سود تقسیمی چیست؟

همکاری منطقه ای پیش نیاز توسعه اقتصادی بیشتر

تعریف سود و سود تقسیمی هر سهم در بورس

اگر کل سودي را که شرکت در پايان سال مالي خود، بدست مي آورد، بر تعداد سهام منتشر شده توسط شرکت تقسيم کنيم، عدد حاصل بيانگر سود هر سهم است. براي مثال، اگر براساس اطلاعات مندرج در صورت سود و زيان، کل سود خالص شرکت در پايان سال مالي 500 ميليون تومان و تعداد سهام شرکت هم يک ميليون سهم باشد، سود هر سهم 500 تومان خواهد بود:

سود تقسيمي هر سهـم (DPS)

اگر به خاطر داشته باشيد، گفتيم که شرکت ها، لزوما همه سودي را که در پايان سال مالي بدست مي آورند، بين سهامداران توزيع نمي کنند و بخشي از آن را براي اجراي برنامه هاي توسعه اي شرکت، نگه مي دارند. ميزان سودي که به ازاي هر سهـم، بين سهامداران توزيع مي شود، سود تقسيمي هر سهم يا اصطلاحا DPS مي گويند. اگر در مثال قبل، شرکت به ازاي هر سهم، 300 تومان از 500 تومان سود را توزيع کند، DPS شرکت 300 تومان خواهد بود. تصميم گيري درخصوص ميزان تقسيم سود، در مجمع عادي ساليانه و با رأي گيري از سهامداران انجام مي شود. پس از تصويب مبلغ سود تقسيمي، شرکت موظف است حداکثر ظرف مدت 8 ماه، اين مبلغ را به سهامداران بپردازد. البته معمولا شرکت ها سود سهامداران خرد را زودتر از اين موعد، پرداخت مي کنند. منظور از سهامداران خرد، سهامداراني است که در مقايسه با سهمداران عمده، تعداد کمي از سهام شرکت را در اختيار دارند. سود تقسيمي هر سهم، به افرادي تعلق مي گيرد که در زمان برگزاري مجمع شرکت، سهام آن شرکت را در اختيار داشته باشنـد. لازم به ذکر است که شرکت‌ها، سياست‌هاي متفاوتي درخصوص تقسيم سود دارند، برخي ترجيح مي‌دهند بيشتر سود سهام را بين سهامداران تقسيم کنند، اما برخي ديگر درصد کمي از سود را تقسيم کرده و بخش عمده آن را به تأمين نقدينگي مورد نياز براي انجام طرح‌هاي توسعه‌اي، اختصاص مي‌دهند. سرمايه‌گذاران بايد هنگام انتخاب سهام، به سياست شرکت در توزيع سود توجه داشته باشند، براي مثال، افرادي که دريافت سود مستمر براي آنها مطلوبيت دارد، ترجيح مي‌دهند سهام شرکت‌هايي را بخرند که سود تقسيمي آنها بيشتر است، اما افرادي که ديد بلندمدت‌تري دارند، بيشتر به سراغ شرکت‌هايي مي‌روند که بجاي درصد تقسيم سود زياد‌، بخش عمده سود ساليانه را صرف توسعه فعاليت‌هاي شرکت مي‌کنند.

مقالات مرتبط

همکاری منطقه ای پیش نیاز توسعه اقتصادی بیشتر

سود تقسیمی چیست؟

info [ at ] kararegister.com

ونک، خیابان ملاصدرا، تقاطع پل کردستان، ضلع شمال غربی تقاطع، بن بست فرشید، پلاک 8، واحد 1

• شما اینجا هستید:
• ثبت شرکت در بروجرد

نحوه و زمان پرداخت سود سهام شرکت

در این نوشتار، ضمن توضیح راجع به میزان سود خالص و قابل تقسیم، به نحوه و زمان پرداخت سود سهام شرکت می پردازیم .

• میزان سود خالص و قابل تقسیم

در مواد 237 و 239 " لایحه " سود خالص و قابل تقسیم تعریف و اندوخته های اختیاری هم ذکر شده است. در شرکت های سودآور مرسوم است مبالغ دیگری تحت عنوان مثلاَ اندوخته طرح توسعه پس انداز شود که به اراده صاحبان سهام می تواند در شرکت باقی بماند، صرف موارد مورد نظر سهام داران مثلاَ طرح های توسعه شود و یا طبق ماده 90 " لایحه " و با تصویب مجمع عمومی نقداَ بین سهام داران تقسیم گردد.

- اسامی قابل تایید جهت ثبت شرکت
اگرچه در مفاد مواد 237 و 239 ذکری از مالیات نشده اما با عنایت به آمره بودن مقررات مالیاتی که با نظم عمومی ارتباط مستقیم دارد و بدون تذکر آن در قانون تجارت نیز به حساب های شرکت جکومت دارد تردیدی نیست. منظور از سود قابل تقسیم سودی است که مالیات های متعلقه از آن کسر شده باشد.
جذاب ترین بند دستور جلسه مجامع عمومی عادی احراز سود قابل تقسیم و تصمیم گیری در مورد میزان و نحوه پرداخت آن است که البته ورود به آن با تصویب ترازنامه و صورت های مالی شرکت ملازمه دارد و مواد 90 و 240 " لایحه" نیز بر همین معنا دلالت دارد.
در ماده 240 " لایحه " مقرر رشده مجمع عمومی پس از تصویب حساب های سال مالی و احراز سود قابل تقسیم مبلغی از آن را که باید بین صاحبان سهام تقسیم شود تعیین خواهد نمود. در ماده 90 " لایحه " نیز تقسیم حداقل ده درصد از سود ویژه سالانه بین صاحبان سهام الزامی ذکر شده است. بنابراین حتی اگر سهام داران مصمم باشند سود سهام در شرکت باقی بماند و برای تقویت بنیه مالی و استفاده در طرح های شرکت مصروف شود تقسیم حداقل ده درصد آن الزامی خواهد بود تا چنانچه سهام دار اقلیتی با تصمیم اکثریت مبنی بر بقای سود سهام در شرکت مخالف باشد حداقل از ده درصد سود سهام شرکت منتفع شود.
علاوه بر سود قابل تقسیم ، امکان تقسیم و پرداخت اندوخته های شرکت به استثنای اندوخته قانونی نیز وجود دارد که در تصمیمات مجمع عمومی باید صریحاَ قید شود که از کدام یک از اندوخته ها برداشت خواهد شد.
چنانچه در تقسیم و پرداخت سود مقررات بخش 10 " لایحه " و استانداردهای مالی و حسابداری مرتبط معمول نشود سود پرداخت شده موهوم خواهد بود. به عبارت روشن تر سهام دار باید سودی دریافت کند که اندوخته های قانونی، هزینه ها، استهلاکات و ذخایر لازم از جمله مطالبات حق سنوات کارکنان، مطالبات بستانکاران شرکت مسبوق به اسناد و مدارک مثبت و غیرقابل تردید و یا احکام دادگاه و مالیات از آن کسر شده باشد. ضمناَ حقوق کلیه اشخاص ثالث و مراجع قانونی حق المقدور لحاظ شده و مدعی و معارضی برای سود پرداخت شده به سهام دار وجود نداشته باشد.
در غیراین صورت اگر با مراجعه ذی نفع و مدعی به دادگاه و ارجاع امر به کارشناس رسمی دادگستری در رشته حسابرسی و مالی محرز شود که در پرداخت سود سهام ، حقوق اشخاص ذی نفع ، کسر ذخایر و مالیات رعایت نشده و سود پرداخت شده موهوم است، علاوه بر وجود حق شکایت کیفری علیه مدیران طبق بند یک ماده 258 " لایحه "، دریافت کنندگان سود موهوم و ملزم به عودت آن به شرکت خواهند بود. طبق مفاد قانونی مدنی هر کس مبلغی را به اشتنباه دریافت کند و مسنحق آن نباشد باید مبلغ دریافتی را مسترد کند.

