شناسایی و رتبه بندی مولفه ها و شاخص های گزارشگری یکپارچه مبتنی بر وب با رویکرد گزارشگری شهروند شرکتی با استفاده از تکنیک ترکیبی دلفی فازی و تحلیل سلسله مراتبی فازی (FAHP)
2 استادیار، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد یزد، گروه حسابداری، یزد، ایران.
3 دانشیار، گروه حسابداری، واحد یزد، دانشگاه آزاد اسلامی، یزد، ایران
چکیده
تغییرات سریع ایندکس های ترکیبی در دنیای تجارت و کسب‌وکار، سیاست‌ها و استراتژی‌های واحد تجاری را جهت ماندن در فضای رقابت، دستخوش تغییر می‌نماید. در چنین فضایی شرکت‌ها برای باقی ماندن در عرصه تجارت بین‌المللی باید نگرش خود را به فراتر از گزارشگری سنتی تغییر دهند. ازاین‌رو در این پژوهش اقدام به شناسایی مؤلفه‌ها و شاخصهای گزارشگری یکپارچه مبتنی بر وب برای شرکت‌های ایرانی با اتخاذ رویکرد دلفی فازی و استفاده از تکنیک (FAHP) جهت رتبه‌بندی و تعیین اهمیت آنها از طریقه محاسبه اوزان، مربوطه شده است. روش این پژوهش به لحاظ هدف از نوع کاربردی و ازلحاظ، استراتژی اجرا توصیفی-پیمایشی و جامعه آماری موردنظر خبرگان مالی و حسابداری هستند که به روش قضاوتی انتخاب گردیده است. در پژوهش حاضر پس از مطالعه ادبیات پژوهش مؤلفه‌ها و شاخصهای شناسایی‌شده در چهار بعد (مسئولیت اقتصادی، قانونی، اخلاقی و اختیاری) سازماندهی گردید و سرانجام یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که بعد اصلی «مسئولیت اقتصادی» دارای بیشترین ضریب اهمیت و رتبه بوده و سه بعد دیگر به ترتیب «مسئولیت قانونی»ایندکس های ترکیبی ، «مسئولیت اخلاقی» و «مسئولیت اختیاری» رتبه‌های بعدی را به خود اختصاص داده‌اند. نتایج حاصل بیانگر ابزاری از مؤلفه‌ها و شاخصهای گزارشگری یکپارچه مبتنی بر وب با رویکرد گزارشگری شهروند شرکتی میباشد که می‌توان به‌عنوان ابزاری جامع برای تعیین سطح ارائه اطلاعات مالی و غیرمالی در گزارشگری یکپارچه در وب‌سایت شرکت‌های ایرانی مورداستفاده قرارداد.
کلیدواژه‌ها
- گزارشگری یکپارچه مبتنی بر وب
- شهروند شرکتی
- تحلیل سلسله مراتبی فازی
- دلفی فازی
عنوان مقاله [English]
Identifying and ranking the components and indicators of web-based integrated reporting with corporate citizenship reporting approach using a combination of fuzzy Delphi and fuzzy analytic hierarchy process (FAHP
نویسندگان [English]
- fatemeh darogheh hazrati 1
- akram taftiyan 2
- Mahmoud moeinadin 3
1 PhD Student of Accounting, Department of Accounting, Yazd Branch, Islamic Azad University, Yazd, Iran
Rapid changes in the world of trade and business change the policies and strategies of a business unit to stay in the competitive space. In such a space, firms should change their attitude and go beyond traditional reporting to stay in the international business arena. Thus, in the present research, the components and indicators of web-based integrated reporting for Iranian firms were identified by adopting the fuzzy Delphi approach and using FAHP technique to rank and determine their importance through the relevant weights calculation. This applied research was conducted using a descriptive-survey strategy. The intended statistical population consisted of financial and accounting experts, who were selected through a judgmental sampling method. After reviewing the research literature in this study, the identified components and indicators were organized in four dimensions (economic, legal, ethical, and voluntary liability). Finally, the research findings showed that the main dimension "economic liability" has the ایندکس های ترکیبی highest coefficient of importance and rank and the other three dimensions "legal liability", "ethical liability", and "voluntary liability" assigned the next ranks to themselves. The obtained results exhibit a tool consisting of the components and indicators of web-based integrated reporting with corporate citizenship reporting approach, which can be used as a comprehensive tool to determine the presentation level of financial and non-financial information in the integrated reporting in the websites of Iranian firms
تعریف اچ ایندکس (H-Index) و معرفی پایگاه های ارائه دهنده شاخص اچ
شاخص اچ یا اچ ایندکس برای محققان و پژوهشگران از اهمیت خاصی برخورداره، و به نوعی میزان علمی بودن مقالات آنها را مشخص می‌کند. معمولاً در محافل آکادمیک هر چه این شاخص بالاتر باشد؛ اعتبار پژوهشگر بیشتر خواهد بود. از آنجاییکه کسانیکه می‌خواهند در حوزه علم قدم بردارند و بیشتر به پژوهش بپردازند دوست دارند با این مفهوم آشنایی بیشتری پیدا کنند؛ لذا شبکه مترجمین راستین یک راهنما جامع در این خصوص آماده نموده است.
