله‌ این افراد، راه‌حل‌هایی به کار گرفته شود. به این صورت، معاملات، روند طبیعی خود را خواهند داشت و بازار سهام شاهد حجم مبنا به چه معناست؟ نوسان‌های نامتعارف نخواهد بود. این امر جلوگیری از ضرر و زیان سرمایه‌گذاران را در پی دارد.

ایجاد یک چارچوب امن برای شرکت‌های فعال در بورس، کارگزاران و سهام‌داران (چه حقیقی و چه حقوقی) اقدامی است که موجب می‌شود طرفین بدون دغدغه و با بالاترین سطح امنیت به معامله و خرید و فروش بپردازند. در تمام بازارهای سرمایه دنیا نظیر بورس نیویورک، توکیو، فرانکفورت و دیگر بازارها، نظارت‌هایی صورت می‌گیرد تا از رعایت چارچوب‌های موجود و عدم تخطی از قوانین، اطمینان حاصل شود. سازمان بورس و اوراق بهادار ایران نیز همین رویه را در پیش گرفته است و بر بورس و فرابورس نظارت کامل دارد تا از هرگونه تخلف و عدول از چارچوب‌ها جلوگیری کند.

یکی از این چارچوب‌های قیمتی، مفهومی به نام حجم مبنا است که در ادامه با آن آشنا خواهید شد.

حجم مبنا چیست؟

در سال ۱۳۸۲ و زمانی که دکتر حسین عبده تبریزی دبیرکل بورس اوراق بهادار تهران بود، برای نخستین بار مفهومی به نام حجم مبنا مطرح شد که اکنون از آن برای محاسبه قیمت پایانی هر یک از سهم‌های موجود مورد استفاده قرار می‌گیرد. هیچ‌یک از سرمایه‌گذاران و معامله‌گران دخالتی در تعیین میزان حجم مبنا ندارند و این امر بر عهده سامانه معاملات است. میزان این عدد برای هر سهم در تابلوی مربوط به آن در سایت tsetmc.com قابل مشاهده است. برای این ‌که بهتر با این مفهوم آشنا شویم، بهتر است ابتدا به سراغ تعریف قیمت پایانی برویم و با بررسی یک مثال، میزان تاثیر حجم مبنا بر قیمت پایانی را مشاهده کنیم.

تعریف قیمت پایانی

قیمت پایانی از طریق محاسبه میانگین وزنی معاملات در هر روز به دست می‌آید. یعنی با توجه به این که بیشترین حجم معاملات در هر روز در چه قیمتی صورت گرفته است، قیمت پایانی را محاسبه می‌کنند. تا قبل از تاریخ ۱۲ اسفند ۱۳۹۸، وجود حجم مبنا یکی از تفاوت‌های میان نمادهای بورسی و فرابورسی بود؛ به این صورت که در نمادهای فرابورسی این عدد، برابر یک بود ولی در نمادهای بورسی مقدار آن به شیوه‌ای که در ادامه خواهیم گفت برای هر نماد محاسبه می‌شد. پس از این تاریخ بود که این عدد برای نمادهای فرابورسی نیز محاسبه شد و مقدار آن دیگر برابر یک نبود. این عدد بر اساس قوانین داخلی و طبق یک دستورالعمل مشخص محاسبه می‌شود و هر از گاهی با توجه به قوانین جدید، دستخوش تغییر می‌شود. به طور خلاصه، برای به دست آوردن قیمت پایانی در هر روز، باید میانگین وزنی معاملات را با توجه به حجم مبنای تعریف شده برای هر سهم محاسبه کنیم.

تعریف دقیق حجم مبنا

حجم مبنا عددی است که تعداد سهم معامله شده باید بیشتر یا مساوی آن باشد تا تغییرات مجاز قیمتی برای هر سهم به صورت کامل برای تعیین دامنه قیمت روز بعد اعمال شود. دلیل تعیین این عدد و محدود کردن آن این است که سرمایه‌گذاران اطمینان حاصل کنند که نوسانات با میزان معاملات ارتباط مستقیمی دارد و این دو بر هم تاثیر مناسبی می‌گذارند. در صورتی که این حجم وجود نداشته باشد، احتمالا شاهد قیمت‌های غیرواقعی خواهیم بود.

