فصلنامه برنامه ریزی توسعه شهری و منطقه ای
با توجه به روند گرم شدن کره زمین و افزایش روزافزون میزان انتشار گازهای گلخانهای و وابستگی افراد به خودروی شخصی، لزوم توجه بیشتر متخصصین شهری بالأخص برنامه ریزان شهری به تأثیر شاخصهای فرم شهری و شاخصهای اقتصادی- اجتماعی بر مصرف انرژی و رفتارهای ترافیکی شهروندان، بیشازپیش مشخص میشود. در این میان فرم شهر با شاخصهایی چون تراکم، . بیشتر با توجه به روند گرم شدن کره زمین و افزایش روزافزون میزان انتشار گازهای گلخانهای و وابستگی افراد به خودروی شخصی، لزوم توجه بیشتر متخصصین شهری بالأخص برنامه ریزان شهری به تأثیر شاخصهای فرم شهری و شاخصهای اقتصادی- اجتماعی بر مصرف انرژی و رفتارهای ترافیکی شهروندان، بیشازپیش مشخص میشود. در این میان فرم شهر با شاخصهایی چون تراکم، اختلاط کاربری، طراحی، فاصله تا حملونقل عمومی و فاصله تا مرکز شهر یکی از مهمترین عوامل تعیینکننده در الگوهای سفر ساکنین است. تحقیق حاضر در زمرۀ پژوهشهای کاربردی و با 1000 حجم نمونه و بهمنظور بررسی ارتباط شاخصهای فرم شهری و شاخصهای اقتصادی- اجتماعی و رفتار سفر خانوار بر میزان فاصله سفر خانوار و VKT[1] در سطح نواحی ترافیکی شهر قزوین انجامشده است. در این پژوهش از روشهای آماری همبستگی پیرسون و رگرسیون چند متغیره استفادهشده است. نتایج تحلیل بیانکننده این است که متغیرهای فرم شهری و متغیرهای اقتصادی- اجتماعی و رفتار سفر خانوار تا 23 درصد بر میزان مسافت طی شده توسط خودروی شخصی، تا 33 درصد بر میزان فاصله سفر خانوار و تا حدود 17 درصد بر فاصله سفر کاری خانوارها تاثیرگذارند. در این پژوهش فاصله تا مرکز شهر (با ضریب بتا،217/0) مهمترین متغیر فرم شهری بر میزان VKT و عامل مالکیت وسیله نقلیه نیز (با ضریب بتا، 243/0) مؤثرترین متغیر اقتصادی بر میزان VKT میباشد. [1]. Vehicle Kilometer Travel
ارزیابی قابلیتهای بازآفرینی پیاده راههای شهری از منظر توسعه پایدار در برنامهریزی شهری مطالعه موردی: بافت تاریخی شهر سمنان
رحیمه جوادیان؛ زینب کرکه آبادی؛ محمدرضا زند مقدم
چکیده
بافت قدیمی هر شهر نشاندهنده تاریخ و هویت گذشته آن است یکی از اقداماتی که میتوان برای حفظ آن انجام داد، تبدیل این معابر به پیاده راه است که میتواند مقصدی جذاب برای پیادهروی باشد و به رشد و توسعه پایدار شهر کمک کند. بنابراین توجه بیشتر مدیران شهری به فضاهای حرکت شهری مانند "پیادهرو" یکی از اساسیترین بخشهای سیاستهای شهری برای . بیشتر بافت قدیمی هر شهر نشاندهنده تاریخ و هویت گذشته آن است یکی از اقداماتی که میتوان برای حفظ آن انجام داد، تبدیل این معابر به پیاده راه است که میتواند مقصدی جذاب برای پیادهروی باشد و به رشد و توسعه پایدار شهر کمک کند. بنابراین توجه بیشتر مدیران شهری به فضاهای حرکت شهری مانند "پیادهرو" یکی از اساسیترین بخشهای سیاستهای شهری برای رسیدن به توسعه پایدار خصوصاً در بافت قدیم دارای ارزش تاریخی شهرها است. در این مقاله با بررسی شاخصهای مختلف پیاده راه از منظر توسعه پایدار در شهر سمنان شامل شاخصهای پیاده مداری، شاخصهای توسعه پایدار، در فرآیند بازآفرینی پیاده راهها بر اساس پرسشنامههای تدوین شده با روشهای آزمون فرضیه برابری میانگین یک جامعه t-test، ضریب همبستگی پیرسون و سپس رتبهبندی شاخصها بر اساس وزن آنتروپی و در نهایت با روش TOPSIS تحلیل دادهها انجام میگردد و فرضیهها مورد بررسی قرار میگیرد. جهت انجام سنجش میزان پیاده مداری از مدل HQE2R استفادهشده است. نتایج نشان داد شاخصهای پیاده مداری، شاخصهای توسعه پایدار، شاخص گذران اوقات فراقت در برنامهریزی شهری و فرآیند بازآفرینی پیادهراهها شهری از منظر توسعه پایدار در بافت تاریخی شهر سمنان بهدرستی تعریفشده و میتواند به پیاده راه شهری تبدیل شود.