شاخص H چه تعریف و مفهومی دارد؟
شاخص اچ برای محققانی که به دنبال اثبات کیفیت یا تأثیر بازده تحقیقات شخصی خود هستند، مفید است. این معیار در سال 2005 توسط خورخه هیرش (Jorge Hirsch)، فیزیکدان دانشگاه کالیفرنیا معرفی گردیده است. هدف از آن ارائه معیاری معتبر برای ارزیابی بازده علمی هر نهاد تحقیقاتی است و حتی کل کشورها را هم شامل می‌گردد؛ هر چند امروزه بیشتر برای ارزیابی سهم تحقیقات فردی به کار گرفته می‌شود.
شاخص اچ هم تعداد مقالات منتشر شده و هم تعداد استنادهایی که به آن مقالات صورت گرفته را محاسبه می‌کند. به این ترتیب به خودی خود در مورد مقالاتی که در مجلاتی با اعتبار کمتر ایندکس های ترکیبی چاپ می‌شوند، مقداری پایین خواهد داشت؛ زیرا فرض می‌گردد که استناد کمتری به آنها صورت گرفته است.
مزایای شاخص اچ
- شاخص اچ یک معیار عینی است که به آسانی می‌توان آن را محاسبه نمود.
- اچ ایندکس از تأثیر پژوهشی، یعنی از ایمپکت فاکتور مجله دقیق‌تر است.
- امتیاز H-Index از معیارهای تک رقمی مانند تعداد کل استنادها، تعداد استنادها به ازای هر مقاله و تعداد مقالاتی که استناد به آنها زیاد بوده، ارزش بیشتری دارد؛ زیرا ترکیبی از بازده و میزان تأثیر را به نمایش می‌گذارد.
- مقالاتی که استناد کمی به آنها شده را حذف می کند؛ بنابراین نتیجه آن امتیازی نادرست و متورم نیست.
- شاخص H شاید برای محققین با سابقه‌ای که مقالات زیادی را نیز منتشر کرده‌اند، مفید باشد و می‌تواند معیاری مناسب برای نشان دادن تحقیقات آنها و میزان تأثیرشان به بهترین شکل ممکن تلقی گردد.
معایب اچ ایندکس
- از آن نمی‌توان برای مقایسه محققین رشته‌های مختلف استفاده کرد؛ زیرا بازده تحقیقاتی و الگوهای استنادی در ایندکس های ترکیبی رشته‌های گوناگون متفاوت است.
- اچ ایندکس به ضرر محققان جوان است؛ چون افزایش بازده و میزان تأثیر مقالات با گذشت زمان امکان‌پذیر خواهد شد.
- شاخص H به نویسندگان مختلف یک مقاله به چشم یکسان می‌نگرد و سهم هر کدام از آنها را نادیده می‌گیرد؛ در نتیجه برای همه نویسندگان پژوهش، اعتباری برابر ایندکس های ترکیبی در نظر خواهد گرفت.
- این معیار نمی‌تواند استناد شخص محقق به مقالات خودش را نادیده بگیرد؛ به همین دلیل ممکن است به یک امتیاز تورمی منجر شود.
- از آنجاییکه شاخص اچ به مقالات پر استناد توجه نمی‌کند؛ لذا ممکن است یک محقق با چند مقاله حاوی ضریب تأثیر بالا، با محققی که مقالات زیاد اما با ضریب تأثیر پایین دارد، حاوی H-Index برابری باشند.
شیوه محاسبه H-Index
برای محاسبه اچ ایندکس به شمارش دقیق تعداد مقالات منتشر شده و تعداد استنادهایی که به آنها صورت گرفته است، نیاز خواهد بود. مثلا اگر شاخص H یک محقق برابر با 10 باشد؛ به این معنی است که وی 10 مورد و یا بیشتر مقاله منتشر شده دارد، و حداقل 10 مورد از این مقالات، 10 بار مورد استناد قرار گرفته‌اند. هر چه عدد این شاخص بالاتر باشد؛ تعداد مقالات آن محقق و استنادهایی که به آنها صورت گرفته بیشتر خواهد بود. از معیار مذکور می‌توان برای مقایسه پژوهشگران در یک رشته دانشگاهی خاص استفاده کرد؛ اما چون تعداد مقالات منتشر شده در برخی از رشته‌ها از سایرین بیشتر است، لذا نمی‌توان برای مقایسه بین رشته‌ای از آن استفاده نمود.
شاخص اچ برای چه افرادی کاربرد دارد؟
از آنجاییکه شاخص اچ بر حجم مقالات و استنادات متکی است؛ پس بیشتر برای محققانی که یک سمت دانشگاهی دارند و یک دهه یا بیشتر مشغول فعالیت بوده‌اند، مفید خواهد بود. با این حال اگر به تازگی یک سمت دانشگاهی گرفته‌اید و در حال ارائه کار خود به هیئت اعطای بودجه تحقیقاتی هستید؛ شاخص اچ پایین برایتان امتیازی منفی تلقی نمی‌گردد، و در مقام مقایسه با محقق رقیب‌تان که سابقه طولانی پژوهشی دارد، زیاد به چشم نمی‌آید. در این مورد با ارائه همزمان ضریب تأثیر مجله و امتیاز شاخص H خودتان، می‌توانید حداقل نشان دهید که چه مقالاتی را در کدام ژورنال‌ها به چاپ رسانده‌اید.