شورای عالی بورس و اوراق بهادار در جلسه‌ای در تاریخ هفتم اسفند ماه ۱۳۹۸ تصویب کرد که میزان این حجم برای تمامی نمادهای موجود در بازارهای اول، دوم و پایه فرابورس ایران برابر ۴ در هر ده هزار سهم است. بر اساس اعلام سازمان فرابورس، حداقل ارزش مبنا در بازارهای اول و دوم برابر ۵۰ میلیارد ریال و در تابلوهای زرد، نارنجی و قرمز بازار پایه به ترتیب ۲۰، ۱۰ و ۵ میلیارد ریال تعیین شده است. بر همین اساس حداکثر ارزش مبنا برای شرکت‌هایی که سرمایه‌ای برابر با ۲۰ هزار میلیارد ریال و یا بیش از آن دارند، برابر ۱۲۰ میلیارد ریال در نظر گرفته شده است و برای شرکت‌هایی که دارای سرمایه‌ای کمتر از این میزان هستند، این میزان برابر ۱۰ میلیارد ریال تعیین شده است.

طبقه‌بندی حداقل ارزش پایه	ارزش معادل
حداقل ارزش مبنای بازار اول و دوم فرابورس	۵۰ میلیارد ریال
حداقل ارزش مبنای تابلو زرد	۲۰ میلیارد ریال
حداقل ارزش مبنای تابلو نارنجی	۱۰میلیارد ریال
حداقل ارزش مبنای تابلو قرمز	۵ میلیارد ریال

طبقه‌بندی حداکثر ارزش پایه	ارزش معادل
حداکثر ارزش مبنای شرکت با سرمایه‌ی ۲۰ هزار میلیارد ریال و بالاتر	۱۲۰ میلیارد ریال
حداکثر ارزش مبنای شرکت با سرمایه‌ی کمتر از ۲۰ هزار میلیارد ریال	۱۰۰ میلیارد ریال

بیشتر بخوانید: معاملات بلوکی چیست و چگونه انجام می‌شود؟

برای تعیین این عدد در هر سهم به قیمت پایانی آن در آخرین روز معاملاتی هر هفته مراجعه می‌کنند و عدد به دست آمده، در اولین روز معاملاتی هفته بعد اعمال خواهد شد. همچنین اگر هر شرکت اقداماتی در راستای تغییر سرمایه انجام داده باشد، با توجه به جداول بالا و اعداد مشخص شده، تغییرات حجم مبنا اعمال خواهد شد. بر طبق این توضیحات مشخص می‌شود که این عدد قابل تغییر است و میزان ثابتی ندارد و با توجه به قیمت سهم تغییر می‌کند. یعنی اگر قیمت سهم افزایش پیدا کند، این عدد کم می‌شود و در صورت کاهش قیمت سهم، این عدد افزایش خواهد یافت.

همچنین طبق مصوبات، از تاریخ ۱۲ اسفند ماه ۹۸، تغییراتی در بازار اعمال شد و حداقل ارزش حجم مبنا (میزان این حجم ضرب‌در قیمت پایانی آخرین روز معاملاتی هر هفته) برابر ۵۰ میلیارد ریال تعیین شد. بر همین اساس، این عدد برای شرکت‌هایی که ۲۰ هزار میلیارد ریال یا بیشتر سرمایه دارند، معادل ۱۲۰ میلیارد ریال و در صورت داشتن سرمایه‌ای کمتر از این میزان، برابر ۱۰۰ میلیارد ریال خواهد بود. پیش از تصویب این ارقام، حداقل ارزش ۵۰۰ میلیون ریال و حداکثر آن ۱۰ میلیارد ریال بود.

قانون جدید حجم مبنا در بورس و تاثیرات آن

تطابق میان نقدینگی تزریق شده به بازار و روند رشد سهام از جمله مواردی است که در تغییر قانون فوق بر آن تاکید شده است. پیش‌بینی‌ها حاکی از آن است که این امر منجر به کاهش سرعت رشد بازار در نمادهای فرابورسی می‌شود اما اثر چشم‌گیر این اتفاق در شرکت‌های کوچک قابل ملاحظه خواهد بود؛ شرکت‌هایی که پیش از این به دلیل عدم وجود حجم مبنا با دستکاری قیمت‌ها مواجه می‌شدند و با ورود حجم کمی از نقدینگی رشد می‌کردند. هرچند حجم معاملات در حجم مبنا به چه معناست؟ اکثر این نمادها، روزانه بیش از دو برابر میزانی است که در فرمول مذکور، تعیین شده است و با توجه به قیمت پایانی آخرین روز معاملاتی هر هفته، بالا رفتن قیمت موجب کم شدن حجم مبنا خواهد شد و این مسئله موجب می‌شود که سهام شرکت‌ها قیمت‌های بالاتری را به خود ببینند.