ارزیابی کارآیی انرژی در مقیاس محلهای با استفاده از مدل لید در راستای توسعه پایدار (مورد مطالعاتی: محله یوسفآباد منطقه شش تهران)
اعظم ملائی؛ سعید کامیابی
چکیده
افزایش تقاضا برای انرژی و تأکید بر پایداری محیطزیست، باعث ایجاد انقلابی در زیرساختهای انرژی موجود در محیط ساخته است. به موازات آن، سیستمهای انرژی توزیع شده بیشتری، بهسرعت در حال ظهور هستند. این تغییرات بهطور حتم بر طراحی، بهرهبرداری و مدیریت ساختمانها تأثیر میگذارد. در این مقاله باهدف ارزیابی کارآیی انرژی در مقیاس محلهای . بیشتر افزایش تقاضا برای انرژی و تأکید بر پایداری محیطزیست، باعث ایجاد انقلابی در زیرساختهای انرژی موجود در محیط ساخته است. به موازات آن، سیستمهای انرژی توزیع شده بیشتری، بهسرعت در حال ظهور هستند. این تغییرات بهطور حتم بر طراحی، بهرهبرداری و مدیریت ساختمانها تأثیر میگذارد. در این مقاله باهدف ارزیابی کارآیی انرژی در مقیاس محلهای با استفاده از مدل لید در راستای توسعه پایدار در محله یوسفآباد منطقه شش تهران انجام میشود. نوع تحقیق کاربردی و روش مطالعه توصیفی – تحلیلی میباشد. روش جمعآوری اطلاعات کتابخانهای و دادههای تفضیلی منطقه شش تهران بوده و تجزیهوتحلیل داده با استفاده از مدل لید صورت گرفته است. لید دارای سه دسته معیار موقعیت و ارتباط هوشمند (شامل شاخصهای نزدیکی به مدرسه، کاهش وابستگی به اتومبیل و شبکه دوچرخه)، الگو و طراحی واحد همسایگی (شامل شاخصهای توسعه فشرده، تسهیلات عبور و مرور، تنوع مسکن و دسترسی به فضایهای عمومی)، زیرساخت و ساختوساز سبز (شامل شاخصهای کاهش جزایر حرارتی، کارآیی انرژی زیرساختها و کارآیی انرژی ساختمانها) است. یافتههای تحقیق نشان میدهد که محله یوسفآباد، در مجموع امتیاز محدوده مورد مطالعه از 27 امتیاز ممکن حدود 75/16 امتیاز را به دست آورده است که نشاندهنده وضعیت مورد تأیید – بیشتر از نیمی از امتیازها کسبشده- قرار دارد و با تغییرات دیگر در محدوده، کارایی انرژی با توجه به مدل لید بیشتر میشود. ازاینرو ضروری است اقدامات مرتبط با انرژی با هدف کاهش مصرف آن و دستیابی به کارایی انرژی صورت پذیرد و با بستر فرهنگی خود سبب رونق اجتماعی-اقتصادی محیطزیست شهروندان شده و همزمان با ارتقا کیفیت محیط به حفظ منابع طبیعی نیز توجه داشته باشند.
امکانسنجی استقرار صنایع در شهرستان اردبیل
بهرام ایمانی؛ محمد حسن یزدانی؛ سولماز روحی پور
چکیده
کاربری صنعتی از کاربریهای است که جانمایی مناسب آن میتواند محیط طبیعی و انسانی را از تأثیرات منفی استقرار کاربری صنعتی مصون دارد و به تحقق توسعه پایدار با رویکرد ضریب بتا چه میگوید؟ کمترین خطرزایی و خطرپذیری کمک نماید. ازاینرو در این تحقیق با لحاظ نمودن استانداردهای حریمها و دسترسیهای معیارهای طبیعی و انسانی موجود در محدوده شهرستان اردبیل به . بیشتر کاربری صنعتی از کاربریهای است که جانمایی مناسب آن میتواند محیط طبیعی و انسانی را از تأثیرات منفی استقرار کاربری صنعتی مصون دارد و به تحقق توسعه پایدار با رویکرد کمترین خطرزایی و خطرپذیری کمک نماید. ازاینرو در این تحقیق با لحاظ نمودن استانداردهای حریمها و دسترسیهای معیارهای طبیعی و انسانی موجود در محدوده شهرستان اردبیل به پهنهبندی اراضی شهرستان اردبیل جهت تعیین مکان مناسب برای استقرار صنایع اقدام گردید. این تحقیق ازلحاظ هدف، کاربردی و از لحاظ ماهیت و روش، توصیفی و تحلیلی میباشد، بدین معنی که با استفاده از استانداردهای موجود به جانمایی صنایع در محدوده موردمطالعه اقدام شده است. نتایج پژوهش حاکی از آن است که اراضی کاملاً مناسب برای استقرار صنایع، 43720 هکتار از اراضی محدوده موردمطالعه را شامل میشود. با توجه به اینکه مدل AHp فقط توانایی شناسایی پهنههای مناسب و نامناسب برای استقرار صنایع را داراست و نمیتواند اولویت و ارجحیت استقرار صنایع، در مکانهای مناسب را تحقق بخشد؛ بنابراین با استفاده از قابلیتهای نرمافزار ARC MAp به شناسایی و جداسازی پهنههای کاملاً مناسب که حداقل 200 هکتار مساحت داشته باشند، اقدام گردید و با استفاده از مدل VIKOR و 8 معیار مؤثر در امر مکانیابی صنایع، به اولویتبندی پهنههای شناسایی شده اقدام شد. نتایج تحقیق نشان میدهد که مکان فعلی صنایع در شهرستان اردبیل با پهنههای بهینه شناسایی شده در این تحقیق، مغایرت دارد و همچنین 6 پهنه مناسب جدید برای استقرار واحدهای صنعتی در محدوده شهرستان اردبیل شناسایی و اولویتبندی استقرار صنایع در این پهنهها مشخص شد.
قوانین بازارهای پایه فرابورس (زرد و نارنجی و قرمز) چیست ؟
اگر سرمایهگذار هستید از همین ابتدا باید بدانید بازار پایه فرابورس ریسک بیشتری برای سرمایهگذاری دارد.
دلیل انرا در ادامه بخوانید.
نوع شرکتها و اوراق بهاداری که در هر یک از این بازارها معامله میشوند، متفاوت است و شرکتهای مختلف بر اساس شرایطی که داشته باشند می توانند در یکی از این بازارها ثبت شوند.
همچنین در بعضی موارد الزامات لیست شدن و نیز مقررات مربوط به هر یک از این بازارها متفاوت است.
مشخصات و ضریب بتا چه میگوید؟ ویژگیهای هر یک از این بازارها در آییننامه معاملات بورس تهران و آیین نامه معاملات فرابورس ایران ذکر شده است که میتوانید از سایت سازمان بورس و اوراق بهادار (www.seo.ir) انها را دریافت نمایید.
فلسفه تشکیل بازار پایه
فلسفه تشکیل بازار پایه، یکی الزامات ماده ۹۹ قانون برنامه پنجم توسعه و ماده ۳۶ احکام دائمی برنامههای توسعه کشور است که میگوید هر شرکت سهامی عام باید سازوکار معاملاتی داشته باشند و باید پذیرش شوند.
چنانچه شرکتهای مزبور در بورس یا فرابورس پذیرش نشده باشد، حداقل باید ثبت شوند و معاملات آنها در یکی از بازارهای بورسی انجام شود.