• نحوه و زمان پرداخت سود سهام شرکت

نحوه پرداخت سود سهام در مجمع عمومی و یا جلسه هیات مدیره باید مشخص شود. پرداخت می تواند به صورت نقدی و یا غیرنقدی باشد. بعضاَ مشاهده شده سود سهام از طریق تحویل کالاهای تولید شده شرکت به سهام داران پرداخت شده و یا بخشی از سود سهام نقداَ بین صاحبان سهام توزیع شده و بخش دیگری از سود سهام تامین وجوه سهام ناشی از افزایش سرمایه شرکت رسیده و به این ترتیب تهاتر و تسویه صورت گرفته است.
قسمت اخیر ماده 240 " لایحه " آخرین مهلت هیات مدیره برای پرداخت به سود سهام داران بعد از تصویب مجمع عمومی را هشت ماه در نظر گرفته است. در اساسنامه شرکت ها می توان مهلت کوتاه تری برای پرداخت سود سهام تعیین کرد.
بعضی شرکت ها پس از انقضای مهلت هشت ماهه نیز از پرداخت سود سهم به سهام داران خودداری می کنند. با توجه به مفاد سایر قوانین و مقررات از جمله قانون مدنی و آیین دادرسی مدنی، سهام داران نیز مانند سایر بستانکاران، می توانند بدواَ نسبت به ارسال اظهارنامه قانونی و مطالبه رسمی طلب خود اقدام کنند تا از مزایای شمول خسارت تاخیر تادیه طبق ماده 522 قانون آیین دادرسی مدنی بهره مند شوند.
بدیهی است چنانچه علی رغم ابلاغ اظهارنامه مدیران شرکت از پرداخت سود سهام استنکاف کنند سهام داران با تقدیم دادخواست به دادگاه مستقر در مرکز اصلی شرکت می توانند سود معوقه و خسارت تاخیر تادیه را تا زمان اجرای حکم مطالبه کنند. عدم پرداخت سود سهام توسط مدیران به هیچ عنوان وصف و عنوان کیفری ندارد و سهام داران برای وصول مطالبات خود ناشی از سود سهام فقط می توانند اموال شرکت را تامین و توقیف کنند و اموال شخصی مدیران در این گونه پرونده ها به علت عدم تصریح مسئولیت تضامنی برای مدیران قابل تامین و توقیف نیست.

بهترین مدل های ارزش گذاری سهام کدام است؟

ارزش گذاری یکی از مهم ترین مفاهیم مالی و بورس است که یکی از چالش برانگیزترین مراحل تحلیل بنیادی شرکتی است. افرادی که در زمینه معاملات در بازار بورس اوراق بهادار فعال هستند به دنبال یافتن دارایی ارزان هستند. دارایی سود تقسیمی چیست؟ ارزان بدین معنی است که دارایی مورد نظر (که در اینجا سهام شرکتها است) در بازار، ارزشی کمتر از ارزش واقعی اش داشته باشد و به اصطلاح ارزنده باشد. در ادامه به مدل های مرسوم ارزش گذاری سهام شرکتی اشاره می شود.

ارزش گذاری سهام چیست؟

ارزش‌گذاری سهام به معنای تخمین تقریبی ارزش شرکت از طریق بررسی پارامترهای مختلف است. مدل های ارزش گذاری سهام نیز بسیار متنوع هستند. استفاده از واژه تخمین تقریبی در این تعریف به این خاطر است که محاسبه دقیق ارزش واقعی یک شرکت تقریبا نشدنی است. سرمایه‌گذاران برای آگاهی از ارزش شرکت یا اوراق بهادار مورد نظر برای سرمایه‌گذاری و صاحبان کسب‌و‌کار با هدف آگاهی از ارزش فروش بنگاه‌شان، ناگزیر به ارزش‌گذاری هستند.

اهداف و کاربردهای ارزش‌گذاری

تحلیلگران سهام، در شرکت‌ها و مؤسسات مختلفی فعالیت دارند و با توجه به حوزه کاری خود، هر کدام هدف خاصی را از ارزش‌گذاری دنبال می‌کنند که برخی از این اهداف عبارت‌اند از:

انتخاب سهام

یکی از اصلی‌ترین اهداف ارزش‌گذاری، شناسایی سهام مناسب است. تحلیلگران همواره در پی یافتن ارزش ذاتی یک سهم و مقایسه آن با قیمت بازار آن هستند تا بتوانند از این طریق سهام کم ارزشیابی شده (Undervalued) و بیش ارزشیابی شده (Overvalued) را شناسایی کنند. از جمله مهم‌ترین وظایف تحلیلگران مالی، توصیه به خرید، فروش یا نگهداری سهام بر‌اساس ارزش‌گذاری است.

ارزیابی رویدادهای شرکتی

منظور از رویدادهای شرکتی مواردی مانند ادغام و تملیک، واگذاری، تجزیه سهام یا تغییر در ساختار سرمایه شرکت است. این موارد با تغییر در ساختار جریانات نقدی شرکت، ارزش سهم آن را تحت تأثیر قرار می‌دهد. در چنین مواردی، تعیین ارزش یک شرکت الزامی است.

ارزیابی شرکت‌های غیر بورسی

با توجه به اینکه امکان کشف قیمت سهام برای شرکت‌های غیر بورسی وجود ندارد، ارزش‌گذاری به تعیین ارزش سهام این شرکت‌ها کمک می‌کند. این فرآیند به‌خصوص در عرضه‌های اولیه (یا IPO) از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. از این جهت ارزش‌گذاری نقش مهمی در توسعه فرآیند خصوصی‌سازی و عرضه سهام از طریق بازارهای مالی کشور ازجمله بورس و فرابورس ایفا خواهد کرد.

ارائه شاخص ارزیابی عملکرد

یکی از اهداف ارزش‌گذاری شرکت، کسب اطلاعاتی در خصوص فعالیت موسسات اقتصادی و عملکرد مدیران است. تجزیه و تحلیل نسبت‌های مالی به‌عنوان بخشی از فرآیند ارزش‌گذاری می‌تواند آگاهی سرمایه‌گذاران را در این زمینه افزایش دهد.

ارزش‌گذاری کسب‌و‌کارهای نوپا (استارت‌آپ‌ها)

مؤسسان یک استارتاپ برای جذب سرمایه و توافق با سرمایه‌گذاران نیازمند ارزش‌گذاری کسب و کار خود هستند تا معیاری برای مذاکره بین سرمایه‌گذاران و مؤسسان استارتاپ ها وجود داشته باشد.