مجله نیچر (Nature) در سال 2013، تحقیقی از سه پژوهشگر اهل شیکاگو منتشر کرد. این محققین در این مقاله الگوریتمی را پیشنهاد کردند که به محققان تازه‌کاری که دارای سابقه نسبتا کوتاهی در زمینه انتشار مقالات بودند، کمک می‌کرد. الگوریتم پیشنهادی با بررسی تعداد کل پژوهش‌های منتشر گردیده، مدت زمان سپری شده از انتشار اولین تحقیق، تعداد مجلات مختلف منتشر کننده مقاله محقق و همچنین تعداد ژورنال‌های برتری که مقالات محقق در آنها منتشر شده، می‌تواند شاخص اچ محقق را برای 5 سال آینده پیش‌بینی نماید. بهرحال هنوز باید منتظر ماند و دید که آیا هیئت‌های اعطای بودجه تحقیقاتی چنین پیش‌بینی‌هایی را قبول می‌کنند یا خیر.
پایگاه های اینترنتی ارائه دهنده شاخص H
محاسبه اچ ایندکس به صورت دستی کار سختی است؛ بنابراین بهتر است از سرویس‌های زیر برای یافتن آن بهره بگیرید.
شاخص H در پایگاه اسکوپوس
اسکوپوس (Scopus) یک پایگاه داده استنادی است که میلیون‌ها تحقیق از جمله مقالات ژورنالی و کنفرانسی، و کتاب‌ها را جمع آوری نموده و مورد تحلیل قرار می‌دهد. این سرویس منبع خوبی برای پیدا کردن شاخص اچ نویسندگان به حساب می‌آید؛ پس به فرم " جستجوی نویسنده (Author Search)" آن بروید و اطلاعات محقق را وارد نمایید.
از آنجاییکه میلیون‌ها مقاله در طول سال منتشر می‌شود؛ لذا این احتمال وجود دارد که با وارد کردن نام نویسنده به نتیجه یکتایی دسترسی پیدا نکنید. بنابراین بهتر است تا حد امکان اطلاعات بیشتری را در هنگام جستجو وارد نمایید. مثلاً می‌توانید حروف اول نام میانی و یا وابستگی نهادی پژوهشگر را نیز در هنگام جستجو ذکر کنید.
اچ ایندکس در گوگل اسکولار
گوگل اسکولار (Google Scholar) به صورت خودکار می‌تواند شاخص H را محاسبه کند؛ البته اگر نویسنده قبلاً یک پروفایل برای خود ایجاد کرده باشد. پروفایل‌های گوگل اسکولار به صورت پیش فرض عمومی هستند؛ لذا همه می‌توانند محقق را پیدا کرده، و آثار و میزان اچ ایندکس وی را ببینند. با این حال شاید بعضی از محققین نخواهند که اطلاعتشان به صورت عمومی در فضای وب منتشر گردد؛ بنابراین با برداشتن تیک گزینه make my profile public (پروفایل من را عمومی کن) دیگر امکان مشاهده آنها وجود ندارد.
مقدار شاخص اچ در گوشه راست بالایی صفحه پروفایل به نمایش درمی‌آید. در ضمن گوگل اسکولار علاوه بر h-index کلاسیک، یک شاخص i10 را هم به همراه آن ارائه می‌دهد. شاخص i10 معیار ساده‌ای است که نشان می‌دهد چه تعداد از مقالات نویسنده، دارای 10 استناد یا بیشتر هستند.
گوگل اسکولار دارای قابلیت ویژه جستجوی نویسنده است که با استفاده از آن قادر خواهید بود تا پروفایل نویسندگان دیگر را جستجو نمایید. با این حال این قابلیت تنها پروفایل‌های عمومی محققان و دانشمندان مشهور را نشان می‌دهد.
شاخص اچ در سایر پایگاه های علمی
علاوه بر سرویس‌های فوق می‌توانید از طریق پایگاه‌های زیر هم به میزان H-Index دست یابید:
- پابلیش اور پریش (Publish or Perish): نوعی برنامه نرم‌افزاری است که استنادهای گوگل اسکولار را بازیابی و تحلیل می‌کند، و همراه با سایر معیارها، شاخص H را نیز ارائه می‌دهد. استفاده از برنامه Publish or Perish برای به دست آوردن اچ ایندکس محققانی که در گوگل اسکولار نمایه ندارند، بسیار مفید است.
- وب آو ساینس (Web of Science): این پایگاه با با ایجاد ویژگی "Create Citation Report"، امکان محاسبه شاخص اچ برای مقالات منتشر شده و استناد به آنها را از سال 1970 تا به امروز فراهم کرده است.
سخن آخر
برای کسانیکه تازه در اول راه هستند و فعلاً می‌خواهند پایان نامه و اولین پژوهش‌های خود را منتشر ایندکس های ترکیبی نمایند؛ دانستن شاخص H یک محقق می‌تواند در بحث یافتن مقالات کاربردی و بااهمیت بسیار مؤثر باشد. در واقع پژوهشگری که دارای بالاترین امتیاز اچ ایندکس است؛ جایگاه بالاتری در میان محققان هم رشته خود دارد، و پس مقالات و آثارش از اعتبار بیشتری برخوردار می‌باشند. پس بد نیست از اینگونه مقالات برای اعتبارسنجی نتایج خود و نوشتن قسمت ادبیات پژوهش بهره بگیرید.