اگر شرکت پذیرش شود که به بازار اصلی میرود، اما اگر پذیرش نشد، باید امکان انجام معاملات برای شرکت سهامی عام فراهم شود که در نتیجه باید در بازار پایه باشند.
همچنین شرکتهایی که از بورس و فرابورس شرایط پذیرش را از دست میدهند یا اصطلاحا اخراج میشوند، باید نماد آنها در بازار پایه فرابورس بیاید و در آنجا معامله صورت گیرد.
سه دسته شرکت در بازارهای پایه فرابورس حاضر هستند:
- شرکتهایی که درخواست پذیرش ندارند و به دلیل الزام قانونی باید در بازار پایه درج شوند.
- شرکتهایی که در بازار بورس ثبت شدهاند، اما شرایط پذیرش ندارند.
- شرکتهایی که به دلیل از دست دادن شرایط بازارهای بورس یا فرابورس، لغو پذیرش میشوند. مقررات ارائه اطلاعات در بازار پایه، به مراتب آسانتر از بازار اول و دوم است و طبعاً ریسک بیشتری نیز در این بازار وجود دارد.
قوانین جدید بازار پایه فرابورس
چندی پیش طی اطلاعرسانی سازمان بورس اوراق بهادار قرار شد اصلاحاتی برای کنترل نوسانات بازار پایه فرابورس در جهت منافع سهامداران در نظر گرفته شود.
بر این اساس قرار شد که سهام بازار پایه در 3 تابلو پایه زرد، پایه نارنجی و پایه قرمز تقسیمبندی شوند.
این بازار که پیش از این شامل بیش از 100 سهم در بازارهای پایه الف، ب و ج بود، بر اساس تقسیمبندی جدید قرار شد بیشتر تحت کنترل قرار گیرد.
با توجه به این تغییرات، این سوالات ممکن است برای شما پیش آید:
- بازار پایه چه خواهد شد؟
- آیا نقدینگی از بازار پایه خارج میشود؟
- بازار زرد و نارنجی و قرمز پایه چیست؟
- درصد نوسان در بازار پایه چقدر است؟
- چرا برخی روزها نوسان 4 درصدی را در برخی نمادهای بازار پایه مشاهده میکنیم؟
برای یافتن پاسخ سوالاتتان، ادامه مطلب را بخوانید.
پیش از رنگی کردن بازار پایه، طرح های دیگری نیز برای کنترل و اصلاح این بازار در نظر گرفته شده بود.
این طرحها یا کامل نبودند یا با مخالفت فعالین بازار و مدیران سازمان همراه بود.
آخرین طرح رد شده، طرحی بود که در آن قیمتهای خرید و فروش مشخص نبود و سهامداران با سازو کار خاصی میبایست اقدام به خرید و فروش سهام میکردند.
پس از رد شدن طرح مذکور، این بار مدیران سازمان بورس تصمیمات دیگری گرفتند.
بر اساس این تصمیم مقرر شد سهام بازار الف، ب و ج در تابلو پایه زرد، نارنجی و قرمز تقسیمبندی شوند.
کدام سهام به بازار پایه زرد و نارنجی و قرمز منتقل میشوند؟
بر اساس دستورالعمل سازمان بورس، هر نماد با توجه به ویژگیهای زیر در یکی از سه تابلو قرار میگیرد:
سهامی که دارای شرایط زیر باشند به تابلوی “پایه زرد” منتقل میشوند:
- مجموع روزهای تأخیر در ارائه اطلاعات مطابق با “دستورالعمل اجرایی افشای اطلاعات شرکتهای ثبتشده نزد سازمان” بیش از 2 مرتبه نباشد.
- دفعات عدم ارائه صورتهای مالی مطابق با “دستورالعمل اجرایی افشای اطلاعات شرکتهای ثبتشده نزد سازمان” بیش از 2 مرتبه نباشد.
- حداقل 1 صورت مالی حسابرسی شده ارائه نموده باشد.
سهامی که دارای شرایط زیر باشند به تابلوی “پایه نارنجی” منتقل میشوند:
- ناشرانی که در دوره مورد رسیدگی حائز شرایط تابلوی “پایه زرد” یا تابلوی “پایه قرمز” نباشند.
- اظهارنظر حسابرس مستقل و بازرس قانونی نسبت به هریک از صورتهای مالی شرکت اصلی یا تلفیقی گروه از نوع عدم اظهار نظر یا اظهارنظر مردود باشد.
سهامی که دارای شرایط زیر باشند به تابلوی “پایه قرمز” منتقل میشوند:
- رأی بدوی یا قطعی مراجع قضایی مبنی بر ورشکستگی ناشر صادر شده باشد.
- مجمع عمومی فوقالعاده یا مراجع قضایی رأی به انحلال ناشر داده باشند.
- ناظر در سررسید دورههای رسیدگی حداقل 3 سال مالی متوالی صورت های مالی حسابرسی شده ارائه نکرده باشد.
حداکثر نوسان در بازار پایه چگونه است؟
طی تغییرات جدید در قوانین بازار پایه، انجام معاملات و دامنه نوسانها به شرح زیر تغییر پیدا کرده است:
- تابلو زرد بازار پایه: در طول هفته دامنه نوسان قیمت، حداکثر 3% است.
- تابلو نارنجی بازار پایه: در طول هفته دامنه نوسان قیمت، حداکثر 2% است.
- تابلو قرمز بازار پایه: در طول هفته دامنه نوسان قیمت، حداکثر 1% است.
در خصوص نوسانات بازار پایه به این نکات توجه کنید:
- در صورت وجود صف خرید و فروش در سه روز متوالی در یک جهت، چنانچه صرف خرید و فروش در پایان جلسه معاملاتی حداقل معامله دو در ده هزار (0.0002) تعداد سهام شرکت باشد در جلسه معاملاتی بعد دامنه نوسان در هر یک از تابلوهای زرد، نارنجی و قرمز به ترتیب 5، 4 و 2 درصد خواهد شد.
- از این پس امکان محاسبه سهام بازار پایه به عنوان ارزش تضمین (برای دریافت اعتبار معاملاتی) وجود دارد.
- همچنین بر این اساس، صندوق های سرمایه گذاری مختلط قابل معامله در بورس (ETF) و صندوقهای سرمایه گذاری در سهام میتوانند تا حداکثر 10% از دارایی های تحت مدیریت خود را در بازار پایه سرمایه گذاری کنند.