پرداخت با استفاده از سهام

در برخی از موارد، شرکت‌ها بخشی از حقوق و مزایای مدیران خود را از طریق تخصیص سهام شرکت به آن‌ها، پرداخت می‌کنند که در این شرایط برای تعیین تعداد سهامی که باید به هر شخص تخصیص پیدا کند، ارزش‌گذاری سهام شرکت ضروری است.

چگونه سهام یک شرکت را ارزش‌گذاری کنیم؟

ارزش‌گذاری سهام که در یک جمله تخمین ارزش ذاتی سهام تعریف می‌شود، فرآیندی پیچیده است و به‌طورکلی می‌توان آن را ترکیبی از علم و هنر دانست که لازم است تحلیلگر پنج اقدام اساسی را در این فرآیند انجام دهد.

1. فهم کامل کسب و کار شرکت:اولین و مهم‌ترین قدم در فرآیند ارزش‌گذاری، درک کامل و همه‌جانبه از فضای اقتصاد کلان داخلی و خارجی، صنعت و جایگاه شرکت از نظر رقابت‌پذیری در آن صنعت است.
2. پیش‌بینی عملکرد آتی شرکت:در این مرحله لازم است تحلیلگر عملکرد آتی شرکت را از نظر فروش، سودآوری و سود نقدی ربه منظور استفاده در مدل‌های ارزش‌گذاری پیش‌بینی کند.
3. انتخاب روش ارزش‌گذاری مناسب:با توجه به ویژگی‌های شرکت و هدف از ارزش‌گذاری باید روش مناسب ارزش‌گذاری را انتخاب کرد.
4. تبدیل پیش‌بینی به ارزش‌گذاری:براساس پیش‌بینی انجام‌ شده برای عملکرد آتی شرکت و روش ارزش‌گذاری انتخابی، ارزش شرکت محاسبه می‌شود.
5. به‌کارگیری نتایج فرآیند ارزش‌گذاری:در مرحله پایانی ارزش‌گذاری، نتایج به‌دست‌آمده به‌منظور تصمیم‌گیری نهایی مانند توصیه یا عدم توصیه به سرمایه‌گذاری در سهام شرکت به کار گرفته خواهد شد.

انواع روش‌های ارزش‌گذاری سهام

روش‌های متعددی برای ارزش‌گذاری سهام وجود دارد که با توجه به نوع فعالیت، ساختار مالی و حوزه فعالیت شرکت می‌توان از روش‌های مختلفی استفاده کرد، اما به‌طورکلی می‌توان این روش‌ها را در دو دسته کلی طبقه‌بندی کرد:

روش مطلق‌ (مستقل)

در این روش، ارزش‌گذاری سهام به عوامل و فاکتورهای بنیادی شرکت وابسته است و به‌طورکلی شامل تجزیه و تحلیل اطلاعات مختلفی است که از صورت‌های مالی شرکت استخراج می‌شود. بسیاری از روش‌های ارزیابی مطلق سهام بر عوامل بنیادی شرکت مانند جریان‌های نقدی، سود سهام، نرخ رشد و ارزش دارایی‌های مشهود تأکید دارند و مدل‌هایی مانند تنزیل سود نقدی (DDM) ، تنزیل جریانات نقدی (DCF) و خالص ارزش دارایی ها (NAV) در این طبقه قرار می‌گیرند.

روش نسبی (قیاسی)

برخلاف روش ارزش‌گذاری مستقل، روش نسبی به مقایسه وضعیت یک شرکت با وضعیت سایر شرکت‌های وابسته می‌پردازد.

در این روش، معیار ارزش‌گذاری سهام یک شرکت تنها ارزش ذاتی و واقعی آن شرکت نخواهد بود بلکه وضعیت شرکت با استفاده از برخی نسبت‌ها و ضرایب با وضعیت سایر شرکت‌های مشابه قیاس می‌شود. نسبت پرکاربرد مورد استفاده در این روش نسبت قیمت به سود محقق شده (P/E) است.

روش‌های موجود در این دسته به دلیل سهولت در محاسبات و مفاهیم مورد استفاده در آن‌ها، نسبت به روش مطلق (مستقل) بیشتر مورد استقبال فعالان بازارهای مالی قرار می‌گیرند اما ممکن است در تفسیر این نسبت‌ها نکات مهم و حساسی نادیده گرفته شود.

ارزش گذاری بر اساس ارزش فعلی جریان‌های نقدی آتی

این نوع از ارزش گذاری که نمونه ای از ارزش گذاری مطلق سهام است بر پایه ارزش فعلی جریان‌های نقدی آتی بر این مبنا تعریف می‌شود که مالک هر سهم، در حقیقت مالک بخشی از جریانات نقدی است که قرار است در آینده توسط شرکت کسب شود. این روش که مبنای مدل‌های تنزیل شده جریانات نقدی یا (DCF) Discounted Cash Flow است، براساس نوع جریان نقد به چند نوع طبقه بندی میشوند.

ارزش گذاری بر مبنای مدل تنزیل سود تقسیمی ( مدل DDM)

یکی از رایج‌ترین مدل های ارزش گذاری سهام، مدل تنزیل سود تقسیمی یا (DDM) Dividend Discount Model است که جریان نقدی را برابر سود تقسیمی شرکت تعریف می‌کند. در واقع این مدل می‌کوشد تا ارزش فعلی شرکت را از طریق محاسبه ارزش فعلی سودهای نقدی که شرکت در آینده تقسیم خواهد کرد، به دست آورد. معمولا زمانی از این مدل برای محاسبه ارزش سهام یک شرکت استفاده می‌شود که:

• شرکت سودده باشد و سود نقدی پرداخت کند.
• سیاست تقسیم سود، منطقی و متناسب با سودآوری شرکت است.
• سرمایه‌گذار قادر نیست سیاست تقسیم سود شرکت را تغییر دهد.

بنابراین با فرض آنکه یک شرکت شرایط گفته شده را دارد به پیش بینی صورت سود و زیان و سپس سود تقسیمی آن با استفاده از ضریب تقسیم سود شرکت میکنیم و سود تقسیمی دوره های مختلف را در صورت فرمول زیر قرار داده و پس از اینکه نرخ تنزیل (نرخ بازدهی مورد انتظار از سرمایه گذاری) را در مخرج فرمول گذاشته و در نهایت ارزش فعلی سودهای تقسیمی دوره های آتی بدست می آید.

به طور مثال یک تحلیل گر سود تقسیمی شرکت الف را برای 4 دوره آتی به ترتیب به مقدار 100، 95، 110 و 115 تومان پیش بینی میکند. قیمت سهم با فرض نرخ بازدهی مورد انتظار (K) در سالهای آتی یکسان و به میزان 25 درصد است. جایگذاری موارد فوق در فرمول مانند شکل زیر است.