سنجش وضعیت اجتماعی و اقتصادی شاخص های ترکیبی کیفیت زندگی (مطالعه موردی: نواحی چهارگانه شهر چابهار)
نواحی شهری مراکز اصلی رشد اقتصادی، اجتماعی در هر کشوری هستند و خود را به عنوان جذاب‌ترین نقاط برای ایجاد ثروت، کار، خلاقیت و نوآوری اثبات کرده‌اند. اما در عین حال این نواحی با چالش‌های مهمی نیز در زمینه‌های تخریب فیزیکی و محیطی، محرومیت اجتماعی، ناامنی، بیکاری، کمبود مسکن، ترافیک و حاشیه‌نشینی روبرو هستند که این مشکلات کیفیت زندگی شهری را به شدت کاهش می‌دهد. در این راستا، هدف پژوهش حاضر سنجش وضعیت اجتماعی و اقتصادی شاخصهای ترکیبی کیفیت زندگی (مطالعه موردی: نواحی چهارگانه شهر چابهار)، میباشد. رویکرد حاکم بر فضای تحقیق کیفی و کمی و نوع تحقیق کاربردی است. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات، از نرم افزار (SPSS) استفاده شد. نتایج آزمون تی تک نمونه‌ای نشان داد میانگین گویه‌های اقتصادی و اجتماعی کیفیت زندگی در ابعاد عینی و ذهنی در ناحیه 1 و 4 شهر چابهار با مقدار میانگین به دست آمده کمتر از حد متوسط عدد (3)، گویای سطح پایین کیفیت زندگی در این نواحی میباشد. همچنین در ناحیه 2 و 3 میانگین‌های به دست آمده بالاتر از حد متوسط عدد (3)، گویای سطح کیفیت زندگی بالا در این نواحی میباشد. نتایج آزمون کروسکال والیس، نشان داد، رضایتمندی ساکنان ناحیه 2، از وضعیت اقتصادی و اجتماعی بیشتر از سایر نواحی شهر چابهار است. در نهایت تحلیل همبستگی نشان دهنده رابطه مستقیم و معنی‌دار در سطح آلفای 01/0 میان ابعاد اقتصادی با ابعاد اجتماعی وجود دارد. یعنی با بهبود کیفیت زندگی در هر یک از ابعاد مورد بررسی بعد دیگر هم بهبود پیدا می‌کند.
کلیدواژه‌ها
- وضعیت اجتماعی و اقتصادی
- نواحی شهری
- شاخصهای ترکیبی کیفیت زندگی
- شهر چابهار
20.1001.1.22286462.1399.11.1.47.1
عنوان مقاله [English]
Assessing the social and economic status of combined indicators of quality of life(Case study: Four areas of Chabahar city)
نویسندگان [English]
- Parisa Ghaderi 1
- Maryam Karimian Bostani 2
- masoumeh hafez rezazadeh 3
1 Department of Geography and urban planning, Chabahar International branch, Islamic Azad University, Chabahar, Iran.
2 Department of Geography and urban planning, Zahedan branch, Islamic Azad University, Zahedan, Iran.
3 Department of Geography and urban planning, Zahedan branch, Islamic Azad University, Zahedan, Iran.
Urban areas are the main centers of economic and social growth in any country and have proven to be the most attractive places to create wealth, work, creativity and innovation.But at the same time, these areas also face significant challenges in the areas of physical and environmental degradation, social deprivation, insecurity, unemployment, housing shortages, traffic and marginalization, which drastically reduce the quality of urban life. In this regard, the purpose of this study is to assess the social and economic status of combined quality of life indicators (Case study:four areas of Chabahar city). The prevailing approach is qualitative and quantitative research space and type of applied research. Software (SPSS) was used for data analysis. The results of one-sample t-test showed the average of economic and social items of quality of life in objective and subjective dimensions in areas 1 and 4 of Chabahar city with the mean value less than the average of number(3),indicating a low level of quality of life in this Areas. Also at Area 2 and 3, the average achieved higher than average number(3) indicates the quality of life in these areas is high.The results of Kruskal-Wallis test showed that Satisfaction of the residents of area 2,It is more of an economic and social situation than other areas of Chabahar city.Finally correlation analysis shows Area and significant relationship at the alpha level of 0.01 between economic and social dimensions.That is, by improving the quality of life in each of the studied dimensions, the other dimension also improves.
کلیدواژه‌ها [English]
- Social and economic status
- Urban areas
- Combined quality of life indicators
- Chabahar city
مراجع
اسمیت، دیوید (1381)، کیفیت زندگی: رفاه انسانی و عدالت اجتماعی، ترجمه دکتر حسین حاتمی‌نژاد و حکمت شاه‌آبادی، مجله اطلاعات سیاسی ـ اقتصادی، شماره 185 و 186، صص 173-160.
بریاجی، فرزاد، حاتمی نژاد، حسین، اقبالی، ناصر، (1398)، تحلیلی بر کیفیت زندگی شهری و تفاوت های فضایی آن در (مناطق 1 و 19 کلان‌شهر تهران)، فصلنامه جغرافیا (برنامه ریزی منطقه ای)، دوره 9، شماره 2، شماره پیاپی 34، صص 457-473.
بشارتیفر، صادق، پیرایش، سیف اله، (1399)، سنجش و ارزیابی نابرابری های کیفیت زندگی در نفت شهرها (مطالعه موردی: شهر ابادان)، فصلنامه جغرافیا (برنامه ریزی منطقه ای)، دوره 10، 3-1، شماره پیاپی 39، صص 173-188.
پرندآور، سعید، قربانزاده مقدم، احمد، (1397)، تحلیلی بر شاخصهای کیفیت زندگی در منطقه چهار شهرداری مشهد، فصلنامه پژوهش های علوم جغرافیایی، معماری و شهرسازی 2 (13).