مبنای نوسان اعلامشده قیمت پایانی روز دوشنبه هر هفته است؛ یعنی در طول هفته دامنه نوسان برای تابلوها یکسان است. در این صورت:
- سهم الف در بازار “پایه زرد”، میتواند نهایتاً 15% نوسان در هفته داشته باشد.
- سهم الف در بازار “پایه نارنجی”، میتواند نهایتاً 10% نوسان در هفته داشته باشد.
- سهم الف در بازار “پایه قرمز”، میتواند نهایتاً 5% نوسان در هفته داشته باشد.
مزایا و معایب قوانین جدید بازار پایه
- مزایا: محدود کردن فعالیتهای سفتهبازان، حذف هیجانات موجود در بازار پایه و رشد تدریجی و منطقی سهام.
- معایب: احتمال تبانی بازیگران سهام برای اعمال صف خرید یا صف فروش هر سهم.
چه سهامی به بازار پایه زرد، چه سهامی به بازار پایه نارنجی و چه سهامی به بازار پایه قرمز منتقل خواهند شد؟
طبق اطلاعیه سازمان بورس در این طرح 125 شرکت به بازار پایه زرد منتقل خواهند شد و روزانه تا 3% بازه نوسان خواهند داشت.
به همین ترتیب در بازار پایه نارنجی 42 شرکت و در بازار پایه قرمز 14 شرکت معامله خواهند شد.
در فایل منتشر شده توسط سازمان فرابورس، جزییات بیشتری از بازار پایه و همچنین لیست تمامی سهام بازار پایه زرد، نارنجی و قرمز را مشاهده نمایید.
پرسشهای متداول در مورد بازار پایه
1. چه شرکتهایی باید درخواست درج در بازار پایه را ارائه کنند؟
شرکتهای سهامی عام ثبت شده نزد سازمان بورس و اوراق بهادار باید درخواست درج در بازار پایه را به فرابورس ایران ارائه دهند. شرکتهای مشمول ثبت نزد سازمان شامل دو گروه ذیل هستند:
شرکتهای سهامی عامی که تعداد سهامداران آنها مساوی یا کمتر از 100 سهامدار و بیش از 35 سهامدار باشد و حقوق صاحبان سهام آنها بیش از 100 میلیارد ریال باشد.
شرکتهای سهامی عامی که تعداد سهامداران آنها بیش از 100 سهامدار و حقوق صاحبان سهام آنها بیش از 50 میلیارد ریال باشد.
2. اولین بار شرکتها در کدام تابلو بازار پایه درج میشوند؟
تصمیمگیری در خصوص نوع تابلو بر عهده کمیته درج خواهد بود.
3. آیا شرکتی که دارای سهام بینام است، امکان درج در بازار پایه را دارد؟
در صورتی که سهام شرکت بینام باشد باید پیش از آغاز معاملات، سهام به بانام تبدیل شده و در سامانه معاملات ثبت شود.
4. آیا شرکتی که دارای سهام ممتاز است، امکان درج در بازار پایه را دارد؟
در صورت وجود سهام ممتاز، باید براساس رویه اجرایی مصوب هیاتمدیره فرابورس، امکان نقل و انتقال آنها در سامانه معاملاتی وجود داشته باشد.
5. آیا شرکتهای تعاونی میتوانند در بازار پایه درج شوند؟
در صورت ثبت شرکتهای تعاونی سهامی عام نزد سازمان بورس، این شرکتها میتوانند تقاضای درج خود را به فرابورس ارائه دهند.
6. آیا شرکتهایی که در مرحله قبل از بهرهبرداری هستند، امکان درج در بازار پایه را دارند؟
در صورت داشتن شرایط درج در بازار پایه، منعی وجود ندارد.
7. آیا حسابرس شرکت متقاضی درج در بازار پایه، باید معتمد سازمان بورس باشد؟
بله- حسابرس شرکت حتما باید از میان موسسات حسابرسی معتمد سازمان انتخاب شده باشد.
8. مراحل درج شرکت در بازار پایه چیست؟
پس از ارائه درخواست و تکمیل مدارک، موضوع درج شرکت در کمیته درج/هیات پذیرش، مطرح و درصورت موافقت کمیته درج/هیات پذیرش با درج شرکت در بازار پایه، باید افشای اطلاعات در سامانه کدال و سپرده کردن سهام نزد سپردهگذاری مرکزی انجام شود.
پس از سپرده کردن سهام و در صورت بالا بودن تعداد سهامداران، شرکت باید توزیع برگ سهام جدید را در روزنامه کثیرالانتشاری که آگهیهای شرکت در آن چاپ میشود، آگهی کرده و پس از آن درج شرکت در بازار پایه انجام میشود.
9. چه اطلاعاتی باید توسط شرکتهای درج شده در بازار پایه افشا شود؟
موارد افشا طبق دستورالعمل اجرایی افشاء اطلاعات شرکتهای ثبت شده نزد سازمان جهت ناشران غیربورسی است که در سایت فرابورس ایران (ifb.ir) در قسمت قوانین و مقررات و بخش دستورالعملها قابل مشاهده است.
10. آیا شرکتهای درج شده در بازار پایه ملزم به افشاء بودجه میباشند؟
خیر- شرکتهای درج شده در بازار پایه الزامی جهت افشاء بودجه در سامانه کدال ندارند.
11. آیا امکان انتقال شرکتها بین بازارها وجود دارد؟
انتقال شرکتها بین بازارها، منوط به ارائه درخواست پذیرش و تکمیل فرآیند پذیرش است.