بنابراین ارزش فعلی سودهای نقدی پیش بینی شده برای 4 دوره بعد 244 تومان است اما نکته مهم این است که در انتهای دوره چهارم باز هم سود تقسیمی وجود دارد و میبایست ارزش آن را حساب کرد. در اینجا به دلیل اینکه مسئله به سادگی بیان شود و موجب سردرگمی نشود از ذکر آن خود داری شده است. برای اینکه از محاسبات ریاضیات مالی و ارزش زمانی پول مطلع شوید پیشنهاد می شود مقاله زیر را مطالعه کنید.

ارزش گذاری بر مبنای مدل جریان نقدی آزاد (FCF)

یکی دیگر از مدل های ارزش گذاری سهام، مدل جریان نقدی آزاد یا (FCF) Free Cash Flow است. معمولا زمانی از این مدل برای محاسبه ارزش سهام یک شرکت استفاده می‌شود که:

• شرکت سود نقدی سهام پرداخت نمی‌کند یا سود پرداختی، متناسب با سودآوری شرکت نیست.
• جریان نقدی آزاد، شاخص مناسبی برای محاسبه سوددهی شرکت است.
• ارزش‌گذاری از نگاه سهامدار عمده در حال انجام است.
• سرمایه‌گذار مالکیت کنترلی در شرکت دارد و در سیاست‌های شرکت ازجمله تقسیم سود تأثیرگذار است.

فرمول گفته شده در بخش قبل نیز برای این روش به کار برده میشود با این تفاوت که به جای سود تقسیمی که در صورت قرار میگیرد، جریان نقدی آزاد (FCF) قرار داده میشود.

جریان نقدی آزاد خود به دو مورد تقسیم می‌شود:

جریان نقدی آزاد شرکت یا (FCFF) Free Cash Flow to the Firm

جریان نقدی آزاد شرکت، جریان نقدی باقیمانده قابل‌توزیع پس از پرداخت هزینه‌های عملیاتی و سرمایه‌ای شرکت، برای همه سرمایه‌گذاران یک شرکت اعم از وام‌دهندگان و سهام‌داران است.

از آنجا که پرداخت‌های بهره و اثرات اهرمی در محاسبه FCFF مورد توجه قرار نمی‌گیرند، از FCFF به عنوان جریان نقدی غیر اهرمی نیز یاد می‌شود.

جریان نقدی آزاد صاحبان سهام یا (FCFE) Free Cash Flow to Equity

در واقع همان جریان نقدی آزاد شرکت است که مخارج بدهی شامل پرداخت‌های مربوط به بهره و اصل بدهی از آن کسر شده، به همین دلیل به سود تقسیمی چیست؟ آن جریان نقدی آزاد اهرمی نیز گفته می‌شود.

این روش بیانگر این است که در نهایت چه میزان وجه نقد برای سهام‌داران شرکت در دسترس است. در تنزیل جریانات نقدی صاحبان سهام باید از بازده مورد نظر سهام استفاده کرد. جریان نقدی آزاد سهامداران طبق رابطه زیر محاسبه می‌شود:

نکته قابل‌توجه این است که اگر شرکت دارای سهام عادی به‌عنوان تنها منبع سرمایه باشد، FCFF و FCFE آن شرکت برابر خواهد بود.

استفاده از جریان نقدی آزاد یا FCF برای محاسبه ارزش ذاتی سهام برای حالت‌های زیر مناسب است:

• شرکت سود تقسیمی نداشته باشد.
• سود تقسیمی شرکت صفر نیست، اما بسیار کم یا بیشتر از جریان نقدی آزاد صاحبان سهام است.
• سرمایه‌گذار مالکیت کنترلی در شرکت دارد و در سیاست‌های شرکت ازجمله تقسیم سود تأثیرگذار است.

ارزش گذاری نسبی

روش ارزش گذاری نسبی یا روش ضرایب قیمت، رایج‌ترین مدل های ارزش گذاری سهام شرکت‌هاست. در ارزش گذاری نسبي، ارزش یک دارایی با توجه به قیمت‌گذاری دارایی‌های مشابه انجام می‌شود.

متدوال‌ترین مدل های ارزش گذاری نسبی که برای این کار مورد استفاده قرار می‌گیرند عبارتند از:

• نسبت قیمت به سود هر سهم یا P/E
• نسبت قیمت به ارزش دفتری یا P/BV
• نسبت قیمت به فروش یا P/S

به عنوان مثال، اگر نرخ بهره بدون ریسک (نرخ بهره بانکی) را معادل سالیانه ۲۵ درصد در نظر بگیریم، در این صورت دوره بازگشت سرمایه ۴ سال خواهد بود و بدین معناست که سرمایه‌گذار پس از گذشت ۴ سال سودی معادل اصل سرمایه خود را دریافت کرده است. نسبت P/E هم مفهومی مشابه با همین توضیحات دارد و می‌توان در این شرایط P/E مورد انتظار بازار را ۴ در نظر گرفت.

حال فرض کنید بخواهیم با استفاده از روش P/E ارزش فعلی سهام یک شرکت را محاسبه کنیم. اگر سود هر سهم شرکت ۲۵۰ تومان اعلام شده باشد، خواهیم داشت:

یعنی با توجه به شرایط، قیمت تعادلی این سهم ۱۰۰۰ تومان ارزش گذاری می‌شود.

نسبت P/E انواع مختلفی دارد که میتوان به P/E ttm یا گذشته نگر و P/E forward اشاره کرد. شما میتوانید نسبت P/E گذشته نگر را در سایت TSETMC برای هر شرکت مشاهده کنید.

نسبت P/BV هم نسبت قیمت به ارزش دفتری سهام است. برای محاسبه ارزش دفتری سهام از ترازنامه شرکت استفاده میکنیم و حقوق صاحبان سهام شرکت را بر تعداد برگه های سهم تقسیم کرده و ارزش دفتری را محاسبه میکنیم. سپس نسبت قیمت به ارزش دفتری را برای این سهام محاسبه میکنیم.

نسبت P/S نیز همان نسبت قیمت به فروش است که در صفحه TSETMC در باکس وسط نیز قابل مشاهده است. برای محاسبه این نسبت کافی است که مقدار کل فروش شرکت را بر تعداد سهام تقسیم کرده و در نهایت قیمت را بر این مقدار تقسیم کنید.

فرایند تقسیم و پرداخت سود سهام؛ از محاسبه تا واریز



بیشتر شرکت‌های بورسی در پایان سال مالی خود، سود به دست آمده‌ی سهام‌داران را محاسبه می‌کنند؛ سودی که با نام DPS شناخته می‌شود. فرایند تقسیم و پرداخت سود سهام هر کدام از شرکت‌ها، الگوی مشخصی دارد اما در زمان‌بندی‌ها و اشکال مختلف انجام می‌شود که وابسته به تصمیمات مصوب مجمع عمومی عادی سالیانه و اساس‌نامه شرکت‌هاست.

طبق قوانین، هر شرکتی حداکثر هشت ماه از تاریخ تصویب، فرصت دارد که سود سهام‌داران را پرداخت کنند. پرداخت سود سهام چه به صورت حضوری و چه غیرحضوری، فرایند و الگوی ثابتی دارد که در ادامه این مطلب به طور مفصل شرح خواهیم داد؛ اما پیش از بررسی آن، لازم است با محل تامین سود سرمایه‌گذاران و چگونگی محاسبه سود و چگونگی تصویب آن نیز آشنا شوید.