تاثیر حجم مبنا بر قیمت پایانی

انتظار می‌رود که قوانینی از قبیل اعمال حجم مبنا از نزولی شدن بازار و قفل شدن صفوف فروش جلوگیری کنند و همچنین در صف فروش نیز حجم متناسبی جابه‌جا شود و ورود سهام‌داران جدید از افت شدید قیمت بکاهد و در صورت عدم معامله‌ قیمت پایانی، روند نزولی متوقف خواهد شد و این امر در روزهایی که بازار قرمز است، نکته مثبتی به حساب می‌آید. به طور کلی اگر حجم بالای ورود نقدینگی را در نظر بگیریم، می‌توان خوش‌بین بود که این چارچوب‌های جدید، روز به روز حرفه‌ای‌تر و کارآمدتر شوند. از مزایای این امر، جلوگیری از قیمت‌سازی‌های غیرواقعی و دستکاری در بازار خواهد بود.

به صورت خلاصه، اگر حجم معاملات با حجم مبنا برابر باشد، قیمت پایانی معاملات در یک روز، با میانگین وزنی معاملات در آن روز برابر خواهد بود. اما در صورتی که حجم معاملات انجام شده در یک روز تنها درصدی از این حجم باشد، آن‌گاه باید با انجام برخی محاسبات، قیمت پایانی را به دست آوریم. این‌طور در نظر بگیرید که حجم مبنا مانند ظرفی است که اگر کمتر از گنجایشش پر شود، به همین میزان اثرگذاری‌اش بر قیمت پایانی کمتر خواهد بود.

نحوه محاسبه حجم مبنا

برای اینکه این موضوع بهتر در ذهن شما ثبت شود، در این‌جا مثالی ارائه می‌کنیم. فرض کنید که قیمت پایانی سهام یک شرکت در روز گذشته ۱۰۰۰ ریال و میانگین وزنی معاملات امروز ۱۲۰۰ ریال بوده است. یعنی قیمت پایانی روز گذشته و میانگین وزنی معاملات امروز ۲۰۰ ریال اختلاف دارند. حال اگر حجم مبنا برابر ۱ باشد، این ۲۰۰ ریال به قیمت پایانی روز گذشته اضافه خواهد شد و قیمت صفر تابلو برای روز بعد برابر ۲۰۰+۱۰۰۰ ریال خواهد بود که معادل همان میانگین وزنی امروز است. اما اگر حجم مبنا داشته باشیم چه اتفاقی می‌افتد؟ در این شرایط دو حالت رخ می‌دهد: ۱- میانگین وزنی از این حجم بیشتر خواهد بود ۲- میانگین وزنی از این حجم کمتر خواهد بود.

اگر میانگین وزنی از این حجم بیشتر یا مساوی آن باشد، مشابه حالتی است که حجم مبنا برابر ۱ خواهد بود اما اگر کمتر از این میزان باشد، باید به درصد آن توجه کرد.

بیشتر بخوانید: حباب بورس به چه معناست؟

به عنوان مثال، فرض کنید حجم مبنای یک نماد برابر ۲ میلیون باشد. حال تصور کنید میزان معاملات این نماد در امروز برابر ۱ میلیون است. در این صورت قیمت پایانی با توجه به درصدی از حجم مبنا که پر شده است محاسبه می‌شود. طبق فرمول زیر می‌توانید قیمت پایانی امروز را محاسبه کنید:

قیمت پایانی روز گذشته: ۱۰۰۰ ریال
میانگین وزنی معاملات امروز: ۱۲۰۰ ریال
حجم مبنا: ۲ میلیون سهم
حجم معاملات امروز: ۱ میلیون سهم
طبق این فرمول، قیمت پایانی در مثال بالا برابر است با ۱۱۰۰.

بنابراین بازه قیمتی مجاز برای معاملات روز بعد برابر است با مثبت و منفی ۵ درصد قیمت پایانی امروز؛ یعنی قیمت مجاز در بازه ۱۰۴۵ تا ۱۱۵۵ خواهد بود.

حذف حجم مبنا و بازتر شدن دامنه نوسان خوب است یا بد؟

امروز دو خبر درباره حذف حجم مبنا و تغییراتی در دامنه نوسان رسانه ای شد. در گفتگو با برزو حق شناس از کارشناسان بازار سرمایه به این پرسش پاسخ داده ایم که آیا حذف حجم مبنا و بازتر شدن دامنه نوسان برای بازار سرمایه خوب است یا بد؟

به گزارش نبض بورس، شرکت فرابورس ایران در اطلاعیه ای اعلام کرد در بازارهای اول و دوم فرابورس ایران حجم مبنا تحت شرایطی حذف خواهد شد. همچنین رئیس سازمان بورس خبر داد: بزودی برنامه زمانی تغییر دامنه نوسان به صورت شفاف اعلام و پس از آن اجرا می شود.