پورجعفر، محمدرضا، کوکبی، افشین، تقوایی، علی‌اکبر، (1384)، برنامهریزی کیفیت زندگی شهری در مراکز شهری، تعاریف و شاخص‌ها، جستارهای شهرسازی، شماره 12، صص 13-1.
پورقربان، عادل، (1397)، تحلیل و ارزیابی کیفیت زندگی در نواحی شهری (مطالعه موردی منظریه تبریز)، ماهنامه پایاشهر 1 (9).
چارهجو، فرزین، احمدی، عاطفه، جوان، فرهاد، (1399)، تحلیل و ارزیابی رابطه حکمروایی خوب شهری و کیفیت زندگی (مورد: محلات شهر سنندج)، فصلنامه جغرافیا (برنامه ریزی منطقه ای)، دوره 10، ایندکس های ترکیبی 2-1، شماره پیاپی 38، صص 171-184.
زالی، نادر، کرمانشاهی، هما، (1396)، تحلیل الگوی فضایی کیفیتزندگی در مجموعه شهری قزوین در بازده زمانی سالهای 80-94، دومین همایش ملی رویکردهای نوین آمایش سرزمین در ایران، شاهرود، دانشگاه صنعتی شاهرود.
علی اکبری، اسماعیل، امینی، مهدی، (1389)، کیفیت زندگی شهری در ایران (1385-1365)، فصلنامه رفاه اجتماعی، سال 10، شماره 36. صص 121-148.
فرجی ملایی، امین، عظیمی، آزاده، زیاری، کرامت‌الله، (1389)، تحلیل ابعاد کیفیت زندگی در نواحی شهری ایران، مجله پژوهش و برنامهریزی شهری، سال 1، شماره 2، صص 1-16.
قالبیاف، محمدباقر، روستائی، مجتبی. رمضان زاده لسبویی، مهدی و محمدرضا، طاهری. (1390). ارزیابی کیفیت زندگی شهری (مطالعه موردی: محله یافت آباد)، جغرافیا، سال 9. شماره 31. صص 33-53.
لطفی، صدیقه، (1388). مفهوم کیفیت زندگی شهری: تعاریف، ابعاد و سنجش آن در برنامهریزی شهری. فصلنامه جغرافیای انسانی، سال 1، شماره 4 صص6-80.
وظیفه‌دوست، حسین، امینی، مهدی، (1388)، بررسی میزان اهمیت شاخصهای کیفیت زندگی شهری تهران از دیدگاه مدیران و متخصصان مدیریت شهری، فصلنامه مطالعات مدیریت شهری، سال 1، پیش‌شماره 3، صص 18-1.
Eziyio, N., Iben, D. A. (2013), Subjestive life satis faction in public housing in urban areas of ogun stste.
Fayers, P. M. Machin, D, (2013), quality of life the assessment, analysis and interpretation of patient-reported outcomes. John Wiley & Sons.
Harpham, T. (2001), Healthy city projects in developing countries: The first evaluation, South Bank Univercity, London, SW8, 2JZ, UK.
Inoguchi, T, & Fujii, S, (2012), the quality of life in Asia. A comparison of quality of life in Asia (Vol. T). Springer Science & Business Media.
McCrea, R., Shyy, T.K. and Stimson, R., (2006), what is the Strength of the Link between Objective and Subjective Indicators of Urban Quality of Life?, Applied Research in Quality of Life, Vol. 1, No. 1, PP: 79-96.
Rossouw, S., Pacheco, G. (2011), Measuring Non-Economic Quality of Life on a Sub-National Level: A Case Study of New Zealand, Journal of Happiness Studies, online first, pp. 25-42.
Schmitt, R. B, (2004) considering social cohesion in quality of life assessments: concepts and measurement, social indicator research, pp. 403-428.
تعریف اچ ایندکس (H-Index) و معرفی پایگاه های ارائه دهنده شاخص اچ
شاخص اچ یا اچ ایندکس برای محققان و پژوهشگران از اهمیت خاصی برخورداره، و به نوعی میزان علمی بودن مقالات آنها را مشخص می‌کند. معمولاً در محافل آکادمیک هر چه این شاخص بالاتر باشد؛ اعتبار پژوهشگر بیشتر خواهد بود. از آنجاییکه کسانیکه می‌خواهند در حوزه علم قدم بردارند و بیشتر به پژوهش بپردازند دوست دارند با این مفهوم آشنایی بیشتری پیدا کنند؛ لذا شبکه مترجمین راستین یک راهنما جامع در این خصوص آماده نموده است.
شاخص H چه تعریف و مفهومی دارد؟
شاخص اچ برای محققانی که به دنبال اثبات کیفیت یا تأثیر بازده تحقیقات شخصی خود هستند، مفید است. این معیار در سال 2005 توسط خورخه هیرش (Jorge Hirsch)، فیزیکدان دانشگاه کالیفرنیا معرفی گردیده است. هدف از آن ارائه معیاری معتبر برای ارزیابی بازده علمی هر نهاد تحقیقاتی است و حتی کل کشورها را هم شامل می‌گردد؛ هر چند امروزه بیشتر برای ارزیابی سهم تحقیقات فردی به کار گرفته می‌شود.