بیشتر بخوانید

سود سرمایه‌گذاران از چه محلی تامین می‌شود؟



افرادی که در شرکت‌های بورسی سرمایه‌گذاری می‌کنند، معمولاْ از دو محل می‌توانند به سود برسند:

1. از محل افزایش قیمت سهام (Capital Gain) که از رشد قیمت سهام به دست می‌آید. فرض کنید سهام یک شرکت را به مبلغ هر برگه ۱۵۰ تومان خریداری کرده‌اید. زمانی که سرمایه‌گذار سهم را در مبلغی بالاتر از این قیمت بفروشد، مشخص است که از این سرمایه‌گذاری سود به دست آورده است. این روش به عنوان کسب عایدی سرمایه نیز شناخته می‌شود.
2. از محل سود قابل تقسیم شرکت (سود سالانه در قالب فرایند پرداخت سود سهام) که به سود نقدی شرکت به ازای هر سهم مربوط می‌شود. میزان این سود با توجه به سیاست‌های شرکت در تقسیم سود سهام متفاوت خواهد بود. البته باید همین‌جا اشاره کنیم که تمام شرکت‌های سود تقسیمی چیست؟ بورسی لزوما سودده نیستند و نمی‌توانند سود نقدی را به سرمایه‌گذاران پرداخت کنند. همچنین برخی شرکت‌ها با وجود سودده‌ بودن، برای آن‌که طرح‌های توسعه خود را اجرایی کنند و موجب پیشرفت شرکت شوند، سود‌های حاصل را انباشته می‌کنند. پس مشخص است که تقسیم سود سهام در این شرکت‌ها محدودتر است.

سود خالص چیست؟

با توجه به ماده ۲۳۷ لایحه قانونی اصلاح قسمتی از قانون تجارت، منظور از سود خالص شرکت‌ها در هر سال مالی، درآمد شرکت مذکور در همان سال مالی است که هزینه‌ها، استهلاک‌ها و ذخایر از آن کسر شده است. پس از انجام این کسورات، سود خالص شرکت به دست می‌آید.

سود قابل تقسیم چیست؟

با توجه به ماده ۲۳۹ همین لایحه، منظور از سود قابل تقسیم، همان سود خالص سال مالی است که مبالغ زیر از آن کسر شده است:

• زیان‌های سال‌های مالی پیشین
• اندوخته قانونی مذکور
• سایر اندوخته‌های اختیاری
• سود قابل تقسیم سال‌های پیش که هنوز تقسیم نشده است.

به یاد داشته باشید که مالیات نیز باید از مبلغ نهایی کسر شود. پس از این‌که موارد مذکور مطابق قانون از سود حاصل کسر شود، مبلغ باقی‌مانده در قالب سود قابل تقسیم میان سرمایه‌گذاران تقسیم خواهد شد.

شرکت سودده موظف است ۱۰ درصد از سود قابل تقسیم را میان سرمایه‌گذاران تقسیم کند. هم‌چنین مطابق با قانون، چنان‌چه شرکت زیان انباشته داشته باشد، تقسیم سود سهام به هیچ طریق مقدور نخواهد بود.

به بیان دیگر، شرکت در شرایطی می‌تواند تقسیم سود داشته باشد که در پایان سال مالی،‌ سود انباشته‌ای داشته باشد. چنان‌چه شرکتی طی یک سال مالی سودی نداشته باشد ولی در پایان سال مالی، با در نظر گرفتن زیان آن سال سود انباشته‌ای داشته باشد،‌ می‌تواند تقسیم سود سهام را انجام دهد.

فرایند تصویب سود نقدی چگونه است؟

در فرایند پرداخت سود سهام، ابتدا باید سود نقدی به تصویب برسد که این مسئله، منوط به تصویب صورت‌های مالی شرکت در مجمع است. سهام‌داران با شرکت در مجمع عمومی عادی سالیانه، صورت‌های مالی شرکت‌ها را به همراه گزارش حسابرس مستقل در اختیار خواهند داشت. بهتر است بدانید که مطابق ماده ۷۸ قانون تجارت برای این‌که اجلاس مجمع عمومی عادی رسمیت پیدا کند، لازم است که حداقل بیش از نیمی از سهام‌دارانی که حق رای دارند در این جلسه حضور پیدا کنند.

بیشتر بخوانید

اگر در دعوت نخست، تعداد افراد به حد نصاب نرسد، جلسه دوم با حضور هر تعدادی از صاحبان سهام که حق رای دارند، رسمیت پیدا می‌کند. بر همین اساس مصوبات این جلسه نیز قانونی خواهد بود. البته لازم است که در دعوت دوم، نتیجه دعوت اول و عدم تشکیل جلسه قبلی قید شود.

تصویب صورت‌های مالی در مجمع عمومی

اصلی‌ترین کاری که در این مجمع انجام می‌شود، تصویب صورت‌های مالی از جانب سهام‌داران شرکت است. به این منظور، ابتدا حسابرس مستقل، گزارش خود را ارائه می‌کند. سپس مدیران شرکت‌ها توضیحات لازم را در خصوص کارهایی که تا کنون انجام شده و هم‌چنین برنامه‌های آتی بیان می‌کنند. در نهایت با آرای حاضرین در جلسه، صورت‌های مالی تصویب می‌شوند.

تصویب صورت‌های مالی به آن معناست که سهام‌داران به نوعی از عملکرد مدیران شرکت راضی بوده و آن را تایید کرده‌اند. پس از این‌که صورت‌های مالی به تصویب رسید، زمان آن فرا می‌رسد که سود تقسیمی سهام نیز تصویب شود. هیئت مدیره شرکت میزان سود تقسیمی را با توجه به مواردی نظیر مقدار سود، وضع نقدینگی شرکت و برنامه‌های آینده، پیشنهاد می‌دهد.

بیشتر بخوانید

میزان سود تقسیمی سهام باید چقدر باشد؟

ماده ۸۶ لایحه قانونی اصلاح قسمتی از قانون تجارت، بیان می‌کند که مجمع عمومی عادی می‌تواند در مورد تمام امور شرکت تصمیم‌گیری کند؛ به جز مواردی که تصمیم‌گیری در مورد آن‌ها در صلاحیت مجمع عمومی موسس و فوق‌العاده است. پس تصمیم‌گیری درباره میزان سود تقسیمی سهام نیز بر عهده مجمع عمومی خواهد بود. امکان دارد که مجمع با سود تقسیمی پیشنهادی موافقت و یا آن را تصویب کند. این امکان هم وجود دارد که مبلغی دیگر را پیشنهاد دهد و به تصویب برساند.

اما به عنوان یک سهام‌دار، برای آگاهی از میزان سود نقدی سالانه شرکت‌ها باید به گزارشی با عنوان «خلاصه تصمیمات مجمع عمومی عادی سالیانه» مراجعه کنید. این گزارش در سامانه جامع اطلاع‌رسانی ناشران یا کدال به آدرس codal.ir، قابل دسترسی است. میزان سود نقدی در جدولی با عنوان «میزان سود قابل تخصیص» در این گزارش مشخص شده است.