قصد شروع سرمایهگذاری در بورس را دارید؟ اولین قدم این است که افتتاح حساب رایگان را در یکی از کارگزاریها انجام دهید:
برای سرمایهگذاری و معامله موفق، نیاز به آموزش دارید. خدمات آموزشی زیر از طریق کارگزاری آگاه ارائه میشود:
مفهوم ضریب بتا:
یکی از مهمترین مفاهیم در تصمیمگیری سرمایهگذاری ریسک و بازده ضریب بتا میباشد. هر سهم یا پرتفوی از سهام اگر در فاصله خاص از زمان خریداری، نگهداری و فروخته شود بازده خاصی نیز نصیب دارنده مینماید. این بازدهی شامل تغییر قیمت و منابع حاصل از مالکیت است. همیشه در تصمیمگیریهای مالی وجود معیار اندازهگیری ریسک مفید است. در نخستین سالهای ۱۹۰۰ تحلیلگران برای ارزیابی یا تعیین ریسک اوراق بهادار به ترازنامه توجه میکردند، یعنی هر چه قدر میزان وام یا بدهیهای یک شرکت بیشتر باشد ریسک سهام شرکت را بیشتر تخمین میزنند. در سال ۱۹۶۲ پژوهشگران میزان ریسک را برحسب حاشیه ایمنی تعریف و محاسبه میکردند. این حاشیه ایمنی بر اساس صورتهای مالی به دست نمیآمد، بلکه بر اساس تفاوت قیمت بازار و ارزش واقعی اوراق بهادار تعیین میشد.
ریسک سیستماتیک (غیر قابلاجتناب)
بخشی از ریسک است که نمیتوان آن را از طریق تنوعبخشی کاهش داد. ازجمله این عوامل میتوان تحولات سیاسی و اقتصادی، چرخههای تجاری، تورم و بیکاری را نام برد. بنابراین، این نوع ریسک غیر قابلکنترل است. وقتی یک سرمایهگذار میخواهد درباره خرید یک نوع سهم یا اوراق قرضه تصمیم بگیرد میتواند از انحراف معیار بازده سالهای گذشته به عنوان معیار ریسک استفاده کند. معیار مناسب برای ریسک یک دارایی منفرد، سنجش حرکت همزمان آن با پرتقوی بازار است. این حرکت با کوواریانس دارایی منفرد بیان میشود و قابل استناد به نوسان پذیری پرتفوی کل بازار است. علاوه بر این هر دارایی منفرد، واریانسی دارد که به پرتفوی بازار غیر مرتبط است (واریانس غیر سیستماتیک) که به جنبههای منحصر به فرد دارایی برمیگردد. واریانس غیرسیستماتیک معمولاً کماهمیت در نظر گرفته میشود زیرا با تشکیل یک پرتفوی بزرگ و متنوع قابلحذف است. بنابراین صرف ریسک برای یک دارایی منفرد تابعی از ریسک سیستماتیک دارایی با پرتقوى کل بازار داراییهای ریسکدار است، به معیار ریسک سیستماتیک بتا (β) میگویند. ضریب بتا (Beta coefficient) به طور مقدماتی توسط شارپ به عنوان انحراف دوره در تابع رگرسیون خطی ساده جایی که نرخ بازده در شاخص بازار متغیر مستقل بوده و نرخ بازده اوراق بهادار متغیر وابسته است، تعریف میشود. زمانی که انتظار رشد شاخص سهام بازار وجود داشته باشد سرمایهگذاران سهامهایی با بتای بالاتر را انتخاب میکنند و در شرایط کاهش شاخص بازار به انتخاب سهمهایی با بتای پایینتر دست میزنند.
درک ضریب بتا
- در اصطلاحات مالی / سرمایه گذاری، بتا اندازه گیری نوسانات یا ریسک است.
- بتا ، که در درجه اول در مدل قیمت گذاریِ دارایی سرمایه استفاده می شود، معیاری از نوسانات یا ریسک سیستماتیک یک اوراق بهادار یا پرتفوی در مقایسه با کل بازار است.
- برای معنی دار بودن بتا، سهام باید به معیاری مربوط شود که در محاسبه استفاده می شود.
- بتا مفهومی است که حرکت مورد انتظار در یک سهام را نسبت به حرکت در بازار کلی اندازه گیری می کند.
- بتا بیشتر از 1.0 نشان می دهد که سهام نوسان بیشتری نسبت به بازارهای گسترده تر دارد و بتا کمتر از 1.0 نیز سهام با نوسان کمتری را نشان می دهد.
- بتا جز مدل قیمت گذاری دارایی سرمایه است که هزینه بودجه سهام را محاسبه می کند و می تواند به تعیین نرخ بازده نسبت به ریسک ادراک شده کمک کند.
- منتقدان معتقدند که بتا اطلاعات کافی در مورد اصول اولیه یک شرکت را ارائه نمی دهد و هنگام انتخاب سهام، ارزش کمی دارد.
- بتا احتمالاً به جای خطرآفرینی طولانی مدت، شاخص بهتری برای کوتاه مدت است.
ضریب بتا را می توان به شرح زیر تفسیر کرد:
- β = 1 دقیقاً به اندازه بازار بی ثبات است
- β> 1 فراتر از بازار است
- β 0 فراتر از بازار است
- β = 0 بدون ارتباط با بازار است
- β
انواع مقادیر بتا
مقدار بتا برابر با 1.0 – β بالا – β کمتر – β منفی نحوه کار بتا
ضریب بتا می تواند نوسانات یک سهام منفرد را در مقایسه با ریسک سیستماتیک کل بازار اندازه گیری کند. از نظر آماری، بتا شیب خط را از طریق بازگشت به نقطه های داده نشان می دهد. در امور مالی، هر یک از این نقاط داده، بازدهی سهام فرد در برابر بازاریابی کل بازار را نشان می دهد، بتا در صورت پاسخ به نوسانات موجود در بازار، به طور موثر فعالیت بازده اوراق بهادار را توصیف می کند.
معایب بتا
اگرچه بتا هنگام ارزیابی سهام می تواند اطلاعات مفیدی را ارائه دهد، اما محدودیت هایی دارد. بتا در تعیین خطر کوتاه مدت یک اوراق بهادار و برای تجزیه و تحلیل نوسانات برای رسیدن به هزینه های سهام در هنگام استفاده از CAPM مفید است. با این حال، از آنجا که بتا با استفاده از نقاط داده های تاریخی محاسبه می شود، برای سرمایه گذارانی که می خواهند حرکت آینده سهام را پیش بینی کنند، معنادار نیست.
تفسیر ضریب بتا سهم
اگر ضریب بتا برای یک دارایی برابر با ۱ باشد، یعنی این دارایی دقیقا مشابه شاخص کل رفتار میکند. گویی این دارایی به شاخص کل متصل شده باشد.
اگر ضریب بتا صفر باشد، یعنی ارتباطی میان رفتار سهم و شاخص وجود ندارد. در روزی که بازار مثبت باشد، ممکن است سهم ما هم مثبت بشود، یا نشود.