شاخص اچ هم تعداد مقالات منتشر شده و هم تعداد استنادهایی که به آن مقالات صورت گرفته را محاسبه می‌کند. به این ترتیب به خودی خود در مورد مقالاتی که در مجلاتی با اعتبار کمتر چاپ می‌شوند، مقداری پایین خواهد داشت؛ زیرا فرض می‌گردد که استناد کمتری به آنها صورت گرفته است.
مزایای شاخص اچ
- شاخص اچ یک معیار عینی است که به آسانی می‌توان آن را محاسبه نمود.
- اچ ایندکس از تأثیر پژوهشی، یعنی از ایمپکت فاکتور مجله دقیق‌تر است.
- امتیاز H-Index از معیارهای تک رقمی مانند تعداد کل استنادها، تعداد استنادها به ازای هر مقاله و تعداد مقالاتی که استناد به آنها زیاد بوده، ارزش بیشتری دارد؛ زیرا ترکیبی از بازده و میزان تأثیر را به نمایش می‌گذارد.
- مقالاتی که استناد کمی به آنها شده را حذف می کند؛ بنابراین نتیجه آن امتیازی نادرست و متورم نیست.
- شاخص H شاید برای محققین با سابقه‌ای که مقالات زیادی را نیز منتشر کرده‌اند، مفید باشد و می‌تواند معیاری مناسب برای نشان دادن تحقیقات آنها و میزان تأثیرشان به بهترین شکل ممکن تلقی گردد.
معایب اچ ایندکس
- از آن نمی‌توان برای مقایسه محققین رشته‌های مختلف استفاده کرد؛ زیرا بازده تحقیقاتی و ایندکس های ترکیبی الگوهای استنادی در رشته‌های گوناگون متفاوت است.
- اچ ایندکس به ضرر محققان جوان است؛ چون افزایش بازده و میزان تأثیر مقالات با گذشت زمان امکان‌پذیر خواهد شد.
- شاخص H به نویسندگان مختلف یک مقاله به چشم یکسان می‌نگرد و سهم هر کدام از آنها را نادیده می‌گیرد؛ در نتیجه برای همه نویسندگان پژوهش، اعتباری برابر در نظر خواهد گرفت.
- این معیار نمی‌تواند استناد شخص محقق به مقالات خودش را نادیده بگیرد؛ به همین دلیل ممکن است به یک امتیاز تورمی منجر شود.
- از آنجاییکه شاخص اچ به مقالات پر استناد توجه نمی‌کند؛ لذا ممکن است یک محقق با چند مقاله حاوی ضریب تأثیر بالا، با محققی که مقالات زیاد اما با ضریب تأثیر پایین دارد، حاوی H-Index برابری باشند.
شیوه محاسبه H-Index
برای محاسبه اچ ایندکس به شمارش دقیق تعداد مقالات منتشر شده و تعداد استنادهایی که به آنها صورت گرفته است، نیاز خواهد بود. مثلا اگر شاخص H یک محقق برابر با 10 باشد؛ به این معنی است که وی 10 مورد و یا بیشتر مقاله منتشر شده دارد، و حداقل 10 مورد از این مقالات، 10 بار مورد استناد قرار گرفته‌اند. هر چه عدد این شاخص بالاتر باشد؛ تعداد مقالات آن محقق و استنادهایی که به آنها صورت گرفته بیشتر خواهد بود. از معیار مذکور می‌توان برای مقایسه پژوهشگران در یک رشته دانشگاهی خاص استفاده کرد؛ اما چون تعداد مقالات منتشر شده در برخی از رشته‌ها از سایرین بیشتر است، لذا نمی‌توان برای مقایسه بین رشته‌ای از آن استفاده نمود.
شاخص اچ برای چه افرادی کاربرد دارد؟
از آنجاییکه شاخص اچ بر حجم مقالات و استنادات متکی است؛ پس بیشتر برای محققانی که یک سمت دانشگاهی دارند و یک دهه یا بیشتر مشغول فعالیت بوده‌اند، مفید خواهد بود. با این حال اگر به تازگی یک سمت دانشگاهی گرفته‌اید و در حال ارائه کار خود به هیئت اعطای بودجه تحقیقاتی هستید؛ شاخص اچ پایین برایتان امتیازی منفی تلقی نمی‌گردد، و در مقام مقایسه با محقق رقیب‌تان که سابقه طولانی پژوهشی دارد، زیاد به چشم نمی‌آید. در این مورد با ارائه همزمان ضریب تأثیر مجله و امتیاز شاخص H خودتان، می‌توانید حداقل نشان دهید که چه مقالاتی را در کدام ژورنال‌ها به چاپ رسانده‌اید.
مجله نیچر (Nature) در سال 2013، تحقیقی از سه پژوهشگر اهل شیکاگو منتشر کرد. این محققین در این مقاله الگوریتمی را ایندکس های ترکیبی پیشنهاد کردند که به محققان تازه‌کاری که دارای سابقه نسبتا کوتاهی در زمینه انتشار مقالات بودند، کمک می‌کرد. الگوریتم پیشنهادی با بررسی تعداد کل پژوهش‌های منتشر گردیده، مدت زمان سپری شده از انتشار اولین تحقیق، تعداد مجلات مختلف منتشر کننده مقاله محقق و همچنین تعداد ژورنال‌های برتری که مقالات محقق در آنها منتشر شده، می‌تواند شاخص اچ محقق را برای 5 سال آینده پیش‌بینی نماید. بهرحال هنوز باید منتظر ماند و دید که آیا هیئت‌های اعطای بودجه تحقیقاتی چنین پیش‌بینی‌هایی را قبول می‌کنند یا خیر.