بیشتر بخوانید

سود نقدی سهام به چه کسانی تعلق می‌گیرد؟

سود سهام، به سهام‌دارانی می‌‌رسد که در زمان برگزاری مجمع عمومی سالیانه شرکت، سهم را در سبد سهام خود داشته باشند. یعنی نه تاریخ خرید سهم و نه تاریخ فروش آن در این مورد اهمیتی ندارد. با این تفاسیر، حتی اگر دو یا سه روز پیش از برگزاری مجمع نیز اقدام به خرید سهام شرکت مذکور کرده باشید و هنگام برگزاری مجمع، سهام را هم‌چنان در اختیار داشته باشید، مشمول سود نقدی خواهید شد.

شرایط پرداخت سود سهام به سهام‌داران در شرکت‌های سهامی عام

در شرکت‌های سهامی عام، تقسیم و پرداخت سود سهام با دو شرط زیر انجام می‌شود:

• در صورتی که سود قابل تقسیمی موجود باشد.
• در صورتی که مجمع عمومی صاحبان سهام، تقسیم سود سهام را تصویب کرده باشد.

فرایند پرداخت سود سهام شرکت‌های بورسی چگونه است؟

معمولا مجامع بیشتر شرکت‌های بورسی، از خرداد تا انتهای مرداد تشکیل می‌شود. بر اساس قانون تجارت،‌ شرکت‌ها ملزم هستند که حداکثر هشت ماه بعد از آن‌که سود نقدی در مجمع تصویب شد، شروع به پرداخت و تقسیم سود سهام کنند.

اما نحوه پرداخت سود سهام باید در مجمع عمومی یا جلسه هیئت مدیره مشخص شود. پرداخت می‌تواند به شکل نقدی یا غیرنقدی صورت گیرد؛ حتی در مواردی دیده شده است که سود سهام در قالب کالاهای تولیدی شرکت به سهام‌داران پرداخت می‌شود؛ یا ممکن است بخشی از سود سهام، به صورت نقدی بین صاحبان سهام توزیع شود و بخش دیگری از آن به منظور تامین وجوه سهام پس از افزایش سرمایه در نظر گرفته شده باشد. در نتیجه تهاتر و تسویه صورت می‌گیرد. البته این امکان وجود دارد که در اساس‌نامه شرکت‌ها، مهلت کوتاه‌تری برای پرداخت و تقسیم سود سهام معین شود.

برخی از شرکت‌ها پس از اتمام مهلت هشت‌ماهه، هم‌چنان فرایند پرداخت سود سهام را انجام نمی‌دهند. در شرایط عدم دریافت سود نقدی سهام، سهام‌داران می‌توانند با توجه به قوانین موجود، حق و حقوق خود را مطالبه کنند. به این منظور باید اظهارنامه قانونی تهیه کنند و مطالبه سود خود را از طریق آن اعلام کنند. به این ترتیب شرکت‌های مشمول خسارت تاخیر، سود مربوطه را به سهام‌داران پرداخت خواهند کرد. البته به یاد داشته باشید که در چنین مواردی، خودداری مدیران در پرداخت سود سهام، وجه کیفری ندارد. یعنی سهام‌داران برای آن‌که مطالبات ناشی از سود سهام را وصول کنند، تنها می‌توانند اموال شرکت را توقیف کنند.

اطلاع از فرایند پرداخت و دریافت سود نقدی سهام

گفتیم که برای آگاهی از مبلغ و فرایند پرداخت سود سهام شرکت‌های بورسی، می‌توانید به سایت کدال مراجعه کنید. در این سایت باید اطلاعیه مربوط به شرکت مورد نظر را پیدا کنید و یا با بخش امور سهام آن شرکت ارتباط بگیرید. افرادی که سهام شرکتی را به تازگی خریداری می‌کنند و آشنایی زیادی با فرایند دریافت سود ندارند، باید به این امر دقت کنند که پرداخت سود سهام و تاریخ آن، در مجمع عمومی عادی صاحبان سهام شرکت‌ها مشخص می‌شود.

برای آگاهی از مقدار سود سهام و هم‌چنین نحوه پرداخت سود، می‌توان به این شیوه اقدام کرد:

• ابتدا وارد سامانه جامع ناشران شوید.
• به بخش جستجوی اطلاعیه مراجعه کنید.
• در قسمت نام/ نماد، نماد موردنظر را وارد کنید.
• سپس در قسمت نوع اطلاعیه از منوی کشویی، زمان‌بندی پرداخت سود را انتخاب کنید.
• در انتهای فرم، دکمه جستجوی اطلاعیه‌ را بفشارید.
• چنان‌چه اطلاعیه‌ای در مورد سهام مذکور منتشر شده باشد، می‌توانید با کلیک روی آیکون‌های مربوطه فایل را دریافت و مطالعه کنید.
• نحوه دریافت سود را می‌توانید در این اطلاعیه مشاهده کنید.

لازم به ذکر است که ممکن است یک شرکت در مجمع، تاریخ واریز سود سهام را اعلام نکند. به این ترتیب شرکت وظیفه دارد که پس از مشخص شدن تاریخ دقیق، این امر را از طریق اطلاعیه‌ای در سامانه کدال منتشر کند. در نتیجه سهام‌داران می‌توانند از این تاریخ آگاه شوند. البته در برخی از موارد هم پیش از برگزاری مجمع، شرکت زمان‌بندی پرداخت سود را بر روی سایت کدال منتشر می‌کند.

روش‌های مختلف در فرایند پرداخت سود سهام

پس از این‌که در مجمع سالیانه، سود نقدی سهام به تصویب رسید، سهام‌داران باید تا زمان توزیع سود منتظر بمانند. تقسیم سود سهام معمولا به سه طریق انجام می‌شود:

• واریز سود به حساب بانکی سهام‌دار
• مراجعه حضوری سهام‌دار به بانک
• از طریق سامانه سجام

این روزها واریز سود از طریق سامانه سجام مزایای بیش‌تری دارد. همچنین سهام‌داران عدالت تنها از طریق سجام می‌توانند سود سهام خود را دریافت کنند.

روش اول: واریز سود به حساب بانکی سهام‌دار

در برخی از موارد، شرکت‌ها در اطلاعیه‌ زمان‌بندی پرداخت سود سهام، از سهام‌داران می‌خواهد اطلاعاتی را به ایمیل شرکت ارسال و یا به قسمت امور سهام شرکت فکس کنند. این اطلاعات معمولا شامل شماره حساب بانکی و کد بورسی است. ارسال اطلاعات از طریق سایت شرکت و یا پست نیز امکان‌پذیر است.

در این روش پس از آن‌که مشخصات و شماره‌ حساب سهام‌دار به دست شرکت می‌رسد، سود تعلق‌ گرفته به او در زمان مقرر واریز می‌شود. به این نکته هم توجه کنید که برخی از شرکت‌ها پرداخت را تنها به حساب یک بانک خاص انجام می‌دهند. در چنین شرایطی مشخص است که سهام‌دار باید ابتدا در بانک مورد نظر، افتتاح حساب کند و سپس مشخصات آن را برای شرکت ارسال کند.