ضریب بتا اگر منفی یک باشد، یعنی سهم مورد نظر رفتاری عکس شاخص دارد. در هر روز منفی این سهم مثبت و در هر روز مثبت این سهم منفی است. البته توقع نداشته باشید که نمودار آن کاملا آینه نمودار شاخص باشد. اما جهت رفتارش برعکس جهت بازار است.
ضریب بتای بزرگتر از یک، میگوید ارتباطی بین سهم و شاخص وجود دارد. اما شدت ارتباط وضعیت متفاوتی دارد. یعنی با رشد شاخص، سهم یا صندوق مورد نظر بیشتر از شاخص رشد میکند و در صورت افت شاخص، افت بیشتری را تجربه خواهد کرد.
پرتفوی بتا صفر
پرتفوی بتا صفر پرتفویی است که جمع وزنی بتای داراییهای موجود در پرتفوی برابر صفر شود. چنین پرتفویی از ریسک سیستماتیک بازار جدا شده است. یعنی چه بازار خوب باشد و چه بد، راه خودش را میرود.
فوقالعاده است، نه؟ اما درست شبیه به داستانهای اسطورهای، هر قدرت جادویی قهرمان با یک نفرین دردناک همراه است. (مثل Baldr که آسیبناپذیر بود و درد حس نمیکرد، اما نمیتوانست از طعم و بو هم لذتی ببرد و از این بابت در عذاب بود.)
اما نفرین پرتفوی بتا صفر چیست؟ بله درست حدس زدید، کاهش ریسک منجر شده که بازدهی پرتفوی هم کم شود و در نهایت به داراییهای بدون ریسک مثل اوراق درآمد ثابت نزدیک شود.
نتیجه
درنتیجه با توجه به مفهوم اصلی ضریب بتا و انواع ریسک اشارهشده در متن، میتوان گفت، ضریب بتا بیان میکند که اگر بازده پرتفوی بازار یک درصد تغییر کند، بازده سهم به چه میزان تغییر خواهد کرد. با این توضیح رابطه بتا به صورت زیر خواهد بود:
اگر بیشتر از یک باشد، ریسک سیستماتیک سهم بیشتر از ریسک سیستماتیک بازار خواهد بود. بنابراین تغییرات بازدهی سهم بیشتر از تغییرات بازده بازار و درنتیجه بازده مورد انتظار از سهم بیشتر از بازده مورد انتظار از بازار خواهد بود. این نوع سهام، به سهام “تهاجمی” شهرت داشته و در زمان رونق بازار جهت سرمایهگذاری مناسباند، چراکه در زمان رونق رشد بیشتری از شاخص بازار را ثبت میکنند. اگر β برابر یک باشد، ریسک سیستماتیک سهم با ریسک سیستماتیک بازار برابر خواهد بود. بنابراین تغییرات بازدهی سهم با تغییرات بازدهی بازار برابر و درنتیجه بازده مورد انتظار از سهم برابر بازه مورد انتظار از بازار خواهد بود و اگر β کمتر از یک باشد، ریسک سیستماتیک سهم از ریسک سیستماتیک بازار کمتر خواهد بود. بنابراین تغییرات بازدهی سهم کمتر از تغییرات بازدهی بازار و درنتیجه بازده مورد انتظار از سهم کمتر از بازده مورد انتظار از بازار خواهد بود. این نوع سهام، به سهام “تدافعی” شهرت داشته و در زمان رکود بازار جهت سرمایهگذاری مناسب میباشند. چون در صورت کاهش شاخص بازار، این سهم کندتر از شاخص بازار کاهش پیدا میکند و سرمایهگذار متحمل زیان کمتری میگردد. در انتها باید توجه داشت که ضریب بتا به هیچوجه به تنهایی دلیل ارزندگی یا عدم ارزندگی یک سهم نیست، بلکه تنها ابزاری جهت شناخت بهتر روند حرکتی سهم در مقایسه با شاخص بورس میباشد
زیان روزانه کسبوکارها از قطعی اینترنت چقدر است؟
بررسیها نشان میدهد با قطعی سراسری اینترنت در ایران کسبوکارها روزانه حداقل متوجه زیان ۳۰۰۰ میلیارد تومانی میشوند. در این بین فقط معیشت ۱۰ میلیون نفر از شهروندان به دلیل قطعی اینستاگرام با خطر مواجه میشود.
به گزارش مردم سالاری آنلاین به نقل از تجارتنیوز، گویا اینترنت به اهرم فشار دولتها طی چند سال اخیر تبدیل شده است. هر گاه که اعتراضی در جایی صورت میگیرد دولت با قطعکردن اینترنت روی تمام شهروندان، درصدد حفط امنیت عمومی برمیآید.
این در حالی است که با افزایش ضریب نفوذ اینترنت و شبکههای اجتماعی، با این ابتکار امنیت اقتصادی شهروندان نیز با آسیب جدی مواجه میشود. تفاوتی ندارد که کاربران جزو معترضان باشند یا خیر، آنها نیز در آتش این محدودیت میسوزند.
اخیراً نیز با افزایش اعتراضات به درگذشت مهسا امینی در شهرهای مختلف کشور بار دیگر شاهد محدودسازی اینترنت و قطع دسترسی شهروندان به پلتفرمهایی نظیر اینستاگرام و واتزاپ هستیم. در آبان ۹۸ نیز این سیاست آسیب جدی به بسیاری از کسبوکارها وارد کرد. بهرغم این تجربه اما کماکان شاهد فشار بر شهروندان با اهرم اینترنت و شبکههای اجتماعی هستیم.
پیش از این نیز فیلترینگ تلگرام حدود شغل حدود ۲۰۰ هزار نفر از ایرانیان را به ورطه نابودی کشاند. حال که بسیاری از این افراد حیات خود را در اینستاگرام یا واتزاپ از سر گرفتهاند بار دیگر با تهدید جدی فیلترینگ دائم این پلتفرمها مواجه هستند. موضوعی که پیش از این هم با اجرای مقدمات طرح صیانت مطرح شد.