پایگاه های اینترنتی ارائه دهنده شاخص H
محاسبه اچ ایندکس به صورت دستی کار سختی است؛ بنابراین بهتر است از سرویس‌های زیر برای یافتن آن بهره بگیرید.
شاخص H در پایگاه اسکوپوس
اسکوپوس (Scopus) یک پایگاه داده استنادی است که میلیون‌ها تحقیق از جمله مقالات ژورنالی و کنفرانسی، و کتاب‌ها را جمع آوری نموده و مورد تحلیل قرار می‌دهد. این سرویس منبع خوبی برای پیدا کردن شاخص اچ نویسندگان به حساب می‌آید؛ پس به فرم " جستجوی نویسنده (Author Search)" آن بروید و اطلاعات محقق را وارد نمایید.
از آنجاییکه میلیون‌ها مقاله در طول سال منتشر می‌شود؛ لذا این احتمال وجود دارد که با وارد کردن نام نویسنده به نتیجه یکتایی دسترسی پیدا نکنید. بنابراین بهتر است تا حد امکان اطلاعات بیشتری را در هنگام جستجو وارد نمایید. مثلاً می‌توانید حروف اول نام میانی و یا وابستگی نهادی پژوهشگر را نیز در هنگام جستجو ذکر کنید.
اچ ایندکس در گوگل اسکولار
گوگل اسکولار (Google Scholar) به صورت خودکار می‌تواند شاخص H را محاسبه کند؛ البته اگر نویسنده قبلاً یک پروفایل برای خود ایجاد کرده باشد. پروفایل‌های گوگل اسکولار به صورت پیش فرض عمومی هستند؛ لذا همه می‌توانند محقق را پیدا کرده، و آثار و میزان اچ ایندکس وی را ببینند. با این حال شاید بعضی از محققین نخواهند که اطلاعتشان به صورت عمومی در فضای وب منتشر گردد؛ بنابراین با برداشتن تیک گزینه make my profile public (پروفایل من را عمومی کن) دیگر امکان مشاهده آنها وجود ندارد.
مقدار شاخص اچ در گوشه راست بالایی صفحه پروفایل به نمایش درمی‌آید. در ضمن گوگل اسکولار علاوه بر h-index کلاسیک، یک شاخص i10 را هم به همراه آن ارائه می‌دهد. شاخص i10 معیار ساده‌ای است که نشان می‌دهد چه تعداد از مقالات نویسنده، دارای 10 استناد یا بیشتر هستند.
گوگل اسکولار دارای قابلیت ویژه جستجوی نویسنده است که با استفاده از آن قادر خواهید بود تا پروفایل نویسندگان دیگر را جستجو نمایید. با این حال این قابلیت تنها پروفایل‌های عمومی محققان و دانشمندان مشهور را نشان می‌دهد.
شاخص اچ در سایر پایگاه های علمی
علاوه بر سرویس‌های فوق می‌توانید از طریق پایگاه‌های زیر هم به میزان H-Index دست یابید:
- پابلیش اور پریش (Publish or Perish): نوعی برنامه نرم‌افزاری است که استنادهای گوگل اسکولار را بازیابی و تحلیل می‌کند، و همراه با سایر معیارها، شاخص H را نیز ارائه می‌دهد. استفاده از برنامه Publish or Perish برای به دست آوردن اچ ایندکس محققانی که در گوگل اسکولار نمایه ندارند، بسیار مفید است.
- وب آو ساینس (Web of Science): این پایگاه با با ایجاد ویژگی "Create Citation Report"، امکان محاسبه شاخص اچ برای مقالات منتشر شده و استناد به آنها را از سال 1970 تا به امروز فراهم کرده است.
سخن آخر
برای کسانیکه تازه در اول راه هستند و فعلاً می‌خواهند پایان نامه و اولین پژوهش‌های خود را منتشر نمایند؛ دانستن شاخص H یک محقق می‌تواند در بحث یافتن مقالات کاربردی و بااهمیت بسیار مؤثر باشد. در واقع پژوهشگری که دارای بالاترین امتیاز اچ ایندکس است؛ جایگاه بالاتری در میان محققان هم رشته خود دارد، و پس مقالات و آثارش از اعتبار بیشتری برخوردار می‌باشند. پس بد نیست از اینگونه مقالات برای اعتبارسنجی نتایج خود و نوشتن قسمت ادبیات پژوهش بهره بگیرید.
ایندکس در sql server چیست؟
هنگامی که کاربر یک کوئری را اجرا می کند تا بخشی از اطلاعات درون ردیف های یک جدول را دریافت کند، انجین دیتابیس از کجا می فهمد که کدام ردیف ها را برگرداند؟ در صورتی که در ایندکس های ترکیبی این جدول، یک سری ایندکس تعریف شده باشد، این امکان وجود دارد که sql server از این ایندکس ها برای پیدا کردن ردیف های مناسب استفاده کند. چندین نوع ایندکس وجود دارد، اما در این مقاله تنها دو نوع ایندکس زیر را مورد بررسی قرار می دهیم:
- ایندکس کلاستر(clustered index)
- ایندکس ایندکس های ترکیبی نان کلاستر(nonclustered index)
یک ایندکس از نوع کلاستر، جدول مورد نظر را ذخیره و سازمان دهی می کند.