روش دوم: مراجعه حضوری سهام‌دار به بانک

در بیشتر موارد، این شرکت‌ها هستند که بانک موردنظر خود را برای انجام فرایند پرداخت سود سهام معرفی می‌کنند. در این شرایط سهام‌داران باید با در دست داشتن کارت شناسایی و کد سهام‌داری خود به بانک مذکور مراجعه کنند. پس از تکمیل فرم دریافت سود نقدی شرکت، سهام‌دار می‌تواند سود خود را به صورت نقدی دریافت کند. هم‌چنین این امکان وجود دارد که سود به حساب شخص واریز شود.

روش سوم: پرداخت سود سهام از طریق سامانه سجام

با توجه به مشکلاتی که در دو روش قبلی وجود داشت، تدبیری اندیشده شد تا دریافت سود سهام شرکت‌ها بدون مراجعه حضوری به بانک مقدور شود. به همین جهت سامانه‌ای جدید با عنوان سامانه سجام راه‌اندازی شد. بر اساس تصمیم‌های شرکت بورس اوراق بهادار تهران در خصوص لزوم پرداخت سود سهام از طریق سامانه سجام، مدتی است که شرکت‌ها موظف‌اند تقسیم سود سهام را به این شیوه انجام دهند. به این ترتیب شرکت‌ها باید سود حاصل را به حساب شرکت سپرده‌گذاری مرکزی (سمات) به آدرس csdiran.ir واریز کنند. سپس شرکت این مبلغ را به شماره شبایی که سهام‌دار در سامانه سجام وارده کرده است واریز می‌کند.

این روش مزایایی دارد که در ادامه به چند مورد آن اشاره می‌شود:

• دریافت سود سهام شرکت‌ها بدون مراجعه حضوری به بانک
• صرفه‌جویی در وقت و هزینه
• واریز سود سهام به صورت خودکار
• عدم وجود خطا در پرداخت سود سهام
• متمرکز بودن واریز‌ها و هم‌چنین هماهنگی در پرداخت سود

بدیهی است که تنها افرادی می‌توانند از این خدمات بهره‌مند شوند که پیش‌تر در سایت سجام ثبت‌نام کرده‌اند و کد بورسی دارند. سهامداران عدالت تنها از طریق ثبت نام و احراز هویت در سجام، می‌توانند سود سهام خود را دریافت کنند. برای آشنایی بیشتر با سامانه سجام و آموزش ثبت نام و احراز هویت در آن، مقاله‌ی «سامانه سجام چیست و چطور در آن ثبت نام کنیم؟» را بخوانید.

در هر شرکت، سهام‌دارانی وجود دارند که طی چندین سال موفق نشده‌اند سود سهام خود را دریافت کنند. این مسئله ناشی از عدم آگاهی این افراد از نحوه و فرایند پرداخت سود سهام است. اما هر شرکت بورسی، در چارت اداری خود قسمتی دارد که وظیفه راهنمایی و پاسخ‌گویی به ابهامات سهام‌داران را به عهده دارد. این بخش با نام امور سهام شناخته می‌شود. به این ترتیب سهام‌داران قدیمی که موفق به دریافت سود خود نشده‌اند، می‌توانند با این بخش تماس بگیرند. در سایت اصلی شرکت‌ها می‌توانید شماره تلفن این بخش را بیابید.

جمع‌بندی

در فرایند پرداخت سود سهام، ابتدا سود خالص قابل تقسیم شرکت‌ها محاسبه شده و سپس در مجمع عمومی عادی سالیانه مورد بررسی قرار می‌گیرد؛ سپس به تصویب اکثریت سهام‌داران می‌رسد. مبلغ این سود ابتدا از سوی شرکت مربوطه پیشنهاد می‌شود و سهام‌داران حاضر در مجمع می‌توانند آن را تایید کنند یا مبلغ متفاوتی را پیشنهاد کنند. به یاد داشته باشید که تمام شرکت‌ها سودده نیستند و بعضی شرکت‌ها نیز سود سهام را به طرق مختلف، در راستای منافع شرکت هزینه می‌کنند و توان پرداخت سود به سهام‌داران خود را ندارند.

پس از این، سهام‌داران می‌توانند در تاریخ مشخص شده، سود خود را به یکی از سه طریق واریز مستقیم به حساب بانکی از سوی شرکت، دریافت سود نقدی به صورت حضوری در بانک و همچنین دریافت از سامانه سجام، دریافت کنند. هر فردی که هنگام برگزاری مجمع، مالک سهام مذکور باشد، مشمول این سود خواهد شد.

EPS و DPS چیست؟ چند نوع دارند و به چه کسانی تعلق میگیرد؟



در واقع EPS مخفف کوتاه شده کلمات earning per share است که به معنی درآمد هر سهم می باشد.در واقع تمامی شرکت های سهامی سود یا زیان خود را بطور مساوی بین تعداد سهام های شرکت تقسیم می کنند.

هر شرکت ملزم به تهیه لیستی از درآمد ها و هزینه های خود می باشد که به این لیست صورت سود و زیان گفته می شود و باید به صورت فصلی ارائه شود. فرمول EPS به این شکل است که اگر در این لیست، هزینه ها و مالیات را از درآمد شرکت کسر کنیم، سود خالص بدست می آید. حال اگر این سود را بر تعداد کل سهام شرکت تقسیم کنیم، مقدار سود به ازای هر سهم یا همان E P S را خواهیم داشت.

در تحلیل های بازار سرمایه 3 نوع EPS وجود دارد و بررسی می شود. یکی EPS پیش بینی و دیگری E P S تحقق یافته و تعدیل شده که در ادامه هر سه را توضیح خواهیم داد.

سود یا EPS پیش بینی شده

شرکت های پذیرفته شده در بورس موظفند تا در آغاز سال مالی خود برای سال پیش رو مبلغی برای درآمد و سودسازی شرکت پیش بینی و به سازمان بورس اعلام كنند.

همانطور که از کلمه پیش بینی مشخص است، این EPS عددی است که بر اساس روش های شبیه سازی عملکرد شرکت در سال های گذشته بدست آمده است. پس هیچ قطعیتی برای آن وجود ندارد و ممکن است مقدار E P S که در پایان سال مالی بدست می آید بیشتر، برابر و یا کمتر از EPS پیش بینی شده باشد.

به دلیل این که برخی از شرکت ها گاهی E P S پیش بینی شده را غیر واقعی برآورد می کردند و این امر باعث گمراهی تحلیلگران می شد، اکنون چند سالی است که سازمان بورس شرکت ها را از ارائه سود پیش بینی شده برحذر داشته است.

سود یا EPS تحقق یافته

EPS تحقق یافته درآمد هر سهم است که از تقسیم درآمد خالص شرکت بر تعداد سهام بدست می آید. E P S تحقق یافته را می توان از سایت کدال و اطلاعیه های شرکت مورد نظر دریافت.





اکنون فرض کنید سال مالی شرکت به پایان رسیده است. در این زمان مدیران و حسابداران شرکت به بررسی آنچه در این سال رخ داده، می پردازند و پس از محاسبه درآمد و هزینه های شرکت، مقدار واقعی سود هر سهم را بدست می آورند. این سود همان E P S تحقق یافته است. در نسبت P/E معمولا از EPS تحقق یافته استفاده می شود.