آسیب فیلترینگ اینستاگرام بر کسبوکارها
حال آنطور که پادرو گزارش داده حدود ۴۰۰ هزار فروشگاه ایرانی در اینستاگرام فعال هستند و یک میلیون شغل هم با واسطه در فضا مشغولند. البته دبیر شورای فضای مجازی با اضافه کردن حوزه تبلیغاتی به اییت آمار، کسبوکارهای فعال در اینستاگرام را دو میلیون و ۴۰۰ هزار فروشگاه محاسبه کرد.
آمارهای موسسه پژوهشی بتا از وضعیت شبکههای اجتماعی ایران نیز نشاندهنده آن است که اقتصاد ۹ میلیون نفر به صورت مستقیم به اینستاگرام وابسته است. ضمن اینکه حجم بازار اینستاگرام بین ۱۸ هزار تا ۳۲ هزار میلیارد تومان تخمین زده میشود.
همچنین معاونت پژوهشی سازمان امور مالیاتی در آخرین گزارش خود در این باره ضریب نفوذ اینترنت را در ایران ۱۱۲ درصد و تعداد کاربران آن را ۹۴ میلیون نفر اعلام کرد. این معاونت همچنین افزود که بیش از یک میلیون صفحه فارسی از طریق اینستاگرام کسب درآمد حداقلی دارند.
بررسی این گزارش حاکی از آن است که ارزش کل گردش مالی تجارت الکترونیکی در ایران در سال ۹۹ نزدیک به ۱۱۰۰ هزار میلیارد تومان بود. حال اگر این رقم را در ۳۶۵ روز سال تقسیم کنیم، نشان میدهد که قطعی اینترنت در ایران روزانه حدود ۳۰۰۰ میلیارد تومان به کسبوکارهای ایران آسیب وارد میکند. البته اگر تورم سه سال اخیر را در این محاسبات بگنجانیم، طبیعتاً این رقم بیش از این هم میشود. اما برای رسمی ماندن گزارش فعلاً چارهای جز اتکا به این دادهها نیست.
همچنین «پادرو» بازار سالانه اینستاگرام را ۴۰ هزار میلیارد تومان اعلام کرد. طبق این آمار فقط فروشگاههای اینستاگرامی روزانه حدود ۱۱۰ میلیارد تومان به تبع قطعی اینترنت و فیلترینگ اینستاگرام زیان میدهند.
تهدید معیشت ۱۰ میلیون نفر
عضو هیات مدیره اتحادیه کشوری کسبوکارهای مجازی به تجارتنیوز گفت: طبق اعلام دبیر شورای فضای مجازی بیش از دو میلیون و ۴۰۰ هزار کسبوکار در حوزه فروش و تبلیغات فقط در فضای اینستاگرام فعال هستند. مرکز آمار نیز گزارشی را منتشر کرد که نشان میداد بیش از ۱۰ میلیون نفر از این فضا ارتزاق میکنند. اینها اعداد کوچکی نیستند و واقعیت روشن این است که مردم روزانه ساعات زیادی را در شبکههای اجتماعی میگذرانند. طبیعی است که بخش مهمی از تجارت به این فضا منتقل شود. در نتیجه قطعی سراسری اینترنت در ایران ضربات سهمگینی را به چرخه تجارت در شبکههای اجتماعی وارد میکند.
رضا الفتنسب ادامه داد: همچنین بسیاری از کسبوکارهای بزرگ هزینه سنگینی در این زمینه انجام دادهاند و یکی از ورودیهای خود را به صورت مکمل اینستاگرام، تلگرام و واتزاپ قرار دادهاند. بعضا شنیده میشود که ممکن است قطعی اینستاگرام دائمی شود. از آنجایی که هیچ پلتفرم جایگزینی وجود ندارد، معیشت حداقل ۱۰ میلیون نفر آسیب میبیند. اگر دولت قصد دارد مردم را به سمت نسخههای داخلی بکشاند باید در ابتدا اعتماد عمومی را جلب کند. اینطور نیست که یک شبه بتوان بدین شکل به مقابله با شبکههای اجتماعی خارجی رفت.
قطعی اینترنت دائمی میشود؟
او درباره آسیبهای اینترنت به کسبوکارها طی چند روز اخیر توضیح داد: حتی قطعی چندروزه اینترنت هم آسیبهای جبرانناپذیری به تجارت مجازی میزند، متأسفانه شنیده میشود که فشارهایی برای تداوم این شرایط وجود دارد. اکنون هیچکس نمیداند که چه زمانی اینترنت به حالت عادی بازمیگردد.
وی با اشاره به فعال بودن اینترنت داخلی در روزهای گذشته تأکید کرد: برای توجیه قطعی اینترنت مسئولان میگویند که دسترسی به سایتهای داخلی را باز گذاشتهاند، در حالی که بیشتر این کسبوکارها در شبکههای اجتماعی ازجمله اینستاگرام فعال هستند. این نوع برخورد با کسبوکارها ظلم به افرادی است که با اندک سرمایهای که داشتند شغل و درآمدی برای خود دست و پا کردهاند. عموم این افراد هم دغدغه معیشتی دارند و اگر معاششان تأمین شود، بعید است در اعتراضات حضور یابند.
قطعی اینترنت امنیت را تضمین میکند؟
الفتنسب با بیان اینکه موضوع امنیت عمومی از اهمیت بالایی برخوردار است، تشریح کرد: مگر با قطعی اینترنت امنیت ایجاد میشود؟ دولت اگر زیرساختهای حقوقی، مشوقهای مالی و امنیت شبکه داخلی را مهیا کند، بسیاری از افراد خودخواسته به سمت پلتفرمهای داخلی میآیند. اما با اجبار و محدودیت این کار امکانپذیر نیست. این کار هم باید به بخش خصوصی واقعی واگذار شود که مردم بتوانند به آن اعتماد کنند.
او اضافه کرد: اکنون ۱۰ میلیون نفر آسیب مالی دیدهاند، اما هیچکس پاسخگو نیست. مسئولان به جای اینکه با مردم صادقانه صحبت کنند، سکوت را ترجیح دادهاند و نیازی نمیبینند که رفع ابهام کنند. نگاه صفر و صدی به هر ماجرایی شرایط کشور را به این سمت برده است. مشخصاً زمانی که راهی برای اعتراض قانونی وجود ندارد، طبیعتاً چنین اتفاقاتی رخ میدهد که نمیتوان خودی را از ناخودی تشخیص داد. باید توجه داشت که مسیر امنیت عمومی کشور از راه تأمین امنیت اقتصادی و معیشتی میگذرد. با قطع سراسری اینترنت امنیت اقتصادی هم از بین میرود.