یک ایندکس از نوع نان کلاستر، بر روی یک یا چند ستون از جدول تعریف می شود اما تنها یک ساختار جداگانه است که به جدول واقعی اشاره می کند.
هر دوی این ایندکس ها اختیاری هستند، اما در افزایش کارایی کوئری ها نقش به سزایی دارند. برای اینکه بفهمیم ایندکس ها چگونه کار می کنند، دو مثال می زنیم:
فرض کنید که یک دفترچه ی تلفن داریم. این دفترچه را می توان یک ایندکس از نوع کلاستر در نظر گرفت.
هر یک از سطرهای این دفترچه تلفن، را می توان به یک ردیف در یک جدول دیتابیس تشبیه کرد. هر جدول تنها می تواند یک کلاستر ایندکس، داشته باشد.
دلیل این موضوع این است که یک ایندکس کلاستر، درواقع همان جدول اصلی است که بر اساس یک کلید خوشه بندی(کلاستر) سازمان دهی شده است.
در نگاه اول، ممکن است فکر کنید که اگر بخواهیم یک ردیف جدید را در داخل یک جدول تزریق کنیم، باید تمامی ردیف های قرار گرفته پس از این ردیف ، در داخل دیسک جابه جا شوند. اما خوشبختانه این طور نیست.
بلکه این ردیف باید در یک برگه ی اطلاعاتی صحیح(correct data page) قرار گیرد. یک لیست اشاره گر وجود دارد که ترتیب بین صفحات را در داخل خود نگهداری می کند. بنابراین نیازی نیست که ردیف های درون دیگر صفحه ها، جابه جا شوند.
کلید اصلی(primary key) این دفرچه تلفن، شماره تلفن های آن است. معمولا از کلید اصلی، به منظور کلید خوشه بندی(clustering key) استفاده می شود اما در مثال ما صحت ندارد.
در یک دفترچه ی تلفن، کلید کلاستر(کلید خوشه بندی) یا cluster key درواقع ترکیبی از نام و نام خانوادگی است.
اگر شما نام و نام خانوادگی شخصی را بدانید، آنگاه در یک دفترچه ی تلفن چگونه شماره تلفن او را پیدا می کنید؟ راه حل بسیار ساده است؛ ابتدا به سراغ فهرست الفبایی این دفترچه می روید و حرف اول نام آن شخص را در دفترچه تلفن باز می کنید. و سپس به دنبال نام دوست خود می گردید. حالا باید به دنبال نام دوست خود بگردید، سپس شماره تلفن دوست شما در کنار نام او قرار دارد. این فرآیند کمی طولانی است بنابراین آن را کامل توضیح نمی دهیم.
تعریف: به جستجوی یک شماره در دفترچه ی تلفن، با استفاده از نام و نام خانوادگی، ایندکس کلاستر(clustered index) گفته می شود.
تعریف: به ایندکس(فهرست) که در اول یک کتاب قرار دارد، نمونه ای ایندکس نان کلاستر(nonclustered index) گفته می شود.
یک ایندکس نان کلاستر(nonclustered index) حاوی فهرست ستون ها به همراه یک اشاره گر است که به سطر حقیقی مورد نظر اشاره می کند. بعنوان مثال در یک دفترچه ی تلفن، فهرست اول این دفترچه، یک ایندکس نان کلاستر است که به شماره ی صفحات اشاره می کند.
بعنوان مثالی دیگر، سرچ کردن در گوگل یا دیگر موتورهای جستجو، یک ایندکس نان کلاستر محسوب می شود. زیرا نتایج نشان داده شده حاوی لینک هایی هستند که به صفحات وب اصلی اشاره می کنند.
نکته ای که بهتر است در مورد ایندکس های نان-کلاستر به خاطر داشته باشید، این است که ممکن است بخواهید بخش هایی از اطلاعات ضروری را از ردیف های جدول مورد نظر بازیابی کنید. مثلا هنگامی که از فهرست(ایندکس) یک کتاب استفاده می کنید، مجبور هستید تا به آن آدرس از کتاب مراجعه کنید.مثلا هنگامی که دارید در گوگل سرچ می کنید، باید بر روی لینک ها کلیک کنید تا صفحه ی اصلی را مشاهده کنید.
اگر تمام اطلاعاتی که شما نیاز دارید، در داخل ایندکس(فهرست) گنجانده شده باشند، آنگاه شما نیازی ندارید تا داده های اصلی را مشاهده کنید.
با اینکه شما تنها می توانید یک ایندکس کلاستر در هر جدول داشته باشید، اما شما می توانید بیش از 999 ایندکس نان-کلاستر، در یک جدول داشته باشید. نکته ی مهمی که باید به خاطر داشته باشید، این است که، با اینکه ایندکس ها می توانند کارایی کوئری ها را بهبود ببخشند، اما این ایندکس ها از فضای دیسک استفاده می کنند و برای نگهداری آنها باید منابع مورد نیازشان را تامین کنیم.
در صورتی که یک جدول دارای چهار ایندکس نان کلاستر باشد، آنگاه هرگاه یک عمل write کردن در جدول انجام دهیم، نیاز داریم تا برای به روز نگهداشتن ایندکس ها، چهار عمل write دیگر نیز انجام دهیم.
تعداد ایندکس های مجاز در یک جدول، با انتشار نسخه ی sql server 2008 افزایش پیدا کرد تا بتوانیم از دو ویژگی جدید زیر بهره بریم:
دیدگاه شما