E P S می تواند بر قیمت سهام شرکت تاثیر بگذارد به همین دلیل همیشه مورد توجه سرمایه گذاران بوده است و با بررسی آن می توانند مبنای درستی برای قیمت سهام شرکت بدست آورند. لازم به ذکر است که چون E P S تحقق یافته در پایان سال مالی شرکت بدست می آید، اثر آن قبلا در قیمت سهام لحاظ شده است.

سود EPS تعدیل شده

همانطور که گفته شد، صورت های مالی شرکت ها باید به صورت دوره ای ارائه شوند. مقدار EPS در یکی از این صورت ها بنام صورت سود و زیان گزارش می شود. در هر دوره با توجه به شرایط اقتصادی، سیاسی و قوانین و مقررات، ممکن است سود محقق شده شرکت ها در فصول مختلف دستخوش تغییراتی شود. به سود هر سهم که در هر دوره از سال مالی بر اساس تغییرات جدید بدست می آید، E P S تعدیل شده می گویند.

در اینجا با توجه به این که شرکت یک یا چند فصل از سال مالی خود را پشت سر گذاشته است، بخشی از داده هایی که برای محاسبه EPS تعدیل شده استفاده می شود، هم اکنون در دسترس هستند. پس می توان از داده های واقعی و داده های برآورد شده در کنار هم استفاده کرد. هر چه به انتهای سال مالی شرکت نزدیک تر شویم، مقدار EPS تعدیل شده به سود تحقق یافته هر سهم نزدیک تر خواهد شد زیرا داده های واقعی بیشتری از عملکرد شرکت در دسترس است و برآورد E P S آسان تر خواهد بود.

نکات بسیار مهم در رابطه با EPS

با آغاز سال مالی شرکت ها موظفند تا هر ۳ ماه صورت های مالی خود را در کدال منتشر کنند و EPS پیش بینی جدید را اعلام کنند طبیعتا چون مدتی از سال مالی و فعالیت شرکت می گذرد و مقداری از درآمد مشخص شده پیش بینی آن آسان تر و به واقعیت نزدیک تر است اگر E P S اعلامی جدید با قبلی متفاوت باشد یه اصطلاح تعدیل سود یا تعدیل EPS گفته می شود. اگر E P S بیشتر شده باشد تعدیل مثبت و باعث افزایش قیمت سهام می شود و اگر EPS کمتری اعلام شود به آن تعدیل منفی گفته می شود که به طبع همراه با کاهش قیمت سهام می باشد.

EPS منفی به معنی زیان ده بودن شرکت است یعنی هزینه های شرکت از درآمد آن بیشتر است و در طول زمان اگر به همین روند ادامه دهد سرمایه های سهامداران را نابود می کند.

از مهم ترین نکاتی که باید به آن توجه کرد تداوم داشتن EPS و سود سازی است. شرکتی که چندین سال پیاپی و پشت سر هم سود خوبی را کسب کرده بهتر از شرکتی است که تنها در یک دوره سود مناسبی داشته. برای بررسی تداوم سود باید صورت های مالی سال های گذشته و درآمد آنرا بررسی کرد و همچنین آینده شرکت و آینده بازار محصولات صنعت مورد نظر تحلیل کرد.

سود نقدی یا DPS چیست؟

DPS مخفف عبارت Dividend Per Share است و به آن بخشی از EPS گفته می شود که بین سهام داران توزیع می شود. DPS در واقع زیر مجموعه ای از EPS است و معمولا مقدار آن از EPS کمتر است. مقدار دقیق DPS در مجمع عادی سالیانه شرکت مشخص می شود.

طبق قانون سازمان بورس شرکت های پذیرفته شده در بورس حداقل ۱۰ % از E P S سالیانه شرکت را باید به صورت سود انباشته و حداقل ۱۰ % آن را بصورت سود نقدی بین سهامداران تقسیم کنند و اینکه ما بقی EPS را تقسیم کند، نگه دارد،افزایش سرمایه دهد و یا…. توسط خود سهامداران در مجمع عمومی شرکت ها تعیین می شود و بستگی به سیایت های شرکت و سهامداران دارد.

با توجه به سیاست های شرکت، مقدار DPS در شرکت های مختلف متفاوت است. ممکن است شرکتی بخش عمده ای از EPS خود را بین سهام داران توزیع کند اما شرکت دیگری DPS کمی به سهامداران تخصیص دهد و عمده E P S خود را در قالب سود انباشته برای پروژه های پیش رو مانند طرح های توسعه یا سرمایه گذاری و غیره صرف کند.

اما وجه مشترک تمام شرکت ها در توزیع DPS این است که معمولا هیچ شرکتی تمام E P S خود را بین سهام داران توزیع نمی کند و مقداری از آن را برای نیاز های پیش بینی نشده خود در آینده نگه می دارد.

DPS چگونه به دست سهامداران می رسد؟

هر شرکت شرایط و زمان دریافت DPS خود را در اطلاعیه ای منتشر می کند و سهامداران موظفند در مهلت تعیین شده نسبت به دریافت سود نقدی سهام خود اقدام کنند.

این اطلاعیه ها را می توانید در قالب “گزارش پرداخت سود” در سایت codal.ir مشاهده کنید. همچنین تمام اطلاعیه های مربوط به نماد های خود را می توانید در درگاه ذینفعان بازار سرمایه نیز مشاهده کنید.

تفاوت ها بین EPS و DPS چیست؟

E P S سود ساخته شده برای هر سهم و DPS سود نقدی تقسیم شده برای هر سهم است. برای مثال شرکت ذوب آهن اصفهان پیش بینی می کند برای سال ۹۷ سودی معادل ۱۰ میلیارد تومان بسازد به این پیش بینی eps پیش بینی گفته می شود. حالا بعد از اتمام سال مالی ذوب آهن اعلام میکند که ۹ میلیارد تومان سود ساخته است در نتیجه این سود می شود سود تحقق یافته . حالا شرکت ذوب آهن از این ۹ میلیارد تصمیم میگیرد ۴ میلیارد را بین سهام داران خود تقسیم کند که به این سود٬ سود تقسیمی یا همان DPS گفته می شود.

نکاتی در رابطه سود تقسیمی چیست؟ با DPS

معمولا DPS کوچک تر از ای پی اس است اما ممکن است که شرکت طبق سیاست های خود از سود های انباشته سال های گذشته بین سهام داران خود سود نقدی تقسیم کند که DPS محسوب می شود برای همین در بازار شاهد هستیم که شرکت هایی که EPS کمی داشتند و DPS زیادی پرداخت کردند و یا حتی شرکت هایی که سالی زیان ده را پشت سرگذاشته و ضرر کردند اما باز هم سود بین سهام داران خود تقسیم می کنند.

طبق قانون سازمان بورس شرکت ها ۸ ماه از روز مجمع عمومی شرکت فرصت دارند تا DPS مصوب در مجمع را به حساب سهام داران شرکت واریز کند.

چگونه EPS و DPS را مشاهده کنیم؟

در سایت مدیریت فناوری بورس یعنی tsetmc.com در صفحه هر نماد می توانید اطلاعات مربوط به EPS و DPS را در ۲ قسمت مشاهده کنید.