قطعی اینترنت اصناف را تعطیل کرد؟
بر اساس این گزارش، حتی اخباری دست به دست میشود که در پی اعتراضات اخیر اصناف این هفته تعطیل شدهاند؛ اما حمیدرضا رستگار، عضو هیات مدیره اتاق اصناف تهران، در گفتگو با تجارتنیوز این موضوع را رد و اعلام کرد که اصناف با شرایط قبلی خود این هفته هم آغاز به کار کردهاند. اما کندی اینترنت فعالیت آنها را هم تحت تأثیر قرار داد.
پیش از این نیز یکی از سایتهای خبری میزان خسارات اینترنت به کشور را در هر روز ۳۷ میلیون دلار تخمین زد. البته در این گزارش محاسبات دقیقی وجود نداشت و صحت و سقم آن نیاز به بررسی بیشتری دارد.
زیان ۳۰۰۰ میلیارد تومانی اختلال بر کسب و کارهای اینترنتی!
پارسینه: با اختلال سراسری اینترنت در ایران کسب و کارهای اینترنی روزانه حداقل متوجه زیان ۳۰۰۰ میلیارد تومانی میشوند. در این بین فقط معیشت ۱۰ میلیون نفر از شهروندان به دلیل قطعی اینستاگرام با خطر مواجه میشود.
به گزارش پارسینه؛ ده روز پیش بود که مهسا امینی دختر کردستانی پس از دستگیری توسط گشت ارشاد و انتقال به ساختمان پلیس امنیت اخلاقی تهران به کما میرود و متاسفانه دو روز بعد فوت شد. این حادثه احساسات عمومی را جریحه دار کرد به طوریکه بسیاری از افراد معروف و مشهور به این خبر واکنش نشان داده و وزیر کشور از سوی رئیس جمهور موظف به پیگیری علل و عوامل این حادثه شد. در چند شهر کشور مردم دست به اعتراض زدند ولی متاسفانه در برخی از شهرها این اعتراضات به درگیری کشیده شد. در روز چهارشنبه با اوج گرفتن دوباره درگیری ها با تصمیم شورای عالی امنیت ملی دسترسی به پلتفرم ها و نرم افزارهای شبکه های اجتماعی خارجی و همچنین دسترسی به اینترنت در کشور با محدودیت کامل مواجه شد.
متاسفانه چند سالی است اینترنت به اهرم فشار دولتها تبدیل شده است. هر گاه که اعتراضی در جایی صورت میگیرد دولت با قطعکردن اینترنت روی تمام شهروندان، درصدد حفظ امنیت عمومی برمیآید.
این در حالی است که با افزایش ضریب نفوذ اینترنت و شبکههای اجتماعی، با این ابتکار امنیت اقتصادی شهروندان نیز با آسیب جدی مواجه میشود.
پیش از این فیلترینگ تلگرام شغل حدود ۲۰۰ هزار نفر از ایرانیان را به ورطه نابودی کشاند. حال که بسیاری از این افراد حیات خود را در اینستاگرام یا واتس اپ از سر گرفتهاند بار دیگر با تهدید جدی فیلترینگ دائم این پلتفرمها مواجه هستند. موضوعی که پیش از این هم با اجرای مقدمات طرح صیانت مطرح شد.
سایتها و سرویسهایی که بعد از اعتراضات مسدود شدند
حدود ۴۰۰ هزار فروشگاه ایرانی در اینستاگرام فعال هستند و یک میلیون شغل هم با واسطه در فضا مشغولند. البته دبیر شورای فضای مجازی با اضافه کردن حوزه تبلیغاتی به این آمار، کسبوکارهای فعال در اینستاگرام را دو میلیون و ۴۰۰ هزار فروشگاه محاسبه کرد.
آمارهای موسسه پژوهشی بتا از وضعیت شبکههای اجتماعی ایران نیز نشاندهنده آن است که اقتصاد ۹ میلیون نفر به صورت مستقیم به اینستاگرام وابسته است. ضمن اینکه حجم بازار اینستاگرام بین ۱۸ هزار تا ۳۲ هزار میلیارد تومان تخمین زده میشود.
ارزش کل گردش مالی تجارت الکترونیکی در ایران در سال ۹۹ نزدیک به ۱۱۰۰ هزار میلیارد تومان بود. حال اگر این رقم را در ۳۶۵ روز سال تقسیم کنیم، نشان میدهد که قطعی اینترنت در ایران روزانه حدود ۳۰۰۰ میلیارد تومان به کسبوکارهای ایرانی آسیب وارد میکند. البته اگر تورم سه سال اخیر را در این محاسبات بگنجانیم، طبیعتاً این رقم بیش از این هم میشود. اما برای رسمی ماندن گزارش فعلاً چارهای جز اتکا به این دادهها نیست.
مرکز آمار نیز گزارشی را منتشر کرد که نشان میداد بیش از ۱۰ میلیون نفر از این فضا ارتزاق میکنند. اینها اعداد کوچکی نیستند و واقعیت روشن این است که مردم روزانه ساعات زیادی را در شبکههای اجتماعی میگذرانند. طبیعی است که بخش مهمی از تجارت ضریب بتا چه میگوید؟ به این فضا منتقل شود. در نتیجه قطعی سراسری اینترنت در ایران ضربات سهمگینی را به چرخه تجارت در شبکههای اجتماعی وارد میکند.
دیشب وزیر کشور درباره محدودیتهای اینترنتی با بیان اینکه برخی شبکهها دست به ساماندهی و آموزش اعتراضات میزنند، گفت: برای جلوگیری از سازماندهی اغتشاشات از طریق شبکههای اجتماعی ناگزیر هستیم که محدودیت اینترنتی ایجاد کنیم. این شرایط هم موقت است.
حال با این گفته ها معلوم نیست تا چه زمانی مسئولین با اختلال در شبکه اینترنت و فیلتر کردن اینستاگرام و واتس آپ می خواهند جلوی اینگونه اتفاقات را بگیرند ولی حتی قطعی چندروزه اینترنت هم آسیبهای جبرانناپذیری به تجارت مجازی میزند و دولت باید هر چه سریعتر برای این مساله راه حلی دائمی و درست بیاندیشد.
دیدگاه شما