در گفتگو با برزو حق شناس از کارشناسان و تحلیلگران بازار سرمایه به این پرسش پاسخ داده ایم که آیا حذف حجم مبنا و بازتر شدن دامنه نوسان برای بازار سرمایه خوب است یا بد؟

حجم مبنا و دامنه نوسان ابزار ناکارآ

برزو حق شناس کارشناس و تحلیلگر بازار سرمایه در گفتگو با خبرنگار نبض بورس گفت: در خصوص حذف حجم مبنا و دامنه نوسان باید اظهار داشت که ماجرای حجم مبنا را فرابورس آغاز کرده است. این مسئله موضوع غریبی نیست و ما در گذشته در نماد‌های فرابورسی اصلا حجم مبنا نداشتیم و مشکلی هم در آن بازار بدون حجم مبنا وجود نداشت.

وی ادامه داد: متاسفانه بجای آنکه این ابزار ناکارآ را از بقیه بازار نیز حذف کنیم، در جایی که این ابزار وجود هم نداشت، اضافه کردیم. این موضوع هم بماند که در سال ۹۸ هدف از این کار چه بود و برای چه موضوعی این کار را انجام دادند.

این تحلیلگر بازار سرمایه گفت: من دامنه نوسان را به طور کلی به دلیل عدم عمیق بودن بازار نفی نمی‌کنم و نمی‌گویم نباید باشد، ولی باید دامنه نوسان بزرگتر و فراختر از این باشد. دامنه نوسان و حجم مبنا نشان داده اند که یک ابزار ناکارآ هستند و روند‌های بازار (چه صعودی و چه نزولی) را فرسایشی‌تر می‌کنند. به عنوان مثال در روند صعودی قبلی ما شاهد ۳۶ هفته کامل روند صعودی بودیم. یا در روند نزولی انرژی روند تخلیه نمی‌شود و این ابزار‌های ناکارآ موجب فرسایشی‌تر شدن روند و فراری دادن سهامداران از بازار می‌شود.

کار خوب اما در زمان نامناسب

حق شناس اظهار داشت: اما اینکه الان بخواهیم این ابزار‌های ناکارآ را از بازار حذف کنیم باید بگوییم که به دلیل آنکه بازار در یک نقطه بدی قرار گرفته و شکننده است زمان مناسبی برای انجام این کار نیست. ارزش معاملات بسیار پایین است و پولی در بازار نیست و حالا در این شرایط به یکباره بیاییم و این ابزار‌ها را حذف کنیم بدان معناست که خودمان می‌خواهیم بازار را یک پله دیگر به سمت پایین هُل بدهیم.

حذف دامنه نوسان پله ای باشد

این کارشناس بازار سرمایه ادامه داد: با فاکتور گرفتن از حجم مبنا، دامنه نوسان باید پله‌ای حذف شود. حجم مبنا باید به کل و یکباره حذف شود، چون حجم مبنا به چه معناست؟ یک ابزار ناکارآ و بی خودی است که بازار را به نابودی و ناکارآیی کشانده است. دامنه نوسان را بخواهند اگر یکباره حذف کنند کار بسیار اشتباهی است و باید به تدریج حذفش کنند. به نظر من دامنه نوسان باید یک درصد یک درصد از هر طرف باز شود (به عنوان مثال مثبت منفی ۶ شود) تا این را به مثبت منفی ۱۰ درصد برسانند، یعنی دامنه نوسان ۲۰ درصد شود. این باعث کارآتر شدن بازار می‌شود و در گذشته هم تجربه این را داشتیم. در بازار پایه فرابورس نماد‌ها مثبت منفی ۱۰ بودند و اتفاقی هم رخ نمی‌داد و روند‌ها هم سریعتر بودند و سهم‌ها رشد و نزول خود را سریع انجام می‌دادند.

حق شناس در انتها تاکید کرد: به نظر من دامنه نوسان حداقل باید به تدریج به سمت مثبت منفی ۱۰ حرکت کند و حتی جا دارد که اگر بازار وضع خوبی داشته باشد و حجم معاملات بالاتر رود و عمق معاملات بیشتر شود، این دامنه تا مثبت منفی ۱۵ درصد هم باز شود.